DUBBEL BIJZONDERE LEERLINGEN hebben behoefte aan passende uitdaging én ondersteuning Desirée Houkema & Lilian Snijders
DOELEN WORKSHOP Je weet... wat de term dubbel bijzonder betekent vanuit welke visie begeleiding effectief vormgegeven kan worden wat de uitgangspunten zijn bij het signaleren en begeleiden van ( dubbel bijzondere ) leerlingen welke cyclische, transparante (hgw) werkwijze gehanteerd kan worden NTCN NATIONALTALENTCENTRE.NL
DOELEN WORKSHOP Je kunt... uitleggen hoe de aangereikte hulpmiddelen ingezet kunnen worden de placemat, website en andere hulpmiddelen (leren) toepassen in jouw eigen praktijksituatie effectiever communiceren met ouders, leerlingen en andere betrokkenen doelgerichter dubbel bijzondere leerlingen signaleren en begeleiden NTCN NATIONALTALENTCENTRE.NL
Bijzondere onderwijsbehoeften Dubbel Bijzonder Dubbel gelabeld! (HGW) Werkwijze Hulpmiddelen NTCN NATIONALTALENTCENTRE.NL
PRAKTIJKVOORBEELDEN (PO) OP KOERS - HARDERWIJK SWV ZEELUWE LEERLINGEN WEER LATEN LEREN EN ONTWIKKELEN NTCN NATIONALTALENTCENTRE.NL 2018
PRAKTIJKVOORBEELDEN (VO) NTCN NATIONALTALENTCENTRE.NL 2018
HERKENBAAR IN JOUW PRAKTIJK? Andere initiatieven voor dubbel bijzondere leerlingen Beoogde doelstellingen? Hoe is het initiatief tot stand gekomen? In welke ontwikkelingsbehoeften voorziet het? Wat is de ervaren meerwaarde voor leerlingen? Welke knelpunten heb je ervaren? Hoe opgelost? Regionale (en landelijke) samenwerking Praktijkervaringen delen Expertise delen en ontwikkelen Kansen en belemmeringen; voor- en nadelen Rol samenwerkingsverband en andere partners (Rand)voorwaarden voor samenwerking (inhoudelijk, organisatorisch) NTCN NATIONALTALENTCENTRE.NL 2018
INVENTARISEREND ONDERZOEK Stand van zaken en ambities van samenwerkingsverbanden m.b.t. onderwijs aan en begeleiding van begaafde leerlingen PO (N=63) 82% VO (N=35) 47%
AANBEVELINGEN Cluster leerlingen met vergelijkbare ondersteuningsbehoeften Stimuleer meer afstemming en samenwerking tussen scholen, besturen en SWV'en onderling; Ouders als gelijkwaardige partners! Faciliteer bij complexe problematiek meer afstemming tussen onderwijs en zorg en stimuleer regionale samenwerking Onderzoek thuiszittersproblematiek (o.a. hoe begaafdheidsfactoren hierbij een mogelijke rol spelen), de ondervertegenwoordiging van meisjes en effectieve aanpakken voor 'dubbel bijzondere' leerlingen Faciliteer deskundigheidsbevordering op het gebied van begaafdheid binnen alle lagen in het onderwijs Zorg dat expertise laagdrempelig beschikbaar is Zorg voor gecombineerde expertise bij de begeleiding van 'dubbel bijzondere' leerlingen (begaafdheid én leer-/gedragsproblemen)
THUISZITTERS: 5 MEEST VOORKOMENDE REDENEN VOLGENS ONDERZOEK DOOR INGRADO Psychiatrische problemen: (vermoedens van) angsten, fobieën, psychische problematiek, psychiatrische stoornis Gedragsproblemen: problematisch gedrag naar anderen (oppositioneel) Wachten op opvang: de opnemende instelling is niet in staat direct actie te ondernemen Bureaucratie: regels en procedures, waarbij geen rekening gehouden wordt met de problematiek van de jongere Thuisproblematiek: ontbreken van structuur, onvoldoende houvast, onrust, gebroken gezin, ouders met psychiatrische stoornis + Overgang van primair onderwijs (po) naar voortgezet onderwijs (vo) brengt ook een risico op thuiszitten met zich mee (bijv. (vak)docenten VO i.p.v. groepsleerkracht in po is voor sommige leerlingen een grote overgang + grotere schaal op VO-school) Vaak meerdere problemen tegelijk (gemiddeld 3 per thuiszitter)
RISICO OP MISDIAGNOSES Misdiagnosis and dual diagnosis (Webb, 2005) Begaafde leerlingen zónder leer- en/of gedragsproblemen, waarbij de begaafdheid niet is opgemerkt, maar waarbij kenmerken van begaafdheid onterecht gelabeld zijn als kenmerken van een leer- of gedragsprobleem...
EXTRA/ANDERE RISICO S BIJ BEGAAFDE DROP-OUTS? Uit longitudinaal onderzoek (Renzulli & Park, 2002) naar risicoleerlingen (Betts & Neihart, 2010) blijkt het volgende kenmerkend te zijn in het ontstaan van problemen bij begaafde (potentiële) drop-outs: Instabiele thuissituatie Negatieve houding ten opzichte van autoriteit Gebrek aan passend uitdagend curriculum op school Slechte sociale aanpassing Onvoldoende communicatie tussen thuis en school (N.B. Ook een lagere sociaal-economische status en het opleidingsniveau van ouders is een significante factor) [Bron: Renzulli, J.S., & Park, S. (2002). Giftedness and high school dropouts: Personal, family, and school-related factors (RM02168). Storrs: University of Connecticut, The National Research Center on the Gifted and Talented.]
Lokaal/regionaal verbinden en versterken Zorg - Opvoeding - Onderwijs - Vrije tijd - Werk
National Talent Centre of the Netherlands
Aanmelden via: www.talentstimuleren.nl NTCN - NATIONALTALENTCENTRE.NL 2018
CONTACT Desirée Houkema (Hoog)begaafdheid In-Zicht, National Talent Centre of the Netherlands (NTCN) info@hb-in-zicht.nl d.houkema@nationaltalentcentre.nl Lilian Snijders Piecke, AED Leiden lilian.snijders@piecke.nl l.snijders@aed-leiden.nl