Leerwerktaak (LWT) Moeilijke oudergesprekken 15 Contacten tussen school en ouders 26 gesprekken voeren met ouders 27 Taalaanbod thuis Taalondersteuning thuis 32 Moeilijke oudergesprekken Leerwerktaak (LWT) uit de leerlijn: Samenwerken met ouders en externen Periode: 4.1 Ontwerper: Coby van Duijvenboden Inleiding Een gesprek met ouders kan soms moeilijk zijn. Waarom zijn sommige gesprekken moeilijker dan andere? Ligt dit aan de ouders of aan de leerkracht? Met welke factoren heeft dit eigenlijk te maken? Hoe kan een leerkracht voorkomen dat een gesprek helemaal mis gaat? Hoe voer je een slechtnieuwsgesprek? Ook al heb je je goed voorbereid op een oudergesprek, pas je de juiste gesprekstechnieken toe en laat je de juiste houding zien, dan wil dat niet meteen zeggen dat het gesprek altijd soepel en constructief verloopt (Bolks, 2011). Bij oudergesprekken spelen verschillende emoties mee. Kortom, hoe kan een leerkracht professioneel blijven handelen in het communiceren met ouders als het gesprek moeilijk is? En, hoe kun je ervoor zorgen dat een conflict niet tot een verstoorde relatie leidt, maar juist tot een dialoog om er samen uit te komen? Deze LWT is de laatste in de lijn van samenwerken met ouders, de eerste drie heb je uitgevoerd in jaar 2 en 3. Leerdoelen In deze LWT wordt aandacht besteed aan een van de vormen van het samenwerken met ouders: het voeren van een oudergesprekken. Na het volgen van de training en de uitvoering van de LWT heeft de student onderstaande geleerd: De student: - kent verschillende soorten gesprekken die leerkrachten en ouders met elkaar voeren en kent het belang hiervan; - kent de gespreksfactoren die een gespreksverloop beinvloeden; - kent gespreksprotocollen of -modellen voor het voeren van verschillende oudergesprekken; - kent richtlijnen voor het voeren van een moeilijk oudergesprek; - heeft ervaring met het uitvoeren van tenminste 1 moeilijk oudergesprek.
Gekoppeld aan beroepstaken en KBS (en) Beroepstaken: - Samenwerken met collega s, ouders en externen KBS-en: - F1 Gesprekken voeren met ouders Opdracht Voor deze LWT voer je opdrachten uit in zes opeenvolgende stappen. Stap 1 Theorie lezen en filmfragmenten bekijken. Lees onderstaande literatuur en noteer hieruit richtlijnen voor het voeren van moeilijke gesprekken. Noteer ook in welke situaties een oudergesprek moeilijk kan zijn. Maak een overzichtje van je notities en voeg deze toe aan je praktijkdossier. - Bolks, T. (2015). Professioneel communiceren met ouders. Boom Lemma Uitgevers, Amsterdam. Hoofdstuk 4, 7 en 9. - Eijkeren. M. van (2012). Werken in het basisonderwijs. ThiemeMeulenhoff, Amersfoort. Hoofdstuk 10: Artikel Gespreksmodellen. - Filippo, N. (2012). Lastige gesprekken met ouders. Jeugd in School en Wereld,2012, (3), pagina 32-35 - Meersbergen, E. van, Vries, P. (2016).Handelingsgericht werken in passend onderwijs.perspectief Uitgevers, Utrecht. Hoofdstuk 7.3. Stap 2 Training volgen en casus oefenen/ doornemen. Volg de training Moeilijke oudergesprekken op de opleiding. In deze training worden casussen van moeilijke gesprekken uitgevoerd en/of behandeld. Digitale studenten bekijken de filmragmenten met casussen op het onderwijsplein en bekijken de presentatie van de training die de docent plaatst. Zij oefenen in het voeren van een moeilijk gesprek met medestudenten. Stap 3 Welke rol vervul jij tijdens het oudergesprek? Doe de zelftest van Leary. Doe de zelftest van Leary (https://www.123test.nl/leary). Doordat je inzicht krijgt in jouw voorkeursstijl in communicatie, zal je je bewust worden van de communicatiepatronen waar jij in terecht kan komen. Belangrijk om te weten tijdens het voeren van een moeilijk gesprek. Stap 4 Gespreksprotocollen van (moeilijke) oudergesprekken. Ga na of er gespreksprotocollen of -modellen gehanteerd worden voor oudergesprekken op de praktijkschool. Is er ook een protocol of model voor het voeren van een moeilijk gesprek met ouders? Maak een overzichtje van wat je gevonden hebt en voeg dit toe aan je praktijkdossier.
Stap 5 Observeren van een moeilijk oudergesprek. Observeer zo mogelijk tenminste 1 moeilijk oudergesprek tussen de praktijkbegeleider of een collegaleerkracht en (een) ouder(s). Is dit niet mogelijk dan observeer je een casus van de training op de opleiding of een casus uit een filmragment op het Onderwijsplein (LWT 32 Ondersteunende informatie en/of literatuur/weblectures over het voeren van een oudergesprek en een slechtnieuwsgesprek). Gebruik hiervoor een van de onderstaande kijkwijzers: - De kijkwijzer in bijlage 1: : Kijkwijzer voor gesprekken met ouders: gespreksvaardigheden (Lusse 2016). - Een kijkwijzer die op de praktijkschool wordt gehanteerd voor het voeren van oudergesprekken. - Een zelfgevonden kijkwijzer die van toepassing is. De ingevulde kijwijzers voeg je toe aan je praktijkdossier. Stap 6 Een moeilijk oudergesprek uitvoeren - Voer een moeilijk gesprek met ouder(s). Bepaal vooraf met de praktijkbegeleider met welke ouder(s) je dit het beste kan doen. - Je voert dit gesprek niet alleen. De praktijkbegeleider of een van de collega s is aanwezig bij het gesprek. - Bereid het gesprek goed voor. Bespreek de aandachtspunten, factoren en doelen voor het gesprek vooraf met de praktijkbegeleider of collega en oefen het gesprek zo mogelijk vooraf op de praktijkschool of tijdens de training op de opleiding. Zijn er nog aandachtspunten naar voren gekomen uit de zelftest bij stap 3? Hoe houd je hier rekening mee? - Maak een overzichtje van jouw voorbereiding van het oudergesprek en voeg dit toe aan het praktijkdossier. - Voer het gesprek en vraag feedback van de aanwezige praktijkbegeleider of collega die bij het gesprek aanwezig is of laat een kijkwijzer invullen. Vraag zo mogelijk ook feedback van de ouder(s). - De ingevulde kijkwijzer/verkregen feedback met daaraan toegevoegd jouw sterke- en ontwikkelpunten voor het voeren van een moeilijk oudergesprek voeg je toe aan het praktijkdossier. Tips voor praktijkbegeleider In deze LWT gaat de student voor het eerst officieel aan de slag met het voeren van een moeilijk oudergesprek (bijvoorbeeld een slechtnieuwsgesprek). De student zal voor een deel zelfstandig aan de opdrachten kunnen werken. Op de opleiding wordt een training verzorgd waarin studenten oefenen met een moeilijk gesprek. Digitale studenten oefenen dit aan de hand van casussen in filmfragmenten. Om de student te laten wennen aan de manier waarop een moeilijk oudergesprek wordt gevoerd, is het van belang dat hij de gelegenheid krijgt om een moeilijk gesprek te observeren en ook zelf zo n gesprek te voeren. Dit in aanwezigheid van een begeleider van de school. De stappen 1 t/m 4 worden door de student zelfstandig of op de opleiding uitgevoerd. Voor de stappen 5 en 6, het observeren en het uitvoeren van een moeilijk oudergesprek, heeft de student begeleiding nodig van de praktijkschool. Uiteraard is hiervoor de toestemming nodig van de ouder(s) en de praktijkbegeleider. Help de student bij het bepalen van het oudergesprek dat hij gaat voeren in stap 6 en vraag de student naar de voorbereiding op het gesprek. De student kan het gesprek vooraf oefenen op de opleiding of met de praktijkbegeleider als daar de mogelijkheid toe is.
Reflectie en afronding De uitwerking van deze LWT voeg je toe aan het praktijkdossier. De uitwerking bevat: - De notities vanuit uit de theorie (stap 1); - Een overzicht van de gespreksprotocollen die gehanteerd worden op jouw praktijkschool (stap 4); - De kijkwijzer van de observatie van het oudergesprek (stap 5); - Een overzichtje van jouw voorbereiding op het oudergesprek (stap 6); - Een door de begeleider ingevulde kijkwijzer en/of feedback n.a.v. het gevoerde gesprek met daaraan toegevoegd jouw eigen reflectie met jouw sterke- en ontwikkelpunten (stap 6). Literatuur Verplicht: - Bolks, T. (2015). Professioneel communiceren met ouders. Boom Lemma Uitgevers, Amsterdam. Hoofdstuk 4, 7 en 9. - Eijkeren. M. van (2012). Werken in het basisonderwijs. ThiemeMeulenhoff, Amersfoort. H10: Artikel Gespreksmodellen. - Filippo, N. (2012). Lastige gesprekken met ouders. Jeugd in School en Wereld,2012, (3), p.32-35 - Meersbergen, E. van, Vries, P. (2016).Handelingsgericht werken in passend onderwijs.perspectief Uitgevers, Utrecht. Hoofdstuk 7.3. Aanbevolen: - Bolks, T. (2015). Professioneel communiceren met ouders.boom Lemma Uitgevers, Amsterdam. Hoofdstuk 4 en 7. - Lusse, M. (2016). Een voortgangsgesprek met ouders in het basisonderwijs. Gereedschapskist voor beter samenwerken met ouders, oktober 2016. Hogeschool Rotterdam. Bijlage(n) op LNE - Presentatie van de training als de docent van de locatie die plaatst. - Bolks, T. (2015). Professioneel communiceren met ouders. Boom Lemma Uitgevers, Amsterdam. Hoofdstuk 4, 7 en 9. - Eijkeren. M. van (2012). Werken in het basisonderwijs. ThiemeMeulenhoff, Amersfoort. H10: Artikel Gespreksmodellen. - Filippo, N. (2012). Lastige gesprekken met ouders. Jeugd in School en Wereld,2012, (3), p.32-35 - Lusse, M. (2016). Een voortgangsgesprek met ouders in het basisonderwijs. Gereedschapskist voor beter samenwerken met ouders, oktober 2016. Hogeschool Rotterdam
Bijlage 1: Kijkwijzer voor gesprekken met ouders: gesprekstechnieken (Lusse, 2016)