Raadsmemo Nummer: 162495 Behandeld door: Jos van de Griend/C. van den Heuvel Onderwerp: Raadsmemo afvalinzameling Datum: 7 februari 2017 Geachte raad, Graag informeren wij u over het volgende. 1 Inleiding In 2016 is een enquête gehouden onder inwoners van de gemeente Renswoude over de inzameling en scheiding van afval. Hieruit is een aantal wensen en knelpunten naar voren gekomen. Daarnaast is er het landelijk programma 'Van afval naar Grondstof' uit 2014 dat een verbetering van de afvalscheiding en afvalinzameling in Nederland beoogt. In de afgelopen periode is een plan van aanpak opgesteld waarin stappen zijn geformuleerd om te komen tot een verbetering van de huidige situatie voor afvalscheiding en afvalinzameling. Doel daarbij is om enerzijds aan de wensen en knelpunten uit de enquête tegemoet te komen en anderzijds de doelstellingen uit het programma 'Van afval naar Grondstof' te realiseren. Inmiddels is met de uitvoering van dit plan gestart. Met deze brief informeren wij u over het plan van aanpak en tevens over de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering ervan. 2 Kern Beleidsuitgangspunten De ambities van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, de VNG, de NVRD en Rijkswaterstaat ten aanzien van afvalscheiding en afvalinzameling in Nederland zijn geconcretiseerd in het landelijk programma 'Van Afval naar Grondstof' uit 2014. Hierin is als doelstelling opgenomen dat in 2020 maximaal 100 kg restafval per inwoner per jaar geproduceerd wordt en dat tevens 75% van het huishoudelijk afval gescheiden wordt ingezameld. In Renswoude werd in 2016 circa 250 kg restafval per inwoner geproduceerd; het afvalscheidingspercentage bedroeg in 2016 zo'n 46 %. Gemeente Renswoude voldoet daarmee nog niet aan de doelstellingen van het Rijk. Daarnaast heeft de raad de wens geuit om te komen tot een optimalisering van de afvalinzameling en stimulering van het hergebruik. Daarbij is vanuit diverse fracties aangegeven dat hierbij zoveel als mogelijk het uitgangspunt 'de vervuiler betaalt' dient te worden gehanteerd. 1
Situatieschets Momenteel worden GFT-afval (groente-tuin-fruit) en restafval binnen de bebouwde kom gescheiden ingezameld. Buiten de bebouwde kom wordt alleen restafval ingezameld. Daarnaast wordt het PMD-afval (plastic, metaal, drankenkartons) tweewekelijks in zakken huisaan-huis ingezameld. Papier en karton worden binnen de bebouwde kom één keer per maand door muziekvereniging 'Ons Genoegen' huis-aan-huis opgehaald waarbij de gemeente de kosten voor de vrachtauto en chauffeur betaald en de muziekvereniging vrijwilligers levert. Ook betaald de gemeente een vast vergoeding per ton ingezameld papier. In het buitengebied gebeurt dit niet. Daarnaast kunnen papier en karton worden aangeboden bij twee brengstations/containers bij de Hervormde en de Gereformeerde kerk. Glas en textiel kunnen worden aangeboden bij containers die op vier plaatsen in de gemeente, waaronder de gemeentewerf, staan opgesteld. Grof vuil en snoeiafval tenslotte kunnen worden aangeboden op de gemeentewerf; daarnaast kan grof vuil (tot maximaal 1 m 3 ) tegen betaling door de gemeente opgehaald worden. Renswoude is aangesloten bij de gemeenschappelijke regeling AVU (Afvalverwijdering Utrecht). AVU draagt zorg voor de overslag, het transport en de verwerking van het huishoudelijk afval. In 2010 heeft de gemeente, op grond van een collectieve aanbesteding van AVU voor 14 gemeenten, een vierjarige overeenkomst met Remondis GmbH & Co. voor de inzameling van restafval en GFTafval gesloten. Inmiddels is deze overeenkomst twee maal met vierentwintig maanden verlengd en loopt deze tot 31 december 2018. Sita heeft vanaf 1 januari 2015 de opdracht voor de overslag, het transport, de sortering en de vermarkting van het kunststof verpakkingsmateriaal. Het overslagstation bevindt zich in Ede. Verrichte activiteiten In 2016 is een enquête gehouden onder de inwoners van de gemeente Renswoude over de inzameling en scheiding van afval. Van de 899 geënquêteerden hebben uiteindelijk 417 mensen meegedaan. Dit is circa 8% van de bevolking. Er was sprake van een evenredige verdeling van de inwoners naar bebouwde kom-buitengebied en woningtype. De afvalinzameling werd gemiddeld gewaardeerd op een 7,7. De belangrijkste constateringen die uit de enquête naar voren kwamen zijn: Eén op de zeven inwoners biedt (bijna) nooit GFT, PMD en textiel gescheiden aan In het buitengebied worden papier en karton en GFT minder vaak gescheiden aangeboden. Dit geldt ook voor bewoners van appartementen Inwoners van het buitengebied zijn minder tevreden over bepaalde aspecten van de inzameling van GFT-afval, zoals het kleine formaat container, lage inzamelfrequentie en het ontbreken van een aparte GFT container Inwoners van appartementen zijn minder te spreken over het snel volgeraken van de container Inwoners van appartementen en inwoners onder de 30 jaar zijn minder vaak bereid om een bijdrage te leveren aan de gescheiden inzameling van PMD PMD: 1/3 van de respondenten zou het PMD liever verzamelen in een mini-container 2
Bij de inzameling van papier en karton heeft een kwart van de inwoners behoefte aan een aparte container voor papier en karton Het inzamelen van grof huishoudelijk afval en grof snoeiafval worden relatief laag gewaardeerd, met een 6,1. Bewoners zijn minder tevreden over de hoge kosten voor ophalen en aanbieden van grof vuil en de beperkte openingstijden van de werf De recycle app wordt door een zeer klein deel van de bevolking gebruikt (3%) Er zijn drie groepen inwoners die aangeven dat ze hun afval nog niet maximaal scheiden: inwoners buiten de bebouwde kom, inwoners van appartementen en inwoners onder de 44 jaar De wijze waarop de inzameling van papier en karton momenteel georganiseerd is vormt in feite een verkapte subsidieregeling. Voor dit soort regelingen is de subsidieverordening bedoeld. Als onderdeel van dit verbetertraject zal dan ook onderzocht worden op welke wijze inpassing in de subsidieverordening plaats kan vinden. Vervolgtraject Het verbetertraject bestaat uit een aantal stappen welke in een plan van aanpak zijn uitgewerkt. In dit plan van aanpak worden de volgende stappen onderscheiden: 1 - Analyse huidige situatie Dit betreft het in kaart brengen van zowel de interne organisatie, de (externe) omgeving alsmede de financiële aspecten (kosten en opbrengsten). Het resultaat van deze fase bestaat uit een beschrijving van de huidige situatie inclusief de meningen van een aantal relevante betrokkenen (stakeholders) hierover. Op basis hiervan worden de gemeentelijke doelstellingen geformuleerd. Deze activiteit is inmiddels gestart. 2 - Inventarisatie kennis en ervaring bij andere gemeenten Daar waar mogelijk zal gebruik gemaakt worden van onderzoeksresultaten/ervaringen uit andere gemeenten. Dit kan via bestaande contacten, bijvoorbeeld in Food Valley-verband of via nieuw te leggen contacten. Ook afstemming van het inzamelingsbeleid met de direct omliggende gemeenten is van belang omdat dit, wanneer dit niet of onvoldoende gebeurt, tot ongewenste effecten kan leiden. Ook deze activiteit is inmiddels gestart. 3 - In kaart brengen bronmaatregelen Maatregelen aan het begin van de afvalketen, zo dicht mogelijk bij de bron, kunnen resulteren in minder en/of ander afval. Vanuit het standpunt van de gemeente vormt de bewoner het feitelijke startpunt in de afvalketen. Vanuit die optiek is de vraag hoe je bewoners kunt beïnvloeden bij het produceren en aanbieden van hun afval. 4 - In kaart brengen inzamelingsvarianten In deze fase worden mogelijke inzamelingsvarianten ontwikkeld die aansluiten bij de situatie in Renswoude. De varianten kunnen zich onderscheiden in: Onderverdeling afval in categorieën Methode van inzameling per categorie afval (aard en intensiteit) 3
Onderscheid per wijk/buurt Rol van de burger De (rol van de) partij(en) waarmee een contract/contracten wordt/worden aangegaan Samenwerking met buurgemeente(n) 5 - Beoordeling en afweging bronmaatregelen en inzamelingsvarianten De financiële, milieu- en organisatorische consequenties van de bronmaatregelen en inzamelingsvarianten worden in beeld gebracht. Daarna vindt, op basis van een aantal heldere criteria, beoordeling en afweging van de bronmaatregelen en varianten plaats. Dit leidt tot een of meerdere voorkeursbronmaatregelen en een voorkeursvariant voor de afvalinzameling. 6 - Uitwerking implementatietraject Er vindt een uitwerking plaats van de introductie en invoering van de voorgestelde voorkeursbronmaatregelen en -inzamelingsvariant. 7 - Bestuurlijk traject College en raad worden geïnformeerd over de resultaten van het onderzoek. Daarbij worden de verschillende opties ten aanzien van bronmaatregelen en inzamelingsvarianten toegelicht en met elkaar vergeleken. Dit resulteert in een advies dat ter besluitvorming aan het college en de raad wordt voorgelegd. 8 - Aanbestedingstraject Op grond van het raadsbesluit kan het aanbestedingstraject starten. Dit betreft het opstellen van aanbestedingsdocumenten en het doorlopen van de (Europese) aanbestedingsprocedure. De doorlooptijd van dit traject bedraagt circa 1 jaar. Planning Uitgangspunt is dat de nieuwe/vernieuwde situatie per 1 januari 2019 ingaat. Dit impliceert de volgende verwachte doorlooptijd: 1. Analyse huidige situatie nov 2016 - feb 2017 2. Inventarisatie kennis en ervaring bij andere gemeenten nov 2016 - feb 2017 3. In kaart brengen bronmaatregelen feb - mrt 2017 4. In kaart brengen inzamelingsvarianten feb - mrt 2017 5. Beoordeling en afweging bronmaatregelen en inzamelingsvarianten mrt - apr 2017 6. Uitwerking implementatietraject apr 2017 7. Bestuurlijk traject mei - sep 2017 8. Aanbestedingstraject vanaf oktober 2017 4
Financiën De financiële consequenties van de voor te stellen maatregelen zullen als onderdeel van het verbetertraject in een later stadium worden bepaald en in een collegeadvies/raadsvoorstel nader worden gekwantificeerd. Als voorlopig uitgangspunt geldt echter dat de afvalstoffenheffing niet stijgt. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Renswoude, de secretaris, de burgemeester, J. van Dijk P. Doornenbal-van der Vlist Bijlage: Resultaten enquête Afvalinzameling Renswoude 2016 5