Samenvatting mobiliteit, 4-meting 2014 Het Delft Internet Panel (DIP) is ingezet om een beeld te krijgen van de door Delftenaren gebruikte vervoersmiddelen voor verplaatsingen binnen de stad en de regio. Dit onderzoek betreft de 4- meting, uitgevoerd eind november 2014. RESPONS Er zijn 2.132 panelleden benaderd. Van hen hebben er 1.407 de vragenlijst ingevuld. Dit resulteert in een respons van 66%. RESULTATEN Hieronder volgt de samenvatting van de resultaten. Verplaatsingen binnen Delft Aan alle respondenten is gevraagd of zij voor de afgelopen zeven dagen aan wilden geven in welke wijken zij zijn geweest, hoe vaak en met welk vervoersmiddel. Door een wijk heen reizen viel hier niet onder. Alle verplaatsingen De 1.101 respondenten hebben in totaal 17.096 verplaatsingen ingevuld. Figuur 1 geeft een overzicht welke vervoersmiddelen werden gebruikt voor deze verplaatsingen binnen Delft. In alle metingen wordt voor ongeveer de helft van de verplaatsingen de fiets gebruikt. Figuur 1
Verplaatsingen naar specifieke locaties De respondenten zijn gevraagd naar het aantal verplaatsingen en bijbehorende vervoersmiddelen naar specifieke locaties binnen Delft. Figuur 2 laat zien dat het per locatie sterk verschilt welk vervoersmiddel wordt gebruikt om er te komen. De locaties zijn gesorteerd op het percentage bezoekers (het percentage dat achter de locaties tussen haakjes staat aangegeven). Het merendeel van de verplaatsingen naar de TUDelft/Technopolis, de Binnenstad, Delft CS en Delftse Hout gaat met de fiets. Ook naar station Delft-Zuid en winkelcentrum In de Hoven worden de meeste verplaatsingen met de fiets gedaan. De verplaatsingen naar het Reinier de Graaf ziekenhuis gaan vooral met de fiets en de auto of motor (als bestuurder). Bij verplaatsingen naar de IKEA gebruiken bezoekers voornamelijk de auto of motor (als bestuurder of als passagier, samen 58%). Figuur 2
Verplaatsingen naar de Binnenstad vanuit de andere wijken Vanuit alle omliggende wijken gebruikt men vooral de fiets voor het bezoeken van de Binnenstad. In de wijken Voordijkshoorn en Wippolder ligt dit aandeel het hoogst. Bijna een kwart van de verplaatsingen vanuit Wippolder gaat te voet. Vanuit de wijken Vrijenban en Hof van Delft wordt ongeveer een derde deel van de verplaatsingen naar de Binnenstad lopend gedaan. Het aandeel verplaatsingen naar de Binnenstad met de fiets is in deze wijken dan ook lager. In de wijken Tanthof en Buitenhof is het aandeel verplaatsingen met de fiets het laagst. Bewoners van deze wijken maken relatief meer gebruik van de auto of motor als bestuurder. Tabel 1. Aandeel vervoersmiddelen in verplaatsingen naar de Binnenstad naar herkomstwijk in 2014 (in %) Vrijenban Hof van Voordijkshoorn Delft Tanthof Voorhof Buitenhof Wippolder auto/motor bestuurder 2 5 10 21 10 18 5 auto/motor passagier 1 1 1 3 5 2 1 fiets 63 61 83 53 62 59 72 brom-/snorfiets 1 - - 2-2 - openbaar vervoer 2-1 16 11 10 0,1 lopen 31 34 4 4 13 7 23 anders 0,3-1 1-2 - totaal 100 100 100 100 100 100 100 Vergeleken met 2013, is het aandeel dat fietst in alle wijken vergelijkbaar of iets hoger geworden. In de wijk Voordijkshoorn de toename het grootst (+5%). Vooral het aandeel te voet is in deze wijk licht afgenomen (-3%). Vanuit de wijk Tanthof gebruikt men in 2014 vaker het openbaar vervoer dan in 2013 (+4%) en minder vaak de auto of motor als bestuurder (-4%). Als we de cijfers vanaf 2012 beschouwen, is het duidelijk dat het een trend is dat men vanuit alle wijken zich meer naar de Binnenstad verplaatst met de fiets. Sinds 2010 is het fietsgebruik vooral toegenomen in de wijk Voordijkshoorn (+17%).
Verplaatsingen in de regio De respondenten hebben hun verplaatsingen in de regio in de voorgaande zeven dagen aangegeven. Zo kon worden nagegaan in welke regio s men is geweest, hoe vaak en met welk vervoersmiddel. De helft van de verplaatsingen in de totale regio gebeurt met de auto/motor als bestuurder. Bijna een kwart gaat met de fiets, bijna een vijfde met het openbaar vervoer. Alleen in de gemeenten Den Haag, Den Hoorn, s Gravenzande, Maasland/Maassluis, Rotterdam en Schipluiden ligt het aandeel auto of motor bestuurder onder de helft van de verplaatsingen. Naar Rotterdam en Den Haag gaat er ook een aanzienlijk deel met het openbaar vervoer, zie Figuur 3. Figuur 3
We kunnen de verplaatsingen van regio gemeenten uit voorgaande onderzoeken vergelijken met dit jaar, waar er voldoende respondenten zijn: Den Haag, Rijswijk en Rotterdam. Vergeleken met 2013 gaat men dit jaar minder met het openbaar vervoer (-7%) en meer met de auto (+8%) naar Den Haag. Voor verplaatsingen naar Rijswijk zien we dat hetzelfde speelt. Vergeleken met vorig jaar is het aandeel verplaatsingen met het openbaar vervoer afgenomen (-11%), terwijl het aandeel dat met de auto of motor als bestuurder naar Rijswijk reed toenam (+11%). In de onderzoeksperiode tot 2013 nam het autogebruik af en het fietsgebruik toe. Die toename in het fietsen zet door tot in dit jaar (van 16% in 2004 tot 29% in 2014). Het aandeel verplaatsingen naar Rotterdam met de auto of motor als bestuurder is in 2014 het laagst van de metingen tot nu toe. Het verschilt nauwelijks met vorig jaar (-1%), wel met 2010 en 2012 (-5%). Vaker met de fiets of het openbaar vervoer Aan de respondenten is gevraagd of de gemeente Delft iets kan doen om ervoor te zorgen dat zij binnen de regio en binnen Delft vaker de fiets of het openbaar vervoer gaan gebruiken. De helft van de respondenten geeft aan dat er niet iets is wat de gemeente kan doen (48%). Een kwart geeft aan dat de vraag op hen niet van toepassing is (26%). Een aandeel van 16% van de respondenten heeft wel een suggestie om vaker de fiets te pakken, een aandeel van 13% over het openbaar vervoer. Ook geven sommige respondenten een algemene suggestie over dit onderwerp (6%). Suggesties om vaker de fiets te pakken Veilige fietspaden: geen twee-richtingen verkeer, bredere paden, betere verlichting, egale paden zonder gaten of bulten in het wegdek (boomwortels) en zonder gleuven tussen de tegels, geen obstakels op het fietspad, geen blad of sneeuw op het fietspad. Veiligere routes en oversteekplaatsen: vooral rond de Sebastiaansbrug en Delft CS (door werkzaamheden nu gevaarlijke situaties). Betere doorstroming op doorgaande routes: deze routes openhouden en goed aan elkaar verbinden, vooral rond spits te druk op deze routes (richting TU-wijk), afstemmen verkeerslichten, voorrang aan het fietsverkeer geven. Meer en betere fietsenstallingen waar je je fiets, overdekt en gratis, in vast kunt zetten (bijv. aan nietjes), vooral rond Delft CS en in de binnenstad. Fietsendiefstal terugdringen. Suggesties om vaker het openbaar vervoer te pakken Vaker laten rijden (bijv. om het kwartier i.p.v. om het uur), specifiek bus 82. Betaalbaar maken, (in het weekend) gratis binnen Delft. Snellere en betere aansluitingen/verbindingen tussen bussen en treinen en met omliggende gemeenten zoals Zoetermeer, Voorburg, Rotterdam. Haltes overdekken, bescherming tegen regen, wind en koude. Tram naar de TU-wijk zo snel mogelijk realiseren. Tram 19 weer door laten rijden naar Tanthof. Meer haltes (op route tram 1, maar ook bushaltes in de wijken), zodat men minder ver hoeft te lopen. Fietsparkeermogelijkheden verbeteren op Delft CS en bij de haltes. Algemene suggesties De algemene suggesties lopen sterk uiteen. Wat meermalen genoemd wordt is dat de overlast voor fietsers en andere weggebruikers samenhangt met de vele wegopbrekingen en tijdelijke verkeerssituaties, waar niet altijd voldoende rekening gehouden wordt met alle soorten weggebruikers.
Verplaatsingen woon/werk Aan de respondenten met werk (als werknemer of als zelfstandige) is gevraagd waar zij werken en met welk vervoersmiddel zij bij mooi weer en bij slecht weer naar hun werk gaan. Figuur 4 toont de verdeling van de verschillende vervoerswijzen voor het woon/werk verkeer naar gemeenten in de regio, bij mooi weer. Voor werklocaties binnen Delft, in Den Haag en Rijswijk wordt de fiets het meest gebruikt om bij mooi weer naar het werk te gaan. Naar Rotterdam reist men vooral met de auto of een combinatie van de fiets en het openbaar vervoer. Figuur 4
Dit jaar is het aandeel dat de fiets gebruikt voor woon/werk verkeer binnen Delft het grootst van alle metingen, namelijk 78%. Dit aandeel was het laagst zowel in 2013 als in 2010 (beide jaren 65%). Naar Den Haag ging in 2013 19% met de auto (als bestuurder), dit jaar is dat 27%, een toename van 8%. Hiermee komt dit aandeel meer in de buurt van de cijfers in de periode voor 2013. Het verschil wordt gecompenseerd door een afname in het gebruik van het openbaar vervoer (-8%) of de combinatie fiets en openbaar vervoer (-6%). Ook bij het reizen naar Rotterdam is er een toename te zien in het gebruik van de auto als bestuurder, vergeleken met 2013 (+8%). Wel is het aandeel nu lager dan in 2012 en 2010. Het aandeel dat een combinatie van fiets en openbaar vervoer gebruikt is met 10% gedaald vergeleken met vorig jaar, maar wel hoger dan in 2012. Invloed van het weer op vervoersmiddelkeuze Het is interessant om te kijken in hoeverre het weer een rol speelt in de keuze voor een vervoersmiddel voor het woon/werk verkeer van de Delftenaren. Als het slecht weer is, stijgt het aandeel dat met de auto naar het werk gaat (als bestuurder) met 13% (van 30% tot 42%). Ook het aandeel dat met het openbaar vervoer gaat, stijgt licht (met 3%). Dit wordt met name veroorzaakt doordat men minder met de fiets gaat bij slecht weer. Het aandeel dat fietst daalt met 16% (van 43% naar 27%). De cijfers verschillen niet veel over de jaren. Tabel 2. Aandeel vervoersmiddel woon/werk verkeer bij mooi weer en bij slecht weer in 2014 (in %) 2014 mooi weer slecht weer verschil alleen auto (als bestuurder) 30 42 +13 alleen auto (meerijden) 0 0 0 alleen motor 0 0 0 alleen fiets 43 27-16 brom-/snorfiets 1 0-1 alleen openbaar vervoer 6 9 +3 combinatie van fiets en OV 12 14 +1 combinatie van auto en OV 2 3 +1 anders 5 5 0 totaal 100 100
Prioritering fietsvoorzieningen De respondenten zijn gevraagd in welke fietsvoorzieningen zij zouden investeren in volgorde van belangrijkheid. Het was ook mogelijk om een fietsvoorziening geen plek toe te kennen in het rijtje, waarmee men aangaf hier niets in te willen investeren. Het aspect wat het meest op de eerste plek gezet wordt, ofwel waar men het eerst in zou willen investeren, is het aanleggen van nieuwe fietstunnels en fietsbruggen om het omrijden vanwege spoorlijnen, water of grote wegen te voorkomen. Het aspect dat als tweede genoemd is op plaats nummer 1, is het stoplichten beter afstellen op fietsverkeer. Beide aspecten hebben enigszins te maken met de tijd en moeite van het fietsen. Hierna volgen de twee aspecten meer (losse) fietsparkeervoorzieningen in de stad en het asfalteren van fietspaden. Fietsvoorzieningen die maar van een kleine groep de prioriteit krijgen zijn betere fietseducatie en betere informatie over fietsroutes in Delft en de regio, de informatieve voorzieningen. Figuur 5
In Figuur 6 zijn de fietsvoorzieningen gesorteerd op hoe vaak zij zijn genoemd in de top 3 van de fietsvoorzieningen waar men in zou willen investeren. De volgorde is iets anders dan wanneer er naar de nummer 1 gekeken wordt. Het stoplichten beter afstellen op fietsverkeer wordt het meest in de top 3 geplaatst, gevolgd door het aanleggen van nieuwe fietstunnels en fietsbruggen ter voorkoming van omrijden. Het asfalteren van fietspaden en meer (losse) fietsparkeervoorzieningen in de stad worden vervolgens door ruim de helft in de top 3 geplaatst. Figuur 6 WAT GAAT ER MET DE RESULTATEN GEBEUREN? Met de antwoorden op de vragen kan het effect van het mobiliteitsbeleid worden bepaald (monitoring), tevens kan op basis van de antwoorden het beleid worden bijgestuurd of aangepast. Door de vragen ieder jaar opnieuw te stellen kunnen er uitspraken worden gedaan over het effect over meerdere jaren en weten we of een daling of stijging over een jaar ook echt een trend is, of slechts toeval. We kunnen dan ook duurzamere keuzes maken in het eventueel bijsturen van beleid.