Vergadering gemeenteraad d.d. 22 februari 2018 Agenda nummer 4 Portefeuillehouder: wethouder de heer J.H. Menninga Onderwerp: Realisatie campus Voortgezet Onderwijs Appingedam-Delfzijl Korte inhoud: Het Eemsdeltacollege en Noorderpoort willen gezamenlijk een campus realiseren in de gemeente Appingedam voor het voortgezet onderwijs en enkele MBO-opleidingen. De gemeente Delfzijl zal daarvoor de vergoedingen voor boekwaarde, sloop en herinrichting verkrijgen. De gemeente Appingedam zal een garantstelling verstrekken betreffende een door het Eemsdeltacollege aan te trekken geldlening, De gemeente Delfzijl wordt gevraagd achtervang te zijn indien de geldverstrekker deze garantstelling afroept. De raad wordt in de gelegenheid gesteld zijn wensen en bedenkingen te geven ten aanzien van de realisatie van de campus, de financiële achtervang en de te ontvangen vergoeding voor de Eemsdeltacollege in Delfzijl, schoolgebouw Sikkel. Delfzijl, 30 januari 2018 Aan de raad Voorstel Uw raad wordt in de gelegenheid gestelduw eventuele wensen en bedenkingen te geven ten aanzien van: 1. de realisatie van de campus voortgezet onderwijs Appingedam - Delfzijl conform de doordecentralisatie-overeenkomst. 2. de financiële achtervang zoals benoemd in artikel 5.1 en 5.3 van de doordecentralisatieovereenkomst, te weten tot een maximum van 50% van de door de gemeente Appingedam te betalen vergoedingen voor een lening van maximaal 19,84 mln. 3. de te ontvangen vergoeding van 5.565.475 voor de Sikkel 3 door de gemeente Appingedam zoals benoemd in artikel 5.4 van de doordecentralisatie-overeenkomst. Aanleiding Op 2 maart 2017 heeft uw raad het haalbaarheidsonderzoek Onderwijscampus Appingedam-Delfzijl, vastgesteld en hiervoor een krediet beschikbaar gesteld. In het onderzoek is voorgesteld de volgende fasen te ontwikkelen, waaronder: 1) een samenwerkingsovereenkomst tussen het Eemsdeltacollege (verder: EDC), Noorderpoort en de gemeenten Appingedam en Delfzijl en 2) een samenwerkingsovereenkomst tussen gemeenten, schoolbesturen en de NAM. Inmiddels is de samenwerkingsovereenkomst met de NAM getekend op 5 april 2017. Het uitgangspunt is om te komen tot samenvoeging en nieuwbouw van scholen in het voortgezet onderwijs op één plek aan de Pastorielaan Appingedam. Voor de gemeente Delfzijl betekent dit, dat de locatie aan de Sikkel 3 Delfzijl wordt opgeheven, afgebroken en heringericht. Na verhuizing worden de objecten aan de Sikkel 3 afgebroken en de boekwaarde zal worden afgewaardeerd. De gemeente Delfzijl wordt hiervoor financieel volledig gecompenseerd. Het EDC wordt bouwheer en zal eigenaar worden van de nieuwe locatie. Voor de financiering van de bouwkosten zal EDC geldleningen aangaan, die geborgd worden middels een garantstelling door de gemeente Appingedam. Ons college heeft de intentie uitgesproken als achtervang te dienen voor 50% van de financiële gevolgen indien de garantstelling wordt afgeroepen. Er is nog geen offerte
voor een geldlening aangevraagd door EDC. Op dit moment is geen inzicht in welke voorwaarden een geldverstrekker stelt als borgstelling, welke financiële risico's hieruit voortvloeien en welke beheersmaatregelen de gemeente Appingedam treft richting EDC om het financiële risico bij garantstelling te beperken. Doordecentralisatie (verder: DDO) De intentie werd uitgesproken om dit verder uit te werken in een zogenaamd doordecentralisatiemodel. Hierbij worden de bouw en het beheer van de nieuwe campus in handen gelegd van het EDC. In het klassieke model ligt het bouwheerschap bij de gemeente. Argumenten om de ontwikkeling van de campus via een doordecentralisatie te realiseren hebben betrekking op: Verantwoordelijkheid op de juiste plek. De eindgebruiker bepaalt en draagt de ultieme verantwoordelijkheid voor de huisvesting; Minder ambtelijke bemoeienis; Vastgoedrisico's komen in eerste instantie bij het EDC te liggen; Mogelijkheid om maatwerkafspraken te maken over inhoud en financiën in de onderwijshuisvesting in plaats van gebonden te zijn aan de standaard huisvestingsverordening voor onderwijsvoorzieningen; Bouwen en beheer liggen in één hand; de baten en lasten worden daarmee in zijn geheel gemaximaliseerd. Goedkoop bouwen zou kunnen leiden tot nadelen in het beheer en andersom. Investeringen in het energiezuinig maken van de gebouwen lonen middels opbrengsten bij het schoolbestuur in de exploitatiefase. Bekostiging vindt plaats op basis van gelden die beschikbaar komen vanuit versterkingsgelden van de NAM, gelden vanuit het Rijk (NCG Scholenconvenant) en de zogenaamde "doordecentralisatiemiddelen": geld dat jaarlijks beschikbaar komt vanuit het Gemeentefonds van Appingedam. Bij een doordecentralisatie komt de gemeente dus op afstand. In de DDO zijn goede afspraken gemaakt over "governance" en besluitvormingsmomenten in de bouwvoorbereiding. Hiermee ontstaat borging van de positie die is gewenst. Samen met de behoudende rekensystematiek die gehanteerd is in de businesscase, ontstaat een systeem van "checks and balances". Zo is er vertrouwen in het behoud van de juiste grip op zowel het geld als het proces van de campusontwikkeling. Inmiddels is er tussen partijen overeenstemming bereikt over: 1. De onderwijsvisie van de campusscholen; 2. Het globaal programma van eisen van scholen en sportvoorziening; 3. De financiering, cashflow en garantie; 4. De business case van het EDC; 5. Aankoop Solwerd en aankoop Noorderpoort, beide in Appingedam; 6. Bouworganisatie. Locatie Sikkel 3 Delfzijl Vergoeding boekwaarde Aangezien na verhuizing de toekomstige inkomsten vanuit het gemeentefonds niet meer via de gemeente Delfzijl worden ontvangen, maar door de gemeente Appingedam, wordt de gemeente Delfzijl volledig financieel gecompenseerd. Een bijdrage om de boekwaarde van de locatie Sikkel per 1 juli 2021 af te waarderen, de sloopkosten van de opstallen en het herinrichten van deze locatie te bekostigen zijn opgenomen in de DDO Dit bedrag is bepaald op 5.064.265,- (boekwaarde) + 501.210,- (sloopkosten), totaal 5.565.475,-. Dit wordt uitgekeerd op het moment van feitelijke verhuizing van de vestiging van het Eemsdeltacollege naar de nieuwbouwlocatie en wordt voldoende geacht om alle lasten te bekostigen. De gemeente Appingedam ontvangt van derden financiële middelen voor de realisatie van de campus. Van de NAM wordt 14,18 miljoen verkregen voor het aardbevingsbestendig maken van schoolgebouwen van het voortgezet onderwijs. Het Rijk vult dit bedrag ten behoeve van de nieuwbouw tot en met 2021 aan met 10,16 miljoen. In totaal is er 24,34 miljoen beschikbaar.
Bij nieuwbouw moeten de bestaande gebouwen in Appingedam en Delfzijl worden gesloopt en de boekwaarden ervan worden afgewaardeerd. Hiervoor is 13,97 miljoen benodigd. Deze lasten worden gedekt uit de van derden te ontvangen bijdragen. Er resteert dan nog een bedrag van 10,37 miljoen dat ingezet wordt voor de nieuwbouw. Financiering bouwkosten en garantstelling campus De nieuwbouw van de campus wordt uitgevoerd door het huidige schoolbestuur van het voortgezet onderwijs, het Eemsdeltacollege. Het Eemsdeltacollege zal tevens, via een doordecentralisatieovereenkomst eigenaar worden van de campus. De kosten voor de nieuwbouw worden begroot op 40,75 miljoen (excl. verwervingskosten nieuwbouwlocatie en upgrading sporthal). De gemeente Appingedam zal het restant van derden ontvangen middelen, zijnde 10,37 miljoen, overdragen aan het Eemsdeltacollege. Dit betekent dat het Eemsdeltacollege 30,38 miljoen aan externe financieringsmiddelen moet aangaan. Het EDC ontvangt van de gemeente Appingedam de bedragen via de algemene uitkering om de rente en aflossing van de lening te bekostigen. Als borgstelling voor het aangaan van een vaste geldlening door EDC zal de geldverstrekker gemeentegarantie als voorwaarde stellen. De garantstelling voor de geldlening wordt dan door de gemeente Appingedam verstrekt. In de DDO is vastgelegd dat de gemeente Appingedam garant staat voor een geldlening tot een plafond van 19,84 miljoen. Het totaal te lenen bedrag is echter nog afhankelijk van de offerte van de geldverstrekker. Indien het voordeliger is om 30,38 miljoen ineens bij één geldverstrekker te lenen dan 19,84 miljoen, zal het bedrag van 30,38 miljoen worden geleend. Concreet betekent dit dat de gemeente Appingedam de garantstelling direct verstrekt. De gemeente Delfzijl zal indien de garantstelling wordt ingeroepen en de gemeente Appingedam gehouden is betalingen te verrichten aan de geldverstrekker ter voldoening van de verplichtingen met betrekking tot deze garantie, aan de gemeente Appingedam de helft van de door de gemeente Appingedam verrichte betalingen vergoeden. Dit alles is vastgelegd in artikel 5 van de DDO. Argumenten 1. De aanpak door beide gemeenten zal het regionale karakter van deze campus ondersteunen. Het is belangrijk dat een instelling voor het voortgezet onderwijs voor vmbo (mavo), havo, vwo en middelbaar beroepsonderwijs in de regio behouden kan worden. Daarnaast zal ook de relatie van het voortgezet onderwijs met maatschappelijke organisaties en bedrijven door beide gemeenten opgepakt worden. 2. De voorgenomen herindeling zal leiden tot een gezamenlijke verantwoordelijkheid betreffende het voortgezet onderwijs. 3. Door hier nieuwe gezamenlijke huisvesting voor te creëren zal het aanbod worden geconcentreerd en de nieuwe huisvesting kan leiden tot lagere lasten door het energiezuinig bouwen. 4. Deze nieuwe huisvesting biedt een mogelijkheid om een kwaliteitsslag in het voortgezet en beroepsonderwijs in de regio te behouden. 5. Daarnaast zal een nieuwe campus leiden tot een duurzaam behoud en borging van het voorgezet onderwijs in de regio. Kanttekeningen 1. Het aangaan van de overeenkomst waarin de financiële achtervang is vastgelegd, heeft geen raakvlak met de verordening garantstelling 2017. Deze verordening regelt het direct garanderen van aangegane geldleningen. In dit geval is hiervan geen sprake, aangezien de gemeente Appingedam direct garant staat. 2. De risico's betreffende de achtervang zullen moeten worden vastgelegd volgens de geldende afspraken. Op het moment dat dit risico zich voor kan doen, zal waarschijnlijk sprake zijn van één gemeente.
Aanpak/uitvoering De procedure rond de besluitvorming, waaronder de instemming financiële achtervang bij afroepen garantstelling door de geldverstrekker, is gezamenlijk met de gemeente Appingedam als volgt opgepakt. 1. Ons college heeft een voorgenomen besluit genomen tot accordering doordecentralisatie en instemming financiële achtervang bij het afroepen van de garantstelling door de geldverstrekker; 2. Uw raad wordt middels dit voorstel in de gelegenheid gesteld uw wensen of bedenkingen te geven en gevraagd in te stemmen met de financiële achtervang bij het afroepen van de garantstelling door de geldverstrekker 3. Het Eemsdeltacollege dient de leningsaanbieding in met het verzoek om gemeentegarantie bij de gemeente Appingedam; 4. Ons college van Delfzijl neemt, uw raad gehoord (ook via dit voorstel), een besluit tot instemming financiële achtervang bij het afroepen van de garantstelling door de geldverstrekker. Inspraak/overleg met externen Betreffende de voorbereiding is een proces met de betrokken onderwijsinstellingen (EDC en Noorderpoort) opgestart. De uitvoering zal door EDC worden opgepakt. De gemeente Delfzijl zal als adviseur worden betrokken in het verdere proces. Financiën Het verstrekken van de achtervang met betrekking tot deze geldlening heeft geen financiële consequenties. Deze consequentie doet zich pas voor als de geldverstrekker de garantstelling bij de gemeente Appingedam afroept. Dit betekent dat als zich wel een risico voor doet, deze zal opgenomen worden in de risicoparagraaf. De risico's zullen door de gemeente Appingedam worden beperkt, door strakke afspraken te maken met betrekking tot de nieuwbouw en toekomstige exploitatie. In overleg met de gemeente Appingedam zal een risicoanalyse worden opgesteld. Bijlagen Doordecentralisatie-overeenkomst campus VO Appingedam Delfzijl met diverse bijlagen. Burgemeester en wethouders van Delfzijl, burgemeester. (G. Beukema) locosecretaris. (M.H.C. van Angelen) Behandeld door G.D. Posthumus, tel 06 28885500
Nummer 4 De raad van de gemeente Delfzijl; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 30 januari 2018; besluit: 1. Mee te werken aan de realisatie van de campus voortgezet onderwijs Appingedam - Delfzijl conform de doordecentralisatie-overeenkomst; 2. In te stemmen met de financiële achtervang zoals benoemd in artikel 5.1 en 5.3 van de doordecentralisatie-overeenkomst, te weten tot een maximum van 50% van de door de gemeente Appingedam te betalen vergoedingen voor een lening van maximaal 19,84 mln. 3. In te stemmen met de te ontvangen vergoeding van 5.565.475 voor de Sikkel 3 te Delfzijl door de gemeente Appingedam zoals benoemd in artikel 5.4 van de doordecentralisatieovereenkomst. Delfzijl, 22 februari 2018 De raad voornoemd, voorzitter. (G. Beukema) griffier. (O. Rijkens)