project:
Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl Nienke Reuselaars en ROC Mondriaan Auteurs Titel Vormgeving Binnenwerk: DBD design/ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast ISBN 978 90 3720 798 9 Copyright 2012 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
> Over dit project Werken aan een project doe je vaak met meer mensen gedurende een langere periode omdat het vaak niet mogelijk is om alles alleen uit te voeren. Aan dit project werk je samen met twee medestudenten. In de uitvoeringsfase van het project ontwikkel je een activiteitenprogramma voor een kinderdagverblijf dat aansluit bij de ontwikkelingsbehoeften van kinderen. Bij een project is het van belang contact te houden met je opdrachtgever om te kunnen checken of je op de goede weg bent. Bij dit project is je docent/begeleider degene die de opdrachtgever vertegenwoordigt. Doelstellingen Je kunt een activiteitenprogramma samenstellen. Je kunt de situatie en de wensen van kinderen inventariseren. Je kunt activiteiten kiezen die aansluiten bij de ontwikkelingsbehoeften van de doelgroep. Je kunt activiteiten kiezen die de ontwikkeling van kinderen stimuleert. Je kunt een plan van aanpak opstellen dat duidelijk en uitvoerbaar is. Je kunt een observatieformulier ontwikkelen voor een kinderdagverblijf. Je kunt evaluatiecriteria opstellen. Naast de producten die de opdrachtgever vraagt, lever je bij je docent ook een persoonlijk verslag in. In dit persoonlijk verslag is opgenomen: het plan van aanpak de takenlijstjes het logboek de reflectie volgens de STARR-methode. Taal Taal Taal Taal Neem dit project door en onderstreep de woorden die je niet kent. Neem deze woorden over in je woordenlijst en zet de betekenis erbij. Nieuwe, onbekende woorden die je tegenkomt tijdens dit project, voeg je toe aan de woordenlijst. Na afloop van het project neem je dit overzicht op in je taalportfolio. Werkmodel: Woordenlijst op www.factor-e.nl Uitgeverij Edu Actief b.v. 3
> Casus Kindercentrum Kinderrijk is een kinderdagverblijf waar kinderen van 0 tot en met 4 jaar worden opgevangen in drie verschillende groepen. De groepsruimten zijn ingericht met speelhoeken, waarbij rekening wordt gehouden met de verschillende leeftijden. Met afwisselend spelmateriaal en activiteiten ontwikkelen de kinderen sociale en lichamelijke vaardigheden. Bij Kindercentrum Kinderrijk wordt ieder kind gewaardeerd en als individu benaderd, ongeacht de leeftijd of (culturele) achtergrond. Vanuit een veilige basis krijgen kinderen de mogelijkheid om sociale competenties en zelfvertrouwen te ontwikkelen. Daarnaast wordt veel waarde gehecht aan openheid, respect, veiligheid en een persoonlijke benadering van de kinderen, ouders, medewerkers en andere betrokkenen. De zorg voor de kinderen, het eten, drinken, slapen en spelen, geeft een basisstructuur aan de dag. s Morgens mogen de kinderen tot 09.00 uur gebracht worden en kunnen ze vrij spelen. Om 09.15 uur gaan de kinderen in de tafelkring zitten en wordt een liedje gezongen of voorgelezen en daarna wordt fruit gegeten. Van 10.00 tot 11.30 uur kunnen de jongste kinderen slapen en de oudste kinderen spelen buiten of bij slecht weer binnen. Tussen 11.45 en 13.00 uur wordt voorgelezen en een liedje gezongen en daarna wordt gezamenlijk brood gegeten. Tot 15.00 uur kunnen de jongste kinderen slapen en de oudste kinderen spelen buiten. Om 15.00 uur gaan de kinderen knutselen of tekenen en krijgen ze drinken met een koekje. Daarna spelen de kinderen voor zichzelf en om 17.00 uur is er avondeten. Na het eten nog even spelen, wat drinken en naar huis! Het is de pedagogisch medewerkers opgevallen dat de oudste kinderen soms niet meer weten wat ze moeten doen. Ze slapen niet meer, vervelen zich en hebben weinig speelgenootjes. Het programma voor de 3- en 4-jarigen sluit niet meer goed aan bij de behoeften. De pedagogisch medewerkers hebben geprobeerd om letters aan te bieden als voorbereiding op het lezen, maar dit lijkt voor sommige kinderen nog te moeilijk of het lijkt hen niet te interesseren. Daarnaast worden de knutselopdrachtjes soms wat moeilijker gemaakt. En als er tijd voor is, wordt een extra boekje voorgelezen. De kinderen worden ook zo veel mogelijk betrokken bij de dagelijkse dingen, zoals zelf brood smeren of melk inschenken. Op dit moment zijn er veel jonge kinderen die de aandacht opeisen. De pedagogisch medewerkers geven aan dat ze het lastig vinden om hun aandacht te verdelen. Daarom wordt er steeds vaker voor gekozen om langer buiten te spelen, zodat de oudste kinderen zich kunnen vermaken en er meer tijd is voor de verzorging van de jongste kinderen. In een teamvergadering hebben de pedagogisch medewerkers aangegeven waar zij op dit moment tegenaan lopen Het voorstel van de teamleider is om samen eens kritisch te kijken naar het huidige activiteitenprogramma en dit eventueel aan te passen. 4
De opdracht > Opdrachtgever Kindercentrum Kinderrijk is het kinderdagverblijf waar jij als pedagogisch medewerker werkzaam bent. De teamleider binnen het kindercentrum is Vera Berkenhof, zij is de opdrachtgever. Jouw docent/begeleider treedt op als vertegenwoordiger van de opdrachtgever. Als je vragen hebt over de opdracht, kun je deze aan je docent/begeleider stellen. > Omschrijving opdracht Jullie krijgen als projectgroep de opdracht om een nieuw activiteitenprogramma te ontwikkelen voor Kindercentrum Kinderrijk. Het is daarom goed om te weten wat de beginsituatie is, wat het probleem is en welke doelen behaald moeten worden. Om dit in kaart te kunnen brengen, maken jullie eerst een plan van aanpak. Daarnaast is het belangrijk om te weten welke kinderen in aanmerking komen voor het vernieuwde activiteitenprogramma. Hiervoor maken jullie een observatieplan en een observatieformulier. Het programma dat jullie vervolgens gaan ontwikkelen, moet bestaan uit twaalf uitgewerkte ontwikkelingsstimulerende activiteiten die aansluiten bij de behoeften van de kinderen en de organisatie. PW 3 en 4 De groep kinderen waar het om gaat, bestaat uit negen kinderen van 3-4 jaar uit drie verschillende groepen. Het is de bedoeling dat jullie een activiteitenprogramma ontwikkelen dat goed aansluit bij de behoeften van de kinderen en hun ontwikkeling stimuleert. Het product bestaat uit: een vooronderzoek een plan van aanpak een activiteitenprogramma. PW 4 De opdrachtgever wil graag dat het vernieuwde activiteitenprogramma aansluit bij de visie van Kindercentrum Kinderrijk. Jullie doen vier voorstellen ter verbetering van het huidige aanbod en de werkwijze. Jullie geven aan wat de sterke punten en verbeterpunten zijn van het huidige programma en op welke wijze jullie verbetervoorstel hieraan tegemoetkomt. Beschrijf ook wat de veranderingen vragen van de organisatie zodat het programma in de praktijk goed uitgevoerd kan worden. > Producteisen PW 3 en 4 Jullie leveren drie producten op: 1. een vooronderzoek 2. een plan van aanpak 3. een activiteitenprogramma. Uitgeverij Edu Actief b.v. 5
Eisen vooronderzoek: Het vooronderzoek beschrijft wat peuterplus is. Het vooronderzoek beschrijft waarom peuterplus belangrijk is. Het vooronderzoek beschrijft op welke manieren vorm gegeven kan worden aan peuterplus. Het vooronderzoek beschrijf hoe je kunt signaleren of kinderen toe zijn aan peuterplusactiviteiten en welke observatiemethoden je kunt gebruiken. Eisen plan van aanpak: Het plan van aanpak is volledig. De beginsituatie is duidelijk omschreven. De doelen zijn duidelijk geformuleerd. Eisen activiteitenprogramma: Het programma is gevarieerd. Het programma bevat een dagindeling. Het programma bevat activiteiten die aansluiten bij de doelgroep. Het programma bevat minimaal vier verschillende thema s. Het programma bevat minimaal twaalf verschillende activiteiten. PW 4 Jullie maken behalve de bovenstaande producten een verbetervoorstel voor het huidige aanbod en de werkwijze binnen Kindercentrum Kinderrijk. Eisen verbetervoorstel: Het verbetervoorstel bevat minimaal vier voorstellen ter verbetering van het huidige programma. Het verbetervoorstel sluit aan bij de visie van het kinderdagverblijf. Het verbetervoorstel sluit aan bij de wensen en behoeften van de organisatie. Het verbetervoorstel beschrijft welke aanpassingen op organisatieniveau nodig zijn om tot uitvoering te komen. 6
> Het project Plan van aanpak Lees eerst het project helemaal door. Begin daarna met de uitwerking van het project zoals die in dit boek beschreven wordt. Stel samen een plan van aanpak op voor het gehele project. Zorg dat het werkplan niet langer is dan twee A4 tjes. Werk de volgende punten uit: 1. Aanleiding of probleemstelling Hierbij geef je antwoord op de volgende vraag: waar loopt de opdrachtgever tegenaan? 2. Doelstellingen van de opdrachtgever Behandel hier de vraag: wat wil de opdrachtgever bereiken met het product dat je voor haar maakt? 3. Beschrijving van de opdracht Ga in op de volgende vragen: Welk resultaat wordt verwacht? Hoe moet de opdracht worden opgeleverd? Aan welke eisen moet de opdracht voldoen? 4. Betrokken partijen Je werkt in de projectgroep samen met verschillende mensen. Maak afspraken over de werkwijze en leg deze vast in een samenwerkingscontract. 5. Planning en afspraken Maak een planning voor de activiteiten die jullie gaan doen en verdeel daarbij de taken. Houd de opleverdatum goed in de gaten en maak afspraken over wie wat wanneer klaar moet hebben. Laat jullie plan van aanpak goedkeuren door jullie docent/begeleider. Werkmodel: Samenwerkingscontract op www.factor-e.nl Werkmodel: Logboek op www.factor-e.nl Maak een begin met het schrijven van je logboek: Hoe is het samenwerken verlopen? Wat ging goed en niet goed? Heb je een voldoende bijdrage geleverd? Hoe is het samenwerken verlopen? Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan? Vooronderzoek Voordat je met het vooronderzoek start, vul je eerst de takenlijst in. Deze laat je goedkeuren door je docent voordat je met het vooronderzoek gaat starten. Om een activiteitenprogramma te kunnen maken, doen jullie eerst een vooronderzoek. De opdrachtgever wil dat jullie een duidelijk beeld krijgen van de doelgroep en van de verschillende mogelijkheden voor ontwikkelingsstimulerende activiteiten. De informatie uit het vooronderzoek kun je straks gebruiken bij het ontwikkelen van het activiteitenprogramma. Informatie kun je vinden op internet, maar ook in boeken of vaktijdschriften. Uitgeverij Edu Actief b.v. 7
De resultaten van het vooronderzoek leggen jullie vast in een verslag, dat je ter beoordeling voorlegt aan de docent/begeleider. Hierbij gaan jullie in op de volgende onderwerpen. De doelgroep Tijdens hun ontwikkeling moeten kinderen een aantal vaardigheden ontwikkelen. Deze vaardigheden kunnen onderverdeeld worden in verschillende ontwikkelingsgebieden. De doelgroep waar het bij dit project om gaat, zijn kinderen van 3-4 jaar. Jullie willen weten waarmee kinderen van deze leeftijd bezig zijn, wat ze al kunnen en waar hun interesses liggen. Daarvoor doen jullie literatuuronderzoek naar de verschillende ontwikkelingsgebieden van peuters. Maak een lijstje van zo veel mogelijk ontwikkelingsgebieden die je in de kinderopvang tegenkomt. Maak hiervoor gebruik van de volgende indeling: creativiteit taalontwikkeling motoriek emotioneel sociaal cognitief. Ontwikkelingsachterstand en -voorsprong Kinderen met een ontwikkelingsachterstand ontwikkelingen zich trager in vergelijking tot leeftijdgenoten. Zij lopen of praten bijvoorbeeld later. Ga op zoek naar voorbeelden van ontwikkelingsachterstanden die je binnen de kinderopvang kunt tegenkomen. Maak een lijstje van vijf ontwikkelingsachterstanden en noteer door welke kenmerken je een ontwikkelingsachterstand zou kunnen signaleren. Bij een ontwikkelingsvoorsprong is juist sprake van het voorlopen op één of meer ontwikkelingsgebieden. Ga op zoek naar voorbeelden van ontwikkelingsvoorsprongen. Maak een lijstje van vijf ontwikkelingsvoorsprongen en noteer door welke kenmerken je een ontwikkelingsvoorsprong zou kunnen signaleren. Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) is gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen. Hiervoor zijn verschillende programma s ontwikkeld. Ga op zoek naar informatie over voor- en vroegschoolse educatie. Noteer welke verschillende programma s er zijn. Kies vervolgens twee methodes uit en vergelijk deze met elkaar. Noteer drie duidelijke verschillen tussen die programma s. Naar welk programma gaat jullie voorkeur uit en waarom? PW 4 Vera Berkenhof, de opdrachtgever van dit project, vindt het belangrijk dat het vernieuwde activiteitenprogramma goed aansluit bij de visie van Kindercentrum Kinderrijk. Lees de casus nogmaals door en beantwoord de volgende vragen: Welke VVE-programma s sluiten goed aan bij de visie van Kindercentrum Kinderrijk en waarom? Kies het VVE-programma dat jullie het best vinden passen bij de visie van Kindercentrum Kinderrijk. Geef ook aan waarom juist deze methode goed bij dit kinderdagverblijf past. 8