Globalisering 2.: Europa in woelig vaarwater? Jan Van Hove Chief Economist, KBC Groep NV Professor Internationale Economie, KU leuven 22 ste Maritiem Symposium 23 mei 218 KBC Economic Research
Europa op de golven van globalisering Europese economie sterk afhankelijk van internationale handel en investeringen Lange-termijnperspectief: Europa dankt welvaart aan economische openheid van Globalisering 1. Korte-termijnperspectief: Europese economie wordt geconfronteerd met uitdagingen van Globalisering 2. KBC Economic Research
Globalisering 2.: what s in a name? NIEUWE SPELERS NIEUWE SAMENWERKING NIEUWE HANDELSBELEID NIEUWE SUCCESFACTOREN Geleidelijke, maar gestage opmars van opkomende economieën Transitie naar een wereldwijde netwerk-economie Assertiever en bilateraal handelsbeleid Nieuwe vormen van competitiviteit KBC Economic Research 3
Proces van Globalisering 2. = DISRUPTIEF 1. Relatief belang van landen/regio s in de wereldhandel wijzigt. 2. De-globalisering als tegenreactie. 3. Protectionisme met vele gezichten. 4. Economisch nationalisme KBC Economic Research 4
Disruptie 1: Brave New Trade World (1) 6 Evolutie in aandeel in totale wereldexport (goederen) per regio (%, bron: Wereldhandelsorganisatie, 218) 5 4 3 2 1 Noord-Amerika Zuid- en Centraal-Amerika Europa GOS Afrika Midden-Oosten Azië 1948 1953 1963 1973 1983 1993 23 216 KBC Economic Research 5
Disruptie 1: Brave New Trade World (2) 14 12 1 8 6 4 2 Export in Opkomende Economieën (198-216, index 198=1, bron: WTO, 218) Brazil China India Indonesia Philippines Russian Federation South Africa Turkey KBC Economic Research 6
Disruptie 2: De-globalisering als tegenreactie (1) 7 6 5 4 3 2 1 197 1972 1974 1976 1978 198 1982 1984 1986 1988 199 1992 1994 1996 1998 2 22 24 26 28 21 212 214 216 Exports (index 197=1, left axis) GDP (index 197=1, left axis) Exports as a % of GDP (right axis) KBC Economic Research 7 Bron: KBC Economic Research (218), based on UNCTAD (217) and World Bank (217) 3 25 2 15 1 5
4 35 3 25 2 15 1 5 Disruptie 2: De-globalisering als tegenreactie (2) Brazil Canada Chile EU India Indonesia Japan Korea Mexico US China (rhs) Bron: KBC Economic Research (218), based on UNCTAD (217) and World Bank (217) 14 12 1 8 6 4 2 196 1968 1976 1984 1992 2 28 216 KBC Economic Research 8
Disruptie 3: Protectionisme met vele gezichten (1) Regulatory barriers to trade Trade defense als nieuw standaard-handelsbeleid Strategisch spel rond vrijhandelsakkoorden Groei in strategisch bilateralisme Politiek-economische sancties Currency wars KBC Economic Research 9
Disruptie 3: Protectionisme met vele gezichten (2) Illustratie: Number of non-tariff measures that are initiated or in force (any product, 217) Anti-dumping measures Imposer/Victim Brazil Canada Chile China EU India Indonesia Japan Korea Mexico US Brazil 2 1 56 2 5 2 1 1 7 14 Canada 3 21 2 2 3 9 1 4 Chile 1 1 China 1 1 17 5 21 12 22 EU 1 62 7 7 1 6 3 India 1 1 113 23 12 11 26 2 12 Indonesia 13 4 1 5 Japan 4 1 South Korea 9 4 1 6 2 Mexico 2 1 31 3 1 4 9 US 11 4 1 111 21 9 19 23 12 Countervailing duties Imposer/Victim Brazil Canada Chile China EU India Indonesia Japan Korea Mexico US Brazil 1 1 Canada 18 1 2 Chile China 2 3 EU 1 6 5 1 India 2 Indonesia Japan South Korea Mexico 3 US 4 2 46 14 4 7 1 KBC Economic Research 1 Source: KBC Economic Research (218) based on WTO Integrated Trade Intelligence Portal (217)
Disruptie 4: Economisch Nationalisme Donald Trump: Make America Great Again America First Buy American Renegotiate trade deals Start Global Trade Conflicts Brexit: Re-introducing barriers to trade in Europe Complex negotiations KBC Economic Research 11
Brexit: Depreciatie Britse Pond als stoorzender in de handel 7 6 5 4 3 2 1 Britse export van goederen en diensten (SA, in miljoenen GBP) 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 KBC Economic Research 12
Trumps Mission Impossible: Fighting the US Trade Deficit 4 US trade balance (monthly data, in billions of USD) 1 US trade balance by country US Census Bureau, in billions USD x 1 1 2-2 -1-1 -4-2 -2-6 -8-1 jan/92 jan/96 jan/ jan/4 jan/8 jan/12 jan/16 Goods Services Total Source: US Census Bureau (218) -3-3 -4 2 4 6 8 1 12 14 16 18-4 Canada Mexico China EU Japan South Korea Bron: Thomson Reuters Datastream KBC Economic Research 13
Europese economische groei speelbal van handelsdynamiek KBC Economic Research 14
Europa: hoge gevoeligheid aan wereldwijde handelsconflicten 1,9,8,7,6,5,4,3,2,1 Correlation coefficient between annual global trade growth and annual real gdp growth in EU countries (1998-217) KBC Economic Research 15 Bron: KBC Economic Research (218)
Globalisering 2.: Europa s agenda Focus op VRIJHANDEL cruciaal ondanks globale verleidingen Exportgroei is essentieel, maar enkel in combinatie met importgroei geen mercantilisme! Geen naïef handelsbeleid, maar een open-assertief handelsbeleid Participatie aan de netwerken van de toekomst Bouwen aan de concurrentiekracht van de toekomst (innovatie, creativiteit en valorisatie) KBC Economic Research 16
17