De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden

Transcriptie

1 De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden Symposium De Gassamenstelling van de toekomst, 28 mei 2015, Regardz De Eenhoorn, Amersfoort Aad Correljé TU Delft TBM Economics of Infrastructures Clingendael International Energy Programme

2 De beschikbaarheid van gas in de toekomst? 1. Up-stream De impact van LNG markt; De schaliegas revolutie 2. Downstream Andere gassen? Ander gebruik? Ander gebruikers? 3. De rol van de netten en hun beheerders?

3 Internationale energiepolitiek

4 The common wisdom June 2,

5 Common wisdom: Integratie van de wereld gasmarkten Groei LNG productie in Nigeria, Qatar, Rusland, Trinidad & Tobago Marktintegratie US, EU, Asia door arbitrage Delinking van olie en gasprijzen Beeindiging lange termijn contracten voor pijpen en LNG Voila We hebben een wereld gas markt!

6 Major gas trade movements 2004 June 2,

7 Major gas trade movements 2008 June 2,

8 World Energy Outlook 2003 Gas Trade Flows 2030, bcm Source: IEA

9 En toen. Goedkoop unconventional gas in US, Canada, Australie, Ook in China, India, Rusland, Duitsland, Polen, Roemenie, etc?????????????.

10 De USA

11 Major gas trade movements 2010

12 Major gas trade movements 2011

13 Major gas trade movements 2012 June 2,

14 Major gas trade movements 2013

15 Waar komt het voor? En hoeveel?

16 Een belofte? June 2,

17 The Good News About Gas (Deutch 2011/ MIT 2010) Vast amounts of natural gas [ ] have become economically available unmitigated boon for consumers [ ] affordable energy Environmentalists [ ] emit less carbon dioxide.. Governments that hope to reduce the political and market power of today s [ ] producing countries Displace oil in transportation and chemical sectors A more integrated and open gas market with a single price

18 Maar ook wat slecht nieuws, voor sommigen Iran, Qatar, Russia, Saudi Arabia and Turkmenistan [ ] adjust to lower revenues quite severe and potentially destabilizing. Demand [..] will fall [ ] pressure on [ ] prices

19 In Europa?

20 Schaliegas??? In VK, Duitsland, Polen, Roemenie??? Wat gebeurt er met lange termijn contracten voor pijpen en LNG? Wie gaat er dan (nu nog) investeren in LNG? Rusland, de stans, Nigeria, Qatar, Trinidad & Tobago? En in nieuwe pijpen voor gas naar Europa? Rusland nog afhankelijker van Europa?

21

22 Van competitie voor gas met de USA en Azie naar June 2,

23 Compartimentalisering van de markt en handel met een paar leveranciers? June 2,

24 Of draaien we gewoon een paar pijlen om????? June 2,

25 LNG Import capacity 25 June 2, 2015

26 Gasprijzen, concurrentie en wat doet de olie?

27 EU gas consumption 27 June 2, 2015

28 Back to Nuclear? Or 28 June 2, 2015

29 Renewables??

30 De beschikbaarheid van gas in de toekomst? 1. Up-stream De impact van LNG markt; De schaliegas revolutie 2. Downstream Andere gassen? Ander gebruik? Ander gebruikers? 3. De rol van de netten en hun beheerders?

31 Onderwijl in Nederland. Total NL use LDCs Min. EL&I May 2011

32 Welke transities gaat dit te weeg brengen in de energiesector?

33 Biogas

34 Dat is een boeiende curve!!!

35 Maar ook waterstof!

36 De P2G theorie

37 Maar ook dit

38 En dan nog micro LNG!

39 En de praktijk..???

40 Aanbod en vraag???

41 Welke kansen biedt de transitie voor warmte?!

42 Een vraag Seizoensflexibiliteit? Netherlands Norway Total Former Soviet Union Algeria Germany Libya 42

43 En wat gaat gas kosten?

44 De toekomst.

45 Nederlands Het onderzoeksprogramma EDGaR is erkentelijk voor de bijdrage van de financieringsinstellingen: Samenwerkingsverband Noord Nederland. Dit project wordt medegefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en door het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Cofinanciering vindt eveneens plaats door de Provincie Groningen. English The research program EDGaR acknowledges the contribution of the funding agencies: The Northern Netherlands Provinces (SNN). This project is co-financed by the European Union, European Fund for Regional Development and the Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation. Also the Province of Groningen is co-financing the project.