Europa als spin in het web 1
|
|
- Patricia de Winter
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Europa als spin in het web 1 door JEROEN HINLOOPEN Universiteit van Amsterdam en Technische Universiteit Delft en CHARLES VAN MARREWIJK Erasmus Universiteit Rotterdam Correspondentie naar: Charles van Marrewijk, Erasmus University Rotterdam, Department of Economics H8-10, P.O. Box 1738, 3000 DR Rotterdam, The Netherlands. Inleiding Nu de World Trade Organization (WTO) top in Doha is afgelopen, dit keer met minder hevige protesten van anti-globaliseringsbewegingen dan we recent gewend zijn, en China per 11 december 2001 zal toetreden als volwaardig lid van de WTO (met Taiwan als aparte regio), breekt een nieuwe periode aan van intensief internationaal overleg tussen diverse grote handelspartijen in een nieuw handelsronde. Tot de grote partijen behoren in ieder geval (de landen van) de Europese Unie, de Verenigde Staten en Japan. Naast deze ontwikkelde landen zullen ook de ontwikkelingslanden China, Brazilië, India en Indonesië als serieuze partner aan de onderhandelingstafel mogen aanschuiven (zonder dat ze zichzelf hiervoor hoeven uit te nodigen). De spanningen die komen met toenemende internationale contacten (lees: handels - en kapitaalstromen) tussen ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden krijgen in de media de laatste jaren ruime aandacht. De aanstaande onderhandelingen zullen die aandacht ook zeker niet doen verslappen. Het is dan van belang een goed en betrouwbaar beeld te hebben van de structuur en grootte van internationale handelsstromen. Zodoende kunnen de onvermijdelijke perikelen rondom de komende WTO-ronde qua importantie voor de Nederlandse en Europese economie op juiste waarde geschat worden. In dit artikel geven wij dit beeld. 1 Dit artikel is gedeeltelijk gebaseerd op hoofdstuk 1 van: C. van Marrewijk (forthcoming) International trade & the world economy, Oxford University Press, Oxford, UK.
2
3 Figuur 1 Indeling globale regio's ECA EUR NAm MNA EAP AAs SAS Global regions EAP (21) ECA (27) LAC (33) MNA (14) SAS (8) SSA (48) NAm (9) EUR (30) AAs (10) LAC SSA AAs
4 Globale regio s De Wereldbank verzamelt en verwerkt statistische informatie van vrijwel alle landen ter wereld. Teneinde diverse regio s op een globale schaal te kunnen karakteriseren, onderscheidt de Wereldbank zeven groepen landen, onderverdeeld in 6 ontwikkelingsregio s en 1 ontwikkelde regio. Wij volgen deze indeling voorzover het de ontwikkelingsregio s betreft. De ontwikkelde regio verdelen wij verder onder in 3 subregio s. Zodoende ontstaan er 9 globale regio s waarop wij ons overzicht baseren (zie tabel 1). Met 30% van de wereldbevolking is Zuidoost Azië de grootste regio, gevolgd door Zuid Azië (22%). De kleinste regio is AustralAzië (4%), gevolgd door het Midden Oosten en Noord Afrika (5%) en Noord Amerika (5%). Tabel 1. Regio-indeling en relatieve grootte Regio Gebied Belangrijkste landen Bevolking (%)* Ontwikkelingsregio s EAP Oost Azië en de Pacific China, Indonesië 30 ECA Oost Europa en Centraal Azië Rusland, Turkije 8 LAC Latijns Amerika en Carabisch gebied Brazilië, Mexico 8 MNA Midden Oosten en Noord Africa Egypte 5 SAS Zuid Azië India 22 SSA Sub-Sahara Afrika Nigeria, Zuid Afrika 11 Ontwikkelde regio s NAm Noord Amerika VS 5 EUR West Europa EU landen 7 AAs AustralAzië Japan, Australië 4 * Percentage van wereldbevolking
5 Handelsdata Ons overzicht is gebaseerd op de handelsdata die recentelijk verzameld zijn door het Centre for International Data van de Universiteit van Californië. 2 Dit betreft een overzicht van bilaterale handelsstromen tussen 160 landen op jaarbasis, opgesplitst naar een kleine digit sectoren volgens de Standard Industrial Ttrade Classification (SITC). De gegevens zijn beschikbaar voor de jaren 1970 tot en met Om een zo upto-date mogelijk beeld te geven beperken wij ons in dit artikel tot de gegevens uit Eerst zijn alle handelsstromen geaggreerd tot landenniveau om vervolgens de intraregionale (tussen landen binnen een regio) en inter-regionale (tussen regio s) handelsstromen te bepalen. Relatieve omvang handelsstromen Een eerste indicatie van het belang van de verschillende globale regio s voor de totale internationale handel wordt gegeven in Figuur 2; het aandeel per regio in de wereldexporten en -importen. Met een gecombineerd totaal van meer dan 75% van de wereldhandelsstromen zijn de drie ontwikkelde regio s de drie grootste handelsregio s. Dit beeld wordt bovendien versterkt als bedacht wordt dat deze drie regio s tesamen slechts 16% van de totale wereldbevolking uitmaken. Verreweg de belangrijkste regio binnen deze groep is West Europa, met bijna 42% van de wereldexporten (en ruim 40% van de wereldimporten). Dit is meer dan twee keer zo veel als de andere twee ontwikkelde regio s (Noord Amerika en AustralAzië) die beide ongeveer 17% van de wereldexporten voor hun rekening nemen. Van de ontwikkelingsregio s is Zuidoost Azië de belangrijkste, met bijna 10% van de wereldexporten, gevolgd door Latijns Amerika, met ruim 5% van de wereldexporten. Opvallend klein zijn de aandelen van Zuid Azië (minder dan 1%) en Sub-Sahara Afrika (iets meer dan 1%). 2 Meer informatie is verkrijgbaar op:
6 Figuur 2 Import en export van de globale regio's, 1997 (% van wereldtotaal) EUR NAm AAs EAP LAC ECA MNA SSA SAS export import Structuur van de handelsstromen Tabel 2 geeft meer gedetailleerd de grootte weer van de handelsstromen binnen en tussen de globale regio s, als percentage van het wereldtotaal. Zo is bijvoorbeeld 1,36% van de wereldhandelsstromen van landen in Zuidoost Azië naar andere landen in Zuidoost Azië (intra-regionale handel). Evenzo is 3,85% van de wereldexport van West Europa naar Noord Amerika, enz. De sommatie in de rechterkolom van tabel 1 geeft de totale export van de regio en de sommatie in de onderste rij geeft de totale import van de regio. Zoals hierboven opgemerkt is West Europa de grootste exporteur (41,91%) en de grootste importeur (40,33%). Daaruit blijkt ook dat West Europa als geheel in 1997 een overschot had op de goederen- en dienstenbalans van de betalingsbalans. Ook AustralAzië en Zuidoost Azië hadden een duidelijk overschot, tegenover een duidelijk tekort voor Noord Amerika, Latijns Amerika, en Oost Europa en Centraal Azië (zie ook figuur 2).
7 Tabel 2 Intra- and inter-regionale handelsstromen, 1997 (% van wereld totaal) naar van EAP ECA LAC MNA SAS SSA NAm EUR AAs Totale export EAP ECA LAC MNA SAS SSA NAm EUR AAs Totale import EAP = East Asia and Pacific; ECA = Europe and Central Asia; LAC = Latin America and Caribbean; MNA = Middle East and North Africa; SAS = South Asia; SSA = Sub-Saharan Africa; NAm = North America; EUR = Western Europe; AAs = AustralAsia Figuur 3 Aandeel intra-regionale handel, 1997 (% van regiototaal) SAS MNA SSA EAP LAC AAs ECA NAm EUR EAP = East Asia and Pacific; ECA = Europe and Central Asia; LAC = Latin America and Caribbean; MNA = Middle East and North Africa; SAS = South Asia; SSA = Sub-Saharan Africa; NAm = North America; EUR = Western Europe; AAs = AustralAsia
8 De diagonaal in tabel 2 betreft intra-regionale handelsstromen. Dit percentage is regelmatig vrij hoog. Voor de hier onderscheiden 9 regio s als geheel geldt dat maar liefst 41,4% van de wereldhandel intra-regionale handel is. Er is echter een groot verschil tussen de diverse regio s voor wat betreft de mate van intra-regionale handel, zoals ook blijkt uit figuur 3. In deze figuur staat de intra-regionale handel als percentage van de totale handel van de betreffende regio afgebeeld. Zuid Azië (SAS; 2%), het Midden Oosten en Noord Afrika (MNA; 3%) en Sub-Sahara Afrika (SSA; 4%) hebben een uitgesproken laag intra-regionaal handelsniveau. Deze regio s zijn voor hun exporten aangewezen op de (verder weg gelegen) andere delen van de wereld. Oost Europa en Centraal Azië (ECA; 31%) en Noord Amerika (Nam; 35%) hebben een vrij hoog percentage intra-regionale handel. Alle regio s worden in dit opzicht echter ruimschoots overschaduwd door West Europa, dat tweederde van haar handel realiseert binnen haar regiogrenzen. West Europa is niet alleen verreweg de belangrijkste handelsregio in de wereld, het is ook de enige regio die boven het wereldgemiddelde intra-regionale handelsniveau uitsteekt. Visualisatie en conclusie De informatie over de structuur van de internationale handelsstromen zoals gegeven in tabel 2 kan op een zeer doeltreffende manier worden gevisualiseerd. Aangezien er 9 globale regio s onderscheiden worden, zijn er in principe 9 8 = 72 inter-regionale en 9 intra-regionale handelsstromen. Indien we de getallen in tabel 1 echter afronden naar het dichtsbijzijnde gehele percentage blijken er van die 81 waarnemingen slechts 30 een waarde van 1 of hoger te hebben. Door deze overgebleven waarnemingen gestructureerd weer te geven ontstaat een overzichtelijk en inzichtelijk beeld van de structuur van de wereldhandelsstromen in Dit is gedaan in figuur 4. Op grond van figuur 4 kunnen we de volgende conclusies trekken. Zuid Azië maakt nauwelijks deel uit van de mondiale economie; geen van haar handelsstromen is groot genoeg om figuur 4 te halen. West Europa kan gezien worden als de spin in het web van de globale internationale handelsbetrekkingen. Niet alleen is het de enige regio met substantiële
9 handelsstromen naar alle andere regio s (uiteraard met uitzondering van Zuid Azië), van de wereldhandelsstromen gaat maar liefst 28% van landen in West Europa naar andere landen binnen West Europa. De andere ontwikkelde regio s (Noord Amerika en AustralAzië) hebben ook substantiële intra-regionale handelsstromen (respe ctievelijk 6% en 4% van het wereldtotaal), hoewel deze ver onder de West Europese blijven. De grootste inter-regionale handelsstromen gaan van de ontwikkelde regio s naar de andere ontwikkelde regio s, aangevuld met de centrum-periferie connecties Zuidoost Azië - AustralAzië, Latijns Amerika - Noord Amerika en West Europa - Oost Europa. Sub-Sahara Afrika en Oost Europa zijn satellieten van West Europa in die zin dat ze vrijwel uitsluitend handel drijven met West Europa. Bij benadering geldt dit ook voor het Midden Oosten en Noord Afrika, dat echter ook nog een substantiële (olie-) exportstroom heeft naar AustralAzië (Japan). Latijns Amerika en Zuidoost Azië maken dankzij hun handelsconnecties met de drie ontwikkelde regio s een integraal deel uit van de mondiale economie, waarbij het belang van de boven genoemde centrum-periferie verbindingen (met respectievelijk Noord Amerika en AustralAzië) evident is. De intra-regionale handel van Noord Amerika zal een stuk hoger komen te liggen wanneer de handel tussen de verschillende staten apart wordt geregistreerd. Zodoende zal de bijzondere plaats van West Europa in deze worden bijgesteld. Wat overblijft is toch een beeld van Europa als spin in het internationale handelsweb. De reden dat West Europa deze centrale rol vervult, kan gezocht worden in haar koloniale verleden. Daarnaast zou er sprake van een leereffect kunnen zijn; landen in West Europa weten wat het is om grensoverschrijdende transacties uit te voeren. Hoe het ook zij, gelet op haar intensieve (handels)connecties met de rest van de wereld is het voor West Europa van groot belang dat de nieuwe WTO-ronde een daverend succes wordt.
10 Figuur 4 Visualisatie wereldhandelsstromen, 1997 (% van wereld totaal) Noord Amerika (NAm) 3 (4) AustralAzie (AAs) 6 (1) 4 3 (3) 3 (4) 3 (3) 1 L.Amerika & Caribisch geb. (LAC) 1 (1) West Europa (EUR) 1 (1) Midden Oosten en Noord Africa (MNA) (5) 1 (1) 2 (3) 1 (2) Sub-Sahara 1 (2) Africa (SSA) Oost Europa en Centraal Azie (ECA) 1 Oost Azie en Pacific (EAP) 1 Zuid Azie (SAS) Export in richting gesloten pijl (Export in richting open pijl) Intra-regionale export De grootte van de cijfers en de dikte van de pijlen zijn gerelateerd aan de omvang van de handelsstromen.
Statistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012
Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren
Nadere informatieDe importen van Latijns-Amerika en het Caribische gebied (LAC),
De importen van Latijns-Amerika en het Caribische gebied (LAC), - Inleiding Joyce Mahabali De internationale handel is de handel tussen landen. Hiervan is sprake wanneer landen bepaalde goederen en diensten
Nadere informatieHoofdstuk 27 Landenrisico
Hoofdstuk 7 Landenrisico Open vragen 7. Het IMF verdeelt de wereldeconomie in industrielanden, opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden. Binnen de opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden
Nadere informatieGlobalisering 2.0: Europa in woelig vaarwater?
Globalisering 2.: Europa in woelig vaarwater? Jan Van Hove Chief Economist, KBC Groep NV Professor Internationale Economie, KU leuven 22 ste Maritiem Symposium 23 mei 218 KBC Economic Research Europa op
Nadere informatieGeografische economie
Geografische economie Een van de meest opmerkelijke aspecten van het economisch systeem is de ongelijkmatige spreiding van bewoning en economische activiteit over de aardbol. Miljoenen mensen wonen hutje-mutje
Nadere informatieDe groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen?
De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen? Leo van Wissen Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut NIDI, Den Haag Rijksuniversiteit Groningen Bijdrage aan De Rode Hoed, 8
Nadere informatieDruiven: Ontwikkeling wereldhandel en aandeel Chili (export) en Nederland (import) 10%
wereldhandel in 1000 ton Factsheet druiven oktober FACTSHEET DRUIVEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Groei wereldhandel in druiven, vooral nieuwe markten Zuid en
Nadere informatieEconomische concentratie: de empirie
Economische concentratie: de empirie JEROEN HINLOOPEN Universiteit van Amsterdam en Technische Universiteit Delft en CHARLES VAN MARREWIJK Erasmus Universiteit Rotterdam Eerste versie: december 2002; deze
Nadere informatieEen internationale analyse van het saldo van de lopende rekening van de betalingsbalans,
Een internationale analyse van het saldo van de lopende rekening van de betalingsbalans, 2014-2015 Inleiding Lorette Ford De betalingsbalans is een overzicht van de waarde van alle transacties die in een
Nadere informatieVeranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken
Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken De Nederlandse bancaire vorderingen 1 op het buitenland zijn onder invloed van de economische crisis en het uiteenvallen van ABN AMRO tussen
Nadere informatieConjunctuurtest voorjaar 2011
Conjunctuurtest voorjaar 2011 Vereniging FME-CWM, Zoetermeer, juni 2011 Kasper Buiting, beleidsadviseur Onderzoek en Economie www.fme.nl Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag zonder bronvermelding
Nadere informatieVergrijzing als sluitstuk van de demografische transitie?
Vergrijzing als sluitstuk van de demografische transitie? Lezing Lentecyclus Koninklijke Vlaamse Academie vanbelgië voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) 8 mei 2019, Brussel Leo van Wissen NIDI-KNAW en
Nadere informatieInternationale handel visproducten
Internationale handel visproducten Marktmonitor ontwikkelingen 27-211 en prognose voor 212 Januari 213 Belangrijkste trends 27-211 Ontwikkelingen export De Nederlandse visverwerkende industrie speelt een
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland mei 2019
Handels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland mei 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Dan Pretoria, Zuid -Afrika Wat kunt u verwachten bij deze
Nadere informatieAlternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde
Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Plan De veranderingen in de internationale oliemarkten Gevolgen voor ARA, rol van energiehub Energietransitie,
Nadere informatieADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 2004 tot en met Datum 30 maart 2009
ADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 24 tot en met 28 Datum 3 maart 29 Overzicht van het aantal verstrekte beginseltoestemmingen over de jaren 24-28 1.1.
Nadere informatieOverzicht van het aantal verstrekte beginseltoestemmingen over de jaren
Overzicht van het aantal verstrekte beginseltoestemmingen over de jaren 26-21 1.1. Overzicht betrekking hebbend op de procedure tot opneming van buitenlandse adoptiefkinderen in Nederlandse gezinnen over
Nadere informatieHALAL EN KOOSJER: WHAT S IN IT FOR ME?
HALAL EN KOOSJER: WHAT S IN IT FOR ME? KARIJN B ONNE K A R I J N. B O N N E @ B A S E. B E AG E N DA : 1. H A L A L E N KO O S J E R U I T G E L E G D 2. M A R K T P OT E N T I E E L 3. C E RT I F I C
Nadere informatieFACTSHEET 10 JAAR WERELHANDEL Verse groenten en fruit
FACTSHEET 10 JAAR WERELHANDEL Verse groenten en fruit Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Wereldhandel in groenten en fruit groeit sneller dan totale wereldhandel In
Nadere informatieMededeling betreffende het dividend
Mededeling betreffende het dividend Hierbij delen wij u mee dat u, als u op 15/09/2015 aandeelhouder was van één van onderstaande Aandelenklassen, een tussentijds dividend zult ontvangen voor die Aandelenklasse.
Nadere informatieFACTSHEET 10 JAAR WERELHANDEL Verse groenten en fruit
1000 TON % NEDERLAND Factsheet wereldhandel 10jaars ontwikkeling; februari 2017 FACTSHEET 10 JAAR WERELHANDEL Verse groenten en fruit Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2010 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 21 surveillance rapport Incidentie - 2 >2-4 >4-6 >6-1 >1-2 >2 december 211 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 21 Hoofdstuk
Nadere informatiePotplanten en jonge planten 2007
Importnota Potplanten en jonge planten 2007 HBAG Bloemen en Planten Aalsmeer, oktober 2008 Jan Lanning Monique Sassen Inleiding Het HBAG Bloemen en Planten heeft op basis van het meest recente AIPH-Union
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatieFACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10)
FACTSHEET Grapes: special India HScode 08 06 10 (10) Summery India was sinds 2000 sterk in opkomst als exporteur van druiven. In 2000 ging het nog om een hoeveelheid van 16.000 ton en in 2008 bereikte
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Denemarken-Nederland april 2019
Handels- en investeringscijfers Denemarken-Nederland april 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Nyhavn in Kopenhagen, Denemarken Wat kunt u verwachten bij
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Duitsland-Nederland augustus 2019
Handels- en investeringscijfers Duitsland-Nederland augustus 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. moersky via Pixabay, Haven van Hamburg, Duitsland Wat kunt
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Canada-Nederland maart 2019
Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland maart 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Skyline Calgary, Canada Wat kunt u verwachten bij deze handelscijfers:
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers België-Nederland juni 2019
Handels- en investeringscijfers België-Nederland juni 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. David Mark via Pixabay - brouwerij, België Wat kunt u verwachten
Nadere informatieFACTSHEET FRESH VEGETABLES
miljoen dollar cq. 1000 ton Factsheet verse groenten januari 2016 FACTSHEET FRESH VEGETABLES Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com WERELDHANDEL VERSE GROENTEN IN 2015
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Brazilië-Nederland mei 2019
Handels- en investeringscijfers Brazilië-Nederland mei 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Thaysey Pixabay, Brazilië Wat kunt u verwachten bij deze handelscijfers:
Nadere informatieQuinoa: Ondanks problemen in Peru wereldhandel op peil gebleven
TONS Factsheet Quinoa, januari 2018 FACTSHEET QUINOA fruitvegfacts@gmail.com Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; Quinoa: Ondanks problemen in Peru wereldhandel op peil gebleven Bolivia
Nadere informatieFACTSHEET NEW ZEALAND EXPORT FRESH FRUIT AND VEGETABLES JAN-JUN 2016
TONNES Factsheet NEW ZEALAND export fresh fruit and vegetables jan-jub FACTSHEET NEW ZEALAND EXPORT FRESH FRUIT AND VEGETABLES JAN-JUN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Australië-Nederland mei 2019
Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland mei 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Orange Opera House Wat kunt u verwachten bij deze handelscijfers:
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35 december 2012 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland
Nadere informatieFACTSHEET ANANAS COSTA RICA DOMINEERT ANANASMARKT
1000 TON FACTSHEET ANANAS Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com COSTA RICA DOMINEERT ANANASMARKT Filippijnen groot in Azië De wereldhandel in (verse) ananas wordt
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers China-Nederland februari 2019
Handels- en investeringscijfers China-Nederland februari 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Beijing West treinstation, China Wat kunt u verwachten bij
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1 1. Goederenexport van Zwitserland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zwitserse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1 1. Goederenexport van Ierland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Ierse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1 1. Goederenexport van Canada naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Canadese exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1 1. Goederenexport van het Verenigd Koninkrijk naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Britse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1 1. Goederenexport van Spanje naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Spaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatieUien wereldwijd: Productie and export 8.000
FACTSHEET UIEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Wereldhandel in uien stagneert Productie groeit wel door India grootste exporteur Wereldwijd neemt de productie van
Nadere informatieHandelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14. Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie
Handelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14 Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1 1. Goederenexport van Australië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Australische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1 1. Goederenexport van Zuid-Korea naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zuid-Koreaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro). Bron: International
Nadere informatie5. De overheidsbril - Hoe is kinderarbeid in Nederland afgeschaft en wanneer wat waren de maatregelen van onze overheid?
Boekverslag door S. 1702 woorden 8 maart 2004 6.3 168 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1: Inhoud. 2. inleiding. 3. normen en waarden bril -waar komt kinderarbeid voor en in welke soort ervan. 4. De
Nadere informatiepatent Landscaping: waardevolle analyses voor strategische informatie Auteur: Sanne Pfeifer
patent Landscaping: waardevolle analyses voor strategische informatie Auteur: Sanne Pfeifer Octrooidatabases worden met het jaar completer. Het analyseren van de hierin aanwezige informatie, ook wel landscaping
Nadere informatieExportmonitor 2011. Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler
Exportmonitor 2011 Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler Uit de Exportmonitor 2011 blijkt dat het noordelijk bedrijfsleven steeds meer aansluiting vindt bij de wereldeconomie. De Exportmonitor
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1 1. Goederenexport van de Verenigde Arabische Emiraten naar andere landen Tabel 1: Voornaamste exportpartners van de Verenigde Arabische
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag. Datum 13 november 2015 Betreft Impact van TTIP op lage-inkomenslanden
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Onze Referentie Minbuza 2015.594488 Bijlage(n)
Nadere informatieDe kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Boekverslag door H. 1034 woorden 15 februari 2007 6.6 80 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 2 het Noorden tegenover het Zuiden 2 Noord- Zuidverhoudingen 2.1 De kloof wordt
Nadere informatieFACTSHEET AVOCADO. AVOCADO: Wereldhandel groeit spectaculair!
wereldhandel import/export Nederland Factsheet avocado december 2016 FACTSHEET AVOCADO Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com AVOCADO: Wereldhandel groeit spectaculair!
Nadere informatieeen wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek
een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek Wat is aardrijkskunde op zoek naar een verklaring voor de ruimtelijke verschijnselen aan het aardoppervlak. Beschrijvende vragen: bodem
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatieAddendum. Prospectus van 1 mei 2018 RZL Beleggingsfondsen N.V.
Addendum Prospectus van 1 mei 2018 RZL Beleggingsfondsen N.V. 1 augustus 2018 Inhoudsopgave 1 Wijziging Hoofdstuk 11, Supplementen, paragraaf 11.2.1 Beleggingsbeleid RZL Azië Aandelenfonds' 2 Wijziging
Nadere informatieDE EUROPESE UNIE EN HAAR HANDELSPARTNERS
DE EUROPESE UNIE EN HAAR HANDELSPARTNERS De Europese Unie neemt als grootste exporteur van goederen en diensten ter wereld en als 's werelds grootste bron van directe buitenlandse investeringen een leidinggevende
Nadere informatieR&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied
R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied In Nederland werd in 2014 in totaal 13,3 miljard uitgegeven aan R&D: wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (de voorlopige cijfers 2015 laten een groei
Nadere informatieDe nieuwe verscheidenheid Toenemende diversiteit naar herkomst in Nederland
overig niet-westers De nieuwe verscheidenheid Toenemende diversiteit naar herkomst in Welke manier van kijken doet het meeste recht aan de diversiteit naar herkomst? Hoe is de huidige situatie ontstaan?
Nadere informatie2009: een bijzonder somber jaar
2009: een bijzonder somber jaar België: 8 ste exporteur en 10 e importeur van goederen (Bron: Wereldhandelsorganisatie - WTO) 1. Evolutie van de wereldhandel in 2009 en perspectieven voor 2010 In 2009
Nadere informatieLTO- minimelkmarktbericht 21 maart 2013, Klaas Johan Osinga
LTO- minimelkmarktbericht 21 maart 2013, Klaas Johan Osinga Vraag In de laatste zes maanden was er steeds zoveel slecht nieuws over de economische groei, dat dit de consumptiegroei deed stagneren. In de
Nadere informatieADOPTIE Trends en Analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 2011 tot en met 2015
Ministerie van Veiligheid en Justitie ADOPTIE Trends en Analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 211 tot en met 215 Februari 216 Overzicht van het aantal verleende beginseltoestemmingen
Nadere informatieOut of the box Over de grenzen. SIETAR Nederland Seminar. 14 juni 2014 INGE HEETVELT 23-06- 14. SIETAR Nederland - Out of the Box
Out of the box Over de grenzen SIETAR Nederland Seminar 14 juni 2014 INGE HEETVELT o De wereld stuitert en beweegt o De schijnzekerheid van cijfers o Het optimisme in Afrika o Ondernemers met lef & hart
Nadere informatieADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 2007 tot en met 2011
Ministerie van Veiligheid en Justitie ADOPTIE Trends en analyse Statistisch overzicht interlandelijke adoptie over de jaren 27 tot en met 211 Maart 212 Overzicht van het aantal verstrekte beginseltoestemmingen
Nadere informatieToerisme in perspectief
Toerisme in perspectief NBTC afdeling Research Leidschendam 10-7-2012 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en
Nadere informatieIs de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2018
Is de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2018 1 Is de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Uitgangspositie Trends Uitdagingen
Nadere informatieVeranderende structuren in de wereldeconomie en China s economische integratie.de gevolgen voor het Nederlandse bedrijfsleven
Veranderende structuren in de wereldeconomie en China s economische integratie.de gevolgen voor het Nederlandse bedrijfsleven Prof. Dr. H.A. Ebbers www.pearsoneducation.nl/ebbers Globalisering: nadelig
Nadere informatieFACTSHEET KIWIFRUIT (HS code ) (8 februari 2013)
FACTSHEET KIWIFRUIT (HS code 08 10 50) (8 februari 2013) Summery De wereldproductie van kiwi s was in de eerste heft van het vorige decennium redelijk stabiel op een niveau van ruim 1 miljoen ton daarna
Nadere informatieOpkomende markten: do s en don ts
Online Seminar Beleggen Opkomende markten: do s en don ts Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Marketing Manager ING Beleggen Amsterdam, 12 november 2013
Nadere informatieLEEUWENDEEL VLAAMSE EXPORT NAAR EU-LIDSTATEN
Bijlage ANALYSE EXPORTCIJFERS 2018 op basis van een analyse van Flanders Investment & Trade (FIT) van de in- en uitvoercijfers 2018 van de Nationale Bank van België (NBB). LEEUWENDEEL VLAAMSE EXPORT NAAR
Nadere informatieNederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad
Nederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad Mark Thissen Aanleiding: Verzoek EZ De vernieuwende ruimtelijk-economische visie op de
Nadere informatie1. De bevolkingsspreiding en -groei in de wereld
Hoofdstuk 3 Socio- economische verscheidenheid 1. De bevolkingsspreiding en -groei in de wereld 1.1 De wereldblokken Noteer per reeks welk gemeenschappelijk thema je kan herkennen. REEKS 1 Thema:.. REEKS
Nadere informatieFACTSHEET CHAMPIGNONS
FACTSHEET CHAMPIGNONS Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com NEDERLAND VERLIEST STEEDS MEER TERREIN BIJ HANDEL IN VERSE CHAMPIGNONS Positie op wereldmarkt van champignonconserven
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3.4 t/m 3.6
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 3.4 t/m 3.6 Samenvatting door S. 1381 woorden 8 april 2014 6,9 6 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 3.4 India Shining? De olifant staat erop India staat
Nadere informatieInternationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?
Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze
Nadere informatieFACTSHEET SOUTH AFRIKA IMPORT 2015
1000 TONS Factsheet South Africa import 2015 FACTSHEET SOUTH AFRIKA IMPORT 2015 Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31 654 687 684; fruitvegfacts@gmail.com ZUID AFRIKAANS FRUIT BELANGRIJK VOOR NEDERLAND
Nadere informatieDe internationale handel in goederen van Nederland in 2003
Publicatiedatum CBS-website Centraal Bureau voor de Statistiek 13 juli 6 De internationale handel in goederen van Nederland in 3 Wiel Packbier Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen, 6. Bronvermelding
Nadere informatievan ZICHT tot DE GEKLEURDE HUID Inwooncursus Dermatologie 28 maart tot 4 april 2008 CP Port Zelande
van ZICHT tot DE GEKLEURDE HUID World color Wereldbevolking GEOGRAPHIC REGION POPULATION PERCENT OF WORLD Asia 3,518,000,000 56.4% Africa 839,000,000 13.5% Europe (including nations that were part of the
Nadere informatieToerisme in perspectief
Toerisme in perspectief NBTC afdeling Research Leidschendam 30-1-2012 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en
Nadere informatieFACTSHEET WORLDWIDE TRADE FRESH FRUIT
1000 tonn and million dollar price in dollar per tonprice Factsheet Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com FACTSHEET WORLDWIDE TRADE FRESH FRUIT Wereldhandel vers fruit
Nadere informatieInternationale varkensvleesmarkt 2012-2013
Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt
Nadere informatieInternationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s
Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie
Nadere informatieECONOMISCHE PARTNERSCHAPSOVEREENKOMSTEN
EPAs- ECONOMISCHE PARTNERSCHAPSOVEREENKOMSTEN Het is belangrijk te weten dat de Economische Partnerschapsovereenkomst (EPA) niet de gehele Cotonou overeenkomst vervangt maar slechts het handelsgedeelte.
Nadere informatieFactsheet toerisme Vergelijking Utrecht met de G4 en Maastricht
Foto: Renzo Gerritsen. Het wed, binnenstad Utrecht. Factsheet toerisme Vergelijking Utrecht met de G en Maastricht Utrecht.nl/onderzoek 1 13 1 15 16 17 1 13 1 15 16 17 Hotelgasten & overnachtingen Ontwikkeling
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Vietnam-Nederland mei 2019
Handels- en investeringscijfers Vietnam-Nederland mei 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Rijstvelden in de provincie Hà Giang, Vietnam - Pixabay Wat kunt
Nadere informatieOntwerp Paper 2 Bijlage 2
Ontwerp Paper 2 Bijlage 2 Gijs Bos - 10137157 Utrecht, 130410 De twee toetsen zijn qua inhoud verschillend maar qua moeilijkheidsgraad zo veel mogelijk identiek. Beide toetsen bestaan uit 10 vragen. 5
Nadere informatieFACTSHEET SINAASAPPELEN
FACTSHEET SINAASAPPELEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com SINAASAPPELEN: 3 landen maken de dienst uit Spanje, Zuid Afrika en Egypte goed voor 60% wereldhandel Sinaasappelen
Nadere informatieEconomische prognose IMF voor het GOS
Economische prognose IMF voor het GOS Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen voor de
Nadere informatieInternationalisatie van de productie en de handel. Voor wie verstandig handelt!
Internationalisatie van de productie en de handel Trendsamenvatting Naam Definitie Internationalisatie van de productie en de handel Wikipedia: De benamingen internationalisering, mondialisering en globalisering
Nadere informatieFACTSHEET WORLDWIDE INTERNATIONAL TRADE Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; ;
FACTSHEET WORLDWIDE INTERNATIONAL TRADE Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com MET AANDEEL VAN 3% GAAT VERENIGD KONINKRIJK DE STIJD AAN VK en USA: beide grote negatieve
Nadere informatieDe Handelsakkoorden: algemeen overzicht
De Handelsakkoorden: algemeen overzicht Seminarie «Certificering van de preferentiële oorsprong naar zelfcertificering (REX)» 23 mei 2017 Context Handelsbeleid: EU bevoegdheid (art. 207 VWEU) Mededeling
Nadere informatieRegionalisering als alternatief voor neoliberale globalisering Zaterdag 12 april Utrecht
4e Dag van Alternatieven Regionalisering als alternatief voor neoliberale globalisering Zaterdag 12 april 2008 - Utrecht Workshop 15 Wetenschappelijk onderzoek en onderwijs over regionalisering Inleiding:
Nadere informatieAankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-juli
Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-juli 2016-2017 Bron: Cijfers FOD Economie-Algemene Directie Statistiek 2016: definitieve cijfers 2017: voorlopige cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen,
Nadere informatieWereldwijde productie van bananen nu vrijwel stabiel; export groeit nog
FACTSHEET BANANEN Fruit&VegetabelFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Wereldwijde productie van bananen nu vrijwel stabiel; export groeit nog Exportwaarde wereldwijd: 9 miljard dollar
Nadere informatieFACTSHEET VERWERKTE GROENTEN Incl. aardappelproducten
FACTSHEET VERWERKTE GROENTEN Incl. aardappelproducten Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; jankeesboon15@gmail.com; www.fruitandvegetablefacts.com Nederland grote producent en exporteur verwerkte
Nadere informatieFACTSHEETshort PEPPERS
FACTSHEETshort PEPPERS Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts15@gmail.com Paprika s: Nederland verliest terrein aan Spanje Export Nederland dit jaar fors gedaald De Nederlands export
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo I
Eindexamen aardrijkskunde vwo 21 - I Zuid-Oost-Azië Opgave 6 Klimaten in Zuid-Oost-Azië Bestudeer bron 1 die bij deze opgave hoort. Gebruik bron 1. De klimaatdiagrammen van de bron behoren, in alfabetische
Nadere informatieToerisme in perspectief
Toerisme in perspectief NBTC afdeling Research Den Haag 18-1-2013 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatie