Drijfveren en Gedrag Een korte impressie over toepassing en gebruik van MD in organisaties
Een plek waar iedereen in harmonie moet kunnen wonen De wereld zit vol kansen. Grijp deze! de wereld is een lekker complexe puzzel WERELDBEELDEN De wereld wordt een chaos zonder regels en afspraken De wereld is een jungle We vormen allemaal een schakeltje in een groter geheel 2
De aanleg van drijfveren bij het individu; Paars Geborgenheids drijfveer (0-1,5 jaar) Fase 1: Veiligheid en Geborgenheid Beslotenheid, angstreductie, moederbinding, basisidentiteit 3
De aanleg van drijfveren bij het individu; Rood Machtsdrijfveer (1-5jaar) Fase 2: Ego(wil) maakt zich los, Respect en Domein Hier en nu/ongeduld, agressie, controle(macht) 4
De aanleg van drijfveren bij het individu; Blauw Ordeningsdrijfveer (5-8 jaar) Fase 3: Behoefte aan zekerheid (angstreductie), rationaliteit, structuur en orde verantwoordelijkheid en schaamte 5
De aanleg van drijfveren bij het individu; Oranje Competitie drijfveer (8-12 jaar) Fase 4: Bewondering, verbetering, competitie, Winnen, Prestaties laten zien 6
De aanleg van drijfveren bij het individu; Groen Sociale drijfveer (11-18 jaar) Fase 5: Liefde en Verbondenheid, sociale gevoelens, hernieuwde emotionaliteit, liefde en seksualiteit ontstaat, (sociale) kritiek 7
De aanleg van drijfveren bij het individu; Geel Intellectuele drijfveer (17-24 jaar) Fase 6: Willen begrijpen (angstreductie), vrijheid, ongebonden rationaliteit, zoekt kennis, idee, visie & richting. Intellectuele kritiek, 8
Groen de drijfveer die mensen en sociale verbanden voorop stelt Oranje de drijfveer die vooruitgang, resultaten en prestaties wil laten zien! Geel de drijfveer die wil analyseren, begrijpen en doorgronden Blauw de drijfveer die zekerheid en duidelijkheid wil creëren Rood de drijfveer die staat voor kracht, durf en tempo Paars de drijfveer die veiligheid en thuisgevoel zoekt 9
Drijfveren en hun kenmerken. 10
EN VERDER omgang met pijn door deze te dragen en te doorleven ziet dienstbaarheid als een groot goed niet bezig met vergroten van genot en verlangen ontleent de identiteit soms aan de organisatie of de familie heeft behoefte aan een klein hecht team dat elkaar aanvoelt kruipt in de huid van de organisatie om aan te voelen wat nodig is komt wat (bij)gelovig over het lot is een belangrijke factor, voor het nu en de toekomst zal niet snel willen veranderen van werkomgeving in een Paars systeem hebben mensen bijnamen die alleen intimi gebruiken afkortingen zijn paars humor: over de uitwerking van ongeschreven regels 12
geloven bescheidenheid cycli en rituelen Blut und Boden familiebanden Familie-eer dienstbaarheid binding beslotenheid veiligheid ongeschreven regels geborgenheid traditie beschermen symbolen geborgenheid het natuurlijk accepteren vertrouwdheid
ziet regels als vorm van controle door zwakkeren soms disproportioneel in het gebruik van de eigen kracht alles of niets, zwart-wit omgang met pijn door deze te verbijten, niet zeuren maar doorgaan niet gericht op vergroten van verlangen actie volgt vooral als er ergens last van is ziet abstraheren als vage afleidingsmanoeuvre neiging om iemand priemend aan te kijken non verbaal vaak duidelijk aanwezig gericht op zelfverdediging, voelt zich snel tekort gedaan humor: vaak fysiek 15
besluitvaardigheid ongeduld Controle kracht alert hier en nu Instinctief tempo RESPECT mijn impulsief Actie confronterend onverschrokken lef domein
EN VERDER blijft verkeerde routine herhalen bij emotionele druk kiest geen partij voor een persoon maar voor een werkwijze schuift beslissingen uit als alles nog niet helder is wil geen ruimte voor twijfel doet wat nodig is om pijn te voorkomen of bestrijden niet gericht op verlangen zal zelf niet snel zelf handhaven, dat wordt te persoonlijk vaak goed in aangeven wat de fouten zijn, minder in wat beter kan is vooral een doener; denkers en praters zijn lui neiging om vaak naar beneden te kijken humor: droog. Vaak niet op de werkvloer bij serieus onderwerp. 18
duidelijkheid rechtvaardigheid degelijkheid afspraken Plicht transparant oog voor detail zekerheid verantwoordelijkheid consequent degelijk stabiel discipline volgordelijkheid betrouwbaarheid loyaliteit 19
LOYALITEIT, BETROUWBAARHEID, STRUCTUUR, PRECISIE, DETAIL
houdt graag alle opties zo lang mogelijk open gericht op vergroten van genot, vermijden van pijn gebruikt zijn charme om zaken voor elkaar te krijgen wordt wat nonchalant als hij denkt de zaken te beheersen zelfbeeld wordt versterkt door uiterlijkheden in stijl en luxe gaat strijd uit de weg als het (gezichts)verlies op lijkt te leveren laat innerlijke zelftwijfel zelden zien bang voor misbruik van een situatie door anderen past zich aan allerlei situaties aan, mits het resultaat oplevert kopieert makkelijk wat belangrijk lijkt in een bepaalde situatie kan een rol spelen zal zich sterker voelen als iemand zich als zondebok opwerpt werkt sterk en bewust met nonverbaal gedrag humor: uitdagend 22
pragmatisch succes handig ambitie competitie Externe positionering uitkomst staat centraal serieus nemen vooruitgang bewondering flexibel uitdaging applaus effect positie resultaat 23
ziet wat anderen bij kunnen dragen hoopt dat anderen dat ook van hen zien gericht op vergroten van genot, vooral van anderen zoekt acceptatie van en door anderen past zich met liefde aan de wensen van anderen aan verwacht daar wel waardering voor wil aardig gevonden worden, is blij als hij hard nodig is onderdrukt soms de eigen behoeften, dat kan later leiden tot verbittering richt de aandacht dan volledig op de zwaksten in de maatschappij gevoelig voor non-verbaal gedrag, verwacht ook dat de ander dat is werkt sterk met gezichtsuitdrukkingen mailt regelmatig aan allen humor: surprise party 25
Communiceren om te verbinden Mede-zeggenschap mensen verbinden open voor iedereen delen wil helpen betrokkenheid Consensus harmonie samenwerken Geven en nemen inclusie oog voor zwakkeren gelijkwaardigheid Intenties staan centraal groepsgevoel 26
trekt zich terug als het emotioneel wordt behoefte aan privacy wordt sterker na intensief contact blijft niet vaak hangen na een bijeenkomst of sessie let niet op het eigen nonverbale gedrag gericht op vergroten van geestelijk genot en negeren van fysieke pijn vraagt niet snel om hulp heeft weinig nodig om te werken, vooral gericht op kennis wordt blij van kennis en heldere verklaringen heeft de neiging zich te richten op wat er NIET goed gaat humor: metaforen en woordgrappen 28
theorie strategie toekomst analyseren consistentie begrijpen ongebondenheid hoofdlijnen principieel complexiteit waarheid creativiteit vrijheid kennis 29
De Gele spiraal gevoel van vrijheid ik begrijp; het klopt wat ik dacht helderheid bevestiging van eigen gedachten verwarring ik begrijp niet; wat ik dacht blijkt niet waar gevoel van eenzaamheid 30
De Groen spiraal ik beteken iets voor anderen vreugde over bijdrage tot harmonie plezier in onderling contact actieve groepsrol waargenomen sociale acceptatie passieve groepsrol / exit ze zien me niet staan gevoel van verstoting en verdriet onzekerheid over houding 31
De Oranje spiraal winnaarsgevoel resultaat komt door inzet ze zien hoe goed ik ben actief, dominant waargenomen succes passief, voorzichtig ze vinden me een sukkel verliezersgevoel wel inzet geen resultaat 32
De Blauw spiraal men waardeert mijn bijdragen en loyaliteit gevoel van eigenwaarde trots over competentie gevoel, zinvol bij te dragen waargenomen waardering voor plichtsbetrachting zekerheid, rechtvaardigheid onzekerheid teleurstelling mijn inspanning wordt niet gewaardeerd twijfel over eigenwaarde zelfhaat, schaamte verkramping 33
De Rode spiraal macht, controle ieder respecteert mijn positie zelfvertrouwen waargenomen respect uit de omgeving boosheid ze beschouwen me als een soort slaaf boosheid machteloosheid 34
De Paarse spiraal we zijn een familie veiligheid geborgenheid vertrouwen in anderen waargenomen onderlinge band wantrouwen ieder voor zich angst eenzaamheid 35
Het testresultaat 36
De verwerping De meeste mensen zien voor elke drijfveer wel een nadeel. Het is het gedrag van de omgeving wat u irriteert, stoort etc. De verwerping laat zien van welke drijfveren (gedrag) u negatieve gevoelens kunt ontwikkelen. Waar u denkt tegen aan te kunnen lopen in de wereld (werkgerelateerd). Hoe groter de bol, hoe groter de weerzin, de negatieve gevoelens u dat oplevert. Zeer sterke verwerpingen geven het beeld van een zekere allergie. De verwerping kan zowel een reactie zijn op werkelijk gedrag of cultuur in uw omgeving, maar het kan ook de herkenning op of de te verwachte reactie op dergelijk gedrag of cultuur zijn. 37
Logica en verwerping Geel: doordenking is belangrijk, maar al te erg theoretiseren wordt verworpen Groen: de sociale kant krijgt weinig energie, hekel aan consensus vorming Oranje: heel ambitieus, en ziet pas na lange tijd de mogelijke oppervlakkigheid Blauw: wil wel structuur, maar geen vrijheids belemmerende regeltjes Rood: komt laat tot felheid, heeft een hekel aan ondoordachte/ impulsieve acties Paars: zal niet snel familiegevoel creëren, heeft weinig hekel aan tradities 38
Stuurkleur Kennis, begrip, vrijheid, doordenking, theorie, concept, breed beschouwen, innovatie, rationaliseren, grondige analyse, feiten, nieuw, waarom-vraag Steunkleur Sluitkleur Ter ondersteuning van de stuurkleur: begrip, concept, analyse, feiten, de slimste manier om het beste idee om, evaluatie na Blauw en Rood Meestal achteraf: evaluatie, analyse achteraf. Had ik het niet slimmer kunnen doen? 39
Stuurkleur Steunkleur Sluitkleur Harmonie, samen, delen, gelijkwaardigheid, verbinden betrokkenheid, consensus, bekommeren, helpen, oog voor zwakkeren Ter ondersteuning van de stuurkleur: betrekken, delen, draagvlak zoeken, communiceren, vertellen, informeren (na Rood) Meestal achteraf: Vertellen. Had ik anderen niet wat eerder moeten betrekken, meenemen? 40
Stuurkleur Steunkleur Sluitkleur Ambitie, resultaatgericht, doelen stellen, flexibel, scoren, applaus, pragmatisch, opportunistisch, handig, wil bewondering Ter ondersteuning van de stuurkleur: Efficiënt (na blauw), praktisch, doelmatig, praktijk, punt willen maken, toepassen/kapitaliseren van kennis/ na Geel, calculerend te werk/ na Rood Meestal achteraf: Heb ik mezelf niet teveel weggecijferd? Wat heeft mij dat opgeleverd? 41
Stuurkleur Steunkleur Sluitkleur Loyaal, betrouwbaar, gericht op details, structureren, organiseren, plannen, écht afmaken, transparant, stabiliseren, detaileren Ter ondersteuning van de stuurkleur: Plannen, afspraken maken, afmaken, Concretiseren, organiseren, detaileren Meestal achteraf: Opruimen. Had ik het niet wat beter moeten plannen? 42
Stuurkleur Steunkleur Sluitkleur Macht, kracht, tempo, actie, duidelijkheid, domein, NU, impulsief, confrontatie, directheid, lik op stuk, maatjes, besluiten nemen, respect Ter ondersteuning van de stuurkleur: Snel, ongeduld, buikgevoel, irritatie, handhaven, actie, concretiseren, tempo maken, voortvarend aan de slag Meestal achteraf: Nog even afronden. Had ik niet wat eerder duidelijk moeten zijn, meer tempo moeten maken, handhaven! Komt laat of heel laat tot felheid 43
Stuurkleur Steunkleur Sluitkleur Geborgenheid, veiligheid, rituelen, ongeschreven regels, beschermt het eigene/onze, creëert familiegevoel, vertrouwen, beslotenheid Ter ondersteuning van de stuurkleur: Creëert een familieband, om op elkaar te vertrouwen, sluit mensen in of uit, warme of koude kant Meestal achteraf: Heb ik geen essentiële cultuurkenmerken (ongeschreven regels) over het hoofd gezien? 44
De verwerpingen waargenomen vanuit de dominante drijfveer! Gedrag vanuit bepaalde drijfveren is positief en negatief te labelen. In de logica staan de positief gelabelde drijfveren, in de verwerping staan de als negatief ervaren (de overdreven/ overtrokken) gedragingen. (Twee kanten van de medaille) De negatief geziene gedragingen (verwerpingen) worden gepercipieerd/ waargenomen vanuit iemand zijn meest dominante (= sturende) drijfveer! Het zijn daardoor geen feiten meer maar percepties!!!...bekeken door de bril van 45
Hoe werkt dat dan bij Geel? Logica Verwerping Verwerpt Regels en structuur vaak nogal dom, onvoldoende doordacht. Beperken de vrijheid van denken Groepsdenken (dwang) belemmert individuele vrijheid in denken en unieke ideeën. Geel houdt niet van consensusvorming. Pragmatisch handelen om te scoren belemmert echt begrip en is oppervlakkig Ondoordacht, ongenuanceerd en impulsief. Belemmert ook het denkproces. Kritiekloos aanvaarden is nogal bekrompen. Spanning tussen begrijpen en geloven! Zoekt kennis en begrip, maar wil niet theoretiseren en compliceren 46
Hoe werkt dat dan bij Groen? Logica Verwerping Verwerpt De onpersoonlijke benadering van Blauw. Stelt regels boven mensen. Groen houdt niet van de uniformiteit van regels Het afstandelijke en vrijblijvende gedrag van Geel. Geel wil zich niet conformeren en/of verbinden, en plaats zich dus buiten de groep. Het arrogante gedrag van Oranje, Oranje twijfelt aan intenties van anderen (want willen is kunnen) en wil zich onderscheiden en gezien worden. Het ongeduldige en onnodig confronterende/ conflicterende gedrag van Rood, verpest daarmee de harmonie. Het kleingeestige gedrag van Paars, te zeer op kleine groep gericht, staat niet open voor buitenstaanders Wil harmonie, maar niet over alles consensus! 47
Hoe werkt dat dan bij Oranje? Logica Verwerping Verwerpt Regels beperken het speelveld en de mogelijkheid om je doelen te bereiken Overleg zorgt voor vertraging van doelbereiking en afzwakking van het individuele succes Continu doordenken compliceert en belemmert pragmatisch handelen Conflicten zijn gericht op winst op dit moment, niet op de middellange termijn. Niet handig. Ziet het als doelloos, daar bereik je geen doelen mee. Ziet het bijna als Blauw. Beperkt de armslag Wanneer het te glad of opportunistisch wordt 48
Hoe werkt dat dan bij Blauw? Logica Verwerping Verwerpt Het chaotische gedrag van Geel, maakt problemen in plaats van oplossingen. Alleen op hoofdlijnen en theorie gericht, niet op details en werkelijkheid. Het ongeorganiseerde/gemakkelijke van Groen, terwijl de plicht roept. Lijkt liever te praten dan te werken. Het onberekenbare en egoïstische gedrag van Oranje, gaat steeds voor eigen gewin, en wil het steeds beter en anders. Stabiliseert nooit. Oranje kan regels overtreden om het doel te bereiken. Het onverantwoordelijke gedrag van Rood, niet bezig met regels maar met eigen domein, neigt er dus naar regels te overtreden. Impulsief en daarmee onvoorspelbaar. Het baseren op ongeschreven regels van Paars, een voor Blauw onbegrijpelijke orde. Dit is niet rationeel Het opgelegde Blauw (regels en bureaucratie) en als het 49 te gedetailleerd of repeterend werk wordt.
Hoe werkt dat dan bij Rood? Logica Verwerping Verwerpt Het trage, warrige en analyserende van Geel. Niet zinvol in het hier en nu! Duurt veel te lang. Het praten (langdradige) van Groen, Rood vindt groen neerbuigend door begrijpende houding en naïef daar het gelijkheid veronderstelt en goede bedoelingen IJdel en afhankelijk van de opinie van anderen. Onbetrouwbaar en calculerend Het bescheiden en opofferende gedrag wordt als zwak en kinderlijk ervaren, Paars kan niet voor zichzelf zorgen Het overdreven nauwgezette en te snel in de verdediging schietend gedrag van Blauw. Rood snapt niet dat Blauw regels nodig heeft om orde te handhaven. Rood vindt Blauw ook naïef over misbruik Wanneer het gedrag leidt tot conflict en er macht misbruikt 50 wordt
Hoe werkt dat dan bij Paars? Logica Verwerping Verwerpt Het ontkennen van Geel van het gegroeide, mythische en symbolische omdat Geel alles wil analyseren. Niet bezig met de groep. Geen respect voor anciënniteit. Het praten (langdradige) van Groen. Groen voelt de gegroeide verhoudingen (het organische) niet aan, kent zijn eigen plek niet. Het verander- en verbeterzieke gedrag van Oranje voor eigen gewin, voelt niet aan hoe en waarom dingen gegroeid zijn. Het lompe en ruwe gedrag van Rood, geen respect voor datgene wat voor anderen heilig is, verstoort daarmee de geborgenheid en veiligheid Het kille en machinale gedrag van Blauw, de natuur en de mens (het organische) wordt niet gezien. Wanneer het te tuttig of primitief wordt of te vasthoudend en 51 besloten is.
Klant- en leveranciersrelaties verandermanagement opleidingsmanagement - projectmanagement High Performance Team Cultuur
Matchen oefening 1: team - manager 53
Onderdelen cultuur assessment 1 Wij zijn een goed team, want? Wij zijn een goed team, maar? 2. Twee punten verdeling: Waar willen we in investeren? Eventueel verdiepingsvraag expert opleiding groepen en teams Maar laten we nou niet? 3. 3x3 vragen: Teambeeld Beeld van medewerker expert opleiding groepen en teams Beeld van buitenwereld expert opleiding groepen en teams 54
2 punten verdelen waar moeten jullie als team in investeren? communicatie en overleg doordenking positie en resultaat heldere procedures, naleving van afspraken snelheid en besluitvaardigheid onderling vertrouwen 55
2 punten verdelen Doorvragen, een voorbeeld: 8 Communicatie en overleg: wat ontbreekt eraan? 3 3
2 punten verdelen Maar laten we nou niet! overal ellenlang over gaan praten eindeloos gaan theoretiseren alleen maar achter succes aan gaan overal regeltjes voor gaan maken conflicten gaan maken terugvallen op oude gewoonten 57
Uitslag 2 punten verdeling 9 5 3 2 2 3 6 3 1 4 5 5 Team wil graag investering in communicatie en overleg en procedures en afspraken. Dit zijn de belangrijkste drijfveren van het team en mogelijk overdrijvingen! Daarnaast ervaren ze ook de schaduwkanten van hun belangrijkste drijfveren zoals veel inefficiënt overleg. 58
3x3: Thema s sociale cultuur Hoe is de sociale verhouding tussen de teamleden? Inspiratie cultuur Hoe gaan we om met ideeën en vernieuwing Prestatiecultuur Hoe prestatie gericht zijn we als team? Structureringcultuur Conflictcultuur Bindingscultuur Hoe gaan we om met afspraken en regels? Hoe gaan we om met wrevel en conflict? Hoe is onze onderlinge binding? 59
3x3: Ik zie ons team als. overmatig consensusgericht sociaal en open onpersoonlijk en formeel visionair maar weinig concreet strategisch en innovatief te weinig conceptueel denkend onderling concurrerend gericht op gezamenlijk resultaat op de winkel passend risicomijdend, zekerheid zoekend conflictueus een familie gestructureerd en helder stevig en besluitvaardig echt onderling betrokken ongestructureerd, chaotisch conflictmijdend, besluiteloos ieder voor zich 60
Bindingscultuur: Hoe is onze onderlinge binding? ieder voor zich echt onderling betrokken een familie - 5 0 + 5 61
Conflictcultuur: Hoe gaan we om met wrevel en conflict? conflictmijdend, besluiteloos stevig en besluitvaardig conflictueus - 5 0 + 5 62
Structureringscultuur: Hoe gaan we om met regels en afspraken? ongestructureerd en chaotisch duidelijk en helder star en risicomijdend - 5 0 + 5 63
Prestatiecultuur: hoe prestatiegericht zijn we als team? op de winkel passend gericht op gezamenlijk resultaat onderling concurrerend - 5 0 + 5 64
Sociale cultuur: hoe is de sociale verhouding tussen teamleden onderling formeel en onpersoonlijk sociaal en open overmatig consensusgericht - 5 0 + 5 65
Intellectuele cultuur: hoe gaan we om met ideeën en vernieuwing? te weinig conceptueel denkend helder en innovatief heel visionair maar weinig concreet - 5 0 + 5 66
Categoriseren van de antwoorden Paars Rood Blauw -5-4 -3-2 -1 +1 +2 +3 +4 +5 +2-2? Oranje 0 Groen +2,5 Geel -2,5 67
Voorbeelduitkomst + 2-2,5 + 1-3 - 2,5 + 2 68
Lezen van de uitslag zowel afwijkingen in de als in de + zijn dus afwijkingen t.o.v. de gewenste optimale waarde de geeft aan dat er te weinig aandacht is voor het betreffende waardesysteem. de + geeft aan dat er teveel aandacht is voor dat waardesysteem Ga uitslagen NIET aanpassen aan de hand van het groepsprofiel. Dus niet een MIN-2 op Groen naar NUL brengen als het een Groene groep is!! Je kan niet een 3x3 uitslag terugherleiden tot de drijfveren van de groep. Drijfveren en gedrag zijn twee verschillende zaken!! 69