3 Inleiding 13 Deel 1 Basisbeginselen 17 Hoofdstuk 1 Begrip en kenmerken van de belasting 19 1.1 Het begrip belasting 19 1.2 Kenmerken van een belasting 19 1.2.1 Het financieel doel 19 1.2.2 Het dwingend karakter 19 1.2.3 Overheidsinkomsten die geen belastingen zijn 20 1.2.4 Retributie versus bijzondere vormen van belastingen 20 1.2.5 De parafiscale bijdragen 21 Hoofdstuk 2 De situering van het belastingrecht 22 Hoofdstuk 3 Noodzakelijk karakter van belastingen in een moderne samenleving 23 Hoofdstuk 4 De functies van de belasting 24 4.1 De financiële functie 24 4.2 De economische functie 24 4.3 De sociale functie 25 Hoofdstuk 5 Wie mag belasting heffen? 26 Hoofdstuk 6 Grondwettelijke beginselen van de belastingheffing 28 6.1 Het legaliteitsbeginsel 28 6.1.1 Draagwijdte van het legaliteitsbeginsel 28 6.1.2 Gevolgen van het legaliteitsbeginsel 29 6.2 Het eenjarigheidsbeginsel 30 6.2.1 Draagwijdte van het eenjarigheidsbeginsel 30 6.2.2 Gevolgen van het eenjarigheidsbeginsel 31 6.3 Het gelijkheidsbeginsel 31 6.3.1 Draagwijdte van het gelijkheidsbeginsel 31 6.3.2 Controle over de eerbiediging van het gelijkheidsbeginsel 32 Hoofdstuk 7 Beginselen en kenmerken die voortvloeien uit de aard van de belastingen en uit het recht in het algemeen 34 7.1 Het fiscaal recht is geen volstrekt autonome rechtstak 34 7.2 De fiscale wet is van openbare orde 35 7.2.1 De belastingwet bepaalt zelf wie de schuldenaar is 35 7.2.2 Belastingontduiking is niet toegelaten keuze van de minst belaste weg 36 7.2.3 Mogelijkheid tot het afsluiten van overeenkomsten tussen de fiscus en de belastingplichtige 41 7.2.4 De fiscus is geen derde bij de vestiging, wel bij de invordering van de belasting 42 7.3 Strikte interpretatie van de belastingwet 44 7.3.1 Algemeen 44 7.3.2 Eerste fase: tekstuele interpretatie 44 7.3.3 Tweede fase: het nagaan van de bedoeling van de wetgever 45 7.3.4 Derde fase: de niet-heldere tekst 45 7.4 Het beginsel van de niet-retroactiviteit van de be lastingwet 45 7.4.1 Niet-terugwerkende kracht van wetten en decreten 46 7.4.2 Niet-terugwerkende kracht van Koninklijke en Ministeriële Besluiten 46 7.4.3 Niet-terugwerkende kracht van plaatselijke verordeningen en besluiten 47 7.5 De toepassing van de beginselen van behoorlijk bestuur 47 7.6 Het realiteitsbeginsel 48 7.6.1 Algemeen 48 7.6.2 Fiscaliteit houdt enkel rekening met de werkelijk gestelde handelingen 48 7.6.3 Juridische of economische werkelijkheid 48 7.6.4 Morele neutraliteit van de belastingwet 49 7.7 Het non bis in idem -beginsel 50 7.8 Het territorialiteitsbeginsel 51 7.9 Het verdragsrecht beheerst het intern fiscaal recht 51
4 Hoofdstuk 8 De indeling van de belastingen 53 8.1 Naar de belastingheffende overheid 53 8.2 Naar de grondslag van de belasting 53 8.2.1 Onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke belastingen 53 8.2.2 Onderscheid tussen kapitaal- of vermogensbelastingen en inkom sten belastingen 54 8.2.3 Onderscheid tussen specifieke belastingen en belastingen ad valorem 54 8.3 Naar de wijze van vereffening van de belasting 54 8.4 Naar de drager van de belasting 55 8.5 Naar directe en indirecte belastingen volgens het fiscaal-administratief criterium 55 8.5.1 Directe belastingen 55 8.5.2 Indirecte belastingen 56 Hoofdstuk 9 De administratieve inrichting 58 Deel 2 Personenbelasting 61 Hoofdstuk 1 Inleidende begrippen 63 1.1 Wie is aan de personenbelasting onderworpen? 63 1.2 Welke inkomsten zijn belastbaar in de personen belasting? 63 1.3 Gemeenschappelijke aangifte of niet in de personenbelasting? 64 1.4 Wat met de inkomsten van kinderen? 65 1.5 Belastbaar tijdperk en aanslagjaar in de personenbelasting 65 1.5.1 Algemene regel 65 1.5.2 Uitzondering 65 1.6 Berekening van de personenbelasting (per belastingplichtige) 66 1.7 Progressieve belasting 67 1.8 Aangiftetermijn in de personenbelasting 68 1.8.1 Gewone aangiftetermijn 68 1.8.2 Uitzonderlijke termijnen 68 1.8.3 Mogelijke gevolgen bij een laattijdig ingediende aangifte of bij niet-aangifte 68 Hoofdstuk 2 Bepaling van het netto-inkomen (= bruto-inkomen met aftrek van kosten en verliezen) 70 2.1 Onroerende inkomsten 70 2.1.1 Algemene regels 70 2.1.2 Bij wie belastbaar? 71 2.1.3 Wat met onroerende goederen die toebehoren aan de kinderen? 72 2.1.4 Wat bij verandering van eigenaar tijdens 2012? 72 2.1.5 Wat bij gewijzigde bestemming van het onroerend goed in 2012? 73 2.1.6 Het belastbaar bedrag 73 2.1.7 Gewone aftrekbare intresten van leningen 77 2.1.8 Bijkomende intrestaftrek 78 2.1.9 Forfaitaire woningaftrek 81 2.1.10 Verrekenbare onroerende voorheffing 81 2.1.11 Volgorde van aanrekening van de aftrekken 82 2.2 Roerende inkomsten 83 2.2.1 Roerende inkomsten: wat zijn dat? 83 2.2.2 Belastbaar bij wie? 83 2.2.3 Wat met roerende goederen die toebehoren aan de kinderen? 84 2.2.4 Aanslagmodaliteiten 84 2.2.5 4 % bijkomende heffing voor bepaalde belastingplichtigen 86 2.2.6 Aan te geven roerende inkomsten 88 2.3 Diverse inkomsten 89 2.3.1 Toevallige winsten of baten (speculatieve meerwaarden) 90 2.3.2 Prijzen en subsidies 90 2.3.3 Onderhoudsuitkeringen 90 2.3.4 Inkomsten afkomstig van de onderverhuring van onroerende goederen of de overdracht van huurcel 91 2.3.5 Inkomsten van de concessie van het recht om reclamedragers te plaatsen 91 2.3.6 Loten van effecten van leningen 92 2.3.7 Opbrengsten uit de verhuring van jacht-, vis- en vogelvangstrecht 92 2.3.8 Meerwaarden op in België gelegen ongebouwde onroerende goederen 92 2.3.9 Intern verwezenlijkte meerwaarden 92
5 2.3.10 Meerwaarden verwezenlijkt op in België gelegen gebouwd onroerend goed dat onder bezwarende titel is verkregen 93 2.3.11 Meerwaarden verwezenlijkt bij de vervreemding onder bezwarende titel van een in België gelegen gebouw opgericht op een verworven terrein 93 2.3.12 Meerwaarden verwezenlijkt bij de overdracht van aandelen uit een belangrijke deelneming 94 2.3.13 Persoonlijke vergoedingen aan onderzoekers 94 2.4 Beroepsinkomsten 97 2.4.1 Belastbaar inkomen en vrijgestelde inkomsten: enkele verduidelijkingen 98 2.4.2 Aftrek van de bijdragen voor de sociale zekerheid 105 2.4.3 Aftrek van de kosten 106 2.4.4 Economische vrijstellingen 111 2.4.5 Verrekening van de verliezen 111 2.4.6 Toekenning van meewerkinkomen en van het huwelijksquotiënt 112 2.4.7 Compensatie van verliezen tussen echtgenoten 114 Hoofdstuk 3 Aftrekbare bestedingen 115 3.1 Wat wordt bedoeld met een aftrekbare besteding? 115 3.2 Opsomming van aftrekbare bestedingen 115 3.3 Bespreking van de aftrekbare bestedigen: betaalde onderhoudsuitkeringen 115 3.4 Volgorde van aanrekening van de aftrekbare bestedingen 116 Hoofdstuk 4 Progressief tarief 117 Hoofdstuk 5 Belasting op de belastingvrije som 118 5.1 Basisbedragen van de belastingvrije som 118 5.2 Verhoging(en) van de belastingvrije som voor kinderen ten laste en andere personen ten laste 119 5.2.1 Verhoging(en) van de belastingvrije som voor kinderlast 121 5.2.2 Verhoging van de belastingvrije som voor personen ten laste andere dan kinderen 125 5.3 Verhoging van de belastingvrije som voor personen die in 2012 gehuwd zijn of een verklaring van wettelijke samenwoning hebben ondertekend 125 Hoofdstuk 6 Belastingvermindering voor uitgaven die voorheen aftrekbare bestedingen waren 126 6.1 De aftrek voor enige eigen woning 126 6.2 Intresten die in aanmerking komen voor bijkomende intrestaftrek 133 6.3 Uitgaven voor kinderoppaskosten 133 6.4 Giften 135 6.5 Uitgaven voor onderhoud en restauratie van beschermde eigendommen 135 6.6 Bezoldiging van huisbediende 136 Hoofdstuk 7 Belastingvermindering langetermijnsparen 137 7.1 Belastingvermindering voor levensverzekeringspremies 137 7.2 Kapitaalaflossingen 138 7.3 Belastingvermindering voor verwerving van werkgeversaandelen 141 7.4 Belastingvermindering voor pensioensparen 142 7.5 Werknemersbijdragen in groepsverzekering of pensioenfonds 143 Hoofdstuk 8 Belastingvermindering bouw sparen 144 8.1 Belastingvermindering bouwsparen voor verzekeringspremies 144 8.2 Belastingvermindering bouwsparen voor kapitaalaflossingen 146 Hoofdstuk 9 Belastingvermindering voor specifieke uitgaven 149 9.1 Belastingvermindering voor PWA-cheques 149 9.2 Belastingvermindering voor dienstencheques 149 9.3 Vlaamse belastingvermindering voor geregistreerde Winwinleningen 151 9.4 Vlaamse belastingvermindering voor geregistreerde renovatieovereenkomsten 153 9.5 Belastingvermindering voor energiebesparende uit gaven 155 9.6 Belastingvermindering voor lage-energiewoningen, passiefwoningen, nulenergiewoningen 160 9.7 Belastingvermindering voor intresten van groene leningen 161 9.8 Belastingvermindering voor de uitgaven voor de ver nieuwing van een woning verhuurd via een sociaal verhuurkantoor 163 9.9 Belastingvermindering voor uitgaven voor inbraak- en brandbeveiliging in een particuliere woning 164 9.10 Belastingvermindering voor verwerving van obli ga ties uitgegeven door het Starters-, Kringloop- of Energiebesparingsfonds 166 9.11 Belastingvermindering voor aandelen micro-finan ciering 167
6 9.12 Belastingvermindering voor elektrische voertuigen 167 9.13 Belastingvermindering voor oplaadpunt voor elek trisch voertuig 168 Hoofdstuk 10 Belastingvermindering voor pensioenen en vervangings inkomsten 169 10.1 De basisbedragen (A) 170 10.2 De horizontale beperking (B) 170 10.3 De verticale beperking (C) 171 10.4 Terugname van het voordeel uit een verhoging van het basisbedrag van de belastingvrije som (D) 172 10.5 Beperking tot de evenredige belasting (E) 173 10.6 Bijkomende belastingvermindering zodat feitelijke belastingvrijstelling geldt (F) 173 Hoofdstuk 11 Belastingvermindering voor over werktoeslag 175 Hoofdstuk 12 Belastingvermindering voor inkomsten uit het buitenland 176 Hoofdstuk 13 Belastingkredieten 177 13.1 Belastingkrediet voor kinderlast 177 13.2 Belastingkrediet voor de toename van de eigen middelen 178 13.3 Belastingkrediet op lage activiteitsinkomsten 179 13.4 Aanvullend belastingkrediet voor lage lonen 180 13.5 Belastingkrediet voor dienstencheques 181 13.6 Belastingkrediet voor bepaalde energiebesparende uitgaven 181 Hoofdstuk 14 Verrekeningswijzen 182 Hoofdstuk 15 Vermeerderingen en bonificaties 183 Hoofdstuk 16 Gewestelijke en gemeentelijke belastingen/verminderingen 186 16.1 Belastingvermindering Vlaamse jobkorting 186 16.2 De gemeentelijke opcentiemen 186 Hoofdstuk 17 Belastingverhoging 186 Deel 3 Vennootschapsbelasting 187 Hoofdstuk 1 Basisbegrippen 189 1.1 Wie is aan de vennootschapsbelasting onderworpen? 189 1.2 Belastbare grondslag 189 1.3 Soorten aanslagen in de vennootschapsbelasting 190 1.4 Belastbaar tijdperk en aanslagjaar 191 1.4.1 Belastbaar tijdperk 191 1.4.2 Aanslagjaar 191 1.5 Indiening van de aangifte 192 1.6 Grootte van de vennootschap 192 Hoofdstuk 2 Reserves 194 2.1 De belastbaar gereserveerde winst 194 2.1.1 Zichtbare reserves 194 2.1.2 Onzichtbare reserves 196 2.1.3 Aanpassingen van de begintoestand van de reserves 198 2.2 De vrijgestelde winst en de onttrekking vrijgestelde reserves 201 2.2.1 Waardeverminderingen op handelsvorderingen 201 2.2.2 Voorzieningen voor risico s en kosten 201 2.2.3 Uitgedrukte niet-verwezenlijkte meerwaarden 202 2.2.4 Verwezenlijkte meerwaarden 202 2.2.4.1 Gespreid te belasten verwezenlijkte meerwaarden op materiële en immateriële vaste activa 202 2.2.4.2 Andere verwezenlijkte meerwaarden: vrijstelling monetaire deel 204 2.2.4.3 Vrijstelling verwezenlijkte meerwaarden op bedrijfsvoertuigen 204 2.2.4.4 Vrijstelling verwezenlijkte meerwaarden op binnenschepen 204 2.2.4.5 Vrijstelling verwezenlijkte meerwaarden op zeeschepen 204 2.2.5 Investeringsreserve 205 2.2.6 Tax shelter erkende audiovisuele werken 205 2.2.7 Winst voortvloeiend uit de homologatie van een reorganisatieplan en uit de vaststelling van een minnelijk akkoord 205 2.2.8 Andere vrijgestelde bestanddelen 206 Hoofdstuk 3 Verworpen uitgaven 208 3.1 Niet-aftrekbare belastingen 208 3.2 Gewestelijke belastingen, heffingen en retributies 209
7 3.3 Geldboeten, verbeurdverklaringen, straffen van alle aard 210 3.4 Niet-aftrekbare pensioenen, kapitalen, werkgevers bijdragen en -premies 210 3.5 Niet-aftrekbare autokosten en minderwaarden op personenwagens, auto s dubbel gebruik en mini bussen 211 3.5.1 Aftrekpercentages 211 3.5.2 Welke kosten worden beperkt? 211 3.5.3 Uitzonderingen: 100 % aftrekbare autokosten 212 3.5.4 Terugbetaalde autokosten eigen aan de werkgever 213 3.5.5 Aan derden doorgerekende autokosten 213 3.5.6 Privé gebruikte firmawagens 213 3.5.7 Ontvangen schadevergoedingen 214 3.5.8 Minderwaarden 214 3.6 Autokosten ten belope van een deel van het voordeel van alle aard 215 3.7 Niet-aftrekbare restaurantkosten 215 3.8 Niet-aftrekbare receptiekosten en kosten voor relatiegeschenken 216 3.8.1 Receptiekosten 216 3.8.2 Relatiegeschenken 217 3.9 Niet-aftrekbare beroepskledij 217 3.10 Overdreven intresten 217 3.11 Intresten m.b.t. een gedeelte van bepaalde leningen 218 3.12 Abnormale of goedgunstige voordelen 219 3.12.1 Artikel 26, 1ste lid WIB92: algemeen principe 219 3.12.2 Artikel 26, 2de lid WIB92: drie specifieke toepassingsgevallen 219 3.13 Sociale voordelen 219 3.13.1 Collectieve verzekeringen voor geneeskundige verzorging, arbeids ongeschiktheid, invaliditeit, ed. 220 3.13.2 Anciënniteitspremie 220 3.13.3 Huwelijkspremie 220 3.14 Voordelen uit maaltijd-, sport-, cultuur- en ecocheques 220 3.14.1 Maaltijdcheques 220 3.14.2 Sport- en cultuurcheques (Ci.RH.242/579.489, AOIF29/2009 d.d. 02.06.2009) 221 3.14.3 Ecocheques 222 3.15 Liberaliteiten 223 3.16 Waardeverminderingen en minderwaarden op aan delen 223 3.17 Terugneming van vroegere vrijstellingen 223 3.18 Werknemersparticipatie 223 3.19 Vergoeding ontbrekende coupon 224 3.20 Kosten tax-shelter erkende audiovisuele werken 224 3.21 Gewestelijke premies en kapitaal- en intrest subsidies 224 3.22 Betalingen aan bepaalde staten 224 3.23 Andere verworpen uitgaven 225 Hoofdstuk 4 Uitgekeerde dividenden 226 4.1 Gewone uitgekeerde dividenden 226 4.1.1 Dividend n.a.v. resultaattoekenning 226 4.1.2 Dividend n.a.v. regelmatige terugbetaling maatschappelijk kapitaal of uitgiftepremies 229 4.1.3 Geherkwalificeerde intresten 230 4.2 Dividenden uitgekeerd naar aanleiding van de verkrijging van eigen aandelen 231 4.3 Dividenden n.a.v. het overlijden, de uittreding of uitsluiting van een vennoot 231 4.4 Dividenden n.a.v. de verdeling van maatschappelijk vermogen 231 Hoofdstuk 5 Uiteenzetting van de winst 232 5.1 Eerste bewerking: fiscaal resultaat 232 5.2 Tweede bewerking: omdeling volgens oorsprong en aftrekverbod 232 5.3 Derde bewerking: aftrek van de bij verdrag vrijgestelde winsten en van de niet-belastbare bestanddelen 233 5.3.1 Aftrek van de bij verdrag vrijgestelde winst 233 5.3.2 Aftrek van de niet-belastbare bestanddelen 233 5.4 Vierde bewerking: aftrek van DBI (definitief belaste inkomsten) en VRI (vrijgestelde roerende inkomsten) 235 5.4.1 Uitzondering: 100 % DBI-aftrek 237 5.4.2 VRI: vrijgestelde roerende inkomsten 237 5.5 Vijfde bewerking: aftrek van octrooi-inkomsten 237
8 5.6 Zesde bewerking: aftrek voor risicokapitaal of notionele intrestaftrek 238 5.6.1 Begunstigde vennootschappen 238 5.6.2 Cumulverbod met vrijgestelde investeringsreserve 239 5.6.3 Berekening van de aftrek 239 5.6.4 Risicokapitaal 239 5.6.5 Tarief 240 5.6.6 Niet-overdraagbaarheid van de notionele intrestaftrek 241 5.7 Zevende bewerking: aftrek van vorige verliezen 242 5.8 Achtste bewerking: investeringsaftrek 242 5.8.1 Eenmalige investeringsaftrek 242 5.8.2 Gespreide investeringsaftrek 243 5.8.3 Te vervullen formaliteiten bij investeringsaftrek 244 5.9 Negende bewerking: oude overgedragen aftrek voor risicokapitaal 244 Hoofdstuk 6 Tarief 245 6.1 Basistarief 245 6.2 Verlaagd opklimmend tarief 245 6.2.1 Van het verlaagd tarief uitgesloten vennootschappen 245 6.3 Afzonderlijk tarief van 5 % 247 6.4 Afzonderlijk tarief van 25 % 248 6.5 Afzonderlijke aanslag van 300 % 248 6.6 Afzonderlijke aanslag van 1,75 % op pensioenvoorzieningen 250 Hoofdstuk 7 Verrekenbare bestanddelen 251 7.1 Niet-terugbetaalbare voorheffingen 251 7.2 Terugbetaalbare voorheffingen 251 Hoofdstuk 8 Aangifteplicht m.b.t. betalingen aan belastingparadijzen 252 Hoofdstuk 9 De vestiging en de invordering van de inkomstenbelastingen 253 Deel 4 Btw 255 Hoofdstuk 1 Inleiding 257 1.1 De Btw-Richtlijn 257 1.2 Doelstelling 257 1.3 Verbruiksbelasting Omzetbelasting 257 1.4 Praktische benadering van een btw-vraagstuk 258 Hoofdstuk 2 Btw-belastingplichtigen 259 2.1 Algemeen 259 2.2 Soorten btw-belastingplichtigen 259 2.3 Tussenpersonen inzake btw 260 Hoofdstuk 3 De belastbare handelingen 261 3.1 Leveringen van goederen 261 3.1.1 Algemeen 261 3.1.2 Met een levering gelijkgestelde handelingen 261 3.1.3 Met een levering onder bezwarende titel gelijkgesteld 261 3.1.4 Overdrachten die geen leveringen zijn 266 3.1.5 De plaats van de levering 266 3.1.6 Wettelijk vermoeden 267 3.1.7 Het tijdstip van de levering 267 3.1.8 Wettelijk vermoeden 268 3.1.9 Vrijgestelde leveringen 268 3.2 Diensten 270 3.2.1 Algemeen 270 3.2.2 De plaats van de dienst 270 3.2.3 Wettelijk vermoeden 273 3.2.4 Het tijdstip van de dienst 273 3.3 De invoer van goederen 273 3.4 Intracommunautaire verwervingen 274 3.4.1 Algemeen 274 3.4.2 Definitie 274 3.4.3 Het belasten van een intracommunautaire verwerving 275 3.4.4 De plaats van de intracommunautaire verwerving 276 3.4.5 Het tijdstip van de intracommunautaire verwerving 276
9 Hoofdstuk 4 De maatstaf van heffing 277 Hoofdstuk 5 De btw-tarieven 279 Hoofdstuk 6 Vrijstellingen 280 6.1 Vrijstellingen met behoud van recht op aftrek 280 6.1.1 Algemeen 280 6.1.2 Vrijstellingen ter zake van uitvoer buiten de EU, intracommunautaire levering en andere (oneigenlijke vrijstellingen) 280 6.2 Vrijstellingen zonder recht op aftrek (eigenlijke vrijstellingen) 281 6.2.1 Algemeen 281 6.2.2 Vrijstellingen 281 6.2.3 Vrijstellingen met betrekking tot onroerende goederen 281 Hoofdstuk 7 Het recht op aftrek van de voorbelasting 283 7.1 Algemene principes inzake aftrek 283 7.1.1 Het beoordelingscriterium: de vermoedelijke bestemming van de ontvangen goederen en diensten 283 7.1.2 Uitsluiting van de aftrek van de belasting die geheven werd van de goederen en diensten die voor privégebruik of, meer algemeen, voor andere doeleinden dan die van de economische activiteit zijn bestemd 284 7.1.3 Verwerping van de aftrek of onttrekking 284 7.1.4 Aftrek bij gemengd gebruikte bedrijfsmiddelen 285 7.2 Aftrekbare belasting 286 7.3 Toestand van de gewone btw-belastingplichtige met betrekking tot de aftrek van voorbelasting 286 7.4 Toestand van de btw-belastingplichtige met gedeel telijk recht op aftrek (gemengde belastingplichtige) met betrekking tot de aftrek van voorbelasting 287 7.5 De uitsluiting van het recht op aftrek voor de btw geheven van sommige beroepsuitgaven 288 7.5.1 Autokosten 288 7.5.2 Tabaksfabrikaten 288 7.5.3 Geestrijke dranken 289 7.5.4 Kosten van logies en kosten van spijzen en dranken om ter plaatse te worden verbruikt 290 7.5.5 Kosten van onthaal 292 7.6 Bijzondere problemen met betrekking tot de omvang van het recht op aftrek van voorbelasting 296 7.7 De uitoefening van het recht op aftrek 296 7.7.1 Het ontstaan van het recht op aftrek van voorbelasting 296 7.7.2 De voorwaarden om het recht op aftrek uit te oefenen 298 7.7.3 De uitoefening van het recht op aftrek van voorbelasting 299 Hoofdstuk 8 Herzieningen 301 8.1 Algemeen 301 8.2 Herziening van de aftrek van btw geheven van andere dan bedrijfsmiddelen 301 8.3 Herziening van aftrek van btw geheven van bedrijfs middelen 302 Hoofdstuk 9 Teruggave van btw 303 9.1 Teruggave van Belgische btw 303 9.2 Teruggave van buitenlandse btw 303 Hoofdstuk 10 Voldoening van de belasting 304 10.1 Principe 304 10.2 Afwijking 304 10.3 Werk in onroerende staat 304 Hoofdstuk 11 Verplichtingen van de btw-belastingplichtigen 305 Hoofdstuk 12 Verjaring 307 12.1 Algemeen 307 12.2 Beginpunt van de verjaringstermijn 307 12.3 Eindpunt van de verjaringstermijn 307 12.4 Verjaring van het recht op teruggave 308 12.5 Vervaltermijn inzake recht op aftrek 308 Deel 5 Registratierechten 309 Hoofdstuk 1 Kenmerken van registratierechten 311 1.1 Zakelijke en indirecte belasting op het rechtsverkeer onder levenden 311 1.2 Federale en gewestelijke belasting 311
10 1.3 Formaliteitbelasting 312 1.4 Contantbelasting 312 Hoofdstuk 2 De registratieformaliteit 313 2.1 Algemeen 313 2.2 De registratie op minuut, brevet, kopie of origineel 313 2.3 Ondeelbaarheid van de registratieformaliteit 314 2.4 Gevolgen en belang van de registratie 314 2.5 Het registratierelaas 314 Hoofdstuk 3 De registratieplicht 315 3.1 Aan de registratieformaliteit onderworpen akten en verklaringen 315 3.1.1 Registratieplicht wegens de aard van de akte 315 3.1.2 Registratieverplichting wegens het voorwerp van de akte 315 3.1.3 Verplichting tot registratie omwille van een latere gebeurtenis 316 3.1.4 Registratie van een verklaring 316 3.2 Termijnen voor de aanbieding ter registratie 316 3.3 Personen verplicht tot aanbieding ter registratie en betaling der rechten 317 3.4 Plaats van de registratie 317 Hoofdstuk 4 Algemene heffingsregels 318 4.1 Het bestaan van een akte die titel verschaft aan een rechtshandeling 318 4.1.1 Vereiste van een akte 318 4.1.2 Akte die titel verschaft 318 4.1.3 Nietige akten 318 4.1.4 Wettelijke overdrachten 319 4.2 De werkelijke overeenkomst 319 4.2.1 Verkeerd gekwalificeerde overeenkomst zonder opzet 319 4.2.2 Bewust verkeerd gekwalificeerde overeenkomst 319 4.2.3 Prijsbewimpeling 319 4.2.4 De antimisbruikbepaling 320 4.3 De actuele rechtshandeling 321 4.3.1 Beginsel 321 4.3.2 De tijdsbepaling 321 4.3.3 De ontbindende voorwaarde 321 4.3.4 De opschortende voorwaarde 322 4.4 Afhankelijke en onafhankelijke rechtshandelingen 323 4.4.1 Principe 323 4.4.2 Onderscheid tussen afhankelijke en onafhankelijke rechtshandelingen 323 4.5 Non bis in idem 323 4.5.1 Rechtshandeling uitgedrukt in meerdere geschriften 324 4.5.2 Rechtshandeling die haar aanknopingspunt vindt in een reeds belaste handeling 324 4.5.3 Hermaakte rechtshandelingen 324 Hoofdstuk 5 Soorten registratierechten 325 5.1 Algemeen vast recht 325 5.2 Specifiek vast recht 325 5.3 Evenredige rechten 326 Hoofdstuk 6 De evenredige rechten 327 6.1 Overdrachten onder bezwarende titel van in België gelegen onroerende goederen 327 6.1.1 Belastbare verrichtingen 327 6.1.2 Belastbare grondslag 327 6.1.3 Tarief 330 6.1.4 De meeneembaarheid van de registratierechten in het Vlaamse Gewest 332 6.1.5 Vrijstellingen 333 6.2 Openbare verkopingen van lichamelijke roerende goederen 334 6.2.1 Belastbare verrichtingen 334 6.2.2 Tarief 334 6.2.3 Belastbare grondslag 335 6.2.4 Vrijstellingen 335 6.3 Huurcontracten van in België gelegen onroerende goederen 335 6.3.1 Belastbare verrichtingen 335 6.3.2 Tarief 335 6.3.3 Maatstaf van heffing 335 6.3.4 Vrijstellingen 337
11 6.4 Hypotheekvestigingen, verpandingen van een handels zaak en vestigingen van een landbouwvoorrecht 338 6.4.1 Belastbare verrichtingen en tarief 338 6.4.2 Maatstaf van heffing 338 6.4.3 Non bis in idem en afhankelijke beschikkingen 339 6.4.4 Vrijstellingen 339 6.4.5 Handlichting van een hypothecaire inschrijving 340 6.5 Verdelingen en met verdeling gelijkgestelde afstanden van in België gelegen onroerende goederen 340 6.5.1 Belastbare verrichtingen en tarief 340 6.5.2 De maatstaf van heffing 341 6.5.3 Vrijstellingen 342 6.6 Handelingen van burgerlijke en handelsvennoot schappen 342 6.6.1 Inbreng in Belgische vennootschappen 342 6.6.2 Verkrijging door vennoten van onroerende goederen afkomstig van de vennootschap 346 6.7 Schenkingen 347 6.7.1 Belastbare verrichtingen 347 6.7.2 Maatstaf van heffing 348 6.7.3 Tarief 349 6.7.4 Vrijstellingen 353 6.8 Vonnissen en arresten 354 6.8.1 Algemeen 354 6.8.2 Het veroordelingsrecht 354 6.8.3 Het titelrecht 356 Hoofdstuk 7 Teruggave 357 7.1 Algemene principes 357 7.2 Mogelijke redenen voor teruggave 357 7.2.1 Algemene redenen 357 7.2.2 De teruggave bij het abattement of de meeneembaarheid ( vangnet ) 358 7.2.3 Gedeeltelijke teruggave in geval van spoedige wederverkoop 358 7.2.4 Aankoop van een kleine landeigendom of een bescheiden woning 360 7.2.5 Toepassing van de algemene antimisbruikbepaling inzake btw 360 7.2.6 Schenkingen van familiale ondernemingen en aandelen van familiale vennootschappen 360 Hoofdstuk 8 Verjaring, procedure, controle en bewijs 361 8.1 Verjaring van de vordering 361 8.1.1 Verjaringstermijnen 361 8.1.2 De stuiting van de verjaring 362 8.2 Procedure, controle en bewijs 362 Deel 6 Successierechten 363 Hoofdstuk 1 Inleiding 365 1.1 Algemeen 365 1.2 Situering van het successierecht in de fiscaliteit 365 1.3 De fiscale woonplaats 366 1.4 Successierechten of rechten van overgang bij over lijden? 366 1.4.1 Voornaamste gelijkenissen 367 1.4.2 Enkele verschillen 367 Hoofdstuk 2 Samenstelling van de nalatenschap 368 2.1 Basisprincipe 368 2.2 De fictiebepalingen 369 2.2.1 Inleiding 369 2.2.2 Artikel 4: fictieve legaten 370 2.2.3 Artikel 5: de ongelijke verdeling van de gemeenschap 370 2.2.4 Artikel 7: bepaalde schenkingen binnen de drie jaar voor het overlijden 371 2.2.5 Artikel 8: bedingen ten behoeve van een derde 371 2.2.6 De fictiebepalingen van de artikelen 9, 10 en 11 372 2.3 De vergoedingsregeling 373 2.4 Belastbaar actief en goederen in het buitenland 374 Hoofdstuk 3 Waardering van de nalatenschap 376 3.1 Algemeen 376 3.2 Bijzondere regels 376
12 3.2.1 Waardebepaling van effecten en schuldvorderingen 377 3.2.2 Waardebepaling van renten, vruchtgebruik en blote eigendom 378 3.3 Aannemelijk passief 380 3.3.1 Welke schulden worden aanvaard? 380 3.3.2 Voor welk bedrag worden deze schulden aanvaard? 380 3.3.3 Hoe worden deze schulden bewezen? 381 Hoofdstuk 4 De aangifte van nalatenschap 382 4.1 Verplichting tot indiening van een aangifte 382 4.1.1 Inleiding 382 4.1.2 Waarom moet een aangifte van nalatenschap worden ingediend? 382 4.1.3 Wie moet een aangifte van nalatenschap indienen? 382 4.1.4 Termijn voor het indienen van een aangifte van nalatenschap 383 4.1.5 Waar moet de aangifte van nalatenschap worden ingediend? 384 4.1.6 Sanctie bij het niet of laattijdig indienen van de aangifte 384 4.1.7 Inlichtingen te verstrekken door de administratie 384 4.2 Vorm en inhoud 384 4.2.1 Te gebruiken formulier 384 4.2.2 Te vermelden gegevens 385 Hoofdstuk 5 De berekening van de successierechten 386 5.1 Algemeen 386 5.2 Categorieën van erfgenamen en rechthebbenden 386 5.3 Tarieven en berekeningswijze 387 5.3.1 De tarieven 387 5.3.2 De berekeningswijze 388 5.4 Speciale gevallen: van successierechten vrijgestelde goederen 392 5.4.1 De gezinswoning 392 5.4.2 Gronden en bossen gelegen in het Vlaams Ecologisch Netwerk 392 5.4.3 Maatschappelijke rechten in vennootschappen erkend voor de financiering en realisatie van serviceflatgebouwen 392 5.5 Speciale tarieven 392 5.5.1 Gehandicapte erfgenamen 392 5.5.2 Vrijstelling voor bepaalde instanties 393 5.5.3 Verminderd tarief voor bepaalde instellingen 393 5.5.4 Aandelen, activa en vorderingen in familiale ondernemingen 393 Hoofdstuk 6 De betaling van de successierechten 394 6.1 Algemeen 394 6.2 Het progressievoorbehoud of de cumulatie met vroegere schenkingen 394 6.3 Speciale situaties 394 6.4 De betaling van de successierechten 395 6.4.1 Wie moet betalen? 395 6.4.2 Termijn van betaling 395 6.4.3 Laattijdige betaling 395 6.4.4 Wijzen van betaling 396 6.5 Waarborgen voor de staat voor de betaling van de successierechten 396 Hoofdstuk 7 Informatieverplichting, bewijsmiddelen en controle 397 7.1 Verplichtingen van derden inzake spontane melding 397 7.2 Onderzoeksmogelijkheden van de administratie 398 7.3 Controle en controleschattingen 398 Hoofdstuk 8 Sancties, teruggave en verjaringstermijnen 399 8.1 Sancties 399 8.1.1 Fiscale boeten 399 8.1.2 Overzicht van de voornaamste overtredingen, boete en mildering 400 8.2 Teruggave van de rechten 401 8.3 Verjaring 401 8.3.1 Algemene principes 401 Niet-limitatieve literatuurlijst 403