Evaluatie buurtbeheerders

Colofon Titel: Evaluatie buurtbeheerders Opdrachtgever: Gemeente Helmond Opdrachtnemer: Afdeling Onderzoek en Statistiek Gemeente Helmond Gooitske Marsman Datum: juni 2010

Inhoud 1. Inleiding... 1 1.1. Aanleiding... 1 1.2. Opzet... 1 1.3. De buurten waar buurtbeheerders actief zijn... 1 1.4. Opzet rapportage... 3 2. Het werk... 5 2.1. Taken buurtbeheerder... 5 2.1.1. Op straat... 5 2.1.2. Op kantoor... 6 2.1.3. Contact met de buurtbewoners... 6 2.1.4. Mensen aanspreken op hun gedrag... 6 2.1.5. Kleine reparaties in de openbare ruimte... 7 2.1.6. Het verbinden van (groepen) buurtbewoners... 7 2.2. Hoe tevreden zijn de buurtbeheerders volgens de inwoners... 7 2.3. Verschillen tussen buurtbeheerders... 8 3. Samenwerking... 11 3.1. Samenwerking partijen bij beheer, toezicht en handhaving in de openbare ruimte... 11 3.2. Samenwerking tussen buurtbeheerders... 11 3.3. Samenwerking corporaties en gemeenten... 11 3.4. Samenwerking met andere partijen actief in de buurt/wijk... 12 3.5. Bekendheid inwoners over samenwerking... 12 4. Meerwaarde... 13 4.1. Pluspunten... 13 4.2. Aandachtspunten... 14 5. Conclusie... 17 Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek

Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek

1. Inleiding 1.1. Aanleiding De Gemeente Helmond heeft met vier woningbouwcorporaties een samenwerkingsverband Buurtbeheerders. In 2008 is bepaald dat deze samenwerking in eerste instantie tot 1 juni 2010 zou duren. Eind 2010 loopt de subsidie van de gemeente Helmond af. Om een vervolg te kunnen onderbouwen wilden gemeente en betrokken corporaties een evaluatie. De centrale vraag in deze evaluatie is Hoe functioneren de buurtbeheerders en wat zijn de effecten?. De onderzoeksvraag is verder uitgewerkt en er is gekeken naar (1) het werk/functioneren van de buurtbeheerders, (2) de samenwerking tussen betrokken partijen en (3) de meerwaarde van de aanwezigheid van de buurtbeheerders. Alle vier de Helmondse corporaties zijn betrokken bij het buurtbeheerdersproject. De buurtbeheerders zijn in dienst bij de corporaties en de gemeente betaalt ongeveer de helft van de kosten. Op dit moment zijn er in de volgende wijken buurtbeheerders actief: Helmond-Oost, Binnenstad, Helmond-Noord en Rijpelberg: 4 buurtbeheerders van Woonpartners Brouwhuis: buurtbeheerder van Woonpartners en Compaen: (in dienst bij Woonpartners) Binnenstad en Helmond-Noord buurtbeheerder van Volksbelang Helmond-West: buurtbeheerder van Wocom 1.2. Opzet De evaluatie heeft bestaan uit twee delen, te weten (1) gesprekken met professionals van bij de wijk betrokken partijen en (2) een enquête onder de inwoners van Helmond. Met de volgende professionals/instanties zijn gesprekken gehouden: Politie (Netwerkinspecteurs en buurtbrigadiers) en Stadswacht Helmond Corporaties wijkopzichters gemeente Helmond (gezien het korte tijdsbestek was het niet mogelijk een gesprek met de wijkopzichters te houden. Zij hebben een korte vragenlijst beantwoord. Gesproken is met de verantwoordelijke afdelingsmanager) wijkadviseurs Gemeente Helmond wijkorganen / SWH Om inzicht te krijgen in de mening van de inwoners is gebruik gemaakt van het Helmondse Stadspanel. In dit panel zitten 1.034 inwoners. Gezien de korte doorlooptijd van het onderzoek zijn de leden van het Stadspanel 4 dagen in de gelegenheid gesteld om de enquête in te vullen. 61% heeft dit gedaan. Alle Stadspanelleden hebben enkele vragen over de leefomgeving gekregen. Daarnaast hebben de leden uit de wijken waar een buurtbeheerder actief is, specifieke vragenlijsten voorgelegd over (het werk van) de buurtbeheerder. Dit laatste betroffen 345 respondenten. 1.3. De buurten waar buurtbeheerders actief zijn De buurtbeheerders zijn actief in de wijken waar de leefbaarheid onder druk staat. Dat wordt onder meer duidelijk uit de rapportcijfers die inwoners van deze wijken geven aan verschillende aspecten van de woonomgeving, maar ook uit de mate waarin men tevreden is met verschillende aspecten van onderhoud en schoonhouden van de publieke ruimte in de woonbuurt. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 1

Rapportcijfer voor verschillende aspecten van de woonbuurt (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) Aandeel inwoners dat (zeer) tevreden is over verschillende aspecten van de leefomgeving (oranje 10% t/m 15% minder (zeer) tevreden, rood meer dan 15% minder (zeer) tevreden) (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) de straat groen en water overig buurtbeheerder geen Onderhoud van straten en trottoirs 77% 60% schoonhouden van straten en trottoirs 79% 58% leegmaken prullenbakken 86% 69% Onderhoud van de straatverlichting 86% 78% Onderhoud van het straatmeubilair (zoals banken, afsluitpalen, fietsenstandaards) 80% 66% onderhoud perken, plantsoenen en parken 77% 68% schoonhouden van het groen 73% 59% onderhoud sloten, vijvers en waterpartijen 69% 75% verwijderen zwerfvuil 59% 43% verwijderen graffiti 74% 68% verwijderen aanplakbiljetten, stickers e.d. 73% 71% verwijderen hondenpoep 44% 36% onderhoud speelplekken/speeltoestellen 83% 67% schoonhouden speelplekken/speeltoestellen 80% 65% wel De inwoners in een buurt waar een buurtbeheerder actief is, zijn minder vaak tevreden over de mate van aandacht die de gemeente heeft voor eventuele problemen in de buurt. Zij geven vaker aan dat er weinig aandacht is en minder vaak dat er geen problemen in de buurt zijn. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 2

Vindt u dat de gemeente veel/voldoende/weinig aandacht heeft voor eventuele problemen in uw buurt? (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) 1.4. Opzet rapportage In het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op het werk van de buurtbeheerders. Hoofdstuk 3 gaat over de samenwerking van de verschillende partijen. Hoofdstuk 4 gaat in op de vraag of de buurtbeheerders een meerwaarde hebben en tot slot staan in hoofdstuk 5 de belangrijkste conclusies. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 3

2. Het werk In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het werk dat de buurtbeheerders doen. Allereerst wordt er ingegaan op de afzonderlijke taken, waarna het oordeel van de inwoners aan de orde komt. Tot slot wordt nog iets gezegd over de verschillen tussen de taakinvulling door buurtbeheerders. Op verschillende plaatsen in dit hoofdstuk komen resultaten uit het Stadspanel terug. Het betreffen alleen antwoorden van de stadspanelleden die in een wijk wonen waar een buurtbeheerder actief is. 2.1. Taken buurtbeheerder In de samenwerkingsovereenkomst buurtbeheerders staat dat De door de buurtbeheerders te verrichten taken zijn opgenomen in de functiebeschrijvingen. (artikel 4.1), waarbij een woningbouwcorporatie is gerechtigd om binnen een functiebeschrijving voor bepaalde taken extra aandacht te vragen als de structuur van de wijk waarbinnen de buurtbeheerder werkzaam is dat al dan niet tijdelijk, noodzakelijk maakt. (artikel 4.2). Uit de beschikbare functiebeschrijvingen buurtbeheerder is de volgende hoofdtaak af te leiden De buurtbeheerder moet de ogen en oren in de wijk zijn voor de corporatie en de gemeente en is daarbij gericht op het beheer van de woonomgeving (schoon, heel en veilig). Hij probeert direct bij te dragen aan het oplossen van dagelijkse leefbaarheidsproblemen. Dit vertaalt zich in de volgende hoofdwerkzaamheden 1. Zichtbaar aanwezig zijn in de buurt/signaleren 2. contact met buurtbewoners weet wat er speelt in de buurt 3. aanspreken van buurtbewoners op onwenselijk gedrag 4. kleine reparaties in de openbare ruimte 5. aanspreekpunt voor bewoners (indien nodig doorverwijzen) 6. verbinden van buurtbewoners. 2.1.1. Op straat De buurtbeheerders proberen zoveel mogelijk buiten op straat te zijn. Uit een onderzoek onder de leden van het Helmondse Stadspanel (april 2010) blijkt zo n tweederde van de mensen die in een wijk wonen waar een buurtbeheerder actief is, dit te weten. Zeker bij de wijk Binnenstad, maar ook Helmond-West moet gezegd worden dat de buurtbeheerder niet in die hele wijk actief is. In Helmond- West is de buurtbeheerder actief in Oud-West en in de Binnenstad met name in de delen waar in hoofdzaak gewoond woont (Noord en oostkant van de Binnenstad). 31% van alle inwoners in de wijken waar een buurtbeheerder actief is, heeft deze wel eens gezien. 15% ziet de buurtbeheerder toch wel met enige frequentie (minimaal 1x per maand). Hoe ouder men is hoe vaker men weet dat er een buurtbeheerder in de wijk actief is. Dit is op zich niet verwonderlijk aangezien deze mensen vaker thuis zijn en er ook buurtbeheerders zijn die hun aandacht geven aan deze groep. Wat betreft de bekendheid met de buurtbeheerder is er geen verschil tussen mannen en vrouwen, laag- en hoogopgeleiden en ook niet tussen huurders en kopers. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 5

Hoe vaak zien inwoners in wijken met een buurtbeheerder de buurtbeheerder? (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) een of meerdere keren per week 5% Alle inwoners een of enkele keren per minder maand dan 1x 10% per maand 16% een of meerdere keren per week 7% Aanwezigheid buurtbeheeder bekend een of enkele keren per maand 15% nog nooit gezien 69% nog nooit gezien 54% minder dan 1x per maand 24% Een beperkt aandeel mensen (10% van de respondenten die in een wijk wonen waar een buurtbeheerder actief is) heeft in de afgelopen 6 maanden contact gehad met de buurtbeheerder. De problemen waarvoor men de buurtbeheerder aangesproken heeft zijn verschillend, zoals losliggende stoeptegels, foutief aanbieden van vuilnis, overlast van omwonenden en een lugubere vondst tijdens een wandeling. 2.1.2. Op kantoor Niet in alle wijken waar een buurtbeheerder actief is, heeft deze ook eigen kantoorruimte. In Rijpelberg, Brouwhuis, Helmond-Oost en Helmond-Noord hebben de buurtbeheerders van Woonpartners wel een eigen kantoortje in een woning. Daar zijn zij ook voor de bewoners op bepaalde tijden te spreken. In de andere wijken zitten ze in het eigen kantoor van de woningbouwcorporatie of schuiven zij aan in het wijkhuis. Ook zijn buurtbeheerders voor bewoners en andere betrokkenen in de wijk per telefoon te bereiken. 2.1.3. Contact met de buurtbewoners Centraal in de functie van de buurtbeheerder staat het contact met de buurtbewoners. Door veel op straat te zijn en ook actief contact te zoeken, proberen de buurtbeheerders zoveel mogelijk met de bewoners te spreken. Dit kan naar aanleiding van een probleem of klacht maar ook gewoon even om een praatje te maken. Voor buurtbewoners is de buurtbeheerder laagdrempelig om naar toe te stappen. Zo geeft een buurtbeheerder aan Als een bewoner mij ziet en iets te mopperen heeft over de gemeente, dan doen zij dit makkelijk. Veelal kan ik bepaalde zaken ontkrachten, mensen verwijzen waar ze terecht kunnen of zelfs hun probleem oplossen. Na het gesprek is er bij de bewoners dan veel duidelijk en de pijn weggenomen. Naast dat de buurtbeheerders proberen veel zichtbaar te zijn op straat doen zij ook andere activiteiten om met de bewoners in contact te komen. Bijvoorbeeld proberen zij hun aanwezigheid ook via de wijkkrantjes duidelijk te maken. 2.1.4. Mensen aanspreken op hun gedrag In de wijken waar de buurtbeheerders actief zijn, vervagen de normen. Het netjes houden van de openbare ruimte, draagt er aan bij dat mensen zich sneller aan de Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 6

regels houden, bijvoorbeeld rond het neerzetten van vuilnis e.d. Daarbij moeten mensen echter ook op hun negatieve gedrag worden aangesproken, want als de buurtbeheerder bijvoorbeeld in het geval van de vuilniszak elke keer een verkeerd aangeboden zak meeneemt dan zal zo n buurtbewoner gaan denken dat is lekker makkelijk om zo van mijn afval af te komen. 2.1.5. Kleine reparaties in de openbare ruimte Buurtbeheerders verrichten kleine klussen in de openbare ruimte. Dit kan bijvoorbeeld gaan om het rechtzetten van een bord, het rechtleggen van enkele stoeptegels of het snoeien van overhangend groen. 2.1.6. Het verbinden van (groepen) buurtbewoners De focus van de buurtbeheerders ligt op het fysieke aspect van de openbare ruimte, maar omdat fysieke en sociaal-maatschappelijke problematiek onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, heeft de buurtbeheerder hier ook mee te maken maar meer op adhoc of incidentele basis. Voorbeelden zijn: de aanpak van het Frieslandpad waar samen met de wijkopzichter, buurtbewoners de schuttingen zijn aangepakt, het organiseren van een afsluitende bijeenkomst met alle scholen in de wijk na schoonmaakdagen in de wijk en het opfleuren van de wijk met kindertekeningen die hufterproof worden opgehangen in de openbare ruimte. 2.2. Hoe tevreden zijn de buurtbeheerders volgens de inwoners De inwoners in wijken waar een buurtbeheerder actief is, weten het vaakst dat de buurtbeheerder een aanspreekpunt en vraagbaak voor de bewoners is. Ruim de helft van alle inwoners weten dit en bijna negen op de tien van de inwoners die weten dat er een buurtbewoner in hun wijk actief is. Vervolgens weet een relatief groot aandeel van de inwoners dat de buurtbeheerder als dat nodig is bewoners aanspreekt op hun gedrag en dat hij toezicht houdt op het schoonhouden en het onderhoud van de wijk. De inwoners weten minder vaak dat de buurtbeheerder kleine klusjes in de woonomgeving doet en activiteiten van bewoners ondersteunt en stimuleert. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 7

Bekendheid van inwoners in wijken met een buurtbeheerder met het takenpakket van de buurtbeheerder (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) Taken buurtbeheerder alle inwoners inwoners bekend met buurtbeheerder Toezicht houden op het schoonhouden en het onderhoud van de wijk 47% 74% Uitvoeren van kleine klusjes (zoals rechtzetten paaltjes of enkele stoeptegels rechtleggen) 28% 43% Aanspreekpunt en een vraagbaak zijn voor de bewoners 57% 88% Ondersteunen en stimuleren van activiteiten van bewoners 28% 45% Zonodig bewoners aanspreken op hun gedrag (als dat storend is voor andere buurtbewoners) 50% 78% Een aanspreekpunt en vraagbaak zijn voor de bewoners wordt het vaakst als de belangrijkste taak van de buurtbeheerder genoemd, gevolgd door het toezicht houden op het schoonhouden en het onderhoud van de wijk. Ook het aanspreken van bewoners op hun gedrag scoort relatief hoog. Het doen van kleine klusjes en ondersteunen en stimuleren van activiteiten van bewoners vinden weinigen de belangrijkste van de buurtbeheerder. Van degenen die gekozen hebben voor anders geeft het merendeel aan dat het een combinatie van de taken zou moeten zijn. Belangrijkste taak van de buurtbeheerder volgens inwoners in wijken met een buurtbeheerder (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) Taken buurtbeheerder alle inwoners Toezicht houden op het schoonhouden en het onderhoud van de wijk 34% Uitvoeren van kleine klusjes (zoals rechtzetten paaltjes of enkele stoeptegels rechtleggen) 1% Aanspreekpunt en een vraagbaak zijn voor de bewoners 36% Ondersteunen en stimuleren van activiteiten van bewoners 1% Zonodig bewoners aanspreken op hun gedrag (als dat storend is voor andere buurtbewoners) 22% Anders, namelijk 6% De inwoners geven gemiddeld net een voldoende voor de uitvoering door de buurtbeheerder van de verschillende taken. Daarbij moet wel gezegd worden dat er een tweedeling lijkt te zijn. Men is tevreden en geeft een 7 of hoger of men is ontevreden en geeft een (dikke) onvoldoende. Oordeel van inwoners over de taakuitvoering van de buurtbeheerder (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) Taken buurtbeheerder inwoners bekend met buurtbeheerder Aantal respondenten % onvoldoendes % 7 of hoger Toezicht houden op het schoonhouden en het onderhoud van de wijk 6,0 114 40% 51% Uitvoeren van kleine klusjes (zoals rechtzetten paaltjes of enkele stoeptegels rechtleggen) 5,9 70 39% 46% Aanspreekpunt en een vraagbaak zijn voor de bewoners 6,2 89 29% 58% Ondersteunen en stimuleren van activiteiten van bewoners 5,6 60 39% 41% Zonodig bewoners aanspreken op hun gedrag (als dat storend is voor andere buurtbewoners) 5,9 78 35% 51% Totaal oordeel 6,0 112 35% 50% Bewoners die de afgelopen tijd contact hebben gehad met de buurtbeheerder lijken iets vaker voldoendes te geven dan mensen die geen contact hebben gehad. Dit kan verklaard worden door het feit dat zeven van de tien mensen die contact heeft gehad (zeer) tevreden over de wijze waarop de buurtbeheerder de vraag, melding of probleem heeft afgewerkt. 13% is hier (zeer) ontevreden over. 2.3. Verschillen tussen buurtbeheerders Buurtbeheerders hebben een grote vrijheid van het invullen van de eigen rol. Bewust is bij aanvang van het project gekozen voor een praktische/operationeel gerichte aanpak en niet veel in documenten Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 8

vast te leggen. De buurtbeheerders zijn aangesteld in de wijken waar de leefbaarheid in de openbare ruimte onder druk staat, maar de problematiek verschilt per wijk evenals zijn inwoners. Dit leidt er toe dat het werkpakket en hetgeen zij meer en minder doen tussen buurtbeheerders wel verschilt. In het feit dat ze zelf veel op straat zijn, verschillen ze niet. Wel in de hoeveelheid klussen in de openbare ruimte die ze oppakken en de mate waarin ze initiatieven ontwikkelen met de bewoners. Ook de plaats die de buurtbeheerder inneemt in de eigen organisatie, de corporatie waar hij in dienst is, bepaalt deels hoe de buurtbeheerder zijn rol invult. Daarbij maakt de ene corporatie strikter scheiding tussen binnen- en buitenkant, waardoor het logisch is dat de ene buurtbeheerder soms wel achter de voordeur kijkt en de andere niet. De aansturing van de buurtbeheerders en de wijze waarop de corporaties de rol invullen verschilt wel. Dit heeft mede te maken met de wijze waarop de corporaties hun rol invult en welke andere functionarissen, bijvoorbeeld rondom sociaal-maatschappelijke problematieken achter de voordeur, invult. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 9

3. Samenwerking Als het goed is pikt de buurtbeheerder veel signalen in de wijk op waar door anderen iets mee gedaan moet worden. Vandaar dat het belangrijk is dat de samenwerking tussen de buurtbeheerder en verschillende partijen die actief zijn in de wijken goed is. Hier is in de gesprekken met de professionals op ingegaan. 3.1. Samenwerking partijen bij beheer, toezicht en handhaving in de openbare ruimte De betrokken partijen bij het beheer, toezicht en handhaving zijn in Helmond: de buurtbeheerder, de wijkopzichter, de Stadswacht en Politie Zuidoost-Brabant. Hun verantwoordelijkheid verschilt ook duidelijk. Waar de buurtbeheerder de focus met name op beheer en een beetje toezicht heeft liggen, ligt de focus van de politie met name op handhaving. Deze vier partijen moeten een duidelijke keten vormen en naar eigen zeggen van alle vier de partijen lukt dit goed. De lijnen tussen de buurtbeheerder en wijkopzichter, de buurtbeheerder en de Stadswacht en de buurtbeheerder en buurtbrigadier zijn kort. Men kan elkaar vinden en het is voor de partijen duidelijk wie waar voor verantwoordelijk is. Zowel bij de politie als stadswachten krijgen problemen die de buurtbeheerder melden prioriteit. Men weet wat men aan elkaar heeft. Vanuit de politie wordt aangegeven dat de buurtbeheerders over het algemeen veel over de inwoners van de wijk weten, maar ook door goed opletten in de wijk soms bijdrage aan het oplossen van misdrijven, waarbij er een concreet voorbeeld rondom brandstichting in Rijpelberg gemeld kan worden. Opgemerkt moet worden dat in de wijk Binnenstad op dit moment nog twee buurtconciërges actief zijn die de kleine klussen in de openbare ruimte doen. Met betrekking tot de buurtconciërges in Helmond is besloten dat deze functie zal verdwijnen zodra deze twee met hun werk stoppen. De samenwerking tussen buurtconciërge en buurtbeheerder gaat goed. 3.2. Samenwerking tussen buurtbeheerders Niet alle buurtbeheerders zijn tegelijkertijd begonnen. In Helmond-Oost was als eerste een buurtbeheerder actief. Ook door wisselingen, zoals in Helmond-Noord verschilt de ervaring per buurtbeheerder sterk. Daarnaast zijn de buurtbeheerders in dienst bij verschillende corporaties. Om tot meer afstemming te komen, maar ook om van elkaar te leren zitten de buurtbeheerders iedere 2 maanden bij elkaar. Enkele buurtbeheerders kiezen er voor om samen kleine klussen in de openbare ruimte te doen. Het is soms handiger 2 in plaats van 1 paar handen te hebben. 3.3. Samenwerking corporaties en gemeenten Aan de start hebben de corporatie en gemeente duidelijk samen opgetrokken. Alhoewel de buurtbeheerders in dienst zijn van de corporaties heeft de gemeente alle sollicitatieprocedures en evaluatie. De gemeente volgt en is mede verantwoordelijk voor de hoofdlijnen van beleid. De dagelijkse aansturing van de buurtbeheerders valt onder de verantwoordelijkheid van de corporaties. Gemeente en corporaties investeren samen in de opleiding van de buurtbeheerders, zodat zij allen de opleiding buurtbeheerder (MBO-3) kunnen volgen. Vrijwel iedereen is het over eens dat het gemeentelijk logo op de werkkleding van meerwaarde is. Voor buurtbeheerders is het hierdoor makkelijker om ook andere buurtbewoners dan huurders van de corporatie waar men in dienst is, aan te spreken. Voor buurtbewoners is hij ook duidelijk een vertegenwoordiger van de gemeente die direct over zaken aangesproken kan worden. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 11

3.4. Samenwerking met andere partijen actief in de buurt/wijk Alhoewel het per buurtbeheerder verschilt, kan worden geconstateerd dat de buurtbeheerders over het algemeen wat minder contact hebben met de partijen die vanuit de sociaal-maatschappelijke hoek actief in de wijk zijn. Ook het contact bijvoorbeeld met de wijkraden en jongerenwerk verschilt per buurtbeheerder. Daar waar initiatieven zijn om bijvoorbeeld vanuit de opbouwwerker een buurtbeheerder actief te betrekken bij een project, wordt er positief door buurtbeheerders op gereageerd en goed samengewerkt. Elke wijk heeft zo zijn sleutelfiguren, bewoners die veel over het reilen en zeilen in de buurt weet, veel hoort over problemen, knelpunten e.d. Buurtbeheerders zoeken deze mensen actief op om te zien wat er speelt. 3.5. Bekendheid inwoners over samenwerking Minder dan de helft van de buurtbewoners weet dat de buurtbeheerder voor een of meer corporaties werkt. Driekwart van de buurtbewoners weet wel dat de buurtbeheerder voor de gemeente werkt. Tot slot geeft 14% aan dat de buurtbeheerder voor de politie werkt. Dit laatste is onjuist. Deze gegevens komen uit het (Stadspanelonderzoek april 2010). Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 12

4. Meerwaarde In de gesprekken met de betrokken instanties is gevraagd wat de meerwaarde van de buurbeheerders in de wijk is. Hieruit zijn een aantal pluspunten, maar ook een aantal aandachtspunten naar voren gekomen. Daarnaast zijn resultaten uit de enquête gehouden onder Stadspanelleden, wonend in een wijk waar een buurtbeheerder actief is, opgenomen. 4.1. Pluspunten Signaleren en preventie De betrokken partijen zijn van mening dat De buurtbeheerder een signaleringsfunctie heeft voor problemen en knelpunten en hij weet ook waar hij terecht kan om een oplossing te vinden. Overigens wil dit niet altijd zeggen dat het dan ook de volgende dag opgelost is. De buurbeheerder een preventieve functie heeft; door het vroegtijdig signaleren kan voorkomen worden dat het een groter probleem wordt. Alhoewel de primaire taak van de buurtbeheerder bij de openbare ruimte ligt, signaleert deze ook problemen achter de voordeur die door andere medewerkers van de corporaties opgepakt kunnen worden. Als er geen buurtbeheerders meer zouden zijn die mede gefinancierd worden door de gemeente het gemeentelijke toezicht in de publieke ruimte wegvalt. Dan blijft eigenlijk alleen de handhaving door stadswachten en politiefunctionarissen over. Onderhoud openbare en private ruimte De betrokken partijen zijn van mening dat Imago Bij verloedering is snel sprake van een negatieve spiraal. De buurtbeheerder spreekt bewoners op ongewenst gedrag aan (bijv. vuilnis neerleggen, foutief parkeren, gebrek aan onderhoud) en pakt kleine reparaties in de openbare ruimte aan. Deze blijven anders liggen wat leidt tot meer verloedering. Doordat de buurtbeheerder klein onderhoud verricht in de openbare ruimte de gemeentelijke administratie (organisatie) wordt verlicht. Anders zou voor het rechtzetten van een paaltje, een bon geschreven moeten worden, iemand ingehuurd moet worden en de financiële administratie afgehandeld moeten worden. Mede dankzij het project buurtbeheerders corporaties steeds meer oog hebben gekregen voor de openbare ruimte. Een goede openbare ruimte om de woningen is ook een meerwaarde voor het bezit van de corporaties.. De betrokken partijen zijn van mening dat: Buurtbeheerders een laagdrempelig aanspreekpunt voor bewoners in een wijk. Zij vormen een duidelijke schakel tussen de bewoners en professionals van verschillende organisaties. Buurtbeheerders snel problemen daar kunnen neerleggen waar zij thuis horen. Door de goede samenwerking gaat de aanpak ook sneller dan als de burger dit zelf doet. Bij goede invulling het bijdraagt aan een positief imago en het bij inwoners het vertrouwen vergroot in de gemeente en corporatie. Inwoners die bekend zijn met het feit dat de buurtbeheerder in de wijk loopt, geven vaker aan dat zij vinden dat de gemeente voldoende aandacht geeft aan de problemen in de wijk dan degenen die niet weten dat er een buurtbeheerder is. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 13

Mate waarin de gemeente aandacht heeft voor eventuele problemen in de woonbuurt en bekendheid met de buurtbeheerder (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) Hoe vaker men de buurtbeheerder ziet hoe vaker men vindt dat de gemeente voldoende aandacht heeft voor eventuele problemen in de buurt. Bij het frequent zien van de buurtbeheerder neemt met name de groep af die aangeeft dat de gemeente weinig aandacht heeft voor eventuele problemen in de woonbuurt. Mate waarin de gemeente aandacht heeft voor eventuele problemen in de woonbuurt en de frequentie waarin de buurtbeheerder gezien wordt (bron: onderzoek Stadspanel, april 2010) 4.2. Aandachtspunten Gezegd moet worden dat alle partijen positief zijn over de aanwezigheid van de buurtbeheerder en een meerwaarde zien dat zij aanwezig zijn in de wijken. Tegelijkertijd wordt er wel een aantal aandachtspunten meegegeven. Keuze prioriteiten/sturing De betrokken partijen zijn van mening dat De buurtbeheerder focust zich veelal op een specifiek deel van de wijk, daar waar hij vindt dat de problematiek het hoogst is. De vraag of daarbij voldoende aandacht voor de rest van de wijk. De gemeente wat meer sturing kan geven aan hetgeen dat de buurtbeheerders oppakken. Met oog voor de verschillen tussen de wijken en buurtbeheerders is er wel een basis wat er gevraagd wordt. De vraag is of de verwachtingen van gemeente (en corporatie) en de daarbij behorende taken voldoende uitgekristalliseerd zijn en of corporatie en gemeente daar in gelijke mate tevreden over zijn. Het vorige punt kan worden doorgetrokken naar de lijn in beheer-toezicht-handhaving. De rol van de Stadswacht is afgelopen jaren duidelijk van alleen toezicht steeds meer richting Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 14

handhaving verschoven. Belangrijk dat de buurtbeheerder dat stuk invult wat in de toezichtssfeer openvalt. De vraag is of de gemeente hier voldoende op stuurt. Gesignaleerd werd al dat de buurtbeheerders hun taken verschillend invullen, maar er zijn beheer en toezichttaken te bedenken die ze allemaal zouden moeten doen, bijvoorbeeld bij vuilcontainers die op foutieve momenten worden aangeboden. Door de werktijden in principe van acht tot vijf zijn, ligt de focus op de buurtbewoners die ook overdag thuis zijn. Hierdoor wordt een groep inwoners die overdag niet thuis is mogelijk gemist. Opgemerkt dient te worden dat de buurtbeheerders als de situatie daar om vraagt ook in de avonduren werken. Belangrijk is dat de focus van de buurtbeheerder op straat ligt en zo min mogelijk belast wordt met verplichte vergadermomenten. Soms kan het toch wel goed zijn om aan te sluiten bij vergaderingen om zo ook de samenwerking met minder logische partners (m.n. op het sociaal-maatschappelijke terrein) vorm te geven. De persoon van de buurtbeheerders De betrokken partijen zijn van mening dat De kwaliteiten van de buurtbeheerder belangrijk zijn bij het invullen van de functie. Dit betekent dat er ook oog moet blijven voor oog voor ontwikkeling van de buurtbeheerders en opleiding. Dit blijkt ook uit de investering in de opleiding van alle buurtbeheerders (MBO-3). Tips van de inwoners Aan de Stadspanelleden die wonen in wijk waar de buurtbeheerder actief is (april 2010), is de vraag voorgelegd of men nog tips of opmerkingen heeft voor de buurtbeheerder. Daarin komen eigenlijk de volgende punten naar voren (bovenaan staan meest genoemde punten): Doe meer aan je bekendheid/zichtbaarheid Concrete probleemplekken, bijvoorbeeld waar vuil ligt of waar personen voor overlast zorgen Snellere reactie naar burgers/nakomen afspraken/werken aan omgang met buurtbewoners Vraagtekens of de buurtbeheerder zowel voor gemeente als corporatie moet werken Wijk te groot voor 1 buurtbeheerder Buurtbeheerder laat je ook op andere plekken in de wijk zien De lijst met afzonderlijke punten wordt ter beschikking gesteld aan de betrokken partijen om waar nodig actie op de punten te kunnen ondernemen. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 15

5. Conclusie In dit hoofdstuk volgen de belangrijkste conclusies. Buurtbeheerders belangrijk De partijen die betrokken zijn bij het werk van de buurtbeheerder (als werkgever of samenwerkingspartner) zijn van mening dat de functie van buurtbeheerder, in ieder geval in de wijken waar de leefbaarheid onder druk staat, moet blijven bestaan. De buurtbeheerder vormt een belangrijke schakel in de keten van beheer-toezicht-handhaving. Zij zijn bij, een goede invulling van de functie, de ogen en oren van zowel gemeente als corporatie in de wijk. De buurtbeheerders vullen hun taken wel enigszins op een andere wijze in. Deels kan dit verklaard worden door de wijk waarin zij actief zijn. De problematiek en de inwoners verschillen enigszins per wijk. Echter er moet wel voor worden gewaakt dat de prioriteit daar ligt waar de corporatie én de gemeente dat zouden willen. Sturing vanuit de gemeente ontbreekt op dit moment grotendeels. Daarbij geldt ook dat de corporatie en gemeente het deel van de wijk moeten bepalen waar de focus van de buurtbeheerder ligt. De persoonlijke kwaliteiten van de buurtbeheerder maken, samen met de aansturing, in hoeverre de buurtbeheerder functioneert. De selectie van de personen, opleiding en sturing vragen daardoor continue aandacht. Buurtbeheerders van corporatie én gemeente De huidige PPS-constructie, waarbij privaat en overheid elkaar weten te vinden, heeft een meerwaarde in: Corporaties hebben meer oog gekregen voor de leefomgeving Aanpak heeft invloed op de openbare ruimte en privéruimte Ook niet-huurders kunnen makkelijker worden aangesproken Een goede buurtbeheerder is een visiteplaatje voor beide organisaties. Buurtbeheerders en de samenwerkingspartners De partijen die actief zijn in het domein van beheer, toezicht en handhaven werken met korte lijnen goed samen. Er is beduidend minder tot geen samenwerking tussen buurtbeheerder en de sociaalmaatschappelijke organisaties (wel verschillen tussen buurtbeheerders). Vanuit hun basistakenpakket misschien niet verwonderlijk maar wel vanuit de afstemming van de aanpak van problemen die mogelijk schuilgaan achter de fysieke problematiek (zoals verloedering, minder normen en waardenbesef, e.d.). Buurtbeheerders en de inwoners Tweederde van de inwoners uit de wijken waar een buurtbeheerder actief is, weet dit. Als referentie 59% van de woningen in deze wijken is in handen van de corporaties. Het aantal inwoners dat de buurtbeheerder wel eens ziet ligt veel lager op bijna 30%. De inwoners geven de buurtbeheerders ook als tip mee aan hun bekendheid en zichtbaarheid te werken. Aansluiten bij een wijkcentrum als plaats waar de buurtbeheerder te vinden is, kan daarbij helpen. De burgers geven de buurtbeheerders een voldoende (totaal oordeel 6,0). Opvallend is daarbij dat men vaak of echt ontevreden is (lager dan een 5) of echt tevreden is (7 en hoger). Tijdens de interviews sprak men wel eens de vraag of de buurtbeheerders soms niet te veel verwachtingen bij de bevolking wekken. Iets wat ook aansluit bij de opmerkingen van de bevolking dat afspraken snel nagekomen moeten worden. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 17

Maak meerwaarde meetbaar Er zijn geen harde cijfers te geven waarmee de meerwaarde van de buurtbeheerders in de wijk uit te drukken zijn. Zij zijn de ogen en oren van de wijk, pikken signalen op en geven dit indien relevant door aan de juiste personen die er mee aan de slag kunnen gaan en in een aantal gevallen lossen de buurtbeheerders het zelf op. Toch is er in de huidige tijd wel behoefte aan enige meetbaarheid, waarbij de registraties voor dergelijke metingen er niet toe moeten leiden dat de buurtbeheerder minder op straat is. Tevens kan met de juiste registraties inzicht verkregen worden in de verschillen tussen buurtbeheerders en kan er over gesproken worden of dit wenselijk is of niet. Daarbij leert de ervaring dat het praten over het meetbaar maken van effecten ook een positieve invloed kan hebben op het gevolgde werkproces en keuzes die daarin gemaakt worden. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 18