CONCEPT Notulen van de deelnemersvergadering gehouden op 22 november 2010 in Villa Vijverbos, Mr. Lagrostraat 27 te Ammerzoden. Aanwezig waren volgens de getekende presentielijst 4 deelnemers, 9 gepensioneerden, de bestuursleden W. Poldervaart MIM (voorzitter), H.G.C. Schouten (secretaris), A. de Hoog, R. Lems, F.W. van Meerkerk en R. van Breemen; J. Romijn lid van het verantwoordingsorgaan, alsmede J.D. van der Wel (ambtelijk secretaris), als adviseur van het bestuur R.P. Deddens (AON Consulting) en namens de uitvoerder M. Douven (Nationale-Nederlanden). Twee gepensioneerden en één deelnemer hebben bericht de vergadering niet bij te wonen. Voor de vergadering worden verbeterde concept notulen van de deelnemersvergadering van 23 november 2009 uitgedeeld waarin enkele alinea s duidelijker zijn verwoord. 1. Opening De voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezige deelnemers, gepensioneerden en de beoogde opvolgster van de ambtelijk secretaris mevr. Drs. J. Kooman AAG van harte welkom. Hij introduceert de heer R.P. Deddens, die agendapunt 3 (jaarverslag 2009) en 4 (actuele (financiële) ontwikkelingen) zal toelichten. De voorzitter stelt voor bij agendapunt 4 actuele (financiële) ontwikkelingen het onderdeel Pensioenakkoord te behandelen voor agendapunt 3 (jaarrekening 2009). 2. Vaststellen van de notulen van de Deelnemersvergadering van 23 november 2009 De notulen worden bladzijdegewijs doorgenomen. Op bladzijde 2 van de notulen wordt opgemerkt dat korten op de uitkeringen niet aan de orde is omdat het Pensioenfonds is herverzekerd. Gevraagd wordt of dit eenmalig of voor altijd geldt. Hierop wordt geantwoord dat dit een momentopname per ultimo 2008 betreft. Echter zolang het Pensioenfonds is herverzekerd is korten op de uitkeringen niet aan de orde. Wel moet er rekening mee worden gehouden dat indien de rating van de herverzekeraar lager is dan AA- rekening moet worden gehouden met een kredietafslag waardoor het vrije vermogen van het Pensioenfonds wordt beperkt. Er wordt gevraagd naar de internet portal van Nationale-Nederlanden. Deze portal is niet toegankelijk voor gepensioneerden. Het betreft een werknemersportal voor actieve deelnemers. NB Vanaf 2011 kan het nationaal pensioenregister worden geraadpleegd. Het internetadres is www.mijnpensioenoverzicht.nl. De notulen van de deelnemersvergadering worden ongewijzigd vastgesteld. Hierna bedankt de voorzitter de notulist. 1
3. Pensioenakkoord Middels een presentatie licht de heer R.P. Deddens het Pensioenakkoord toe. Deze presentatie is als bijlage aan deze notulen toegevoegd. In de vergadering wordt opgemerkt dat de consequenties van het Pensioenakkoord kort samengevat zijn: a. er wordt langer premie betaald; b. het pensioen gaat later in. Dit als compensatie voor de hogere levensverwachting waardoor over een langere periode ouderdomspensioen wordt uitgekeerd. 4. Jaarverslag 2009 Middels een presentatie licht de heer R.P. Deddens het jaarverslag 2009 toe. Deze presentatie is als bijlage aan deze notulen toegevoegd. Er wordt gevraagd naar de consequenties als Nationale-Nederlanden omvalt. Het probleem is de rating van Nationale-Nederlanden (A+). Op grond van rigide regels dient het Pensioenfonds een afslag toe te passen op haar vordering op de verzekeraar. Er is sprake van een dubbele sovabiliteitsafslag. Deze is voor een verzekeringsmaatschappij zwaarder dan voor een pensioenfonds. Solvency III gaat nog hogere solvabiliteitseisen stellen. Er wordt gevraagd naar afgezonderd kapitaal voor de gepensioneerden. Het Pensioenfonds heeft een vordering op Nationale-Nederlanden. Uit deze hoofde is zij concurrent schuldeiser. Het Pensioenfonds heeft aan de Nederlandsche Bank (DNB) een voorstel voorgelegd het risico te verzekeren bij een herverzekeraar. De toezichthouder ziet dit niet als een brede oplossing maar mogelijk wel voor een specifiek pensioenfonds. De kredietafslag is in principe een probleem van Nationale-Nederlanden. De basis voor de kredietafslag is dat de lagere rating tot uiting brengt het toegenomen risico dat Nationale- Nederlanden in de financiële problemen raakt. Doordat de kredietafslag door middel van verwerking in het resultaat ten laste is gebracht van de algemene reserve van het Pensioenfonds kan dit niet meer worden aangewend om bijvoorbeeld de kosten van indexering te financieren. Uiteindelijk heeft de kredietafslag ook consequenties voor het beleid van het Pensioenfonds. Gevraagd wordt naar de mogelijkheid van een contract met een verzekeraar met een betere rating dan Nationale-Nederlanden. In meerderheid zijn de verzekeringsmaatschappijen in Nederland gedowngrade met betrekking tot hun rating. Het wordt zinloos geacht op dit punt te selecteren. 2
Ingeval van een faillissement dient onderscheid te worden gemaakt tussen preferente en concurrente schuldeisers. De vordering van de fiscus heeft de hoogste preferentie. Ook de vorderingen van de deelnemers aan pensioenregelingen zijn preferent. NB Onbesproken is de variant dat als een verzekeringsmaatschappij in het ongerede dreigt te raken de overheid waarschijnlijk ingrijpt en steun verleent. In afwijking van het verzekeringscontract moet het Pensioenfonds in de jaarrekening de verplichtingen opnemen tegen marktrente. Hiertegenover wijzigt de vordering op de verzekeringsmaatschappij met hetzelfde bedrag. Deze waardering is alleen relevant als moet worden afgerekend bijvoorbeeld bij waardeoverdracht. Op grond van voorgeschreven regels van DNB is het Pensioenfonds echter verplicht de verplichtingen te waarderen tegen marktrente. De beklemde reserve technisch resultaat komt ter vrij ter beschikking aan het einde van de contractsperiode (31 december 2011). Het aandeel van het Pensioenfonds in de technische resultaten over 2010 en 2011 zal hieraan nog worden toegevoegd dan wel onttrokken. De garantiereserve komt alleen vrij ter beschikking wanneer bij beëindiging van het contract een contract met een andere verzekeraar wordt gesloten. Beklemming houdt in dat deze reserves ten behoeve van een doel worden aangehouden en niet kunnen worden aangewend ten behoeve van bijvoorbeeld indexatie. Ter beheersing van risico s zijn de beleggingen wereldwijd gespreid via beleggingen in fondsen van ING. In verband met de betalingsgarantie van de pensioenen dient Nationale- Nederlanden in te stemmen met de keuze van de beleggingsfondsen. Ter zake van de vastrentende waarden heeft ING Investment Management (ING IM) ons inziens een goede trackrecord. Op de aandelenfondsen hebben wij in het verleden kritiek gehad. De laatste jaren echter slagen deze fondsen erin de benchmark te verslaan. Ter zake van het streven naar hoger rendement dient steeds de samenhang tussen hoger rendement en hoger risico mede in aanmerking te worden genomen. De actuaris acht de vermogenspositie van de Stichting Pensioenfonds TBI voldoende. Er wordt gevraagd of er nog andere kwalificaties mogelijk zijn. De actuaris onderzoekt of voldaan is aan de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet. Deze artikelen hebben betrekking op de toepassing van waarderingen en vaststelling van de premies e.d. De actuaris is bevoegd zijn verklaring nader toe te lichten of op enig punt een voorbehoud te maken. Formulering van en gradaties in het oordeel van de actuaris zijn niet voorgeschreven in de Pensioenwet. Feitelijk gebruikt de actuaris een model van het Actuarieel Genootschap. Er wordt gevraagd naar de toename van het aantal pensioengerechtigden in 2009 met 25 en in 2008 met 36 en de hiermee samenhangende stijging van de uitkeringen in 2009 met 0,7 mln euro en in 2008 met 0,4 mln euro. In 2009 zijn 39 pensioenen ingegaan (30 ouderdomspensioenen, 7 partnerpensioenen en 2 wezenpensioenen) en 14 pensioenen beëindigd (6 ouderdomspensioenen, 7 partnerpensioenen en 1 wezenpensioen). Per saldo een toename van 25. 3
Op basis van de demografie (zie bladzijde 43 van het jaarverslag) worden ook in de komende jaren gemiddeld circa 30 deelnemers jaarlijks pensioengerechtigd. Op basis van dezelfde demografie, waaruit blijkt dat het gepensioneerdenbestand relatief jong is, kan de verwachting worden uitgesproken dat de beëindigingen hiermee geen gelijke tred zullen houden. De regelingen die het Pensioenfonds uitvoert kennen geen maximum pensioengevend salaris waardoor de stijging van de uitkeringen afhankelijk is van de aanspraken van de deelnemers die in een kalenderjaar pensioengerechtigd worden. 5. Actuele ontwikkelingen Middels een presentatie licht de heer R.P. Deddens de actuele ontwikkelingen toe. Deze presentatie is als bijlage aan deze notulen toegevoegd. Het oplopen van met name de langlopende rente heeft tot gevolg dat de dekkingsgraad toeneemt. Doordat de verplichtingen tegen een hogere rente contant worden gemaakt op balansdatum nemen deze af. Omdat de looptijd van de beleggingen in vastrentende waarden is gematcht met de looptijd van de verplichtingen zal de waarde hiervan eveneens afnemen. Ergo per saldo neutraal. Dit geldt niet voor de beleggingen in aandelenfondsen. Per saldo zal de dekkingsgraad dus toenemen. Op termijn zal ook de hogere couponrente bijdragen aan de versterking van de financiële positie van het Pensioenfonds. De voorzitter bedankt de heer R.P. Deddens voor zijn presentaties. 6. Mededelingen van de voorzitter - Kredietrisico versoepeling FTK: dit onderwerp is tijdens de vergadering voldoende aan de orde geweest; - Expiratie verzekeringovereenkomst Nationale-Nederlanden per 31 december 2011: op grond van de lage marktrente en de rekenrente van 4 procent van het huidige contract wordt onderzocht in hoeverre het huidige contract met 1 jaar kan worden verlengd; - Toekomst Stichting Pensioenfonds TBI: door de stringente regels van DNB en omgevingsfactoren wordt geregeld de toegevoegde waarde van het Stichting Pensioenfonds TBI ten opzichte van een verzekerde regeling geëvalueerd. Er is besloten dat in ieder geval de huidige situatie voor kortere termijn wordt gecontinueerd; - Premie tijdelijk nabestaanden- en wezenpensioen: deze risico verzekering wordt, vanaf 1 januari 2005 teruggebracht tot 10% van het ouderdomspensioen ten gevolge van de Witteveen-wetgeving, voor rekening van de Stichting Pensioenfonds TBI gecontinueerd; 4
- Toeslagverlening per 1 januari 2011: een toeslag (indexatie) van de ingegane pensioenen en premievrije aanspraken per 1 januari 2011 wordt op basis van de geldende wetgeving niet verantwoord geacht en medegedeeld wordt dat het bestuur heeft besloten deze achterwege te laten. Het bestuur heeft tevens besloten dit besluit te heroverwegen indien de maatregel van het vervallen van de kredietafslag wet wordt. Het bestuur zal dan overwegen of het verantwoord wordt geacht alsnog een toeslag te verlenen met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2011; - Dekkingsgraad; de dekkingsgraad is gedurende de vergadering voldoende aan de orde geweest. 7. Vaststellen van de volgende vergadering De volgende deelnemersvergadering zal op maandag 21 november 2011 plaatsvinden in Villa Vijverbos, Mr. Lagrostraat 27 te Ammerzoden, aanvang 18.30 uur. 9. Rondvraag en sluiting Tijdens de rondvraag worden er geen vragen gesteld. Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter de vergadering, bedankt de aanwezigen voor hun komst, verzoekt degenen die de presentielijst nog niet hebben getekend dit alsnog te doen en nodigt iedereen uit voor een borrel. 5