het ONDerNemerspeiL Omdat mensen tellen.

Transcriptie

1 het ondernemerspeil Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland - juni 2012 Omdat mensen tellen.

2

3 voorwoord Met Het Ondernemerspeil brengt BDO in kaart hoe het werkelijk is gesteld met het rendement van ondernemend Nederland. Dit online peilstokonderzoek wordt drie keer per jaar gehouden onder Nederlandse dga s, directieleden en eigenaars. Iedere enquête zoomt in op een wisselende set van drie ondernemersthema s. De vragen staan altijd in relatie tot rendement en/of rendementsverbetering. Via de pagina en middels deze onderzoekspublicatie maakt BDO de onderzoeksresultaten openbaar. Zo kunnen niet alleen de respondenten maar ook andere ondernemers de resultaten gebruiken om te reflecteren op hun eigen afwegingen, keuzes en prestaties. Ook in het BDO relatiemagazine Accent wordt stilgestaan bij de enquêteresultaten. Ondernemers die geïnteresseerd zijn in deelname aan Het Ondernemerspeil kunnen zich aanmelden via bovengenoemde pagina of door een te sturen naar Wij wensen u veel leesplezier! Edwin den Boer Partner Organisation & Control BDO Consultants B.V. Telefoon +31 (0) edwin.den.boer@bdo.nl het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland 3

4 INHOUDSOPGaVE 1 Managementsamenvatting... pagina 5 2 Resultaten... pagina 7 3 Conclusies en aanbevelingen... pagina 11 4 Contactgegevens... pagina 12 4 het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland

5 1. Managementsamenvatting Over rendementsverbetering zijn kasten volgeschreven en er zijn ontelbaar veel manieren om het te meten. Toch blijkt het niet altijd gemakkelijk de zogenaamde winstpakkers te identificeren. In deze eerste editie van Het Ondernemerspeil is nader ingezoomd op de ondernemersthema s financiën, innovatie en marketing en verkoop. Daarbij staat de bijdrage die ze aan het totale rendement van de onderneming leveren centraal in de vraagstelling. Ook stelden we de respondenten in deze eerste editie eenmalig enkele, wat meer algemene, rendementsvragen. In deze managementsamenvatting treft u een overzicht van de meest opvallende antwoorden en resultaten. Rendement is... De meeste ondervraagde ondernemers hanteren vooral een financiële definitie van het begrip rendement. Slechts een enkeling betrekt de tevredenheid van klanten en medewerkers in zijn antwoord op de vraag wat verstaat u onder rendement?. Opvallend is dat niemand hetzelfde antwoord geeft. Het is daarom goed als een ondernemer zich bewust is van het feit dat sturen op rendement pas kan als vooraf helder is geformuleerd wat men specifiek onder rendement verstaat. Als het gaat om het behalen van een optimaal rendement, zetten veel respondenten operationele bedrijfsvoering op de eerste plaats (gemiddeld rapportcijfer : 6.4). Het onderdeel automatisering, dat in grote mate de operationele bedrijfsvoering ondersteunt, behaalt slechts een zesde plek (uit negen) en maakt daarmee voor de ondervraagden blijkbaar niet het verschil. Opvallend genoeg scoort het onderdeel dat het vertrekpunt zou moeten vormen van iedere onderneming, strategie, laag (plaats vier). Het bedrijfsonderdeel marketing en verkoop scoort bij ondernemers met een derde plek hoog. Financiën zijn belangrijk, maar zonder innovatie geen producten, zonder producten geen klanten en zonder klanten geen financiën Ondernemer, industrie De ondervraagden vinden het streven naar rendementsverbetering belangrijk maar niet het hoofddoel. Het financieel rendement van de respondenten in 2011 was niet hoog: ruim 60% geeft aan onder de 10% rendement op het eigen vermogen te scoren. Het belang van innovatie Voor het behalen van een optimaal rendement, vinden weinig respondenten innovatie cruciaal. Het bedrijfsonderdeel staat op een zevende plek (van de negen). Het meest gebruikte argument: innoveren moet je je kunnen permitteren. het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland 5

6 Innovatie wordt gezien als te kostbaar of te ingrijpend en daarom niet realiseerbaar. Voor 34 procent van de ondervraagde ondernemers betekent innovatie puur productinnovatie. Terwijl innovatie ook kan betekenen dat je je bestaande productieproces anders inricht. Daaruit volgt meestal snel rendementsverbetering, al dan niet indirect via het benutten van de fiscale faciliteiten die de overheid ter beschikking stelt. Slechts een enkeling (24%) maakt echter van die mogelijkheden gebruik. Dat de ondervraagde ondernemers een beperkte definitie hanteren van innovatie blijkt ook uit de antwoorden op de vraag hoeveel procent van de medewerkers bezig is met innovatie (51% zegt minder dan vijf procent). Terwijl een medewerker aan de machinelijn die aan zijn leidinggevende een meer efficiënte opstelling voorstelt, goedbeschouwd ook innovatief bezig is. Weet wat klanten willen Hoewel 90% van de ondervraagden aangeeft een goed zicht te hebben op de behoeften van de klant, doet slechts 14% daar periodiek onderzoek naar. En met zo n duidelijke focus op de klant, zou je ook verwachten dat innovatie wat hoger op de agenda staat van de ondervraagde ondernemingen. Stem je een product of dienst namelijk niet af op de klantbehoefte? Om je als ondernemer te kunnen onderscheiden van de concurrentie is het van cruciaal belang continu op de hoogte te zijn van de wensen van de klant en hoe hij of zij over de onderneming denkt. Terecht merkt één van de ondervraagden op: Goede ondernemingen richten zich primair op de behoeften van de klant. Dat betekent analyse van diens wensen, gevolgd door invulling van die wensen en communicatie daarover. Financiën onder controle De meeste respondenten (80%) hebben hun financiële verwachtingen helder geformuleerd in een begroting of jaarplan en houden de vinger aan de pols met behulp van tussentijdse financiële rapportages. Die tussentijdse informatie voldoet in het algemeen aan de gestelde eisen. Bijna alle ondernemers (88%) verwachten dat kredietverstrekking vanuit de banken lastiger gaat worden. En hoewel de overheid al jarenlang claimt van alles te doen aan het verminderen van de administratieve lastendruk, hebben ondernemers daar geen enkel geloof in (86% antwoord nee op de vraag of hij verwacht dat de lastendruk zal afnemen). 6 het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland

7 12. Resultaten A. Organisatiekenmerken van de respondent De omvang van het bedrijf in medewerkers tot 10 medewerkers 19% 10 tot 50 medewerkers 36% 50 tot 100 medewerkers 20% 100 tot 250 medewerkers 23% boven de 250 medewerkers 2% De branche Detailhandel, groothandel en ambachten 10% Horeca, recreatie en catering 3% Zorg 10% Cultuur, sport en amusement 2% Bouwnijverheid 22% Zakelijke en persoonlijke dienstverlening 21% Logistieke dienstverlening 3% Industrie 27% Landbouw, veeteelt en visserij 2% Onderwijs 0% De regio Zuid Nederland 19% West Nederland 34% Oost Nederland 8% Noord Nederland 14% Nationaal 31% Internationaal 27% (Meerdere antwoordopties mogelijk) B. Rendement Gevraagd naar wat zij onder rendement verstaan, hanteren de meeste respondenten vooral een financiële definitie. Een enkeling betrekt ook de tevredenheid van klanten en medewerkers erbij. Ondernemers zien de operationele bedrijfsvoering als het meest cruciale onderdeel van het bedrijf als het gaat om het behalen van een optimaal rendement. Opvallend is dat strategie veel lager scoort. Het bedrijfsonderdeel marketing en verkoop (klanten) scoort bij ondernemers terecht hoog. Het streven naar rendementsverbetering wordt door de ondervraagden belangrijk gevonden maar is niet het hoofddoel. Het financieel rendement van de respondenten in 2011 was niet hoog: ruim 60% geeft aan onder de 10% te scoren. Dat is laag, gezien het risico dat ondernemers lopen. De verwachtingen voor het te behalen rendement in 2012 zijn voorzichtig positief. het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland 7

8 Rendement is de mate waarin de werkzaamheden winstgevend zijn Detailhandel, groothandel en ambachten Rendement is winst ten opzichte van geïnvesteerd vermogen Bouwnijverheid Onderdelen van de bedrijfsvoering die cruciaal zijn voor het behalen van optimaal rendement Meest cruciaal Operationele bedrijfsvoering Personeel en organisatie Marketing en verkoop (klanten) Strategie Financiën Automatisering Innovatie Inkoop en logistiek Minst cruciaal Wet en regelgeving Het verwachte financiële rendementspercentage in 2012 < 1% van eigen c.q. geïnvesteerd vermogen 8% 1 5% van eigen c.q. geïnvesteerd vermogen 29% 5 10% van eigen c.q. geïnvesteerd vermogen 19% > 10% van eigen c.q. geïnvesteerd vermogen 32% Geen mening 12% Rendement is sociaal gezien: de meerwaarde voor de maatschappij. Financieel gezien: positief resultaat Zorg Respondenten mochten elk onderdeel een cijfer geven van 1 tot 9, (9 = meest cruciaal) en elk cijfer maar 1 keer gebruiken. Rendement is dat wat je er uiteindelijk aan overhoudt, uitgedrukt in geld en gevoel Zakelijke en persoonlijke dienstverlening De positie van rendementsverbetering binnen het bedrijf Komt op de eerste plaats 15% Het is belangrijk, maar niet het hoofddoel 73% Niet een concrete positie 12% Geen 0% Rendement is waardecreatie door 1) financieel rendement op korte termijn 2) continuïteit op lange termijn en 3) persoonlijke ontwikkeling van de medewerker vertaald naar een balanswaarde Industrie Het financiële rendementspercentage in 2011 < 1% van eigen c.q. geïnvesteerd vermogen 20% 1 5% van eigen c.q. geïnvesteerd vermogen 24% 5 10% van eigen c.q. geïnvesteerd vermogen 19% > 10% van eigen c.q. geïnvesteerd vermogen 27% Weet niet 10% Onderdelen van de bedrijfsvoering waaraan in 2012 het meeste belang wordt gehecht Meeste belang Operationele bedrijfsvoering Personeel en organisatie Strategie Marketing en verkoop (klanten) Financiën Automatisering Innovatie Inkoop en logistiek Minste belang Wet en regelgeving Respondenten mochten elk onderdeel een cijfer geven van 1 tot 9 (9 = meeste belang) en elk cijfer maar 1 keer gebruiken. C.Verdieping: innovatie Weinig ondernemers zetten innovatie bovenaan de lijst van negen onderdelen in de bedrijfsvoering die cruciaal kunnen zijn voor het behalen van optimaal rendement. Sterker nog: met het rapportcijfer 4.3 belandt het op een zevende plaats. Een derde van de respondenten definieert innovatie als louter het innoveren van producten en diensten, tweederde verstaat daar ook het innoveren van de (interne) bedrijfsprocessen onder. Maar liefst driekwart van de respondenten maakt geen gebruik van de stimuleringsmaatregelen voor innovatie die de overheid ter beschikking stelt. 8 het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland

9 2 Binnen de horeca valt niet veel te innoveren Horeca Innovatie in 2012 levert pas op zeer lange termijn rendement op, dus het staat bij ons op de laatste plaats Zorg Onder innovatie wordt verstaan Het innoveren van producten en diensten 34% Het innoveren van (interne) bedrijfsprocessen 3% Beiden 63% Anders 0% Innoveren is te kostbaar voor een klein bedrijf Bouwnijverheid De fiscale en niet-fiscale stimuleringsmaatregelen waarvan gebruikgemaakt wordt Innovatiefinanciering 3% De innovatiebox 12% De Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk 19% Anders 5% Geen 76% (Meerdere antwoordopties mogelijk) De respondent vindt zijn onderneming innovatief Ja 73% Nee 27% Mits deze definitie van innovatief wordt gehanteerd: de ontwikkeling van een nieuw product, een nieuwe dienst of effectiever productieproces Door innovatie proberen we buiten de prijzenoorlog te blijven Bouwnijverheid D. Verdieping: marketing, verkoop (klanten) Hoewel 90% van de ondervraagden aangeeft een goed zicht te hebben op de behoeften van de klant, doet slechts 14% daar periodiek onderzoek naar. Bijna alle (93%) respondenten denken dat hun klanten tevreden zijn. 31 procent zegt geen zicht te hebben op de bijdrage van individuele klanten op het rendement van de onderneming. Wij laten onze activiteiten volledig aansluiten op de behoefte van de klant, het is ons bestaansrecht Detailhandel, groothandel en ambachten Percentage medewerkers dat bezig is met innovatie 0% van de medewerkers 7% 0 5% van de medewerkers 44% 5 10% van de medewerkers 25% > 10% van de medewerkers 24% Als ontwikkelaar van een softwareproduct is innovatie bij ons veruit het belangrijkste element voor rendement Zakelijke en persoonlijke dienstverlening Percentage medewerkers dat bezig is met innovatie 0% van de omzet 12% 1% van de omzet 27% 2% van de omzet 22% 3% van de omzet 14% 4% van de omzet 3% > 4% van de omzet 22% De respondent heeft goed zicht op de behoefte van zijn klant Ja 90% Nee 10% De behoefte van de klant is de aanleiding voor innovaties Bouwnijverheid De behoeften van de klant worden gemonitord door: Periodiek klanttevredenheidsonderzoek 14% Periodieke evaluatie is een vast onderdeel van ons accountmanagementproces 27% Informeel 42% Niet 3% Anders 14% het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland 9

10 Door onze klanten te betrekken bij productontwikkeling, laten we onze activiteiten op hun behoeften aansluiten Zakelijke en persoonlijke dienstverlening Gedurende het jaar vindt monitoring plaats a.d.h.v. tussentijdse financiële rapportages Ja 95% Nee 5% Hoe tevreden is de klant van de respondent? Zeer tevreden 27% Tevreden 66% Niet tevreden 0% Ik meet dit niet 7% Het bedrijfsonderdeel marketing & verkoop (klanten) is voor mijn onderneming niet cruciaal want niet echt van toepassing Zorg De respondent heeft zicht op wat iedere klant bijdraagt aan het rendement Ja 69% Nee 31% E. Verdieping: financiën De meeste respondenten hebben hun financiële verwachtingen helder geformuleerd in een begroting of jaarplan en houden de vinger aan de pols met behulp van tussentijdse financiële rapportages. Die tussentijdse informatie voldoet in het algemeen aan de gestelde eisen. Bijna alle ondernemers (88%) verwachten dat kredietverstrekking vanuit de banken lastiger gaat worden. De financiële verwachtingen worden vooraf helder geformuleerd in een begroting of jaarplan Ja 80% Nee 20% Onze focus ligt op een efficiënte uitvoering van het proces. Financiën zijn hiervan een afgeleide Bouwnijverheid De gerapporteerde tussentijdse informatie voldoet aan de behoefte van de respondent Ja 83% Nee 17% We zijn een stichting en voor ons is een financieel gezonde bedrijfsvoering een randvoorwaarde, geen hoofddoel Zakelijk en persoonlijke dienstverlening De kredietverstrekking vanuit de banken wordt makkelijker Ja 12% Nee 88% Financiën zijn belangrijk, maar zonder innovatie geen producten, zonder producten geen klanten en zonder klanten geen financiën Industrie De administratieve lastendruk zal afnemen Ja 14% Nee 86% Financiën zijn belangrijk want je moet je leveranciers en jezelf betalen Detailhandel, groothandel en ambachten 10 het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland

11 3. Conclusies en aanbevelingen Voor ondernemers in het midden- en kleinbedrijf lijkt rendement en winst behalen geen hoofddoel maar eerder een gevolg van de ondernemingsactiviteiten. BDO herkent deze houding uit de gesprekken die we voeren met onze klanten. Het gaat veel ondernemers vaak om de sport van het ondernemen zelf, om het werkplezier en om de zelfstandigheid. Hoe sympathiek ook, het mag soms best wat zakelijker, menen wij. Zo laten veel bedrijven gewoonweg geld liggen, daar waar het bijvoorbeeld gaat om het benutten van innovatiekansen. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, hoeft een onderneming echt geen gloednieuw product te bedenken en succesvol op de markt te zetten, om rendement uit innovatie te behalen. Die rendementsverbetering kan al worden gehaald uit het innoveren (lees: verbeteren, moderniseren) van bestaande bedrijfsprocessen. Volgt de rendementsverbetering niet direct uit die procesinnovatie zelf, dan volgt deze wel indirect uit het benutten van de fiscale stimuleringsmaatregelen die de overheid ter beschikking stelt. Het financieel rendement van de respondenten in 2011 was niet hoog: ruim 60% geeft aan onder de 10% rendement op het eigen vermogen te scoren. Gezien het risico dat ondernemers lopen is dat veel te laag. Sturen op rendement is dan ook niet gemakkelijk. Uit de zeer uiteenlopende antwoorden op onze vraag wat men onder rendement verstaat, blijkt maar weer dat het maatwerk is. Essentieel is dat de ondernemer vooraf formuleert wat rendement voor hem betekent en dit vervolgens verankert in zijn strategie. Opvallend genoeg zetten de respondenten het onderdeel strategie niet op 1 bij de vraag wat voor een optimaal rendement het meest cruciaal is. Voor de meesten was operationele bedrijfsvoering meer cruciaal. Aan de ene kant terecht want hier blijft immers vaak geld liggen. Echter, wat BDO betreft is trouble shooting niet het belangrijkste. Dat is en blijft de strategie: het startpunt van iedere onderneming. De strategie bepaalt de keuzes die je als ondernemer maakt en is daarmee het fundament van de onderneming. Aanbevelingen Zet strategie te allen tijde voorop en denk hierbij met name _ na over de houdbaarheid van het huidige business model ; Maak meer gebruik van de mogelijkheden op rendementsverbetering die proces- en productinnovatie bieden; Zorg dat u weet wat het rendement is op klantniveau en per segement, dan kunt u beter sturen en uw beleid bepalen; Zorg dat u diepgaand in gesprek bent met uw klanten en weet wat zij van u verwachten (B-to-B) of zorg dat u investeert in goed marktonderzoek (B-to-C); Maak gebruik van een fiscale faciliteit bij uw innovatieve activiteiten; Ga na of uw werkwijzen en processen beter kunnen. In praktijk blijkt dat we vaak te veel doen zonder dat de klant dit wenst en wil vergoeden. Verspilling noemen we dit. Uiteindelijk leidt een betere afstemming van uw diensten op de behoeften van _ de klant tot meer klanttevredenheid en een beter rendement. het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland 11

12 4. Contactgegevens Voor rendementsvraagstukken: Edwin den Boer Partner Organisation & Control BDO Consultants B.V. Telefoon +31 (0) GSM +31 (0) edwin.den.boer@bdo.nl Voor innovatievraagstukken: Arthur Gimes Manager BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. Telefoon +31 (0) GSM +31 (0) arthur.gimes@bdo.nl Voor meer informatie over Het Ondernemerspeil: Stijn van Oosten Marketing BDO Consultants B.V. Telefoon +31 (0) GSM +31 (0) stijn.van.oosten@bdo.nl 12 het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland

13 Verantwoording Het Ondernemerspeil wordt drie keer per jaar online voorgelegd aan Nederlandse dga s, directieleden en eigenaars. De vragen staan altijd in relatie tot rendement en/of rendementsverbetering. Voor de eerste editie werden in totaal werden meer dan 800 ondernemingen aangeschreven, 59 personen vulden de enquête volledig in. De vragenlijst bestond uit 24 hoofdvragen, waarvan 5 open en de rest gesloten. Het onderzoek is uitgevoerd in april en mei van het ondernemerspeil / Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland 13

14

15

16 Deze publicatie is zorgvuldig voorbereid, maar is in algemene bewoordingen gesteld en bevat alleen informatie van algemene aard. Deze publicatie bevat geen advies voor concrete situaties, zodat uitdrukkelijk wordt aangeraden niet zonder advies van een deskundige op basis van de informatie in deze publicatie te handelen of een besluit te nemen. Voor het verkrijgen van een advies dat is toegesneden op uw concrete situatie kunt u zich wenden tot BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. en BDO Consultants B.V. of een van haar adviseurs. BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. en BDO Consultants B.V. en haar adviseurs aanvaarden geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van handelen of het nemen van besluiten op basis van de informatie in deze publicatie. BDO is een op naam van Stichting BDO te Amsterdam geregistreerd merk. In deze publicatie wordt BDO gebruikt ter aanduiding van de organisatie die onder de merknaam BDO actief is op het gebied van de professionele dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy). BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. handelt tevens onder de namen: BDO Accountants, BDO Belastingadviseurs, BDO International Tax Services, BDO Tax Consultants. BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. en BDO Consultants B.V. zijn lid van BDO International Ltd, een rechtspersoon naar Engels recht met beperkte aansprakelijkheid, en maken deel uit van het wereldwijde netwerk van juridisch zelfstandige organisaties die onder de naam BDO optreden. BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter aanduiding van het BDO-netwerk en van elk van de BDO Member Firms. 06/2012 BO1235