MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager
|
|
- Rosalia Brander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 M MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager drs. B van der Linden Zoetermeer, december 2011
2 MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager Ondernemers zijn te verdelen in managers, marktzoekers, innovatoren en risiconemers. MKB-ondernemers herkennen vooral de rol van manager als gekeken wordt naar de eigen manier van ondernemen. De rol van innovator wordt het minst herkend. Meer dan een derde deel van de MKB-ondernemers geeft dan ook 'manager' als meest typerende rol op. Marktzoeker is de minst typerende ondernemersrol. Bij samenwerking valt op dat managers het minst samenwerken met andere bedrijven. Risiconemers werken van alle ondernemersrollen in verhouding juist het vaakst samen. Bij strategie valt op dat wat betreft de middellange termijn doelstellingen de risiconemer vaker dan andere rollen de uitbreiding van het personeelsbestand en van het pand noemt. De manager en de marktzoeker willen daarentegen juist meer het eigen vakmanschap verbeteren. Op korte termijn zetten vooral innovatoren en marktzoekers in op de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Innovatoren hebben in verhouding ook het vaakst een ondernemingsplan opgesteld maar raadplegen het vervolgens het minst. 1 Inleiding In deze minirapportage staat ondernemerschap uitgedrukt in de volgende vier ondernemersrollen centraal: manager, marktzoeker, innovator en risiconemer. Gekeken wordt hoe MKB-ondernemers deze rollen herkennen in hun eigen manier van ondernemen en welke rol het meest typerend voor hen is. Tevens worden er verbanden gelegd tussen de ondernemersrollen enerzijds en samenwerking en strategie anderzijds. De data die gebruikt zijn voor de rapportage zijn ontleend aan de EIMdataset Determinanten Bedrijfsprestaties 1. Deze dataset is in 2006 ontwikkeld en wordt jaarlijks aangevuld. Hoofddoel van deze dataset is het meten van de wijze waarop Nederlandse MKB-ondernemingen hun bedrijfsvoering organiseren. Aspecten die jaarlijks aan bod komen zijn innovatie, perceptie van concurrentie, strategie, marketing, HRM en ondernemerschap. Iedere meting kent ook een aantal actuele vragen. Voor de editie van 2011 zijn een kleine MKB-ondernemers ondervraagd. 1 Voor gedetailleerde informatie over de Monitor Determinanten Bedrijfsprestaties zie ook tabblad 'data', doorklikken op 'datasets'. 2
3 2 Rollen van de ondernemer Om de gedragingen en de functie van de ondernemer te beschrijven wordt veelal een model gehanteerd waarin vier rollen van de ondernemer worden onderscheiden: manager, marktzoeker, innovator en risiconemer 1. Een manager is iemand die zorgdraagt voor een effectieve en efficiënte bedrijfsvoering. Een marktzoeker is gedefinieerd als iemand die nieuwe markten zoekt en netwerkt. Een innovator zoekt naar nieuwe mogelijkheden c.q. vernieuwing. Een risiconemer is gedefinieerd als iemand die voor eigen rekening en risico zaken doet. De uitgebreidere kenmerken van de vier ondernemersrollen zijn als volgt overzichtelijk te maken (zie Tabel 1). Tabel 1 Kenmerken ondernemersrollen Manager Marktzoeker Innovator Risiconemer - management/besturing - marktonderzoek - nieuwe produc- - starten/stoppen - bedrijfsvisie/bedrijfsdoelen - concurreren ten/diensten - contractvrijheid - beheersinstrumenten - proces afstemmen - nieuwe proces- - winst behalen - efficiencyverhoging op klant sen/technieken - investeren - kostenbeheersing - kwaliteitszorg en - nieuwe samen- - HRM-beleid klanttevredenheid werkingsvormen - samenwerking - marketing - nieuwe interne organisatie Bron: EIM o.b.v. Scales 2. Herkenning ondernemersrollen Het merendeel van de MKB-ondernemers herkent de vier ondernemersrollen in hun eigen manier van ondernemen (zie Figuur 1). De rol van manager wordt met 85% het meest herkend door de MKB-ondernemers; de rol van innovator wordt met 67% het minst vaak herkend in de eigen manier van ondernemen. Voor alle rollen geldt dat ondernemers in het microbedrijf 3 hun eigen manier van ondernemen minder identificeren met de ondernemersrollen dan ondernemers in het klein- en middenbedrijf. Er is ook een aantal sectorverschillen te onderscheiden. Zo identificeren horeca-ondernemers zich meer dan gemiddeld met de rol van manager en herkennen ondernemers in de persoonlijke dienstverlening in hun eigen manier van ondernemen veel minder dan gemiddeld de rollen van marktzoeker en risiconemer. Ondernemers in de sector industrie tenslotte vereenzelvigen zichzelf gemiddeld het meest met de rol van innovator. 1 Zie Bruins, Ondernemerschap en strategie in het MKB, EIM, 2006; Prince et all., Ondernemen in de zorg, EIM, Zie Ivanova & Gibcus, The decision-making entrepreneur, Scales & EIM, 2003; Bosma, Van Praag & De Wit, Determinants of succesfull entrepreneurship, Scales, De gehanteerde grootteklasse-indeling binnen het MKB is als volgt: het microbedrijf telt tussen de 0 en 10 werkzame personen, het kleinbedrijf tussen de 10 en 50 werkzame personen en het middenbedrijf tussen de 50 en 250 werkzame personen. 3
4 Figuur 1 Herkenning ondernemersrollen naar grootteklasse 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Microbedrijf Kleinbedrijf Middenbedrijf Totaal MKB 30% 20% 10% 0% Manager Marktzoeker Innovator Risiconemer Meest typerende ondernemersrol Als meest typerende ondernemersrol geeft bijna een derde van de MKBondernemers de rol van manager aan. Het minst vaak wordt de rol van marktzoeker als meest typerende rol voor de eigen manier van ondernemen genoemd: ongeveer een kwart van de ondernemers noemt dit. Ook hier is er een verschil zichtbaar tussen ondernemers van enerzijds het microbedrijf en anderzijds het klein- en het middenbedrijf (zie Figuur 2). In het klein- en middenbedrijf geven ondernemers vaker dan in het microbedrijf aan dat de rol van manager typerend is voor de eigen manier van ondernemen. In het microbedrijf daarentegen geven ondernemers gemiddeld vaker aan dat zij hun eigen manier van ondernemen typeren als risiconemer of innovator. 4
5 Figuur 2 Meest typerende ondernemersrol naar grootteklasse Totaal MKB Middenbedrijf Manager Marktzoeker Innovator Risiconemer Kleinbedrijf Microbedrijf 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Er zijn ook een paar opmerkelijke sectorverschillen (zie Figuur 3). Zo geven met name ondernemers in de financiële dienstverlening en in de niet particuliere sector relatief vaak een rol als manager als meest typerend op, terwijl er in de persoonlijke dienstverlening relatief weinig ondernemers manager als meest typerende rol opgeven. De rol van marktzoeker wordt met name in de sectoren bouw, horeca en niet particuliere sector relatief weinig genoemd als meest typerende rol voor de eigen manier van ondernemen. De rol van innovator wordt met name door ondernemers in de persoonlijke dienstverlening genoemd en in mindere mate ook relatief vaak door ondernemers in de horeca. Ondernemers in de niet particuliere sector zien zichzelf juist relatief weinig in de rol van innovator. De rol van risiconemer tenslotte wordt relatief vaak als meest typerend genoemd door ondernemers in de bouw- en in de transportsector en erg weinig door ondernemers in de persoonlijke dienstverlening. 5
6 Figuur 3 Meest typerende ondernemersrol MKB naar sector Totaal MKB Niet particulier Persoonlijke diensten Financiële diensten Zakelijke diensten Transport Manager Marktzoeker Innovator Risiconemer Horeca Handel Bouw Industrie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 6
7 3 Samenwerking Samenwerking wordt bij uitstek als kenmerkend gezien voor de ondernemersrol van manager en ook voor die van innovator. Het blijkt echter dat MKB-ondernemers die zichzelf typeren als manager juist het minst vaak samenwerking met andere bedrijven of instellingen aangaan (zie Figuur 4). MKB-ondernemers die zichzelf bestempelen als risiconemer werken het vaakst samen met andere bedrijven of instellingen: meer dan de helft geeft aan samen te werken. Figuur 4 Samenwerking met andere bedrijven of instellingen naar ondernemersrol en grootteklasse 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Manager Marktzoeker Innovator Risiconemer Microbedrijf Kleinbedrijf Middenbedrijf Een blik op de verdeling naar grootteklasse leert dat naarmate een bedrijf groter is (meer werkzame personen heeft) het ook vaker samenwerkt met andere bedrijven of instellingen. Meer dan driekwart van ondernemers in het middenbedrijf werkt samen tegenover minder dan de helft van de ondernemers in het microbedrijf. Ondernemers in de sectoren transport en zakelijke dienstverlening gaan relatief vaak samenwerking met andere bedrijven of instellingen aan, terwijl ondernemers in de horeca en vooral in de persoonlijke dienstverlening veel minder dan gemiddeld samenwerken. 7
8 4 Strategie Ondernemersrollen kunnen ook verband houden met de strategie van een bedrijf. De veronderstelling daarbij is dat er verschil is in de visie op de toekomst van het bedrijf, ofwel de strategie, naar ondernemersrol. Doelstellingen zijn de concretisering van een ondernemingsstrategie. Er wordt een onderscheid gemaakt naar doelstellingen op de middellange termijn en doelstellingen op de korte termijn. Doelstellingen op middellange termijn Waar over het geheel genomen MKB-ondernemers aangeven vooral in te zetten op het behalen van een zo hoog mogelijke winst en het vergroten van de omzet zijn er ook verschillen tussen de vier ondernemersrollen zichtbaar (zie Figuur 5). Als verwacht hebben met name de innovator en de marktzoeker op de middellange termijn de doelstelling nieuwe markten te bewerken. Meer dan de andere drie ondernemersrollen heeft de risiconemer als doelstelling voor de middellange termijn verhuizing naar een ander pand, uitbreiding van het pand en uitbreiding van het personeelsbestand heeft. De manager en de marktzoeker noemen minder vaak dan de innovator en de risiconemer de doelstelling om het eigen vakmanschap te verbeteren. Figuur 5 Doelstellingen op middellange termijn naar ondernemersrol Het behalen van een zo hoog mogelijke winst Vergroten van de omzet Nieuwe vestiging(en) openen Verhuizing naar ander pand Uitbreiding pand Risiconemer Innovator Marktzoeker Manager Uitbreiding personeel Nieuwe markten bewerken Eigen vakmanschap verbeteren 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Doelstellingen op korte termijn Ook voor de korte termijn (komend jaar) is gevraagd naar de doelstellingen van MKB-ondernemers. De uitgevraagde doelstellingen op korte termijn hebben voornamelijk betrekking op voorgenomen vernieuwingen, verbete- 8
9 ringen en initiatieven om onderscheidend te zijn ten opzichte van de concurrentie 1 (zie Figuur 6). De innovator en in minder mate ook de marktzoeker zetten logischerwijs in verhouding zwaar in op investeringen in nieuwe producten en diensten: voor de innovatoren geldt dat meer dan tweederde van hen het komend jaar van plan is investeringen in nieuwe producten en diensten te doen. Daarentegen is minder dan de helft van de managers van plan hierin te investeren. Marktzoekers en innovatoren zetten ook meer dan risiconemers en managers in op initiatieven om zich te onderscheiden van de concurrentie. Ondernemers in het microbedrijf zijn veel minder dan die in het klein- en middenbedrijf van plan te gaan investeren in vernieuwingen en initiatieven om zich te onderscheiden van de concurrentie. Het grootteklassenverschil komt het duidelijkste naar voren in de doelstellingen ten aanzien van de investeringen in de verbetering of vernieuwing van interne bedrijfsprocessen: bijna 9 op de 10 ondernemers in het middenbedrijf stelt dergelijke investeringen tot korte termijn doel tegenover slechts 4 op de 10 ondernemers in het microbedrijf. Figuur 6 Doelstellingen op korte termijn naar ondernemersrol 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Manager Marktzoeker Innovator Risiconemer 30% 20% 10% 0% Investeren in nieuwe producten of diensten Investeren in verbetering of vernieuwing van de interne bedrijfsprocessen Risicovolle projecten opzetten of uitvoeren Initiatieven nemen om u te onderscheiden van de concurrentie Ondernemingsplan Een ondernemer kan zijn of haar strategie formeel vastleggen in een ondernemingsplan (zie Figuur 7). Innovatoren hebben in verhouding het vaakst een ondernemingsplan opgesteld: bijna de helft van de innovatoren heeft dit gedaan. Risiconemers hebben in verhouding het minst vaak een ondernemingsplan opgesteld: 1 De 'brede' uitvraag van doelstellingen zoals die voor de middellange termijn gedaan zijn bijvoorbeeld met betrekking tot uitbreiding van het personeelsbestand en/of het pand is voor de korte termijn achterwege gebleven. 9
10 slechts in ongeveer een derde van de gevallen. Hoe groter een onderneming is, hoe meer er gebruik wordt gemaakt van een ondernemingsplan: minder dan een derde van de microbedrijven heeft een ondernemingsplan opgesteld, terwijl bijna tweederde van de kleinbedrijven en zelfs meer dan 80% van ondernemers in het middenbedrijf een ondernemingsplan opgesteld hebben. Figuur 7 Ondernemingsplan naar ondernemersrol en grootteklasse 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Manager Marktzoeker Innovator Risiconemer Microbedrijf Kleinbedrijf Middenbedrijf Eenmaal een ondernemingsplan opgesteld, hebben marktzoekers in verhouding het vaakst dit plan daadwerkelijk geraadpleegd in het afgelopen jaar (zie Figuur 8). Ondernemers die zichzelf zien als innovator raadplegen in verhouding het minst vaak het ondernemingsplan. Bijna de helft van de MKB-ondernemers die de rol van innovator het meest typerend vindt voor de eigen manier van ondernemen geeft aan het ondernemingsplan niet één keer in het afgelopen jaar geraadpleegd te hebben. Ondernemers met als meest typerende rol marktzoeker hebben het vaakst tenminste eenmaal in het afgelopen jaar het ondernemingsplan geraadpleegd. MKB-ondernemers met de rol van manager of risiconemer scoren gemiddeld: meer dan tweederde van hen heeft het ondernemingsplan tenminste eenmaal geraadpleegd in het afgelopen jaar. 10
11 Figuur 8 Raadpleging ondernemingsplan in afgelopen jaar naar ondernemersrol 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Manager Marktzoeker Innovator Risiconemer geen enkele keer tenminste eenmaal 11
M Ondernemerschap en strategie in het MKB
M200609 Ondernemerschap en strategie in het MKB drs. A. Bruins Zoetermeer, september 2006 Ondernemerschap en strategie in het MKB Vernieuwing staat niet hoog in het vaandel van ondernemers in het MKB.
Nadere informatieOpen innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven
M201217 Open innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, 30 oktober 2012 Open innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven Open innovatie
Nadere informatieMKB investeert in kennis, juist nu!
M201016 MKB investeert in kennis, juist nu! drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, september 2010 MKB investeert in kennis, juist nu! MKB-ondernemers blijven investeren in bedrijfsopleidingen,
Nadere informatieM200704. Markt- en klantgerichtheid in het MKB. drs. S.C. Oudmaijer
M200704 Markt- en klantgerichtheid in het MKB drs. S.C. Oudmaijer Zoetermeer, februari 2007 Markt- en klantgerichtheid in het MKB In de rapportage beschrijft EIM drie indicatoren om de klant- en marktgerichtheid
Nadere informatieMKB-ondernemers met oog voor de toekomst
M200803 MKB-ondernemers met oog voor de toekomst Bedrijfsstrategieën in het MKB drs. M. Mooibroek Zoetermeer, juli 2008 MKB-ondernemers met oog voor de toekomst Ongeveer de helft van de MKB-ondernemers
Nadere informatieCorporate Venturing in het MKB
M200920 Corporate Venturing in het MKB Ruimte voor vernieuwing, durf en kansen C. van Essen MSc Zoetermeer, 10 december 2009 Corporate venturing in het MKB Corporate venturing is onder grote, multinationale
Nadere informatieMinirapportage: M200211. Doelstellingen van startende ondernemers. Tijdbesteding van de ondernemer. Werknemers
Minirapportage: M200211 Doelstellingen van startende ondernemers Inlichtingen: drs. A. Bruins Datum: 17-09-2002 Het 'eigen baas zijn' is voor velen een belangrijk - en vaak het belangrijkste - motief om
Nadere informatieDuurzame innovaties in het MKB
M201117 Duurzame innovaties in het MKB Coen Bertens Johan Snoei Zoetermeer, november 2011 Duurzame innovaties in het MKB Eerder onderzoek van EIM liet al zien dat MKB'ers duur ondernemen als een blijver
Nadere informatieM200616. De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB
M200616 De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB dr. J.M.P. de Kok drs. J.M.J. Telussa Zoetermeer, december 2006 Prestatieverhogend HRM-systeem MKB-bedrijven met een zogeheten 'prestatieverhogend
Nadere informatieM MKB heeft internationale handelsgeest
M201019 MKB heeft internationale handelsgeest Arjan Ruis Petra Gibcus Zoetermeer, november 2010 MKB heeft internationale handelsgeest Ruim één op de drie MKB-bedrijven is op enige wijze actief op de internationale
Nadere informatieVergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk
M201210 Vergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk Arjan Ruis Zoetermeer, september 2012 Vergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk De leeftijd van de ondernemer blijkt
Nadere informatieKnelpunten van het MKB in de steden
M000 Knelpunten van het MKB in de steden K.P. van den Berg MSc drs. W.V.M. van Rijt-Veltman Zoetermeer, januari 00 Knelpunten van het MKB in de steden Van alle mogelijke bedrijfsknelpunten vormen de administratieve
Nadere informatieMKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs
M201114 MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs MKB-ondernemers over ondernemen in het reguliere onderwijs drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, november 2011 MKB ziet wel brood in
Nadere informatieM Wie waagt die wint? Risiconemers in het MKB. drs. R.M. Braaksma dr. J.P.J. de Jong
M200808 Wie waagt die wint? Risiconemers in het MKB drs. R.M. Braaksma dr. J.P.J. de Jong Zoetermeer, september 2008 Wie waag die wint? Risiconemers in het MKB Volgens de vakliteratuur is ondernemerschap
Nadere informatieWerkwijze van technologiebedrijven
M200711 Werkwijze van technologiebedrijven Waarin verschillen zij van -bedrijven? R.M. Braaksma J.P.J. de Jong Zoetermeer, oktober 2007 Technologiebedrijven modern en professioneel Goed in innovatie en
Nadere informatieM200719. Een 'directe buitenlandse investering' is méér dan investeren alleen. Buitenlandse investeringen door MKB-bedrijven
M200719 Een 'directe buitenlandse investering' is méér dan investeren alleen Buitenlandse investeringen door MKB-bedrijven drs. R.M. Braaksma dr. J. Meijaard Zoetermeer, november 2007 Een 'directe buitenlandse
Nadere informatieBijdrage van buitenlandse werknemers aan innovatie in het MKB. drs. A. Bruins T. Span MSc drs. P. Gibcus
Bijdrage van buitenlandse werknemers aan innovatie in het MKB drs. A. Bruins T. Span MSc drs. P. Gibcus Zoetermeer, december 2013 ISBN : 978-90-371-1096-8 Rapportnummer : A201363 Dit onderzoek is gefinancierd
Nadere informatieEen eigen bedrijf is leuk!
M200815 Een eigen bedrijf is leuk! Ervaringen van starters uit de jaren 1998-2000 drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, december 2008 2 Een eigen bedrijf is leuk! Een eigen bedrijf geeft ondernemers
Nadere informatieM Starters en samenwerking
M200617 Starters en samenwerking drs. D. Snel drs. A. Bruins Zoetermeer, december 2006 2 Starters en samenwerking Samenwerking tussen (jonge) bedrijven heeft een positief effect op de resultaten van het
Nadere informatieM Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel
M200706 Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel Zoetermeer, mei 2007 Waar is die wortel? De nieuwe staatssecretaris van Economische
Nadere informatieUpdate Financieringsmonitor MKB September 2009
Update Financieringsmonitor MKB September Lia Smit Joris Meijaard Johan Snoei Pim van der Valk Zoetermeer, 10 september Financieringssituatie MKB blijft zorgelijk De vierde meting van de MKB-Financieringsmonitor
Nadere informatiebedrijven Hoeveel jonge bedrijven hebben geïnvesteerd? Waarin hebben de bedrijven geïnvesteerd?
Minirapportage: Het investeringsgedrag van jonge bedrijven inlichtingen: drs. A. Bruins datum: augustus 03 bestelnummer: M0306 Voor bedrijven die de startfase zijn doorgekomen - zogenaamde jonge bedrijven
Nadere informatieM Starters en de markt. drs. A. Bruins drs. D. Snel
M201010 Starters en de markt drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, juni 2010 Starters en de markt Ondernemers die met een bedrijf zijn begonnen in de maanden voordat de economie in 2008 van groei omsloeg
Nadere informatieFinanciering in het MKB
M201004 Financiering in het MKB Onderzoek naar de financieringsbehoefte per provincie Johan Snoei Abdelfatah Ichou Zoetermeer, maart 2010 Financiering in het MKB Financieringsbehoefte in het MKB verschilt
Nadere informatieM201109. MVO-ambities in het MKB
M201109 MVO-ambities in het MKB Coen Bertens Christi Veldhuis-Van Essen Johan Snoei Zoetermeer, juni 2011 2 Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door het Onderzoeksprogramma Ondernemerschap en MKB van het
Nadere informatieVertrouwen in eigen bedrijf keldert Ondernemersvertrouwen door de jaren heen
Vertrouwen in eigen bedrijf keldert Ondernemersvertrouwen door de jaren heen Bram van der Linden Zoetermeer, december 2013 ISBN : 978-90-371-1107-1 Rapportnummer : A201373 Dit onderzoek is gefinancierd
Nadere informatieM201115. Innovatie in het MKB. Ontwikkelingen 1999-2011. A. Ruis
M201115 Innovatie in het MKB Ontwikkelingen 1999-2011 A. Ruis Zoetermeer, oktober 2011 Crisis drukt innovativiteit De economische crisis heeft zijn weerslag op de innovativiteit in het midden- en kleinbedrijf
Nadere informatieStarters zien door de wolken toch de zon
M201206 Starters zien door de wolken toch de zon drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2012 Starters zien door de wolken toch de zon Enkele jaren nadat zij met een bedrijf zijn begonnen, en met enkele jaren financieel-economische
Nadere informatieM200802. Vrouwen aan de start. Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven. drs. A. Bruins drs. D.
M200802 Vrouwen aan de start Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, juni 2008 2 Vrouwen aan de start Vrouwen vinden het starten
Nadere informatieFinanciering van innovatie in het MKB
M201223 Financiering van innovatie in het MKB Drempels bij het vinden van financiering voor innovatieve bedrijven Tommy Span Petra Gibcus Zoetermeer, december 2012 Financiering van innovatie in het MKB
Nadere informatieM200705. Werkgelegenheid bij startende bedrijven. drs. A. Bruins
M200705 Werkgelegenheid bij startende bedrijven drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2007 2 Werkgelegenheid bij startende bedrijven Van startende bedrijven wordt verwacht dat zij bijdragen aan nieuwe werkgelegenheid.
Nadere informatieNut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg
Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg Prof.dr. Robbert Huijsman MBA, Hoogleraar Management & Organisatie Ouderenzorg Senior manager Kwaliteit & Innovatie, Achmea .... Wat bedoelen we met duurzaamheid?
Nadere informatie7 januari 2011. De noodzaak van marktwerking. Uw doelgroep vinden? Uw doelgroep vinden? Negatief Imago VVT-sector
De noodzaak van marktwerking Wie zijn uw doelgroepen? Uw doelgroep vinden, informeren en prikkelen Hoe zit het met andere stakeholders Van meer van hetzelfde naar relevant anders Uw doelgroep vinden? 14
Nadere informatieSmering voor de nering
M201102 Smering voor de nering Zzp'ers als smeermiddel voor innovaties in het MKB drs. N.E. de Vries Zoetermeer, januari 2011 Smering voor de nering Zzp'ers vervullen een belangrijke rol bij innovatie
Nadere informatieConcurrentie in het MKB Hoe concurrentie het MKB scherp houdt
Concurrentie in het MKB Hoe concurrentie het MKB scherp houdt drs. W.V.M. van Rijt-Veltman drs. J. Snoei Zoetermeer, maart 2013 Rapportnummer: A201313 Dit onderzoek is mede gefinancierd door het programmaonderzoek
Nadere informatieAdministratieve lasten merkbaar gereduceerd?
M201020 Administratieve lasten merkbaar gereduceerd? Beleving van overheidsregels en verplichtingen in het MKB drs. J. Snoei drs. B. van der Linden Zoetermeer, december 2010 Administratieve lasten merkbaar
Nadere informatieM201219. Innovatie in het MKB. Ontwikkelingen in de periode 2002-2012. A. Ruis MSc.
M201219 Innovatie in het MKB Ontwikkelingen in de periode 2002-2012 A. Ruis MSc. Zoetermeer, november 2012 Toename innovativiteit in het MKB Na een scherpe daling van de innovativiteit in het MKB in 2011,
Nadere informatieMKB in grote steden: aanhaken bij het landelijke beeld
M200903 MKB in grote steden: aanhaken bij het landelijke beeld drs. M. van Leeuwen Zoetermeer, februari 2009 Grootstedelijk MKB Uit eerder onderzoek van EIM 1 blijkt dat het vertrouwen van het MKB in de
Nadere informatieM Bedrijfsoverdrachten in het MKB
M200316 Bedrijfsoverdrachten in het MKB dr. J. Meijaard drs. B.J. Diephuis Zoetermeer, 17 februari 2004 Op dit moment zijn meer bedrijven dan ooit bezig met een bedrijfsoverdracht. Een flink deel van de
Nadere informatieONDERZOEKSRAPPORT TOPSECTOREN
ONDERZOEKSRAPPORT TOPSECTOREN Sociale innovatie doorslaggevend voor succes topsectoren: Topsectorenbeleid te eenzijdig gericht op technologische innovatie De markt dwingt bedrijven steeds sneller te innoveren
Nadere informatieAdministratieve (over)last
M200811 Administratieve (over)last Perceptie van MKB-ondernemers over verplichte administratieve handelingen J. Snoei Zoetermeer, november 2008 Administratieve lasten Het overgrote deel van de ondernemers
Nadere informatieInkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten
M200602 Inkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten Betere kwaliteiten en lagere prijzen in geliberaliseerde markten? drs. P.Th. van der Zeijden Zoetermeer, mei 2006 Inkoopgedrag van het MKB
Nadere informatieM201107. Mix and Match. Het gebruik van digitale media in het MKB. drs. R van der Poel
M201107 Mix and Match Het gebruik van digitale media in het MKB drs. R van der Poel Zoetermeer, maart 2011 Mix and Match Ondernemers moeten goed voor ogen houden welke doelstellingen zij met digitale media
Nadere informatieHuisvesting MKB in zicht
M200315 Huisvesting MKB in zicht Ondernemers van het MKB-Beleidspanel laten de kenmerken van hun locatie zien drs. Wilma van Rijt Zoetermeer, 23 januari 2004 Huisvesting MKB in zicht De bedrijfshuisvesting
Nadere informatieBehoefte aan financiering in het MKB
M200909 Behoefte aan financiering in het MKB Ontwikkelingen van december 2008 tot april 2009 Lia Smit Joris Meijaard Zoetermeer, 20 mei 2009 MKB iets minder pessimistisch over financiering Het algemene
Nadere informatieFact sheet. Ondernemerschap in Westpoort. Vestigingen en ondernemingen in Westpoort. Ondernemerschap in Westpoort. november 2011
Fact sheet november 211 Ondernemerschap in is het haven-, industrie- en kantorengebied aan de westkant van. Hoewel er in weinig ondernemingen te vinden zijn, zijn er veel personen werkzaam. Daarnaast kennen
Nadere informatieInnovatie en samenwerking door Utrechtse bedrijven
Innovatie en samenwerking door Utrechtse bedrijven 2008-2012 Ester Hilhorst Economic Board Utrecht April 2014 Samenvatting Vinger aan de pols Innovatie is sterk verbonden met vooruitgang, vernieuwing en
Nadere informatieInnovatie in het MKB Ontwikkelingen in de periode 2002-2014
Innovatie in het MKB Ontwikkelingen in de periode 2002-2014 ISBN : 978-90-371-1133-0 Rapportnummer : A201427 Dit onderzoek is gefinancierd door het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap (www.ondernemerschap.nl)
Nadere informatieDe grootste knelpunten van MKB- en technologiebedrijven
M200805 De grootste knelpunten van MKB- en technologiebedrijven drs. N.G.L. Timmermans Zoetermeer, juli 2008 Administratieve lasten grootste knelpunt van MKB-bedrijven Veel overheidsbeleid ter stimulering
Nadere informatieM200513 Tijdsbesteding ondernemend Nederland
M200513 Tijdsbesteding ondernemend Nederland R. Hoevenagel Zoetermeer, december 2005 Tijdsbesteding ondernemend Nederland Ondernemers in Nederland maken lange werkweken. Uit onderzoek van EIM komt naar
Nadere informatieStarten in een dal, profiteren van de top
M200715 Starten in een dal, profiteren van de top drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, november 2007 2 Starten in een dal, profiteren van de top Ondernemers die in 2003 een bedrijf begonnen, waren zich
Nadere informatieOudedagsvoorziening in het MKB
A201309 Oudedagsvoorziening in het MKB Vormen van pensioenopbouw en de verwachtingen van MKB-ondernemers in beeld gebracht drs. K. L. Bangma drs. J. Snoei Zoetermeer, februari 2013 Oudedagsvoorziening
Nadere informatieStijging van export en exportkansen in industrie, diensten en groothandel
M200515 Stijging van export en exportkansen in industrie, diensten en groothandel Exportthermometer drs. S.C. Oudmaijer Zoetermeer, januari 2006 Exportprestaties en exportpotentieel van de industrie, de
Nadere informatieM200918. Ongelijk verdeeld. Financieringsproblemen in het MKB
M200918 Ongelijk verdeeld Financieringsproblemen in het MKB Johan Snoei Jeroen de Jong Zoetermeer, november 2009 Ongelijk verdeeld: Financieringsproblemen in het MKB De pijn van de economische crisis
Nadere informatieVakantiewerk in het mkb 2004
Vakantiewerk in het mkb 2004 Koninklijke Vereniging MKB-Nederland Delft, 3 augustus 2004 Contactpersoon: dhr. drs. A. van Delft : 015 21 91 255, e-mail: delft@mkb.nl Copyright Koninklijke Vereniging MKB-Nederland,
Nadere informatieFact sheet. Ondernemerschap in Oost. Ondernemerschap in Oost. Het aantal vestigingen in stadsdeel Oost groeit sterk. november 2011
Fact sheet november 11 Ondernemerschap in Stadsdeel telt veel kleine bedrijven die zich voornamelijk bevinden in de en in de explosief groeiende cultuur en recreatie sector. Het hoge aantal starters zorgt
Nadere informatieM200501 Ervaringen van startende ondernemers in hun eerste jaar
M200501 Ervaringen van startende ondernemers in hun eerste jaar drs. A. Bruins Zoetermeer, juni 2005 Ervaringen van starters in het eerste jaar Na ruim een jaar bezig zijn met een nieuw bedrijf, zeggen
Nadere informatieOndernemerschap in de zorg
Ondernemerschap in de zorg N.G.L. Timmermans J. Meijaard H. Statema Zoetermeer, oktober ISBN: 97-9-371-9-3 Bestelnummer: A11 Prijs:,- Dit onderzoek maakt deel uit van het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap,
Nadere informatie61e Ondernemerspanel. MKB-Nederland TNS NIPO
61e Ondernemerspanel MKB-Nederland TNS NIPO 61e Ondernemerspanel MKB-Nederland TNS NIPO Samenvatting van de resultaten van het 61 e panelonderzoek onder ondernemers in het midden- en kleinbedrijf door
Nadere informatiehet ONDerNemerspeiL Omdat mensen tellen.
het ondernemerspeil Onderzoek naar het werkelijke rendement van Ondernemend Nederland - juni 2012 Omdat mensen tellen. voorwoord Met Het Ondernemerspeil brengt BDO in kaart hoe het werkelijk is gesteld
Nadere informatieAfhankelijkheid in het MKB
M200906 Afhankelijkheid in het MKB Vier op de tien MKB-ondernemers zitten in de tang! K.P. van den Berg MSc Zoetermeer, februari 2009 Afhankelijkheid in het MKB Alle ondernemers hebben te maken met klanten
Nadere informatieTopsectoren in beeld Ontwikkelingen van de innovativiteit van de topsectoren
Topsectoren in beeld Ontwikkelingen van de innovativiteit van de topsectoren 2012-2014 ISBN : 978-90-371-1135-4 Rapportnummer : A201430 Dit onderzoek is gefinancierd door het programmaonderzoek MKB en
Nadere informatieMKB-ondernemer geeft grenzen aan
M0040 MKB-ondernemer geeft grenzen aan Reactie van MKB-ondernemers op wetswijzigingen in sociale zekerheid Florieke Westhof Peter Brouwer Zoetermeer, 0 april 004 MKB-ondernemer geeft grenzen aan Ondernemers
Nadere informatieOnderzoek Bedrijvenpanel: Gevolgen economische crisis
Versie definitief Datum 29 april 2010 1 (8) Onderzoek Bedrijvenpanel: Gevolgen economische crisis Auteur Tineke Brouwers Het derde onderzoek Op 30 maart 2010 kregen alle leden van het Bedrijvenpanel van
Nadere informatieInkomenspositie van startende ondernemers
M201112 Inkomenspositie van startende ondernemers drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2011 Inkomenspositie van startende ondernemers Enkele jaren na de start met een bedrijf is slechts een kwart van de ondernemers
Nadere informatieInnovatie in het MKB. Ontwikkelingen in de periode 2002-2013. A. Ruis
Innovatie in het MKB Ontwikkelingen in de periode 2002-2013 A. Ruis Zoetermeer, oktober 2013 ISBN : 978-90-371-1086-9 Rapportnummer : A201350 / C10193 Dit onderzoek is mede gefinancierd door het programmaonderzoek
Nadere informatieM200406. Innovatie in het MKB. Ontwikkelingen sinds 1999. drs. J.P.J. de Jong
M200406 Innovatie in het MKB Ontwikkelingen sinds 1999 drs. J.P.J. de Jong Zoetermeer, 16 september 2004 Innovatie in het MKB Circa twee op de drie MKB-bedrijven hebben in de afgelopen drie jaar een innovatie
Nadere informatieWerken in startende bedrijven
M201211 Werken in startende bedrijven drs. A. Bruins Zoetermeer, september 2012 Werken in startende bedrijven De meeste startende ondernemers hebben geen personeel. Dat is zo bij de start met het bedrijf,
Nadere informatieFact sheet. Ondernemers in Nieuw-West, te bestuderen kijken we eerst naar alle vesti- merschap in stadsdeel Nieuw-West zich verhoudt
Fact sheet november 11 Ondernemerschap in is een samenvoeging van de vroegere stadsdelen Geuzenveld/Slotermeer, Slotervaart en Osdorp. Het stadsdeel is vooral een woongebied en heeft dan ook een relatief
Nadere informatieEnquête Revitalisering Bedrijventerrein Overvecht. Rapportage. Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Utrecht
Enquête Revitalisering Bedrijventerrein Overvecht Rapportage Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Utrecht Uitgevoerd door: ETIN Adviseurs s-hertogenbosch, mei 2009 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 1.1 Populatie
Nadere informatieFact sheet. Ondernemerschap in West. gen. In stadsdeel West zijn er in Amsterdam als geheel. Zo wordt er bijvoorbeeld
Fact sheet november 11 Ondernemerschap in telt veel kleine bedrijven. Daarnaast heeft dit stadsdeel het hoogste aantal zzp ers. Ook kent geen ander stadsdeel jaarlijks meer starters dan. Het is een stadsdeel
Nadere informatieM200916. Parttime van start. drs. A. Bruins
M200916 Parttime van start drs. A. Bruins Zoetermeer, 24 september 2009 Parttime van start Van de startende ondernemers werkt een kleine meerderheid na de start fulltime in het bedrijf. Een op de vier
Nadere informatieM200608. Vooral anders. De kwaliteit van het personeel van de toekomst. Frans Pleijster
M200608 Vooral anders De kwaliteit van het personeel van de toekomst Frans Pleijster Zoetermeer, september 2006 De Werknemer van de toekomst Van alle ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf verwacht
Nadere informatieCoen in het kort. Inhoud rapportage. Toelichting. Provincie Limburg. Negatief beeld bij alle indicatoren
Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 212 Inhoud rapportage COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting Hoe staat het Nederlandse
Nadere informatieInnovatie en internationalisering in het MKB
Innovatie en internationalisering in het MKB A. Ruis Zoetermeer, oktober 2013 ISBN : 978-90-371-1087-6 Rapportnummer : A201351 / C10449 Dit onderzoek is mede gefinancierd door het programmaonderzoek MKB
Nadere informatieMKB Rating: smaakt naar meer Onderzoek naar bekendheid en gebruik van ratings door MKB-bedrijven
MKB Rating: smaakt naar meer Onderzoek naar bekendheid en gebruik van ratings door MKB-bedrijven Lia Smit, Ro Braaksma, Pieter Fris Zoetermeer, december 2013 ISBN : 978-90-371-1108-8 Rapportnummer : A201374
Nadere informatieStemming onder ondernemers in het MKB
Stemming onder ondernemers in het MKB ISBN : 978-90-371-1130-9 Rapportnummer : A201424 Dit onderzoek is gefinancierd door het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap (www.ondernemerschap.nl) Panteia
Nadere informatieFact sheet Ondernemerschap in Centrum Ondernemers in Centrum, 2010 Ondernemers in Amsterdam, 2010
Fact sheet november 11 Ondernemerschap in Stadsdeel is het kloppende hart van. Het is een dynamisch stadsdeel met veel kleine bedrijven. In veel opzichten is het in het klein. Ondernemerschap in In deze
Nadere informatieM Na regen komt? De MKB-ondernemer als weerman van het economische klimaat. A. Ruis
M200814 Na regen komt? De MKB-ondernemer als weerman van het economische klimaat A. Ruis Zoetermeer, december 2008 Prognoses vanuit het MKB Ondernemers in het MKB zijn over het algemeen goed in staat
Nadere informatieSociale innovatie in het MKB
Sociale innovatie in het MKB J.P.J. de Jong R.M. Braaksma Zoetermeer, november 2005 Volop ruimte voor sociale innovatie in het MKB Veel Nederlandse midden- en kleinbedrijven laten mogelijkheden tot sociale
Nadere informatieEffectieve groeipaden voor het MKB
Effectieve groeipaden voor het MKB Hoe omzetgroei tot stand komt, is een belangrijke vraag in het onderzoek naar middelgrote en kleine bedrijven (MKB). Uit een survey onder 1618 MKB-bedrijven blijkt dat
Nadere informatieM200714. Harder werken door moeilijk vervulbare vacatures in het MKB
M200714 Harder werken door moeilijk vervulbare vacatures in het MKB Zoetermeer, november 2007 Harder werken door moeilijk vervulbare vacatures in het MKB 1 Bijna 184.000 MKB-ondernemers hadden in het voorjaar
Nadere informatieM201205. De rekening betalen. Betalen zakelijke afnemers en overheden hun MKBleveranciers. Ro Braaksma Lia Smit
M201205 De rekening betalen Betalen zakelijke afnemers en overheden hun MKBleveranciers op tijd? Ro Braaksma Lia Smit Zoetermeer, 7 mei 2012 De rekening betalen In deze samenvatting vindt u bulletsgewijs
Nadere informatieSelfservice = Extra service
Selfservice = Extra service Grote Nederlandse bedrijven overtuigd van winstgevendheid selfservice Dacht u ook dat bedrijven selfservice alleen maar inzetten om kosten te verlagen? En dat bedrijven selfservice
Nadere informatieRegeldruk in beleving MKB blijvend hoog
M20 Regeldruk in beleving MKB blijvend hoog Vijfde meting perceptie MKB over regeldruk Johan Snoei John Boog Zoetermeer, december Regeldruk in beleving MKB blijvend hoog De druk van overheidsregels en
Nadere informatieStemming onder ondernemers in het MKB
Stemming onder ondernemers in het MKB Vertrouwen van ondernemers in de economie weer toegenomen In het voorjaar van 2010 is het vertrouwen in de Nederlandse economie onder MKB-ondernemers flink toegenomen.
Nadere informatieBruggen naar het bedrijfsleven; de gehandicaptenzorg over de brug?! Bruggencongres, vernieuwingen in de gehandicaptenzorg De Meervaart te Amsterdam
Bruggen naar het bedrijfsleven; de gehandicaptenzorg over de brug?! Bruggencongres, vernieuwingen in de gehandicaptenzorg De Meervaart te Amsterdam Prof.dr. Robbert Huijsman MBA 10 mei 2007 Opzet van mijn
Nadere informatieVan baan naar eigen baas
M200912 Van baan naar eigen baas drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2009 Van baan naar eigen baas Ruim driekwart van de ondernemers die in de eerste helft van 2008 een bedrijf zijn gestart, werkte voordat
Nadere informatieHaal het maximale uit uw onderneming! Thexton Armstrong maakt uw onderneming sterker, gezonder en waardevoller. Thexton Armstrong netherlands
Haal het maximale uit uw onderneming! Thexton Armstrong maakt uw onderneming sterker, gezonder en waardevoller Thexton Armstrong netherlands Voelt u zich directeur of werknemer in uw bedrijf? thexton armstrong
Nadere informatieDNA-ps december Resultaten november Uitleg KvK Ondernemerspanel
DNA-ps december 2012 - Resultaten november 2012 - Uitleg KvK Ondernemerspanel Hoe groot is uw onderneming? Ik ben zelfstandige, zonder personeel Micro-onderneming (1-9 werknemers) 28,1 64,8 - Twee derde
Nadere informatieWat drijft MKB-ondernemers?
Wat drijft MKB-ondernemers? Ontwikkeling doelstellingen 2004-2013 ISBN : 978-90-371-1109-5 Rapportnummer : A201403 Dit onderzoek is gefinancierd door het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap (www.ondernemerschap.nl)
Nadere informatieM200614. Exporterende starters: starters met meer ambities en betere prestaties
M200614 Exporterende starters: starters met meer ambities en betere prestaties Jolanda Hessels Dick Snel Zoetermeer, november 2006 Exporterende starters: starters met meer ambities en betere prestaties
Nadere informatieStrategische Personeelsplanning
Strategische Personeelsplanning De basis voor effectief en duurzaam functioneren 1 Wie is Hubé Maaike Huisman HR Business Coach Hubé zet mensen in hun kracht Van intuïtie tot intellect Van binnen naar
Nadere informatieZzp ers in de provincie Utrecht 2013. Onderzoek naar een groeiende beroepsgroep
Zzp ers in de provincie Utrecht 2013 Onderzoek naar een groeiende beroepsgroep Ester Hilhorst Economic Board Utrecht Februari 2014 Inhoud Samenvatting Samenvatting Crisis kost meer banen in 2013 Banenverlies
Nadere informatieM200510 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers
M200510 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers drs. F.M.J. Westhof Zoetermeer, december 2005 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers
Nadere informatieM200703. Inkoopgedrag in het MKB. Aandacht voor de inkoop verschilt met de bedrijfsomvang en met het inkoopaandeel in de kosten
M200703 Inkoopgedrag in het MKB Aandacht voor de inkoop verschilt met de bedrijfsomvang en met het inkoopaandeel in de kosten drs. M.J. Overweel drs. P.Th. van der Zeijden Zoetermeer, januari 2007 2 Inkoopgedrag
Nadere informatieFact sheet Ondernemerschap in Zuidoost Ondernemers in Zuidoost, 2010 Ondernemers in Amsterdam, 2010
Fact sheet november 11 Ondernemerschap in In is relatief veel werkgelegenheid maar er zijn wat minder bedrijven. Dit komt door de aanwezigheid van meerdere grote bedrijven op en rond het bedrijven terrein
Nadere informatieM200615 Ondernemen in installatietechniek
M200615 Ondernemen in installatietechniek drs. R.M. Braaksma Zoetermeer, november 2006 Ondernemen in installatietechniek De markt van bouwinstallatiebedrijven is in beweging, en dat zorgt voor nieuwe
Nadere informatieArbeidsproductiviteit in MKB en grootbedrijf
M21221 Arbeidsproductiviteit in MKB en groot Verklaring van verschillen tussen MKB en groot en ontwikkelingen 1993-29 Anne Bruins Ton Kwaak Zoetermeer, november 212 Arbeidsproductiviteit in MKB en groot
Nadere informatieTopsectoren in beeld Ontwikkeling van de innovativiteit van de topsectoren in najaar 2012-voorjaar 2013
Topsectoren in beeld Ontwikkeling van de innovativiteit van de topsectoren in najaar 2012-voorjaar 2013 S.T. Doove MSc en dr. Y.M. Prince Zoetermeer, januari 2014 Dit onderzoek is gefinancierd door het
Nadere informatie