Nederlands Vereniging van Groothandelaren in de Tandheelkundige branche PROJECTVOORSTEL INZAKE HET OPSTELLEN VAN EEN

Transcriptie

1 PROJECTVOORSTEL INZAKE HET OPSTELLEN VAN EEN ACTIEPLAN TER VERBETERING VAN HET ARBOBELEID GEVAARLIJKE STOFFEN BINNEN DE TANDHEELKUNDIGE BRANCHE Amsterdam, 4 juni 2004 (aangepast 22 juli 2004) E. Kolsteeg secretaris Nederlandse Vereniging van Groothandelaren in de Tandheelkundige branche (VGT).

2 1. Inleiding. Dit projectvoorstel is gericht op het ontwikkelen van een actieplan ter bevordering van de veilige omgang met c.q. het veilig gebruiken van producten met gevaarlijke stoffen in de tandheelkundige sector. Het initiatief hiertoe is genomen door een brede vertegenwoordiging van brancheorganisaties in de productketen binnen de tandheelkundige sector 1. Binnen de branche wordt al geruime tijd en op ruime schaal gewerkt aan het beschikbaar stellen van informatie over producten met gevaarlijke stoffen in de vorm van Veiligheidsinformatiebladen (VIB s). Recent onderzoek door IVAM heeft aangetoond dat deze informatie, alhoewel inhoudelijk zeer goed van opzet, toch zeer beperkt gebruikt wordt door eindgebruikers, met name omdat deze informatie te complex wordt bevonden. Zodoende vormt deze informatie geen goede basis voor het veilig gebruiken van producten met gevaarlijke stoffen. Het is de wens van de brancheorganisaties om de veiligheid van de eindgebruikers bij het werken met gevaarlijke stoffen te bevorderen. Er wordt gezocht naar wegen om dit te bereiken. Het toegankelijker en beter hanteerbaar maken van de voorhanden zijnde product- en stoffeninformatie wordt daarin een belangrijke schakel geacht. Een en ander sluit nauw aan bij de doelstellingen van de Regeling Versterking Arbeidsomstandighedenbeleid Stoffen (VASt) van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In dat kader mag verwacht worden dat aanspraak gedaan kan worden op een partiële financiering door SZW op grond van de subsidieregeling VASt. 2. Situatieschets. Binnen de tandheelkundige branche is in de afgelopen jaren veel gedaan aan het beschikbaar maken van informatie over de risicoaspecten van de gebruikte producten met gevaarlijke stoffen. De VGT heeft voor het kunnen maken van VIB s conform de huidige wettelijke criteria in het verleden in samenwerking met TNO-Arbeid een Gevaarlijke Stoffen Data Bank (GSDB) ontwikkeld. Er kan gesteld worden dat de informatie in deze GSDB van een goed niveau is en de winst vooral te behalen is in het converteren van deze (complexe) stoffen- en productinformatie naar een systeem waarbij een eenvoudige opname in het Arbobeleid mogelijk is. Naast de uitgebreide stoffeninformatie zijn ook diverse metingen en andere typen onderzoek beschikbaar ten aanzien van blootstelling aan gevaarlijke stoffen binnen de branche. Deze informatie is slechts ten dele ontsloten. Bronnen kunnen in ieder geval de (leden van) brancheorganisaties, TNO-Arbeid en/of TNO-Chemie, Arbeidsinspectie en diverse Arbodiensten (met name Atrium als onderdeel van Commit Arbo) zijn. Daarnaast heeft in de afgelopen jaren een intensief inspectieprogramma van de Arbeidsinspectie binnen de tandtechniek plaatsgevonden. Mogelijk dat hieruit belangrijke informatie over het gevoerde Arbo-beleid ten aanzien van het gebruik van producten met gevaarlijke stoffen afgeleid kan worden. 1 Zie bijlage I: overzicht deelnemende branche-organisaties.

3 Kort gezegd bestaat het gevoel dat er al veel basisinformatie beschikbaar is, alhoewel ook geconstateerd mag worden dat de toegankelijkheid en bruikbaarheid voor veel eindgebruikers blijkbaar onvoldoende is. Het betreft hier voornamelijk kleine werkgevers (95% kleiner dan 10 werknemers), waarbij het aan tijd en kennis ontbreekt om de informatie te ontrafelen en te vertalen in een goed Arbo-beleid. Het inhuren van deskundige ondersteuning daarbij is voor de kleinere werkgevers onaanvaardbaar kostbaar. 3. Doelstelling en vraagstelling. Het uiteindelijke doel van dit branche-initiatief is te komen tot een beter Arbo-management ten aanzien van productrisico s. Gezien de expertise met betrekking tot deze problematiek is er voor gekozen om het management van dit project uit te besteden aan een gecertificeerde Arbodienst. Eveneens is gekozen voor een benadering op productniveau en niet op stoffenniveau. De reden hiervan is dat de branche gekenmerkt wordt door producten waarbij de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen veelal in (kleine) percentages en vaak gecombineerd voorkomen. De beoordeling van de informatie op stoffenniveau zou, zonder rekening te houden met de in een product voorkomende percentages en samenstellingen, een overkill veroorzaken. Het beter ontsluiten en hanteerbaar maken van de informatie op productniveau wordt gezien als belangrijke stap om het uiteindelijke doel te bereiken. Hiertoe wordt een gefaseerde aanpak gekozen. Dit projectvoorstel heeft betrekking op de eerste fase. Deze oriënterende fase is bedoeld om inzicht te krijgen in de vraagstelling om zodoende een actieplan op te stellen. Het op te stellen actieplan geeft aan: welke facetten nader beoordeeld moeten worden, welke tools ontwikkeld moeten worden en welke activiteiten ondernomen moeten worden om werkgevers in de branche optimaal te ondersteunen bij het verder verbeteren van het Arbobeleid inzake de omgang met producten met gevaarlijke stoffen. Dit leidt tot de volgende aandachtsgebieden die in een vooranalyse in kaart gebracht moeten worden. Voor de kwaliteit van de informatie geldt dat er vier aandachtsgebieden zijn: 1) eigenschappen, risico s en veiligheidseisen van de gebruikte producten (zoals geregistreerd in de VGT-GSDB en beschreven in de VIB s) 2) een inventarisatie van de producten per gevaarsklasse 3) in welke werkprocessen worden de producten toegepast 4) de mate waarin medewerkers hier aan blootgesteld worden (beheersmaatregelen, best practice en kwantiteit) Om te bepalen hoe de informatie de eindgebruikers zal bereiken zijn van belang: wie houdt zich bezig met het arbobeleid (gebruikers) welke vraagstukken spelen er bij de werknemers en degenen die Arbobeleid vormgeven bij werkgevers welke communicatiekanalen zijn er wie gaan er zorgen voor informatie voorziening en onderhoud

4 Op basis van het opzetten van een vooranalyse met de projectgroep wordt vervolgens een actieplan gemaakt om de omschreven doelstellingen te bereiken. Dit zal enerzijds betrekking hebben op het beschikbaar maken van juiste informatie/tools en anderzijds op het brengen van deze informatie naar de eindgebruikers (voorlichting en implementatie). Onderstaand volgt een voorstel voor de vooranalyse en het maken van een actieplan. Op te leveren advies. Het op te leveren advies bestaat uit een actieplan dat de volgende thema s beslaat: wat dient er te gebeuren om de informatie beter hanteerbaar te maken (systematiek/tools voor vertaling van GSDB/VIB info naar gebruikersinfo) zonodig voorstel voor het nader in kaart brengen van de meest kritieke processen en oplossingen (best practices/ontbrekende informatie) voorstel voor het aan de man brengen van de informatie c.q. op welke wijze bereiken we de eindgebruikers opdat zij de informatie ook daadwerkelijk gaan toepassen welke rolverdeling is wenselijk van partijen in de productketen. Op te leveren resultaat van de vooranalyse. Om te komen tot bovenstaande adviezen zal een analyse gemaakt moeten worden met als tussenresultaat: overzicht van de doelgroepen (eindgebruikers) en de eisen die zij stellen aan de informatie inzake veilig omgaan met gevaarlijke stoffen (zowel productinformatie als beheersmaatregelen) overzicht van de informatiebronnen ten aanzien van risico s ten gevolge van gevaarlijke producten (welke informatie, bij welke bron) overzicht van de belangrijkste risicovolle producten en bijbehorende gebruikersprocessen (gebruik in brede zin dus ook opslag, overslag en transport). Hiermee wordt de aard van de problematiek in kaart gebracht en bekend welke tools er al beschikbaar zijn c.q. beschikbaar gemaakt kunnen worden. 4. Stappenplan Om het bovenstaande resultaat te bereiken wordt het navolgende stappenplan doorlopen: 4.1 Voorbereiding opzetten actieplan Ter voorbereiding voor het opzetten van het actieplan zullen de 6 genoemde brancheorganisaties ter voorbereiding van het projectvoorstel 2 maal in vergadering bijeen moeten komen om verdere invulling te geven aan het geheel en om te komen tot een onderlinge verdeling van taken, verantwoordelijkheden en werkzaamheden.

5 URENBEGROTING 4.1 V.L.H.T. 4 V.G.T. 4 O.N.T. 4 N.T.G. 4 INDENT 4 N.M.T. 4 ARBODIENST In kaart brengen van potentiële risico s door gebruik van gevaarlijke stoffen (week 29-30). De beschikbare database bij de VGT (GSDB) met VIB s wordt geanalyseerd. Doel is te bepalen welke gevaarlijke producten aan de orde zijn en in welke mate deze gebruikt worden. Ook wordt een analyse gemaakt van de producten per gevaarsklasse. Hiermee wordt in beeld gebracht welke producten speciale aandacht vragen. Tevens wordt bepaald in welke werkprocessen deze producten worden toegepast. Tevens wordt geïnventariseerd wat de mogelijkheden en vereisten zijn om een verbinding te leggen tussen de VGT-database en de Stoffenmanager van TNO-Arbo Unie. Om daarin inzicht te krijgen wordt een gesprek voorgesteld met beide partijen en een gesprek met het pilotbedrijf in de sector over de ervaringen met de stoffenmanager. URENBEGROTING 4.2 V.L.H.T. 3 V.G.T. 9 O.N.T. - N.T.G. - INDENT 2 N.M.T. - ARBODIENST In kaart brengen van behoeften van eindgebruikers (werkplekbezoek en interviews) (week 34-35) Op basis van inzicht uit 4.2 worden een aantal bedrijfssituaties bezocht om het gebruik van de producten in de praktijk te beoordelen. Tevens wordt bekeken wat de status is van het huidige Arbomanagement en de behoeftes van eindgebruikers daaromtrent. Dit houdt in dat bekeken wordt: welke werkprocessen zijn er en wat is het niveau van risicobeheersing daarbij worden er nog andere gevaarlijke producten gebruikt die niet uit de database-analyse naar voren zijn gekomen wat is het kennisniveau binnen de bedrijven c.q. hoe wordt het arbobeleid vormgegeven welke vragen en behoeftes leven er bij werknemers en degenen die het Arbobeleid bij de werkgevers vormgeven

6 Het inzicht wordt verworven door ad random een aantal bedrijven te bezoeken. Het voorstel is om deze blind te selecteren in het postcodegebied beginnende met 5.. of 6... De bedrijven (leden van de branchevereniging) worden gekozen door de betreffende branchevereniging en de informatieverstrekking aan deze bedrijven zal eveneens plaatsvinden door de betreffende brancheorganisatie. De volgende steekproef wordt voorgesteld: 3 tandtechnisch laboratoria (3 dagdelen) 2 tandprothetici (2 dagdelen) 3 tandartspraktijken (3 dagdelen) 2 groothandels (2 dagdelen) (reeds gepland; week 34; EK) Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door de projectleider en zijn inclusief voorbereiding en rapportage. Op basis van deze bezoeken wordt een beschrijving opgesteld van het huidige niveau van Arbozorg betreffende de omgang met gevaarlijke stoffen, de wijze waarop het Arbobeleid wordt vormgegeven en welke behoeftes er binnen de sector leven. Ook zal beoordeeld worden in welke mate het Arbo-kennis netwerk verder opgebouwd danwel uitgebouwd zal moeten owrden. Dit als basis voor het pakket van eisen waaraan tools en informatie moeten voldoen om aan te sluiten bij de behoeftes binnen de sector. URENBEGROTING 4.3 V.L.H.T. V.G.T. O.N.T. N.T.G. INDENT - N.M.T. EINDGEBRUIKERS 5 ARBODIENST Gesprekken met branchespecialisten Arbeidsinspectie inzake resultaten van brancheinspectieproject. (week 34) Vraagstelling: welke risico s ten aanzien van producten of processen zijn als belangrijkste in de sector gekwalificeerd visie op stimuleren van het toepassen van informatie zijn er best practices te benoemen welke eisen stelt de AI aan arbeidsomstandighedenbeleid toxische stoffen c.q. wat staat de sector te doen om te voldoen aan de eisen en welke fasering is daarin wenselijk. Noodzakelijke activiteiten: interview met AI-branchespecialisten (door VGT) documentstudie (door ARBODIENST).

7 URENBEGROTING 4.4 V.L.H.T. - V.G.T. 3 O.N.T. - N.T.G. - INDENT - N.M.T. - ARBODIENST Tussenrapportage aan de projectgroep Na deze inventarisatie wordt een tussenrapportage opgeleverd (eind week 36) en besproken met de projectgroep (dinsdag 7 september :00 uur) om de invulling van de navolgende stappen specifieker in te richten. In dit overleg wordt bepaald of het verkregen inzicht toereikend is om te komen tot een actieplan. Zonodig wordt besloten tot aanvullende inventarisaties. Op basis van deze stap zal er binnen de projectgroep een visie ontwikkeld worden wat er ondernomen zou moeten worden teneinde de eindgebruikers beter te ondersteunen binnen hun Arbozorg. Deze opvattingen zullen in een vervolgstap worden getoetst bij een groep van eindgebruikers (workshop koplopers). Dit om de visie bevestigd te krijgen en draagvlak te vinden. Ter voorbereiding van deze eindgebruikertoets zal in de tussenrapportage ook een voorstel worden gedaan voor de vraagstelling die in de workshop aan de eindgebruikers wordt voorgelegd. URENBEGROTING 4.5 V.L.H.T. 2 V.G.T. 2 O.N.T. 2 N.T.G. 2 INDENT 2 N.M.T. 2 ARBODIENST Workshop eindgebruikers (week 39) De projectleider bereid in nauwe afstemming met de stuurgroep de workshop met de eindgebruikers voor. Dit door het voorstel zoals reeds is besproken in de tussenrapportage uit te werken naar oplossingsrichtingen die tijdens de workshop op dinsdag 21 september :00 uur zullen worden getoetst met de eindgebruikers. De oplossingsrichtingen worden door de deelnemers getoetst en dienen te leiden tot een eerste opzet voor de bouwstenen van het actieplan. Waar het gaat om praktische instrumenten wordt inhoudelijk ingegaan op de eisen die door hen gesteld worden aan de te ontwikkelen tools en de wijze waarop deze de eindgebruikers moeten gaan bereiken.

8 URENBEGROTING 4.6 A DAGDEEL B V.L.H.T. 1 1 V.G.T. 1 1 O.N.T. - 1 N.T.G. - 1 INDENT - 1 N.M.T. - 1 EINDGEBRUIKERS - 10 ARBODIENST Opstellen concept actieplan (week 40 41) Op basis van bovenstaande stappen wordt een concept actieplan opgesteld. Hiervoor wordt op deelaspecten met leden van de projectgroep (sleutelinformanten) overleg gepleegd om inhoud te geven aan de programmaonderdelen van het actieplan. De volgende onderdelen worden hierin op basis van het huidige inzicht overwogen: koppeling c.q. conversie van VGT/GSDB naar Stoffenmanager opstellen van een tool voor risico-inventarisatie en best practices voor een groep van kritieke werkprocessen/producten implementatieplan (communicatie en instructie) voor het bevorderen van aandacht en vaardigheden binnen de sector (ketenpartners en eindgebruikers) om de beschikbare tools in te zetten opstellen van een convenant tussen brancheorganisaties en arbeidsinspectie inzake VASt het creëren van draagvlak en een goede rolverdeling binnen de productketen. URENBEGROTING 4.7 V.L.H.T. 1 V.G.T. 1 O.N.T. 1 N.T.G. 1 INDENT 1 N.M.T. 1 ARBODIENST Behandeling van concept actieplan in projectgroep In de projectgroep wordt op vrijdag 15 oktober :00 uur het concept actieplan besproken. Er wordt bekeken in hoeverre het plan adequaat is en zonodig wordt het plan bijgesteld en aangevuld. Verder wordt bekeken bij welke overige partijen toetsing van dit plan wenselijk is (draagvlak). In ieder geval wordt het eindresultaat voorgelegd aan de gebruikers die hebben deelgenomen aan dit fase 1 project, bij wijze van terugkoppeling op de door hen geleverde inspanning.

9 URENBEGROTING 4.8 V.L.H.T. 2 V.G.T. 2 O.N.T. 2 N.T.G. 2 INDENT 2 N.M.T. 2 ARBODIENST Eindrapportage fase 1 (week 44) Er wordt uiterlijk 27 oktober 2004 een eindrapportage opgeleverd als verantwoording van het project. Hierin wordt de situatieschets gegeven van de problematiek binnen de sector en de keuzes die gemaakt zijn door de projectgroep. Tevens wordt een actieplan opgeleverd dat voldoet aan de criteria voor een actieplan in het kader van de subsidievereisten van VASt. URENBEGROTING 4.9 V.L.H.T. V.G.T. O.N.T. N.T.G. INDENT N.M.T. ARBODIENST 4 5. Aanvraag, administratie, planning en organisatie 5.1 Aanvraag. De Nederlandse Vereniging van Groothandelaren in de Tandheelkundige branche (VGT) te Amsterdam is in deze de aanvrager in het kader van de Subsidieregeling VASt. Inhoudelijk zal de subsidieaanvraag in nauw overleg met de VLHT opgesteld en uitgewerkt worden. URENBEGROTING 5.1 V.L.H.T. 1 V.G.T. 2 O.N.T. - N.T.G. - INDENT - N.M.T. - ARBODIENST -

10 5.2 Administratie. De VGT zal gedurende het project een gedegen administratie voeren over inkomsten/ subsidies, uitgaven/kosten, urenregistratie en uitgevoerde c.q. gerealiseerde werkzaamheden van de Arbodienst. De urenregistratie van de deelnemende branche-organisatie zal plaatsvinden middels een standaard urenregistratieformulier 2. URENBEGROTING 5.2 V.L.H.T. - V.G.T. 8 O.N.T. - N.T.G. - INDENT - N.M.T. - ARBODIENST Planning. De uitvoering kan eind juni ter hand worden genomen (mits accordering vóór 10 juni plaatsvindt). De beoogde planning is opgenomen in de bijlage overzicht kosten projectvoorstel. Dit betekent dat het traject begin oktober zou kunnen worden opgeleverd. Een nadere detailplanning zal na accordering in overleg met de projectgroep worden opgesteld. 5.4 Afstemming en tussentijdse rapportage projectgroep Gedurende het traject is regelmatige afstemming met de opdrachtgevers noodzakelijk. Te denken valt aan een stuurgroep bestaande uit VLHT, VGT, SZW en de Arbodienst die 1x per 3-5 weken bijeen komt voor tussenrapportage (totaal 3x). URENBEGROTING 5.4 V.L.H.T. 3 V.G.T. 3 O.N.T. - N.T.G. - INDENT - N.M.T. - ARBODIENST 6 2 Zie bijlage II: urenspecificatie en -registratie.

11 5.5 Bemensing Voor de uitvoering van dit project zal een programmamanager van een gecertificeerde Arbodienst optreden als eindverantwoordelijk projectleider. Van deze Arbodienst wordt verwacht dat zij alle noodzakelijke specialisten beschikbaar hebben voor de beantwoording van de vraagstukken binnen dit project en een eventueel vervolgtraject. Op basis van detailplanning en afstemming met de projectgroep zal de specifieke bemensing van de deeltrajecten worden ingevuld. Uitvoering van het plan vereist inspanningen van de zijde van de branche organisaties. Zij zullen in belangrijke mate zorgdragen voor het draagvlak en afstemming met belanghebbenden e.e.a. in afstemming met de projectleider. Daarnaast wordt op de volgende aspecten onvoorwaardelijke ondersteuning verwacht van de brancheorganisaties: het verkrijgen van instemming voor dit project en alle medewerking gedurende het project van bestuur en leden van de brancheorganisaties; inhoudelijke ondersteuning en informatieverstrekking ten aanzien van gevaarlijke stoffen, werkprocessen, e.d. branche-informatie voorzover relevant voor bovengenoemde stappen. 6. Overige kosten. De verschillende besturen van de alle deelnemende branche-organisaties dienen zich over dit project-voorstel te beraden en uit te spreken en voor de twee branche-organisaties in de stuurgroep (VLHT en VGT) dient er rekening gehouden te worden met onvoorziene projecttijd (2 dagdelen ieder). URENBEGROTING 6.1 V.L.H.T. 2 V.G.T. 2 O.N.T. N.T.G. INDENT N.M.T. ARBODIENST - Tevens zal rekening gehouden moeten worden met onvoorziene zaken als zaalhuur en catering, reiskosten voor derden (bijvoorbeeld deelnemers pilot) en (mogelijke) accountantskosten in verband met de rapportage aan SZW.

12 Op basis van bovenstaand projectvoorstel en daarin genoemde voorwaarden, komen wij tot het navolgende inschatting van de kosten voor dit project 3. Opmerkingen bij dit kostenoverzicht: - alle genoemde bedragen zijn exclusief BTW; - het uurtarief van de Arbodienst is op basis van een door Arbo-Unie uitgebrachte offerte terzake dit project; - het uurtarief van de branche-deelnemers is op basis van het standaard uurtarief van de VGT; - alle uurtarieven worden geacht inclusief reistijd, reiskosten en administratiekosten van de betreffende personen c.q. organisaties te zijn. E. Kolsteeg secretaris VGT Amsterdam, 4 juni zie bijlage III: overzicht kosten projectvoorstel.

13 Bijlage I: OVERZICHT DEELNEMENDE BRANCHE-ORGANISATIES Vereniging van Laboratoriumhoudende Tandtechnici (V.L.H.T.) Contact: Mw. G. van der Gaag Udenhoutseweg PE BERKEL ENSCHOT T.: F.: E.: info@vlht.nl Vereniging van Groothandelaren in de Tandheelkundige branche (V.G.T.) Contact: Hr. E. Kolsteeg Marius Bauerstraat 30/ AR AMSTERDAM T.: F.: E.: e.kolsteeg@vgt.nl Vereniging van Dentale Industrie Benelux (INDENT) Contact: Hr. J. Dijk J. van Oldenbarneveltlaan HJ ZEIST T.: F.: E.: jacky.dijk@vertex-dental.com Nederlands Tandtechnisch Genootschap (N.T.G.) Contact: Hr. N. Eikmans Verlengde Slotlaan CK ZEIST T.: F.: E.: info@eikmans.com Organisatie van Nederlandse Tandprothetici (O.N.T.) Contact: Hr. B. Kerdijk Wilhelminalaan DB BAARN T.: F.: E.: tplkerdijk@interestate.nl Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (N.M.T.) Contact: Hr. A. Schuurmans Geelgors CA NIEUWEGEIN T.: F.: E.: aschuurmans@nmt.nl

14 Bijlage II: URENSPECIFICATIE en - REGISTRATIE Project Arbobeleid Gevaarlijke Stoffen binnen de Tandheelkundige branche Datum Uren 1 Werkzaamheden 2 Projectnummer 3 s.v.p. deze urenspecificatie faxen of en naar: V.G.T. t.a.v. E. Kolsteeg fax e.kolsteeg@vgt.nl 1 Geef hier het aantal werkelijke uren op, afgerond op kwartieren in decimale vorm (2 uur en 15 minuten wordt derhalve 2,25 uur; 1 uur en 30 minuten wordt 1,50 uur) 2 Beschrijf de werkzaamheden, bijvoorbeeld bestuderen notitie of bijeenkomst te. Reistijd, reiskosten en administratiekosten kunnen NIET als werkzaamheden worden opgevoerd. Deze vergoeding is al in het uurtarief verwerkt. 3 Vul hier in op welk projectnummer (zie projectvoorstel) de werkzaamheden betrekking hebben.