Kunst en cultuur voor kinderen? Reflecties vanuit de ontwikkelings- en de onderwijspsychologie. Paul van Geert Universiteit Groningen
|
|
- Oscar Antoon de Haan
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kunst en cultuur voor kinderen? Reflecties vanuit de ontwikkelings- en de onderwijspsychologie Paul van Geert Universiteit Groningen
2 1 Wat is cultuur en kunst?.. Vanuit het perspectief van ontwikkeling en onderwijs
3 Cultuur Cultuur: aangeleerde en overgedragen patronen van menselijke activiteit en de materiële en symbolische structuren die deze activiteiten mogelijk maken en betekenis geven
4 Cultuureducatie Vanuit deze definitie: ook reken- en taalonderwijs (etc.) is cultuureducatie In elk vak een stukje cultuureducatie Bv. spelling Waar komen bepaalde regels vandaan? Waarom dat behandelen? Motiverend, inzicht- en perspectiefbiedend Spellingregels als (ooit) creatieve oplossingen voor een bepaald soort probleem Cultuureducatie in de bredere zin
5 Dimensies van cultuur Breed - smal Menselijke handelingspatronen kunst Elitair populair Opera rapmuziek Vertaling naar het basisonderwijs: kinderen in concrete voorbeelden laten kennismaken met de verschillende dimensies/combinaties Conserverend vernieuwend Erfgoed creatief proces Lage kwaliteit hoge kwaliteit Schlagermuziek Stromae Product proces Verdeelt mensen brengt mensen samen
6 Wat is kunst? Onder kunst wordt in het algemeen verstaan: het product van creatieve menselijke uitingen onder meer schilderen, tekenen, fotografie, grafiek, Kernvraag is niet zozeer wat is kunst maar beeldhouwen, moderne media, theater, wanneer is kunst muziek en zang, dans, film, bouwkunde of architectuur, industrieel en ambachtelijk ontwerp, literatuur en poëzie. Kunst is wat in het verleden en tegenwoordig aan kunst werd en wordt gemaakt
7 Wat is kunst voor kinderen? Kinderen maken ondergaan onderzoeken leren over -... creatieve uitingen die vallen onder de noemer van schilderen, tekenen, fotografie, grafiek, beeldhouwen, moderne media, theater, muziek en zang, dans, film, bouwkunde of architectuur, industrieel en ambachtelijk ontwerp, literatuur en poëzie
8 2 Cultuur- en kunsteducatie... Waar is het voor?...
9 Onderbouwing van de onderwijsinhoud Via de directe waarde Intrinsieke waarde van inhoud of vak Via de indirecte waarde Invloed op andere aspecten, vaardigheden. Vooral van belang als een vak of inhoud moet worden verdedigd.
10 Directe educatieve waarde Kunst is een intrinsiek onderdeel van de menselijke cultuur, en dus van het menszijn Educatie tot volwaardig menszijn betekent dus ook kunsteducatie Waarvan de basis moet worden gelegd in de jaren dat kinderen fundamentele vaardigheden leren Kunsteducatie leidt dus tot fundamentele vaardigheden en kennis... Welke?
11 Indirecte educatieve waarde Heeft kunsteducatie een invloed op de persoonlijkheidsontwikkeling, de cognitieve ontwikkeling, de sociale ontwikkeling, de ontwikkeling van het brein? Bevordert kunsteducatie de vaardigheden voor de 21 e eeuw? Creativiteit en innovatie / probleemoplossen / communicatie / mediagebruik en -inzicht Bevordert kunsteducatie talent en excellentie?
12 Voorbeeld: Kunst en persoonlijkheid Relatie tussen leesattitude (literatuur), zelfreflectie en identiteitsontwikkeling Een dynamische interactie Sexe-verschillen: sterker bij meiden Relatie kunst en persoonlijkheid Kunst is gekoppeld aan openheid extraversie zelfdiscipline - positieve emotionaliteit - sociabiliteit
13 Kunst, creativiteit en talent Creativiteit, talent en excellentie: grote woorden, practische invulling? Drie benaderingen onderscheiden. De dynamica van talent
14 Creativiteit, Talent en Excellentie CTE in vergelijking met de norm: de allerbesten (Normbenadering) CTE in vergelijking met criteria: voldoen aan hoge eisen (Criteriumbenadering) CTE in vergelijking met jezelf: stimuleren van CTE relatief tot de persoon zelf (Ipsatieve benadering)
15 Voorbeeld: creativiteit Creativiteit is het ontwikkelen van iets nieuws dat waarde heeft voor de toekomst Creativiteit staat centraal in kunst Vergelijk maar ook de in normbenadering wetenschap techniek met de ipsatieve benadering Ontwikkeling en leren zijn creatieve processen Kinderen creëren hun kennis/vaardigheden in interactie met de educatieve context (ontwikkeling als emergent proces) Dit proces is in principe educatief te gebruiken om creativiteit volgens de normatieve en criteriumbenadering te bevorderen
16 3 Cultuur- en kunsteducatie... Hoe?
17 Centraal ontwikkelingsmechanisme Uitgaande van bestaande capaciteiten / vaardigheden / kennis van kinderen Een voldoende motiverende, concrete ondersteuningscontext bieden Ondersteuning: Sociale/materiële/beide Motivatie: Intrinsiek/extrinsiek/beide Waarin kinderen handelingen kunnen verrichten die de bestaande cvk overstijgen Waaronder reflectieve abstractie Waardoor verandering/ontwikkeling van de cvk bij kinderen optreedt
18 Wat kunnen BO-kinderen (niet)? In een educatieve context met adequate ondersteuning kunnen basisschoolkinderen Abstract redeneren en reflecteren, vooral in concrete toepassingen Bv over de betekenis van kunst Creativiteit laten zien in verklaringen, ontwerpen, verbeelden,. Komen tot nieuwe oplossingen, ver-beelding en expressie
19 Leerkacht: Welk pedagogisch handelen? Gebruik van talentontlokkende materialen Open en uitdagende vraag- en opdrachtstijl Directe aansluiting bij het handelen van kinderen Gebaseerd op grondige beheersing van fundamentele en generieke begrippen, vaardigheden etc. op BO niveau
20 Leerkacht: Welk pedagogisch handelen? Generieke handelingskaders en modellen bieden die uitvoerbaar zijn op BO niveau De wetenschappelijke cyclus De ontwerpcyclus Technisch Kunst De ondernemingscyclus Overeenkomsten benadrukken in onderwijs Creativiteit als onderdeel van alle handelingscycli
21 4 Mogelijke thema s voor kunsteducatie vanuit een ontwikkelingsperspectief
22 Kunst en verbeelding Verbeelding is ver-beeld-ing Het creëren van beelden (vormen ) Die een veelheid van dingen tot expressie brengen (gedachten, gevoelens, verhalen, ) Kunst als veelheid van talen, verschillende manieren om dingen te zeggen
23 Kunst en kinderen Parallelen tussen kenmerken van moderne kunst en het functioneren van jonge kinderen Spontane expressie Weinig inhibitie exploratie Veel minder aansluiting met postmoderne kunst: Is vaak sterk conceptueel en op meerdere niveaus van reflectie gericht
24 Kunst en wetenschap Sterke parallelen op niveau van ontwikkeling bij basisschoolkinderen Rol van creativiteit in beide Rol van reflectie in beide Rol van abstractie in beide Rol van de expressie in beide Bij jongere kinderen nauwelijks van elkaar te onderscheiden
25 Kunst en ondernemen De creatieve industrie als economisch speerpunt Ondernemen-educatie wordt bij kinderen spontaan gericht op creativiteit op vormgeving
26 Kunst als ervaring Kunst biedt een raamwerk voor het ervaren van de wereld Meerdere perspectieven Een ander perspectief dan wetenschap (maar aanvullend) Perspectieven die het mogelijk maken andere tijden en culturen te ervaren via hun kunstproducten De esthetische ervaring begint bij de gelukkige absorptie in de activiteit
27 Kunst en ontwikkeling van het brein Fundamentele kenmerken van brein-anatomie 85 miljard neuronen, elk verbonden met max andere neuronen Georganiseerd in dynamische netwerken die zintuigen, emoties, verbeelding en denken koppelen Het brein: een maker van complexe patronen Educatie heeft een grote invloed op de eigenschappen van het brein, ondanks het biologische raamwerk (constraints) Bv het verschijnsel van culturele recyclage van brein-gebieden Kunst als raamwerk voor complexe, meerlagige en dynamische patronen
28 Kunst en ontwikkeling van het brein Niet alle functies ontwikkelen op hetzelfde moment Stelling Een sterke focus op fundamentele Biologisch bepaald: bv late rijping prefrontale cortex Cultureel bepaald: culturele recyclage van breingebieden bij de verwerving vaardigheden van taal, lezen, als rekenen schrijven, en wiskunde, taal is kunst, op korte wetenschap... termijn effectief voor het ontwikkelen van Nieuwe groeispurt in het brein voorafgaand aan de toetsbare kennis, adolescentie.maar op langere termijn ineffectief voor het Prefrontale ontwikkelen cortex van ontwikkelt creatieve, als flexibele, laatste probleemoplossende Gedragssturing en inhibitieen communicatieve Snellere vaardigheden ontwikkeling van emoties en beloningsgebieden in Lange de hersenen termijn effectiviteit van kunsteducatie Kunst als cultureel domein dat bij uitstek past bij de ontwikkeling van het brein in de kinderleeftijd
Stellingen en uitleg over talentgerichte ontwikkeling op de basisschool
Stellingen en uitleg over talentgerichte ontwikkeling op de basisschool Stellingen Het begrip Talent zegt vooral iets over de capaciteiten van een leerling. Sommige leerlingen hebben meer talent dan anderen.
Nadere informatiePTA CKV VWO, Belgisch Park, cohort
A. Schoolexamen CKV Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Het
Nadere informatiePTA ckv Havo, Belgisch Park, cohort
Het eindexamen ckv bestaat uit een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domeinen ckv Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Domein
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit
ontwerp fourpack Cultuureducatie met Kwaliteit Onze ambities 1 2 3 Stappenplan Het kwadrant Drie domeinen 1 Intake 5 Scholingsactiviteiten VERBREDEN 2 Assessment 6 Meerjarenvisie In huis 3 Ambitiegesprek
Nadere informatiePTA CKV havo Belgisch Park cohort
A. Schoolexamen CKV Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Het
Nadere informatieCurious Minds - Kunsteducatie
Onderzoeksgroep Kunsteducatie Hanzehogeschool Groningen Curious Minds - Kunsteducatie Evert Bisschop Boele, Ineke Haakma Dag van de Cultuureducatie, 8 maart 2017, Ede Opbouw 1. De aanleiding: Van idiocultureel
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatiePersoonsvorming en identiteitsontwikkeling: (hoe) doe je dat op school?
Persoonsvorming en identiteitsontwikkeling: (hoe) doe je dat op school? LKCA - Cultuurdag VO 16 november 2017 Monique Volman Agenda 1.De termen: persoonsvorming, subjectivering, Bildung, enz. 2.Identiteitsontwikkeling
Nadere informatiePTA ckv VWO, Belgisch Park, cohort
Domeinen CKV Het eindexamen ckv bestaat uit een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Domein
Nadere informatieOok voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.
CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en
Nadere informatiePTA CKV vwo Belgisch Park cohort
PTA CKV vwo Belgisch Park cohort 018-019-00 A. Schoolexamen CKV Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden
Nadere informatieDefinities kernbegrippen sector
Definities kernbegrippen sector De begrippen die binnen onze sector gehanteerd worden zijn flexibel en aan verandering onderhevig, vooral omdat het om abstracte begrippen gaat die vaak in een beleidsmatige
Nadere informatieCreatief Denken. Een huis vol verhalen Groep 1 en Groep 2
Creatief Denken Een huis vol verhalen Groep 1 en Groep 2 Inleiding Creativiteit is een proces waardoor je laat zien dat alles wat is ook altijd anders kan zijn. Kijken naar de werkelijkheid, dat koppelen
Nadere informatieWelke bouwste(e)n(en) mist u in het raamwerk als uitwerking van de grote opdrachten? Licht uw antwoord toe.
Ontwikkelteam Kunst & Cultuur Ronde Vierde ronde (4) REFERENTIE KC001141 Naam Ronald Kox Organisatie LKCA E-mailadres ronaldkox@lkca.nl Namens wie geeft u reactie? Anders dan organisatie/netwerk Anders
Nadere informatieHet beleidsplan cultuureducatie
Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.
Nadere informatieExamenprogramma CKV havo en vwo. nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling
Examenprogramma CKV havo en vwo nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Examenprogramma CKV havo en vwo Concept 17 juni 2014 Examenprogramma CKV havo en vwo Concept Versie 17 juni 2014 Het eindexamen
Nadere informatieCultuurbeleidsplan 2015-2019
CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren
Nadere informatiePubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn
Pubers en het nieuwe leren Anneke E. Eenhoorn Het nieuwe leren De nadruk wordt gelegd op sociale vaardigheden zoals samenwerken en naar elkaar luisteren. Nadruk op inspiratie vanuit het kind zelf (intrinsieke
Nadere informatieTeamtrainingen & ouderavond
Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende
Nadere informatieCKV EEN KWALITEITSIMPULS
CKV EEN KWALITEITSIMPULS M.T.A. van de Kamp MA, MSc ILO-UvA/ Expertisecentrum Kunsttheorie VOORGESCHIEDENIS Zowel de Raad voor Cultuur als de Verkenningscommissie Kunstvakken, hebben benadrukt dat het
Nadere informatiePresentatie VTOI 8 april 2016. Paul Schnabel
Presentatie VTOI 8 april 2016 Paul Schnabel Visie Ingrediënten voor het eindadvies Resultaten dialoog Wetenschappelijke inzichten Internationale vergelijkingen Huidige wet- en regelgeving en onderwijspraktijk
Nadere informatieOntwikkeling van wetenschap en technologie in de pabo
Ontwikkeling van wetenschap en technologie in de pabo Plenaire terugkoppeling MASTERCLASSES WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE ALS GRONDHOUDING EN VAKOVERSTIJGENDE BENADERING Lou Slangen 12-11-2014 WETENSCHAP EN
Nadere informatieStudieaanbod eerste jaar Heilig Graf
Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf Je behaalde het getuigschrift van het basisonderwijs. Je behaalde een attest van het basisonderwijs. 1A 1A verdieping 1B Je wil je vooral focussen op de basisleerstof.
Nadere informatieBLAADJE #4. mei 2018
BLAADJE #4 mei 2018 School voor KEES GROEP 1/2 breinvriendelijk onderwijs OBS met engelse les vanaf groep 1 De Koningslinde is een jonge openbare basisschool (obs ) in Vught. In het stadhouderspark, in
Nadere informatieCreatief Denken. Ideeën Werkplaats Groep 3 Groep 4 Groep 5
Creatief Denken Ideeën Werkplaats Groep 3 Groep 4 Groep 5 Inleiding Creativiteit is een proces waardoor je laat zien dat alles wat is ook altijd anders kan zijn. Kijken naar de werkelijkheid, dat koppelen
Nadere informatieHandreiking toelichting bij descriptoren NLQF
Handreiking toelichting bij descriptoren NLQF CONTEXT Context Instroom Een bekende, stabiele leef- en leeromgeving. 1 Een herkenbare leef- en werkomgeving. Tussen niveau 1 en 2 is geen verschil in context;
Nadere informatieSTEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap
STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken
Nadere informatieDe leerlingen leggen hun ervaringen vast in een portfolio.
Het leergebied Arts in de bovenbouw staat voor: Leerlingen ontwikkelen kennis en vaardigheden om de wereld van kunst en cultuur te verkennen, begrijpen en zelf een bijdrage te leveren. Creativiteit is
Nadere informatieTeamtrainingen & ouderavond
Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende
Nadere informatieHet is niet meer wat het geweest is. Tijd voor actie!
Conferentie Cultuureducatie West-Brabant Het is niet meer wat het geweest is. Tijd voor actie! De begrippen kunst, cultuur en schoonheid Verder met cultuureducatie Mathieu Weggeman, Roosendaal, 17 juni
Nadere informatie21 e eeuw vaardigheden
21 e eeuw vaardigheden Filmpje: Tweepraat Wat vind je hiervan? Even sparren met je buurman/buurvrouw Nog wat quotes: We kunnen problemen niet oplossen door op dezelfde manier te denken als toen we ze
Nadere informatieCultuur als bindmiddel
Cultuur als bindmiddel Actiegroep Diversiteit/Cultuureducatie Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 2.0 België licentie Cultuur doet bewegen
Nadere informatieCultuur in de Spiegel
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie
Nadere informatieAlgemene inleiding. Twee voorbeelden van definities:
Protocol hoogbegaafdheid Rotterdamse Montessorischool December 2017 Inhoud Algemene inleiding... 3 Doel van het protocol... 4 Signalering... 5 Onderbouw... 5 Midden- en bovenbouw... 5 Kerndoelen en verrijking...
Nadere informatieWerkplan vakverdieping kunstvakken
Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht
Nadere informatieZelfsturend leren met een puberbrein
Zelfsturend leren met een puberbrein Jacqueline Saalmink In het hedendaagse voortgezet onderwijs wordt een groot beroep gedaan op zelfsturend leren. Leerlingen moeten hiervoor beschikken over vaardigheden
Nadere informatieErfgoedonderwijs als cultuuronderwijs. Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media
Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 12/14/2012 2 Vragen... Hoe verhoudt erfgoed- zich tot cultuureducatie? Wat zijn kenmerkende eigenschappen van
Nadere informatieGratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8
Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Cultuuronderwijs op zijn Haags Met het project Cultuuronderwijs op zijn Haags (COH) zorgen
Nadere informatieEen geslaagde activiteit
Een geslaagde activiteit Toelichting: Een geslaagde activiteit Voor Quest 4 heb ik een handleiding gemaakt met daarbij de bijpassend schema. Om het voor de leerkrachten overzichtelijk te maken heb ik gebruik
Nadere informatieeen korte introductie
een korte introductie Uitgeverij Bontekoe Zijpendaalseweg 91 6814 CG Arnhem 026 751 8901 info@uitgeverijbontekoe.nl Uitgebreide informatie vindt u op: www.uitgeverijbontekoe.nl Interveniërende methodiek
Nadere informatieEcologie van het leren
Ecologie van het leren Beneluxconferentie dr Manon C.P. Ruijters MLD Apeldoorn 17 oktober 2013 Ecologisch? Ecologie is verbindingen en samenhang diversiteit interacties tussen organismen en hun omgeving
Nadere informatieCultuureducatie, geen vak apart
Cultuureducatie, geen vak apart Uitvoeringsplan Theo Thijssen Inleiding Op Educatief Centrum Theo Thijssen wordt gewerkt aan een ononderbroken ontwikkeling van kinderen van 0-13 jaar. Het ondernemend leren
Nadere informatieGroep: AGL fase 1 Vak: Culturele oriëntatie en creatieve expressie
Basis Groep: AGL fase 1 Vak: Culturele oriëntatie en creatieve expressie Kerndoelen: Verwerking binnen de lessen van de andere leergebieden. ICT, digibord, creatieve materialen Culturele oriëntatie en
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 11. 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13. 2. Biologie en gedrag De hardware van het psychisch functioneren 51
Inhoud Woord vooraf 11 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13 1.1 Een definitie van de psychologie 14 1.2 Wetenschappelijke psychologie en intuïtieve mensenkennis 16 1.2.1 Verschillen in het verzamelen
Nadere informatieErfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden
Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële
Nadere informatieVNK-e (Vereniging Nederlandse Kunsthistorici, sectie educatie)
KunstEnCultuur - - - VNK-e (Vereniging Nederlandse Kunsthistorici, sectie educatie) 10 Beschrijft de conceptvisie in voldoende mate de relevantie van ons leergebied voor de ontwikkeling van de leerling?
Nadere informatieEvert Bisschop Boele, 6 oktober 2016
Onderzoeksgroep Kunsteducatie Hanzehogeschool Groningen Naar een onderzoeksprogramma Curious Minds - Kunsteducatie Evert Bisschop Boele, 6 oktober 2016 Hanzehogeschool Groningen - 28.000 studenten - 18
Nadere informatieReferentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen
Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door
Nadere informatiePERSPECTIEF OP POTENTIES. Juul Koene lectoraat GGZ Hogeschool Leiden
PERSPECTIEF OP POTENTIES Juul Koene lectoraat GGZ Hogeschool Leiden HERSTEL Herstel omvat vier componenten Functioneel herstel krijgt weinig expliciete aandacht FUNCTIONEEL HERSTEL Leerprocessen Nadruk
Nadere informatieBasis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing
Basis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing Ronald Kox, hoofd Cultuureducatie Nieuwegein, 17 maart 2017 ronaldkox@lkca.nl Waarom kunst en cultuur? Artistiek-creatief proces Iteratief proces Universeel
Nadere informatieKijk op actuele ontwikkelingen in beleid voor cultuureducatie en cultuurparticipatie
2017 2020 Kijk op actuele ontwikkelingen in beleid voor cultuureducatie en cultuurparticipatie Met een nieuwe kabinetsperiode in het vooruitzicht (2017-2020), wil het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie
Nadere informatieWillibrordus: cultuur in ons hart
1. Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatieDans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015
Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.
Nadere informatieBijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.
Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende
Nadere informatiePiet Mondriaan. Inspirators voor de toekomst
Piet Mondriaan 74 VSO DE HELDRING IN AMSTERDAM: MEER ZELFVERTROUWEN DANKZIJ CULTURELE EDUCATIE 75 Dankzij culturele educatie krijgen onze leerlingen meer zelfvertrouwen en zijn ze gelukkiger. Naam: VSO
Nadere informatieWillibrordus: cultuur in ons hart
Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom je
Nadere informatieContext. Instroom. 1 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 2 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 3 Een herkenbare, wisselende leef- en werkomgeving.
Context Een bekende, stabiele leef- en leeromgeving. 1 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 2 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 3 Een herkenbare, wisselende leef- en werkomgeving. 4 Een herkenbare,
Nadere informatieWORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen
WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP
Nadere informatieDankwoord 11 Woord vooraf 13. Hoofdstuk 1 Artistieke creativiteit 19
Dankwoord 11 Woord vooraf 13 Hoofdstuk 1 Artistieke creativiteit 19 Makers en doeners 21 De verschillen tussen wetenschap, vormgeving en kunst 22 Het scheppingsproces als eenheid 23 Materiële werkelijkheid
Nadere informatieGelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017
Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 11/6/2017 2 1. Cultuur 2. Cultuuronderwijs 3. Gelijke kansen 4. Doorlopende leerlijn 6-11-2017
Nadere informatieDeskundigheid in Creatief Vermogen
Deskundigheid in Creatief Vermogen 2017-2018 Creatief Vermogende trainer in het partnerschap/ netwerk Creatief Vermogen Utrecht wil creativiteit in het hart van het primair onderwijs plaatsen. De professionaliteit
Nadere informatiewaarom? externe drivers Technologie Digitalisering Globalisering
waarom? externe drivers 1 Technologie Digitalisering Globalisering Wat zijn de dominante factoren die leren en werken veranderen in de 21ste eeuw? externe drivers Voortgaande digitalisering veroorzaakt
Nadere informatieEls De Smet, VSKO (2012)
Els De Smet, VSKO (2012) els.desmet@vsko.be Ontwikkelingen in onderwijs m.b.t. erfgoededucatie Achtergrondinformatie m.b.t. het onderzoek CiS Het theoretisch kader van CiS Praktijkvoorbeeld door een CiS-bril
Nadere informatieBijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.
Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende
Nadere informatieCultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs 2009-2014 Barend van Heusden Inhoud Wat wilden we bereiken? Wat hebben we bereikt? De context Hoe nu verder? 2 Wat wilden we bereiken?
Nadere informatieKunst en cultuur in keuzedelen
ONTWIKKELINGEN CULTUUREDUCATIE IN HET MBO KEUZEDELEN Kunst en cultuur in keuzedelen Sinds de herziening in de kwalificatiestructuur van het mbo in augustus 2016 staan naast beroepsgerichte vakken ook keuzedelen
Nadere informatieZelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.
Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van
Nadere informatieCultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. Regioconferenties Maart 2012
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Regioconferenties Maart 2012 Inhoud Aanleiding tot dit onderzoek De inhoud: wat is cultuur? Wat betekent dit voor cultuuronderwijs?
Nadere informatieCursus Coördinator Cultuureducatie Onderbouw V.O
Cursus Coördinator Cultuureducatie Onderbouw V.O. 2012-2013 CultuurlinC, marktplaats cultuureducatie Roosendaal biedt de cursus Coördinator Cultuureducatie Onderbouw Voortgezet Onderwijs aan. Aanleiding
Nadere informatieJe culturele vermogens, hoe werk je eraan?
Je culturele vermogens, hoe werk je eraan? kunst & maatschappij context biedt (bronnen voor) context aan legt verbanden culturele instelling of externe vakdocent leerkracht of docent tussen leerstof analyseren
Nadere informatieCOMMUNICEREN VANUIT JE KERN
COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie
Nadere informatieKunst en cultuur (PO-havo/vwo)
Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo/vwo onderbouw exameneenheden havo/vwo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Produceren en presenteren 54:
Nadere informatieVISIE. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon.
Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon. OPVOEDEN en LEREN is gebaseerd op een draagvlak van STEUNEN, STUREN EN STIMULEREN: Om binnen de grenzen
Nadere informatieBrabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit
Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Hoe breng je meer lijn en structuur in je cultuureducatie en hoe werk je gericht aan de persoonlijke (creativiteits)- ontwikkeling van leerlingen? Basisscholen
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma. Kijk je rijk. Primair Onderwijs groep 5 en 6
Docentenhandleiding Educatieprogramma Kijk je rijk Primair Onderwijs groep 5 en 6 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3 Programma Kijk je rijk
Nadere informatieBeoordeling van het PWS
Weging tussen de drie fasen: 25% projectvoorstel, 50% eindverslag, 25% presentatie (indien de presentatie het belangrijkste onderdeel is (toneelstuk, balletuitvoering, muziekuitvoering), dan telt de presentatie
Nadere informatieZicht op... Cultureel erfgoed
CULTUURNETWERK_ nl Expertisecentrum cultuureducatie Zicht op... Cultureel erfgoed Deze uitgave is een oorspronkelijke uitgave van het voormalige LOKV Nederlands Instituut voor Kunsteducatie. Cultuurnetwerk
Nadere informatieDe kunst van het ontwerpen 2018 Juryrapport
De kunst van het ontwerpen 2018 Juryrapport Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, Utrecht 2018 Inhoud Inleiding 5 Prijs en criteria 6 Beoordelingscriteria 6 Jury 8 Samenstelling van
Nadere informatieCREATIVITEIT KUN JE LEREN! ICC netwerkdag, 31 mei 2018 Ellie van den Bomen
CREATIVITEIT KUN JE LEREN! ICC netwerkdag, 31 mei 2018 Ellie van den Bomen Programma Wat is creativiteit? Creatieve mensen en hun kenmerken Het creatief proces Hoe herken je creativiteit bij kinderen?
Nadere informatieStichting Openbaar Primair Onderwijs Steenwijkerland Zwartewaterland. Samen op kop
Stichting Openbaar Primair Onderwijs Steenwijkerland Zwartewaterland Samen op kop 1 Het wordt anders Het onderwijs is volop in beweging. De afgelopen hebben scholen veel energie in opbrengstgericht werken
Nadere informatieRICHTLIJNEN FOTOGRAFIE UGENT. September 2016
RICHTLIJNEN FOTOGRAFIE UGENT September 2016 INHOUD Introductie 3 Gebruik en plaatsing Losse / enkele foto 4 Foto wolk 4 fotografiestijlen 5 Fotografiestijl 1: conceptueel en verhalend Uitleg en voorbeelden
Nadere informatieEtuConsult. cursus Cultuur en Creativiteit. Voor pedagogisch medewerkers
EtuConsult cursus Cultuur en Creativiteit in de BSO Voor pedagogisch medewerkers Cultuureducatie is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Daarom bieden steeds meer bso s culturele activiteiten
Nadere informatieHERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI
AMBACHT VAKMANSCHAP TECHNOLOGIE s-hertogenbosch HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI We staan aan het begin van een nieuw maaktijdperk. Wereldwijd wordt het belang van het maken en creatieve ambachten voor
Nadere informatieKrachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld
Een onderzoek in kader van de opleiding Bachelor in het onderwijs: Kleuteronderwijs Departement Onderwijs en Pedagogie Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Kenniscentrum Urban Coaching
Nadere informatieNeurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L B R U S S E L
Neurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L 2 0 1 5 B R U S S E L Stelling Stelling: Goed onderwijs betrekt de resultaten van cognitieve neurowetenschappen en de neuropedagogiek in de besluitvorming
Nadere informatieVerslag denktank 2013/2014
Verslag denktank 2013/2014 Deelnemers: HKU team: Salome Nobel, Jolanda Schouten, Nelly van de Geest; UCK: Haike de Visser; Culturele partners: KOPA: Manja Eland en Linda Rosink; Click F1: Alice Erens.
Nadere informatieCultuureducatie. Schoolbrede visie Het Meerrijk
Cultuureducatie Schoolbrede visie Het Meerrijk visie cultuur Met behulp van cultuureductie willen we kinderen leren op verschillende manieren te kijken, voelen, luisteren en bewegen, zodat ze daar uiting
Nadere informatieKWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE
KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE Fonds Cultuureducatie Zwolle en kwaliteit cultuuronderwijs De gemeente Zwolle wil dat alle basisschoolleerlingen een stevige culturele basis krijgen. Hiervoor
Nadere informatieOpleiding Creatieve Therapie
Opleiding Creatieve Therapie Kunst van het leven Veel mensen vinden het lastig om te verwoorden wat zij denken, voelen en ervaren. Ze hebben er geen woorden voor of juist zoveel dat ze er geen wijs uit
Nadere informatieProfessionaliteit in wetenschap en zorg
Professionaliteit in wetenschap en zorg Symposium: in balans Utrecht 27 november 2015 Dr. Hans van Dartel, ethicus, verpleegkundige (np) Voorzitter Commissie Ethiek V&VN Opzet Verkenning waarden van praktijken
Nadere informatieCULTUUREDUCATIE BOVEN
CULTUUREDUCATIE BOVEN KCE ZEEUWS- VLAANDEREN WIE KCE ZEEUWS-VLAANDEREN HET PROGRAMMA Van 13.30 tot 14.15 uur Presentatie Van 14.15 tot 14.30 uur Van 14.30 tot 15.00 uur Koffie en thee in de foyer Dansduet
Nadere informatieDATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING
DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate data- & applicatiemodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding
Nadere informatieToespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013
Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013 Dames en heren, Wetenschap is ontstaan uit verwondering en nieuwsgierigheid. Al
Nadere informatieEFFECTIEVE COMMUNICATIE IN DE KLAS
Het vermogen om effectief te communiceren in de klas vraagt om betrokkenheid, interactie, een positieve sfeer, verwachtingen van de leraar en uitdagingen. Effectieve communicatie in de klas versterkt het
Nadere informatiePTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort
Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving PTA Kunst HAVO
Nadere informatieSTAND VAN ZAKEN CMK SCHIJNDEL Juni 2015
STAND VAN ZAKEN CMK SCHIJNDEL Juni 2015 De Beemd Done Assement - Done Ambitiegesprek Kaders aanbrengen in bestaande vaardigheden waardoor er meer lijn ontstaat, waar binnen alle aandacht voor bewustzijn
Nadere informatieBestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs
Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs Cultuuruitingen spelen een belangrijke rol in de samenleving en in het leven van mensen. Cultuur vertegenwoordigt daarbij zowel een maatschappelijke, een artistieke
Nadere informatieKleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid
Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl Stappenplan cultuureducatiebeleid Inleiding Dit stappenplan is een handreiking om te komen tot
Nadere informatieKoers in zicht! Visie, werken in units Kernconcepten
Astrid van den Hurk Koers in zicht! Visie, werken in units Kernconcepten De Toverbal, Venray Hoe leren kinderen? De wereld rondom ons In ons hoofd De boekenwereld op school 2. Bostypen Men onderscheidt
Nadere informatie