Verkeer, Binnenstad En Beschermde Stadsgezichten

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag Bestuursdienst Commissie Verkeer, Binnenstad En Beschermde tadsgezichten Retouradres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Uw brief van Aan de leden van de commissie Verkeer, Binnenstad en Beschermde tadsgezichten Uw kenmerk Ons kenmerk DO/2000/51 Doorkiesnummer (070) Aantal bijlagen 1 Datum Onderwerp Evaluatie Telematica-pilot cheveningen Evaluatie Telematica-pilot recreatief verkeer cheveningen Inleiding Op 17 juni 1999 is uw raad akkoord gegaan met het voorstel om Telematica in verkeer en vervoer zowel structureel als experimenteel in Den Haag toe te gaan passen (rv 145). Het genomen besluit houdt in, dat er een algemeen beleidskader voor Telematica in verkeer en vervoer, beter gezegd Dynamisch Verkeers Management (DVM), moet komen en dat er voor recreatief verkeer naar cheveningen een pilot wordt uitgevoerd. Beide sporen zijn energiek aangepakt. Deze notitie behandelt de de stand van zaken ten aanzien van het Beleidsplan DVM en de resultaten van de evaluatie van de pilot. Tevens worden de vervolgstappen aan u voorgelegd. Beleidsplan Dynamisch Verkeers Management (DVM) Telematica is een te eng begrip als het gaat om alle toepassingsmogelijkheden die er zijn op het gebied van verkeersmanagement. Bij Telematica gaat het vooral om het feit dat (geautomatiseerde) gegevens (draadloos) worden verzonden tussen aanbieder en ontvanger. Bijvoorbeeld het gebruik van DAB (Digital Audio Broadcasting) is een telematica-toepassing, net zoals het zogenaamde tele-werken. Verkeersmanagement maakt gebruik van de verzamelde gegevens voor de optimalisatie van het reguleren van verkeersstromen. Bij dynamisch verkeersmanagement wordt daarbij gebruik gemaakt van de meest actueel beschikbare gegevens. In het vervolg wordt daarom gesproken van Dynamisch Verkeers Management (DVM). In het kader van het Nieuwe Verkeersplan is het noodzakelijk te verkennen wat de (on)mogelijkheden zijn voor het beter benutten van bestaande infrastructuur en overige verkeersvoorzieningen. Daarom hangt het operationaliseren van het beleidsplan DVM nauw samen met het Nieuwe Verkeersplan. De wisselwerking wordt bevorderd door beide trajecten parallel te laten verlopen. Hierdoor kan het Nieuwe Verkeersplan de noodzakelijke beleidsmatige input leveren voor het beleidsplan DVM, en kan de output van het beleidsplan DVM weer bijdragen aan de uitwerking van het Nieuwe Verkeersplan (thema bouwen & benutten). Inlichtingen bij: Molenschot Postadres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Telefoon Bezoekadres: pui 70, Den Haag Fax

2 2 Het beleidsplan DVM wordt voor de gemeente Den Haag opgesteld, maar heeft een regionale uitstraling. Zoals in het Handbook van ERTICO (project City Pioneers) is aangegeven, dienen alle actoren, die in de regio met DVM te maken hebben, bij het proces te worden betrokken. Door middel van interviews en workshops wordt deze betrokkenheid geëffectueerd. Het Beleidsplan DVM voor Den Haag zal nauwe relaties hebben met het op te stellen uitvoeringsplan DVM van het tadsgewest Haaglanden. Daartoe neemt het tadsgewest Haaglanden ook zitting in de begeleidingsgroep, die de inhoud van het Beleidsplan DVM beoordeelt. Vanuit de projectleiding van het Nieuwe Verkeersplan is aan het adviesbureau AGV opdracht verstrekt het beleidsplan DVM voor Den Haag op te stellen. Het plan zal separaat aan uw commissie worden aangeboden. Pilot maatregelen voor recreatief verkeer naar cheveningen Eén van de korte termijn projecten is het verbeteren van de bereikbaarheid van cheveningen-bad, met name op piek-dagen, door middel van nieuwe technieken. Daartoe werken enkele organisaties sinds medio 1997 samen in een projectgroep: ANWB, HTM, Kamer van Koophandel voor Haaglanden, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, tadsgewest Haaglanden, Politie Haaglanden, gemeente Den Haag. De doelgroep van het pilotproject is recreatief verkeer. Knelpunten die optreden als gevolg van massaal recreatief (auto)verkeer zijn: - voor bewoners: zoekverkeer levert hinder op in woonwijken ten aanzien van veiligheid en leefbaarheid - voor recreanten: beperkte bereikbaarheid, snel gevulde parkeeraccomodaties en toenemende loopafstanden zijn de belangrijkste hindercategorieën - voor economisch functioneren: adequate bereikbaarheid, comfortabel en frequent openbaar vervoer, goede en comfortabele looproutes, aanvullend openbaar vervoer voor de terugreis zijn punten die relevant te noemen zijn voor een economisch goed functionerende kuststrook - voor exploitanten parkeergarages: bereikbaarheid en informatieverstrekking zijn punten van zorg Om tot oplossing van deze knelpunten te komen is een projectplan samengesteld, dat voorstelt te voorzien in een integraal dynamisch informatie systeem over de parkeersituatie in cheveningen en de (aan te bevelen) routes ernaartoe. Aanvullende informatie en advies wordt gegeven over Park-and- Ride (P+R) voorzieningen, inclusief het aanvullend openbaar vervoer. Het projectplan maakt onderdeel uit van rv. 145 (1999). In het dynamisch route-informatie- en verwijzingssysteem zitten de volgende elementen: - Route-informatie. Langs de invalswegen en aanvoerroutes zijn dynamische route-informatie-panelen geplaatst die de automobilisten langs de meest efficiënte route geleiden. - Dynamische parkeerverwijzing. Vanaf de invalswegen en aanvoerroutes is verwezen naar alternatieve P+R voorzieningen. - Geleidingssysteem voor het afsluiten van weggedeelten, die worden gereserveerd voor het openbaar vervoer. Op de Van Alkemadelaan is vanaf de kruising met de Bezuidenhoutseweg tot aan de tevinstraat één rijstrook tijdelijk afgesloten geweest. Dit werd aangeduid met een aantal dynamische borden, in combinatie met een aantal pijl/kruis-bakken boven de weg.

3 3 Fase 1 is als test-fase in gebruik genomen, om onderdelen uit het pilotproject in de werkelijkheid uit te testen. Deze eerste fase heeft zijn beslag gekregen tijdens het Internationale Vuurwerkfestival cheveningen dat heeft plaatsgevonden van 12 tot en met 15 augustus De pilot bestond uit een aantal dynamische route-informatie panelen op onderdelen van de routes naar cheveningen, deels elektronische tekstborden deels vaste bewegwijzering die handmatig afgedekt kon worden. Daarbij is een beperkt aantal P+R voorzieningen aangeboden: het terrein van de ANWB (ca. 300 pp), de parkeergarage Malieveld (ca. 600 pp), de parkeergarage Centraal tation (ca. 800 pp) en het P+R terrein bij station Voorburg (ca. 350 pp). Een (dynamische) rijstrookafbakening van de Van Alkemadelaan was onderdeel van het pilotproject. De maatregelen hadden een tijdelijk karakter. Er werd gewerkt met mobiele tekstborden en tijdelijke rijstrooksignalering. Voor het aansturen van het systeem is een commandopost op het ANWB-terrein ingericht. De eindverantwoordelijkheid van de te nemen maatregelen lag bij de wegbeheerder (verkeersmanager DB van stadsdeel Haagse Hout). Voor de begeleiding in de aansturing is vooraf een gedetailleerd draaiboek opgesteld, waarin alle acties en communicatiemomenten waren opgenomen. De beslissingen waren gebaseerd op verkeersgegevens (intensiteiten, bezettingsgraden, etc.) die gedurende de proefperiode werden verzameld. Omdat het een tijdelijke situatie betrof zijn die gegevens handmatig ingewonnen en verwerkt. Ook het wijzigen van de aanvullende vaste bebording gebeurde handmatig. Daartoe heeft de ANWB een groot aantal vrijwilligers (mentoren) ingezet. Het systeem is geactiveerd op vooraf vastgestelde beslismomenten. Die waren: voor het aanbieden van alternatieve P+R voorzieningen diende de totale parkeercapaciteit van de garages in cheveningen voor 50 % bezet te zijn. voor het reserveren van een rijstrook voor het openbaar vervoer diende òf naar alternatief P+R verwezen te worden, òf de file op de Van Alkemadelaan richting cheveningen tot aan de Pompstationsweg te zijn uitgebreid. Op basis van deze criteria is het systeem NIET geactiveerd op donderdag 12 augustus en zondag 15 augustus, en WEL geactiveerd op vrijdag 13 augustus en zaterdag 14 augustus. Evaluatie De hele test-fase is omgeven door een uitgebreid voor- en na onderzoek. Voor het gehele evaluatietraject is opdracht verleend aan het bureau D&P Onderzoek en Advies. Het opstellen van de evaluatie-criteria is gebeurd in overleg met alle belanghebbenden. De volgende te meten effecten zijn geoperationaliseerd: betere benutting van de bestaande infrastructuur beter gebruik van parkeervoorzieningen in cheveningen gebruik van P+R en aanvullend openbaar vervoer meer gebruik van openbaar vervoer betere doorstroming autoverkeer betere bereikbaarheid cheveningen minder verkeershinder in woonwijken vermindering milieubelasting betere bereikbaarheid voor hulpdiensten opvolging route-informatie kwalitatieve beoordeling van de pilot

4 4 Het evaluatie-onderzoek heeft de volgende resultaten opgeleverd: < De spreiding van toestromend verkeer over de verschillende routes wordt gunstig beïnvloed door de reeds aanwezige dynamische route-geleiding in de Utrechtsebaan. Elementen uit de pilot leveren hieraan een extra positieve bijdrage. < Gezien de omvang van het evenement werden de parkeervoorzieningen in cheveningen reeds ten volle benut. Verbetering van het parkeerverwijssysteem in cheveningen en actuele informatie over de parkeersituatie in cheveningen kan wel bijdragen aan een beter gebruik van de parkeervoorzieningen op topdagen en minder drukke dagen. < Het gebruik van de P+R voorzieningen is tegengevallen. Maar er is ook overgestapt van auto op openbaar vervoer op willekeurige plaatsen langs de OV-routes naar cheveningen. Dit kan het gevolg zijn geweest van de informatieverstrekking over het parkeren in cheveningen. < Het gebruik van het OV is ongeveer gelijk aan dat bij voorgaande vuurwerkfestivals. Dat is niet verwonderlijk, omdat de HTM bij dit soort evenementen altijd al met maximale capaciteit opereert. De afwikkeling van het OV op de Van Alkemadelaan is door het instellen van een gereserveerde busstrook gunstig beïnvloed. < Verbetering van comfort voor automobilisten is alleen terug te vinden in de informatieverstrekking. Onderweg naar cheveningen, en ook bij het verlaten ervan op bijvoorbeeld zaterdag 14 augustus, werden automobilisten geconfronteerd met filevorming. Gedeeltelijk kan dit voorkomen worden door het beter afstellen van verkeerslichtenregelingen op elkaar. < Bereikbaarheid en aantrekkelijkheid van cheveningen krijgen een hoge waardering. Filevorming wordt bij dit soort evenementen op de koop toe genomen. Wel wordt bij openbaar vervoergebruikers een hoge waardering voor de bereikbaarheid genoteerd. < Bij topdrukte neemt de overlast van parkeerders in woonwijken niet of nauwelijks af. Waar terdege rekening mee moet worden gehouden is het uitstralingseffect van geparkeerde auto s rond P+R locaties. < Door de rijstrookreservering op de Van Alkemadelaan is de bereikbaarheid voor hulpdiensten (sterk) verbeterd. Voor het aansluitende gedeelte tussen Van Alkemadelaan en Boulevard moeten nog wel aanvullende maatregelen genomen worden ter verbetering van de bereikbaarheid voor hulpdiensten. < De organisatie rond de pilot is zorgvuldig opgezet en de uitvoering van de pilot is vlekkeloos verlopen. Technisch zijn geen storingen geconstateerd. De communicatie was zodanig, dat er enige flexibiliteit in de beslissingen mogelijk was. Bij een definitieve, geautomatiseerde, beslissingsstructuur is een dergelijke flexibiliteit niet meer mogelijk. De communicatie tussen Verkeers Handhavings Team en politie/verkeersmanager kan nog verbeterd worden. < Nog enkele opmerkelijke uitkomsten uit de bezoekers-enquêtes: Boulevard-enquête: De boulevard-enquête is gehouden onder een steekproef van alle bezoekers, ongeacht de vervoerswijzekeuze en de gevolgde route naar cheveningen. 86 % van de bezoekers heeft geen info vooraf geraadpleegd, 14 % wel 77 % van de bezoekers heeft de reis niet aangepast aan info, en 5 % wel 63 % van de bezoekers was niet op de hoogte van maatregelen, en 33 % wel 28 % van de bezoekers heeft de P+R info niet opgemerkt, en 22 % wel 20 % heeft P+R info niet opgevolgd, en 2 % wel 25 % is busstrook reservering niet opgevallen, en 16 % wel

5 5 Gemiddelde waarderingen voor begrijpelijkheid en zichtbaarheid van de maatregelen = 7 Gemiddelde waardering bereikbaarheid cheveningen = 8 Enquête P+R gebruikers: Deze enquête is gehouden onder de gebruikers van de P+R voorzieningen, ongeacht via welke route zij die P+R locatie bereikt hebben. Zij vormen een selecte groep. 42 % van de P+R gebruikers heeft de reis wel aangepast aan info vooraf, en 28 % niet 56 % wist wel van P+R mogelijkheden vooraf, en 34 % niet 72 % is wel info op Utrechtsebaan opgevallen, en 8 % niet 59 % heeft wel deze info opgevolgd, en 17 % niet Gemiddelde waardering P+R verplaatsing = 7 Het complete evaluatie-rapport ligt ter inzage in de leeskamer, map nr. 5. Conclusies en Aanbevelingen Uit de evaluatie van de pilot vallen de volgende zaken op: ondanks de tijdelijke maatregelen zijn de waarderingen voor begrijpelijkheid en zichtbaarheid ervan meer dan voldoende; de waardering voor bereikbaarheid van cheveningen is hoog; het instellen van dynamische P+R verwijzing heeft geen nadelige effecten gehad op de parkeerbezettingsgraad in cheveningen; de afwikkeling van verkeer op de Van Alkemadelaan over 1 strook levert weliswaar filevorming op, maar is beheersbaar gebleven; systemen voor rijstrooksignalering of rijstrookreservering moeten afgestemd worden met de verkeerslichtenregelingen (hardware en software); het gebruik van P+R voorzieningen valt tegen; het instellen van een vrije strook ten behoeve van het openbaar vervoer heeft voldaan aan de verwachtingen; er bestaat bij de weggebruikers behoefte om onderweg informatie te krijgen over de te nemen maatregelen; voor de afwikkeling van het verkeer (met name bij calamiteiten) is dynamische retourbewegwijzering essentieel; de organisatie rondom inwinnen, bewerken en distributie van data dient goed gestructureerd te zijn; voor het aansturen van drip s (dynamische reis informatie panelen) zijn draadloze technieken (GM, Digital Audio Broadcasting(DAB)) het meest geëigend; in de informatieverstrekking naar de weggebruiker vormen reistijdvoorspellingen een belangrijk onderdeel; het toepassen van tijdelijke maatregelen is niet geschikt voor permanente oplossingen; de noodzaak tot het nemen van dynamische verkeersmaatregelen voor recreatief verkeer blijft beperkt tot de piekdagen; Het zal nog de nodige tijd en inspanningen vergen om het gebruik van P+R voorzieningen voor recreatief verkeer te laten stijgen. Daartoe zal vooral gedragsbeïnvloeding noodzakelijk zijn. Hiervoor

6 6 dient een geheel apart traject te worden bewandeld, waarbij een integraal communicatieplan essentieel is. amengevat kan worden gesteld, dat een aantal aspecten prioriteit behoeft wat betreft verdere uitwerking. De maatregelen moeten aansluiten op de uitwerkingsplannen van het Beleidsplan DVM en het Nieuwe Verkeersplan. Aanbevolen wordt het volgende vervolgtraject uit te zetten: Het maken van een goed circulatieplan voor verkeer dat cheveningen wil verlaten. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van dynamische maatregelen, zoals (wissel)bewegwijzering en flexibele afsluitingen. Een voorstel voor dynamische signalering op de Van Alkemadelaan ten behoeve van het openbaar vervoer. Hierbij dienen aspecten, zoals besluitvorming rond de Noordelijke Randweg, meegenomen te worden. Verschillende opties zijn mogelijk, zoals deels vaste maatregelen, deels dynamische maatregelen. Daarbij kan gedacht worden aan (wissel)bebording op zweepmasten of portalen. Maar ook mogelijkheden voor dynamische rijstrookmarkering zullen worden onderzocht. Het toevoegen van (een aantal) mini-drip s aan de bewegwijzering van de A12 tussen Prins Clausplein en Zuidhollandlaan. Om deze voorziening flexibel in te kunnen zetten (voor allerlei doelen en motieven) is het aan te bevelen deze drip s te voorzien van draadloze aansturing (GM of DAB). Het systeem van mini-drip s moet gekoppeld worden aan, en aanvullend zijn op, het bestaande systeem van wisselbewegwijzering. Inzet van deze maatregelen dient te corresponderen met aanbevelingen uit het Beleidsplan DVM en het Nieuwe Verkeersplan. Het ontwikkelen van een reistijdalgoritme (= wiskundige formule voor het automatisch aansturen van de wisselborden) voor het onderliggende wegennet, gebaseerd op specifieke Haagse kenmerken. Het door het ministerie van Verkeer &Waterstaat geïnitieerde onderzoek voor de Rotterdamse situatie kan daarbij als basis dienen. Het opstarten van een onderzoek om te komen tot een (regionale) Verkeersmanagementcentrale, inclusief de daarbij horende organisatie en bevoegdheden. Het uitwerken van een dynamisch P+R systeem voor recreatief verkeer. Voordat zo n systeem operationeel kan zijn, dient aan een aantal voorwaarden te zijn voldaan, zoals het beschikbaar zijn van informatie (inwinning), het (contractueel) beschikbaar zijn van parkeerfaciliteiten, het (contractueel) beschikbaar zijn van alternatief vervoer, de aansluiting op het (verbeterde) parkeerverwijssysteem cheveningen (en Binnenstad), het beschikbaar hebben van reistijdalgoritmen. Het geheel van maatregelen te begeleiden met een communicatieplan, waarbij gedragsbeïnvloeding ter bevordering van ketenmobiliteit voorop staat. Voor de vervolgstappen wordt voorgesteld deze als deelprojecten verder uit te (laten) werken. Naar verwachting zullen in de loop van 2000 de diverse plannen, inclusief investerings- en beheerparagraaf, separaat aan uw raad worden aangeboden. Vervolg Zoals reeds aangegeven, is het resultaat van de Telematica-pilot recreatief verkeer cheveningen overwegend positief. Dit geeft aanleiding om een vervolgtraject uit te zetten voor definitieve uitvoering. Daartoe is een aantal projecten benoemd, die naar verwachting in de loop van 2000 separaat aan uw

7 7 raad worden aangeboden, inclusief investerings- en beheerparagraaf. Daarna zal in de periode een groot deel van deze projecten in uitvoering worden genomen of reeds gerealiseerd zijn. Andere DVM-maatregelen zullen worden uitgevoerd in het kader van de projecten die aanbevolen worden in de Beleidsnota DVM, alsmede in het kader van het thema Benutten & Bouwen uit het Nieuwe Verkeersplan. In toekomstige gemeentebegrotingen zal daarom de post DVM steeds nadrukkelijker ingevuld moeten gaan worden. Ik verzoek u om in te stemmen met de voorgestelde vervolgstappen. De voorzitter, drs. H.J. Meijer