Examenvragen Geriatrie. Prof. dr. Steven Boonen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Examenvragen Geriatrie. Prof. dr. Steven Boonen"

Transcriptie

1 Examenvragen Geriatrie Prof. dr. Steven Boonen Academiejaar

2 Geriatrie prof. dr. Steven Boonen, prof. dr. Etienne Joosten, prof. dr. Eddy Dejaeger, prof. dr. Johan Flamaing en prof. dr. Jos Tournoy Eindredactie: prof. dr. Steven Boonen Leuven, april

3 Index I. Vragen in verband met inleidende begrippen 4 II. Vragen in verband met osteoporose 6 III. Vragen in verband met ondervoeding 8 IV. Vragen in verband met vallen 10 V. Vragen in verband met verwardheid 12 VI. Vragen in verband met dementie 14 VII. Vragen in verband met depressie 16 VIII. Vragen in verband met infecties 18 IX. Vragen in verband met farmacologie bij ouderen 20 3

4 I. Vragen in verband met inleidende begrippen 4

5 Inleidende begrippen 1. Waardoor kunnen we de vergrijzing van de Belgische bevolking sinds het begin van de 20 ste eeuw verklaren en wat zijn de verwachtingen voor de eerste helft van de 21 ste eeuw? 2. Wat zijn de kenmerken van een geriatrische patiënt? 3. Wat is comprehensive geriatric assessment (definitie, doelstelling, opbouw)? 4. Wat zijn de doelstelling en de belangrijkste onderdelen van het KB over het zorgprogramma voor de geriatrische patiënt? 5

6 II. Vragen in verband met osteoporose 6

7 Osteoporose 1. Waarom vormen calcium en vitamine D de basispreventie tegen fracturen bij ouderen en welke voorwaarden moeten vervuld zijn om met calcium en vitamine D ook daadwerkelijk de kans op fracturen te verminderen? 2. Hoe wordt bij ouderen de diagnose van osteoporose gesteld? 3. Wanneer zijn calcium en vitamine D bij ouderen onvoldoende om fracturen te vermijden? Is er medisch meer mogelijk dan calcium en vitamine D alleen? 4. Toon met een voorbeeld aan dat medicatie bij ouderen efficiënter kan zijn dan op jongere leeftijd. 7

8 III. Vragen in verband met ondervoeding 8

9 Ondervoeding 1. Wat is ondervoeding en hoe wordt het vastgesteld? 2. Hoe ontstaat ondervoeding en wat zijn oorzaken van ongewild gewichtsverlies? 3. Bespreek de nutritionele behoefte (macro- en micronutriënten) bij de oudere persoon. 4. Stel een voedingsplan op voor een alleenwonende 85 jarige dame die de laatste 3 maanden vermagerd is van 76kg naar 68kg, na de dood van haar echtgenoot. 5. Bespreek de orale bijvoeding in de behandeling van ondervoeding. 6. Bespreek de sondevoeding in de behandeling van ondervoeding. 9

10 IV. Vragen in verband met vallen 10

11 Vallen 1. Bespreek de mogelijke gevolgen van een val voor een thuiswonende oudere. 2. Welke zijn de voornaamste oorzaken van een val? 3. Welke strategieën voor valpreventie ken je? Leg uit. 4. Welke risicofactoren ga je evalueren bij een thuiswonende oudere na een val? 5. Welke interventies maken eventueel deel uit van de secundaire valpreventie? 6. Welke elementen zijn van belang bij het ontstaan en de behandeling van sarcopenie? 7. Bespreek de concrete aanpak van een duizeligheidsprobleem bij een ouder persoon. 8. Bespreek de concrete aanpak van syncope bij de oudere. 11

12 V. Vragen in verband met verwardheid 12

13 Verwardheid 1. Bespreek de diagnose en prognose van het delirium. 2. Geef de definitie en bespreek de klinische symptomen van het delirium. 3. Welke zijn risicofactoren voor het delirium en hoe kan men deze trachten te vermijden? 4. Welke zijn de uitlokkende oorzaken voor een delirium en hoe kan men deze trachten te vermijden? 5. Bespreek de preventieve maatregelen in de behandeling van het delirium. 6. Bespreek de farmacologische behandeling van het delirium. 13

14 VI. Vragen in verband met dementie 14

15 Dementie 1. Bespreek het syndroom dementie. 2. Bespreek de ziekte van Alzheimer/Lewy body dementie en frontotemporal Lobe degeneration. 15

16 VII. Vragen in verband met depressie 16

17 Depressie 1. Bespreek de kernsymptomen van een depressie bij ouderen. 2. Bespreek de differentiële symptomatologie tussen depressie en dementie. 17

18 VIII. Vragen in verband met infecties 18

19 Infecties 1. Welke factoren dragen bij tot de verhoogde vatbaarheid voor infecties bij oudere personen? 2. Hoe presenteren infecties zich bij ouderen en geef een paar voorbeelden? 3. Wat zijn de risicofactoren voor aspiratie en wat is een aspiratiepneumonie? 4. Wat zijn de aanbevolen vaccins voor ouderen en hun werkzaamheid? 19

20 IX. Vragen in verband met farmacologie bij ouderen 20

21 Farmacologie 1. Welke farmacodynamische en farmacokinetische veranderingen bij oudere personen spelen een rol bij het ontstaan van medicatiebijwerkingen? 2. Hoe kan je polyfarmacie bij ouderen evalueren? 3. Hoe kan je therapietrouw bij oudere personen bevorderen? 21

22 22

Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater

Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater Epidemiologie Symptomatologie Diastolisch hartfalen Comorbiditeit Onderzoek Therapie Prognose Inhoud

Nadere informatie

Lijst van redacteuren en auteurs 1. Woord vooraf 5

Lijst van redacteuren en auteurs 1. Woord vooraf 5 Inhoud Lijst van redacteuren en auteurs 1 Woord vooraf 5 1 De ouderengeneeskunde 7 A.W. Wind, M.G.M. Olde Rikkert 1.1 Ouderengeneeskunde 7 1.2 Complexe gezondheidsproblemen 8 1.3 Functionele geriatrie

Nadere informatie

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen en een geplande ziekenhuisopname. Expertisecentrum ouderengeneeskunde

Kwetsbare ouderen en een geplande ziekenhuisopname. Expertisecentrum ouderengeneeskunde Kwetsbare ouderen en een geplande ziekenhuisopname Expertisecentrum ouderengeneeskunde Algemeen Door de toenemende vergrijzing van de bevolking is inmiddels 34% van de patiënten die in het ziekenhuis worden

Nadere informatie

De kwetsbare oudere aan dialyse

De kwetsbare oudere aan dialyse De kwetsbare oudere aan dialyse Nele Van Den Noortgate Diensthoofd Geriatrie Universitair Ziekenhuis Gent 8 Vlaamse Nefrologiedag 15 maart 2014 Inhoud Wat is frailty? Waarom frailty opsporen? Hoe frailty

Nadere informatie

Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013

Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013 Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013 Inhoudstafel 1. Sarcopenie, frailty en vallen 2. Osteoporose? 3. Hoe stellen we dit

Nadere informatie

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer

Nadere informatie

Valproblematiek in de eerste en tweede lijn. Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht.

Valproblematiek in de eerste en tweede lijn. Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht. Valproblematiek in de eerste en tweede lijn Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht.nl Het komt vaak voor Het heeft belangrijke gevolgen Balans en veroudering

Nadere informatie

Ketenzorg Arnhem. Vallen bij ouderen

Ketenzorg Arnhem. Vallen bij ouderen Vallen bij ouderen Casus Vrouw, 82 jaar Voorgeschiedenis: hypertensie Medicatie: 1 dd 12,5 mg hydrochloorthiazide Bericht CHRA: gevallen, wond behaarde hoofd is geplakt. Verder geen letsel. RR 140/70.

Nadere informatie

Osteoporose verpleegkundigen

Osteoporose verpleegkundigen Osteoporose verpleegkundigen Belinda Wardenaar Annemie de Vroe - Roothaert 1 ETZ zorgpad osteoporose Huidige zorgpad in ETZ: Oproep screening na fractuur vanaf 50-jarige leeftijd: brief - dexa folder -

Nadere informatie

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch

Nadere informatie

Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie Nederlandse Vereniging voor Reumatologie Derde herzien druk, 2011

Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie Nederlandse Vereniging voor Reumatologie Derde herzien druk, 2011 Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie Nederlandse Vereniging voor Reumatologie Derde herzien druk, 2011 Stroomdiagram van diagnostiek,behandeling en follow-up bij patiënten van 50 jaar en ouder met

Nadere informatie

Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans

Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans 1 Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergoot op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen,opname

Nadere informatie

Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn

Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn Bewegen: de geest! Bewegen: het lichaam! 1: De enige zekerheid in ons beroep is de constante verandering

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen. Dr. D Souza Ranjini

Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen. Dr. D Souza Ranjini Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen Dr. D Souza Ranjini Dag van de Geriatrie: orthogeriatrie 02.10.14 13.10.14 20.10.14 Wat staat patiënt te doen wat betreft voeding pre- en postoperatief Pre-operatief

Nadere informatie

10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen

10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen 10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen Trends (VWS, 2011) Demografische verandering: steeds

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen

Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Sirpa Hartikainen, MD, Professor of Geriatric Pharmacotherapy School of Pharmacy University of Eastern Finland, Kuopio, FINLAND Het risico op vallen en

Nadere informatie

Osteoporose: de feiten

Osteoporose: de feiten Reinier de Graaf Groep Osteoporose: de feiten Dieu Donne Niesten Orthopedisch chirurg RdGG CBO richtlijn 2011 Osteoporose is een chronische aandoening die in hoofdzaak bij ouderen voorkomt Mede als gevolg

Nadere informatie

Je botten..voor de eeuwigheid?

Je botten..voor de eeuwigheid? Je botten..voor de eeuwigheid? Harry van den Broek voorzitter@osteoporosevereniging.nl osteoporosevereniging.nl https://osteoporosevereniging.nl/ Informeren Inspireren Motiveren https://sterkebotten.nu/

Nadere informatie

WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN

WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN Studiedag werkgroep PST 08 februari 2019 Mathias Demuynck (geriater) Aurélie Van Lancker (geriatrisch verpleegkundige) WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Inleiding. A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële. Transfer van informatie bij ontslag

Inleiding. A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële. Transfer van informatie bij ontslag Inleiding Het College van Geneesheren voor de dienst Geriatrie heeft in het kader van kwaliteitsverbeterende initiatieven de laatste jaren gewerkt rond het gebruik van assessment instrumenten. Aan de hand

Nadere informatie

Ouderen en ondervoeding

Ouderen en ondervoeding Ouderen en ondervoeding Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Angela van Liempd, Huisarts/medisch directeur RCH Ellen Mathijssen, Diëtist De Wever Inleiding Casus Ondervoeding in de huisartsen praktijk,

Nadere informatie

(Chen, 2008; Dejaeger, 2009; Kannus, 2005; Nakamura, 2009; Ooms, 1994; Rapp, 2008a & 2008b; Rubenstein, 1990; Sorensen, 2006; Vu, 2006.

(Chen, 2008; Dejaeger, 2009; Kannus, 2005; Nakamura, 2009; Ooms, 1994; Rapp, 2008a & 2008b; Rubenstein, 1990; Sorensen, 2006; Vu, 2006. Ongeveer 10% tot 15% van de valincidenten bij ouderen leidt tot ernstige letsels, waaronder heupfracturen (1 tot 4,6%) en andere fracturen (1,4%). Omdat niet alle valincidenten te voorkomen zijn, dient

Nadere informatie

Ondervoeding bij ouderen

Ondervoeding bij ouderen Ondervoeding bij ouderen Caroline Boomkamp Klinisch geriater Bernhoven Inhoud Definities Screening en assessment Prevalentie Oorzaken Gevolgen Behandeling van ondervoeding Definitie geriatrische patiënt

Nadere informatie

Osteoporose profylaxe bij 80+

Osteoporose profylaxe bij 80+ Osteoporose profylaxe bij 80+ Emilie Gieling, AIOS Ziekenhuisfarmacie, CWZ Prof. Dr. Joop van den Bergh, internist-endocrinoloog, VieCurie MC Noord-Limburg, Maastricht UMC & UHasselt België (potentiële)

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. De geriatrische interne liaison (=GIL)

PATIËNTEN INFORMATIE. De geriatrische interne liaison (=GIL) PATIËNTEN INFORMATIE De geriatrische interne liaison (=GIL) Beste mevrouw, mijnheer In deze brochure geven we je graag meer uitleg over de geriatrische interne liaison. Heb je na het lezen van deze informatie

Nadere informatie

INFORMATIEBROCHURE INTERNE LIAISON GERIATRIE

INFORMATIEBROCHURE INTERNE LIAISON GERIATRIE INFORMATIEBROCHURE INTERNE LIAISON GERIATRIE HET GERIATRISCH ZORGPROGRAMMA - Patiëntinformatie - Interne Liaison Geriatrie Wat is Interne Liaison Geriatrie? De Interne Liaison Geriatrie is een onderdeel

Nadere informatie

19/10/2017. Overview. 1. Inleiding. 1. Inleiding 2. Zin en onzin van diëten 3. Voedingsinterventie 4. Casus Gust. Vele studies met zelfde besluit

19/10/2017. Overview. 1. Inleiding. 1. Inleiding 2. Zin en onzin van diëten 3. Voedingsinterventie 4. Casus Gust. Vele studies met zelfde besluit Sarcopenie: In beweging Kathleen Gerits, diëtiste Competentiecentrum klinische voeding Overview 1. Inleiding 1. Inleiding Vele studies met zelfde besluit Beweging Voeding algemene richtlijnen: Adequate

Nadere informatie

Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen. Prof. Dr. Koen Milisen

Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen. Prof. Dr. Koen Milisen Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen Prof. Dr. Koen Milisen www.valpreventie.be expertisecentrum@valpreventie.be 1 Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen Milisen et

Nadere informatie

PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006. Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens

PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006. Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006 Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens I. Infectierisico II. III. IV. Vaccinaties bij RA Comorbiditeit Meetinstrumenten: HAQ, DAS V. Systeemmanifestaties

Nadere informatie

Vergrijzing van de bevolking in België

Vergrijzing van de bevolking in België Frailty / kwetsbaarheid bij ouderen Nele Van Den Noortgate Diensthoofd Geriatrie Universitair Ziekenhuis Gent Oostende, 27 maart 2015 Vergrijzing van de bevolking in België www.statbel.fgov.be/studies/paper10_nl.pdf

Nadere informatie

Infobrochure Osteoporose - Aclasta

Infobrochure Osteoporose - Aclasta Infobrochure Osteoporose - Aclasta Welkom In het geriatrisch dagziekenhuis is het mogelijk dat de patiënt verschillende onderzoeken en consultaties kan combineren op één dag, dit om een nachthospitalisatie

Nadere informatie

Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie. symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager'

Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie. symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager' Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager' Stany Perkisas 30/04/2019 Wat moet je straks wijzer zijn? Waarom sarcopenie op een voedingssymposium?

Nadere informatie

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 Niet steeds dementie Vraagstelling: 1) Kan elke verwardheid voorkomen worden? 2) Wat kunnen we doen om te voorkomen? 3) Wat kunnen we doen bij acute

Nadere informatie

Voorwoord 1. Beeldvorming 5

Voorwoord 1. Beeldvorming 5 I Inhoud Voorwoord 1 Beeldvorming 5 1 Inleiding 7 2 Beeldvorming over oudere zorgvragers 8 2.1 Vitale oudere zorgvrager 8 2.2 Pregeriatrische zorgvrager 9 2.3 Geriatrische zorgvrager 9 2.4 Psychogeriatrische

Nadere informatie

Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg

Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg In vergrijzende samenlevingen is de zorg voor het toenemende aantal kwetsbare ouderen een grote uitdaging

Nadere informatie

Geriatrische oncologische zorg: nieuwe ontwikkelingen voor oudere patiënten. Beter beslissen? Beter behandelen?

Geriatrische oncologische zorg: nieuwe ontwikkelingen voor oudere patiënten. Beter beslissen? Beter behandelen? Geriatrische oncologische zorg: nieuwe ontwikkelingen voor oudere patiënten Beter beslissen? Beter behandelen? Prof. Dr. Kees Punt Medische Oncologie Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Chapter 8. Summary in Dutch / Nederlandse samenvatting

Chapter 8. Summary in Dutch / Nederlandse samenvatting Chapter 8 Summary in Dutch / Nederlandse samenvatting Summary in Dutch Wervelfracturen bij geriatrische patienten: prevalentie en klinische relevantie. Inleiding Dit proefschrift is ontstaan met als doel

Nadere informatie

Handreiking. Risico op ondervoeding

Handreiking. Risico op ondervoeding Handreiking Risico op ondervoeding Handreiking Risico op ondervoeding Doelgroep Ouderen met: - Aanwijzingen voor (risico op) ondervoeding. ¹ - Risicofactoren voor ondervoeding: Multimorbiditeit. ¹ ² Polyfarmacie.

Nadere informatie

Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies

Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies Dr. Jita Hoogerduijn Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening Hogeschool Utrecht Jita.hoogerduijn@hu.nl Mw Anna Smit

Nadere informatie

11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G 15-40 16-60

11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G 15-40 16-60 11/6/006 Screening in de Geriatrie Prof Dr M.Vandewoude Universitair Centrum Geriatrie Ondervoeding is frequent Dienst BMI Albumine

Nadere informatie

Academia Press 2014. Vallen werd lange tijd beschouwd als een onvoorspelbaar incident dat niet kon. 1 Inleiding

Academia Press 2014. Vallen werd lange tijd beschouwd als een onvoorspelbaar incident dat niet kon. 1 Inleiding 147 1 Inleiding Vallen werd lange tijd beschouwd als een onvoorspelbaar incident dat niet kon worden vermeden (Miller, 2012). Het is nog maar twintig jaar dat vallen gezien wordt als een ernstig en multifactorieel

Nadere informatie

NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts

NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts Versie 2016 1. WAT IS NRLP-12 GERELATEERDE TERUGKERENDE KOORTS 1.1 Wat is het? NRLP-12 gerelateerde terugkerende

Nadere informatie

Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen

Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen Ann Gryp, Hoofdverpleegkundige geriatrie Frailty Frailty heeft te maken met kwetsbaarheid. Frailty zegt iets over de ernst

Nadere informatie

Fractuur- en osteoporosespreekuur

Fractuur- en osteoporosespreekuur Fractuur- en osteoporosespreekuur HET FRACTUUR- EN OSTEOPOROSESPREEKUUR Het Kennemer Gasthuis(KG) heeft een spreekuur waar patiënten ouder dan 50 jaar met een botbreuk gecontroleerd kunnen worden op osteoporose.

Nadere informatie

LENTESYMPOSIUM ONCOLOGIE

LENTESYMPOSIUM ONCOLOGIE LENTESYMPOSIUM ONCOLOGIE Brussel, 15.03.2014 Mevr. Renée Jacobs +32 2 891 09 35 rjacobs@klstjan.be Staging the Aging Symposium, 15.03.2014 Mvr. Renée Jacobs Aantal nieuwe kankerregistraties in België in

Nadere informatie

STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN

STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN Preventie van nieuwe valincidenten en letsel bij zelfstandig wonende ouderen. STAP 1: Screenen op valrisico in de eerste lijn. 1. Bent u de afgelopen

Nadere informatie

Lifting The Burden. in official relations with the World Health Organization. The Global Campaign against Headache

Lifting The Burden. in official relations with the World Health Organization. The Global Campaign against Headache HALT-90 Index* (Verloren tijd als gevolg van hoofdpijn 90 dagen) Mogelijk wordt u gevraagd deze korte vragenlijst voor het begin van de behandeling in te vullen. Uw antwoorden op de vijf eenvoudige vragen

Nadere informatie

Valpreventie az groeninge. Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014

Valpreventie az groeninge. Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014 Valpreventie az groeninge Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014 Video valpreventie Agenda Waarom valpreventie? Wat zijn de risicofactoren? Valpreventiebeleid az groeninge? Valkliniek? 3 Waarom

Nadere informatie

! "# #$ # # "!% & '# (% %&'%)

! # #$ # # !% & '# (% %&'%) BIJLAGE C: Model van formulier voor verlenging: Aanvraagformulier tot VERLENGING van de terugbetaling van een specialiteit opgenomen in 223000 van hoofdstuk IV van het K.B. van 21 december 2001 II Aanvraag

Nadere informatie

ROL VAN DE DIËTISTE IN HET ONCOLOGISCH PROCES. Gebracht door Nadieh Verhoest

ROL VAN DE DIËTISTE IN HET ONCOLOGISCH PROCES. Gebracht door Nadieh Verhoest ROL VAN DE DIËTISTE IN HET ONCOLOGISCH PROCES Gebracht door Nadieh Verhoest Programma Nationaal kankerplan Kankercachexie Voedingsplan bij cachexie Andere voedingsrichtlijnen Nationaal kankerplan L. Onkelinx

Nadere informatie

Osteoporose. informatiebrochure voor patiënten en familie. Imeldaziekenhuis

Osteoporose. informatiebrochure voor patiënten en familie. Imeldaziekenhuis Osteoporose informatiebrochure voor patiënten en familie Imeldaziekenhuis imelda omringt u met zorg Inhoud Wat is osteoporose? 3 De symptomen 3 Wat zijn de risicofactoren? 4 Preventie 5 Behandeling 8 Therapietrouw

Nadere informatie

Valincidenten bij ouderen: Valt het mee?

Valincidenten bij ouderen: Valt het mee? Valincidenten bij ouderen: Valt het mee? Michiel Hijwegen, geriatrie fysiotherapeut TSz Huub Maas, geriater TSz Waarom zijn valincidenten relevant? Uiting van kwetsbaarheid/negatieve gezondheidsuitkomsten

Nadere informatie

Diagnose en classificatie in de psychiatrie

Diagnose en classificatie in de psychiatrie Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de

Nadere informatie

Van harte welkom! Dit is een interactieve workshop Wij willen u vragen alvast de Socrative student app te downloaden op u telefoon

Van harte welkom! Dit is een interactieve workshop Wij willen u vragen alvast de Socrative student app te downloaden op u telefoon Van harte welkom! Dit is een interactieve workshop Wij willen u vragen alvast de Socrative student app te downloaden op u telefoon App Store/Play store: Socrative Of anders via: www.socrative.com To walk

Nadere informatie

Zo blijven ouderen op de been

Zo blijven ouderen op de been Zo blijven ouderen op de been Winne Kramer Msc winnekramer@casema.nl Inleiding 1. Val probleem 2. Cijfers 2017 Overlijden 65 plus na een val incident Ziekenhuis opnames 65 plus na val Spoedeisende hulp

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER

Nadere informatie

Postgraduaat Voeding en Oncologie

Postgraduaat Voeding en Oncologie Postgraduaat Voeding en Oncologie Opleidingsprogramma: 21 SP OPO: De fundamentele aspecten van kanker en kankerbehandeling : 3 SP 1. Inhoud Fundamentele aspecten van kanker, kankerbehandeling en voedingsinterventies

Nadere informatie

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen?

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Bianca Buurman, RN, PhD Afdeling ouderengeneeskunde AMC Amsterdam Levensverwachting en beperkingen in functioneren Van huidige generatie: 50 % nog in leven

Nadere informatie

Osteoporose. informatiebrochure voor patiënten en familie. Imeldaziekenhuis

Osteoporose. informatiebrochure voor patiënten en familie. Imeldaziekenhuis Osteoporose informatiebrochure voor patiënten en familie Imeldaziekenhuis imelda omringt u met zorg Inhoud Wat is osteoporose? 3 De symptomen 3 Wat zijn de risicofactoren? 4 Preventie 5 Behandeling 8 Therapietrouw

Nadere informatie

Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit

Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit Voeding en dementie hangen nauw samen Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit Voeding en dementie hangen nauw samen Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit De Wereldgezondheidsorganisatie

Nadere informatie

HET ZORGTRAJECT COGNITIE. Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen

HET ZORGTRAJECT COGNITIE. Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen Doelstelling Het zorgtraject

Nadere informatie

26/05/2015. Workshop assessment bij delier en depressie. Delirium. Screening. Delier? Vormen van delier

26/05/2015. Workshop assessment bij delier en depressie. Delirium. Screening. Delier? Vormen van delier Workshop assessment bij delier en depressie Delirium Jessie De Cock Ergotherapeut Gerontoloog titel 2 Delier? Aandachts- en bewustzijnsstoornis Acuut en fluctuerend Verandering in cognitie of ontwikkeling

Nadere informatie

1/04/2015 FRAILTY & ONDERVOEDING WAT IS ER AAN DE HAND? INHOUD INLEIDING. Inleiding Frailty en voeding Model Risico

1/04/2015 FRAILTY & ONDERVOEDING WAT IS ER AAN DE HAND? INHOUD INLEIDING. Inleiding Frailty en voeding Model Risico FRAILTY & ONDERVOEDING WAT IS ER AAN DE HAND? 1 INHOUD Inleiding Frailty en voeding Model Risico Traject Onderzoeksindicatie Discussie Besluit 2 INLEIDING 3 1 FRAILTY EN VOEDING Klinisch syndroom? Geen

Nadere informatie

Redactieleden en auteurs 5 Voorwoord 9 Leeswijzer 11

Redactieleden en auteurs 5 Voorwoord 9 Leeswijzer 11 Inhoud kort Redactieleden en auteurs 5 Voorwoord 9 Leeswijzer 11 Deel I Theoretische uitgangspunten 33 1 Inleiding 35 2 Verpleegkundige theorieën bij kwetsbare ouderen 49 3 Kansen en mogelijkheden van

Nadere informatie

Wat is osteoporose? Loopt u risico op osteoporose? Doe de test!

Wat is osteoporose? Loopt u risico op osteoporose? Doe de test! Wat is osteoporose? Loopt u risico op osteoporose? Doe de test! ASZ Info De Eén-minuut Osteoporose Risicotest Wat u niet kunt wijzigen: uw familiale geschiedenis 1. Is er osteoporose vastgesteld bij een

Nadere informatie

Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie. Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC)

Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie. Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC) Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC) overzicht Detectie van dementie - cognitieve screening in de eerste lijn - ADL evaluatie

Nadere informatie

Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018

Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018 Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018 Opbouw presentatie Wat is dementie Wat is DNA Wat is erfelijkheid Erfelijkheid

Nadere informatie

Voedingsmanagement in de Psychiatrie

Voedingsmanagement in de Psychiatrie Voedingsmanagement in de Psychiatrie Anneke van Hellemond, diëtist Anneke Wijtsma, diëtist 1 Inhoud presentatie Voedingsproblemen Overgewicht Metabool syndroom Verwijzen naar gespecialiseerd diëtist Behandelwijze

Nadere informatie

EXAMENVRAGEN GERIATRIE

EXAMENVRAGEN GERIATRIE EXAMENVRAGEN GERIATRIE WAARDOOR KUNNEN WE DE VERGRIJZING VAN DE STE BELGISCHE BEVOLKING SINDS HET BEGIN VAN DE 20 EEUW VERKLAREN EN WAT ZIJN DE VERWACHTINGEN VOOR DE STE EERSTE HELFT VAN DE 21 EEUW? Met

Nadere informatie

Bachelor in de verpleegkunde

Bachelor in de verpleegkunde BLOKWIJZER. Opleiding VERPLEEGKUNDE OF Bachelor in de verpleegkunde Academiejaar 06-07 de opleidingsfase Academiejaar 06-07 Blok. SMAAKMAKER de opleidingsfase Academiejaar 06-07 Blok.. BELANGRIJKE DATA

Nadere informatie

Coby Wijnen diëtist VSN

Coby Wijnen diëtist VSN netwerk diëtisten voor spierziekten Coby Wijnen diëtist VSN voeding bij polyneuropathie algemeen specifieke aandachtspunten vragen Liesbeth Verbruggen diëtist Tefa-Portanje voeding groei en onderhoud weerstand

Nadere informatie

Afstudeerrichting Geriatrische Revalidatie

Afstudeerrichting Geriatrische Revalidatie Prof. dr. Ivan BAUTMANS Afstudeerrichting Geriatrische Revalidatie I Bautmans http://www.who.int/ageing VERGRIJZING Levensverwachting in jaren op verschillende leeftijden, Vlaams Gewest, 2003. Mannen Vrouwen

Nadere informatie

ouderenzorg & Bepaal als huisarts het beleid op ouderenzorg in de praktijk.

ouderenzorg & Bepaal als huisarts het beleid op ouderenzorg in de praktijk. Uitnodiging nascholing voor huisartsen en Praktijkondersteuner/-verpleegkundige L e e r g a n g ouderenzorg Handreikingen voor de aanpak van ouderenzorg in praktijk! Breder kijken tijdens het spreekuur

Nadere informatie

Fractuur- en Osteoporose Polikliniek

Fractuur- en Osteoporose Polikliniek Fractuur- en Osteoporose Polikliniek 1 Patiënten van 50 jaar en ouder die in ons ziekenhuis behandeld worden voor een botbreuk kunnen zich laten onderzoeken op osteoporose (botontkalking). Opsporing en

Nadere informatie

Concordantietabel boek V Omgevingsfactoren en fysische agentia van de codex welzijn op het werk

Concordantietabel boek V Omgevingsfactoren en fysische agentia van de codex welzijn op het werk Concordantietabel boek V Omgevingsfactoren en fysische agentia van de codex welzijn op het werk Koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren KB 4/6/2012 thermische omgevingsfactoren

Nadere informatie

Rooming-in bij kwetsbare ouderen met een delirium

Rooming-in bij kwetsbare ouderen met een delirium Rooming-in bij kwetsbare ouderen met een delirium Isala S. van der Zwaag, verpleegkundig specialist ouderengeneeskunde 24 november 2017 Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Geriatriefysiotherapie: Frailty:

Geriatriefysiotherapie: Frailty: Geriatriefysiotherapie: Frailty: Risicofactoren voor Frailty: Vrouwelijk geslacht Hoge leeftijd Lage opleiding Het aantal chronische ziekten Lage BMI < 23 Hoge BMI >30 MMSE

Nadere informatie

Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie

Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie DEMENTIE Opbouw praatje Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie Definitie dementie Dementie is een syndromale diagnose, een ziekte

Nadere informatie

Protocol 3 : Alternatieve zorg en zorgondersteuning voor kwetsbare ouderen. Presentatie van Instrumenten voor Gegevensverzameling

Protocol 3 : Alternatieve zorg en zorgondersteuning voor kwetsbare ouderen. Presentatie van Instrumenten voor Gegevensverzameling Protocol 3 : Alternatieve zorg en zorgondersteuning voor kwetsbare ouderen Presentatie van Instrumenten voor Gegevensverzameling 1 Protocol 3 Selectiecriteria P3 Gegevensverzameling Vragenlijsten Overzicht

Nadere informatie

Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013

Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Hoeveel mensen in Nederland hebben dementie? 16.5 miljoen Nederlanders; 2.5 miljoen hiervan is 65+ (15%)

Nadere informatie

Comprehensive Geriatric Assessment

Comprehensive Geriatric Assessment Comprehensive Geriatric Assessment Joris Vlaemynck, geriatrisch verpleegkundige Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) Definitie multidisciplinair onderzoek waarbij de multipele problemen van een oudere

Nadere informatie

Coby Wijnen diëtist VSN

Coby Wijnen diëtist VSN netwerk diëtisten voor spierziekten Coby Wijnen diëtist VSN voeding groei en onderhoud weerstand en conditie lekker en gezellig secundaire gevolgen spierziekten minder bewegen gevolgen voor voeding: gewicht

Nadere informatie

The RIGHT food is the best medicine

The RIGHT food is the best medicine The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid

Nadere informatie

Frauke Thomsen diëtist St. Maartenskliniek Coby Wijnen diëtist VSN

Frauke Thomsen diëtist St. Maartenskliniek Coby Wijnen diëtist VSN netwerk diëtisten voor spierziekten Frauke Thomsen diëtist St. Maartenskliniek Coby Wijnen diëtist VSN Voeding bij PPS/LS/HSP Vragen Femke Belder diëtist Sorgente voeding groei en onderhoud weerstand en

Nadere informatie

Geriatrische supportteams naar Vlaams voorbeeld. Katleen Fagard, MD Mieke Deschodt, RN, MSc

Geriatrische supportteams naar Vlaams voorbeeld. Katleen Fagard, MD Mieke Deschodt, RN, MSc Geriatrische supportteams naar Vlaams voorbeeld Katleen Fagard, MD Mieke Deschodt, RN, MSc Interne Liaison Geriatrie DEEL 1 - Inleiding - Wettelijke bepalingen in België - De Belgische realiteit DEEL 2

Nadere informatie

Ondervoeding bij ouderen. J.P.Baeyens Co-Chair European Nutrition for Health Alliance

Ondervoeding bij ouderen. J.P.Baeyens Co-Chair European Nutrition for Health Alliance Ondervoeding bij ouderen J.P.Baeyens Co-Chair European Nutrition for Health Alliance Overzicht presentatie Wie is de European Nutrition for Health Alliance? Wat betekent voeding? 4 problemen: 1. Niemand

Nadere informatie

Osteoporose Botontkalking Hou je je broze botten heel? Vakgroep Reumatologie P. van Oijen, reumatoloog J. van der Donk, osteoporoseverpleegkundige

Osteoporose Botontkalking Hou je je broze botten heel? Vakgroep Reumatologie P. van Oijen, reumatoloog J. van der Donk, osteoporoseverpleegkundige Osteoporose Botontkalking Hou je je broze botten heel? Vakgroep Reumatologie P. van Oijen, reumatoloog J. van der Donk, osteoporoseverpleegkundige Wat is botontkalking? Definitie osteoporose Een systemische

Nadere informatie

Depressie. Informatiefolder voor zorgteam. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober

Depressie. Informatiefolder voor zorgteam. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober Depressie Informatiefolder voor zorgteam Zorgprogramma Doen bij Depressie Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken zijn bij de zorg voor een cliënt bij wie een depressie

Nadere informatie

Oud, geriatrisch en ook nog kanker. Mariska Boer Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Groene Hart Ziekenhuis Gouda

Oud, geriatrisch en ook nog kanker. Mariska Boer Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Groene Hart Ziekenhuis Gouda Oud, geriatrisch en ook nog kanker Mariska Boer Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Groene Hart Ziekenhuis Gouda Kanker treft vooral oudere personen aantal nieuwe diagnosen van kanker Nederland in

Nadere informatie

Infobrochure Osteoporose - Aclasta

Infobrochure Osteoporose - Aclasta Infobrochure Osteoporose - Aclasta Welkom Osteoporose Osteoporose In deze brochure geven wij u informatie over deze ziekte, de behandeling en wat u zelf kan doen. Osteoporose is een algemene ziekte van

Nadere informatie

GRZ vanuit het perspectief van de klinisch geriater samenwerken in de ouderengeneeskunde

GRZ vanuit het perspectief van de klinisch geriater samenwerken in de ouderengeneeskunde GRZ vanuit het perspectief van de klinisch geriater samenwerken in de ouderengeneeskunde Arend Arends, klinisch geriater Topzorg voor ouderen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Lijst van auteurs 1. Inleiding 5 Koos van Nugteren. Anatomie 5 Anatomische variaties 9 Pathologie 19 Literatuur 21

Lijst van auteurs 1. Inleiding 5 Koos van Nugteren. Anatomie 5 Anatomische variaties 9 Pathologie 19 Literatuur 21 Lijst van auteurs 1 Verwijzingen naar eerder verschenen Orthopedische casuïstiek 3 Inleiding 5 Anatomie 5 Anatomische variaties 9 Pathologie 19 Literatuur 21 1 Chronische, bilaterale anterieure kniepijn

Nadere informatie

Plan van aanpak. Module Verdieping in de beroepspraktijk. Preventie en behandeling van het delier bij klinische patiënten van 70 jaar en ouder.

Plan van aanpak. Module Verdieping in de beroepspraktijk. Preventie en behandeling van het delier bij klinische patiënten van 70 jaar en ouder. Plan van aanpak Module Verdieping in de beroepspraktijk Preventie en behandeling van het delier bij klinische patiënten van 70 jaar en ouder. Naam : Renate Agterhof Student nummer : 1002628 E-mailadres

Nadere informatie