HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN

Transcriptie

1 HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht

2 HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER JAAR HUN HEUP? A B C D

3

4

5 FUNCTIEVERLIES NA ZIEKENHUISOPNAME Is een verlies in zelf zorg activiteiten of een verlies in het vermogen tot zelfzorg. Activiteiten van het Dagelijks Leven (ADL) zoals baden, kleden, eten, transfer van bed naar stoel, naar het toilet gaan. Instrumentele Activiteiten van het Dagelijks Leven (IADL) zoals boodschappen doen, huishouden, telefoneren, medicatie innemen, financieren beheren en reizen. > 30-60% van de 65plussers (Hoogerduijn et al, 2006)

6 PERCENTAGE 65+ MET THUISZORG OF VERZORGINGS/VERPLEEGHUIS A. 10% thuiszorg & 3% verzorgings/verpleeghuis B. 20% thuiszorg & 7% verzorgings/verpleeghuis C. 30% thuiszorg & 15 % verzorgings/verpleeghuis D. 40% thuiszorg & 20% verzorgings/verpleeghuis

7 percentage van totale bevolking aandeel ouderen in de Nederlandse bevolking jr (%) 80+jr (%) jaar

8 OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS In 2005 per inwoners tussen de 65 en de 80 jaar klinische opnames boven de 80 jaar klinische opnames Tegenover klinische opnames bij alle leeftijden (

9 GEMIDDELDE LIGDUUR KLINISCHE OPNAMES Tussen de 65 en 80 jaar: 8.7 dagen Boven de 80 jaar: 11 dagen Tegenover 6.8 dagen voor alle leeftijden Afgelopen 20 jaar: afname opnames patiënten < 60 jaar, stijging opnames patiënten > 60 jaar

10 Of men ouderdom een ziekte noemt of een ziekmakende dispositie of een dispositie tussen gezondheid en ziekte, of gezondheid met dispositie (tot ouderdomsziekten), zulke vragen mogen desnoods dwazen bezighouden, ze leiden intussen tot niets. Het is nodig te weten hoe het lichaam van oude mensen zo gemakkelijk door ziekte wordt overvallen, hoe men oude mensen weer op kracht kan brengen nadat ze van ziekte zijn genezen. (Galenus, 200 nc)

11

12

13 HOE VAAK KOMT MULTIMORBIDITEIT VOOR BIJ OUDEREN? A. 20% B. 40% C. 60% D. 80%

14

15 Gewone veroudering BEDRUST Creditor, M. C. Ann Intern Med 1993;118: VERPLEEGHUIS

16 OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS Decubitus, infecties, ondervoeding, uitdroging, incontinentie, delirium, depressie, vallen, functieverlies

17 GEVOLGEN Langere opnameduur Meer sterfte Verlies van functionaliteit Meer zorg na ontslag (Schuurmans, 2010, Inouye et al, 2007)

18 112 cardiochirurgische patiënten, gemiddelde leeftijd van 70 jaar 21% post operatief delier 11 dagen langere opnameduur Na 1 jaar: Overleden: 12.5% versus 4.5% Heropgenomen: 47.6% versus 32.6% Geheugenstoornissen: 31.6% versus 22.6% Concentratie problemen: 36.8% versus 20.2% Slaapproblemen: 47.4% versus 23.8% Delirium: a symptom of how hospital care is (Koster et al, 2008, 2009) failing older persons and a window to improve quality of hospital care. (Inouye SK et al, 1999) Delirium: indicator van falende ziekenhuiszorg voor ouderen. (Schuurmans, 2006)

19 WAT KUNNEN WE DOEN? Risico assessment Preventie Vroegsignalering Interventie Van decubitus, infecties, ondervoeding, uitdroging, incontinentie, delirium, depressie, vallen, functieverlies OF?

20 Syndromen: een groep van signalen en symptomen die gelijk optreden en een bijzondere abnormaliteit karakteriseren Geen enkelvoudig klinisch pad Verschillende combinaties van risicofactoren en oorzaken kunnen leiden tot zelfde probleem (Inouye et al, 2007)

21

22 GEDEELDE RISICOFACTOREN Hogere leeftijd Cognitieve beperking Functiebeperking Mobiliteitsstoornissen (Inouye, 2007) KWETSBARE OUDEREN Kwetsbaarheid is een specifieke conditie bij ouderen die geassocieerd is met verhoogd risico op vooral fysiek functieverlies. Kwetsbare personen zijn vaker oud, heben meer dan één (chronische) aandoening, meer lichamelijke beperkingen en een slechtere gepercipieerde gezondheid (vms)

23 HOEVEEL % VAN DE 65PLUSSERS IN NEDERLAND VORM VAN DEMENTIE? 1. 10% 2. 15% 3. 20% 4. 25%

24 65-70 jaar: 2.5 % jaar: 5 % jaar: 10 % jaar: 20 % >85 jaar: 40 %

25 Opleiding na 14 de jaar? Hulp nodig bij reizen? ISAR-HP Gebruik loop hulpmiddel? Voor opname hulp bij IADL? (Hoogerduijn, 2011)

26

27 PREVENTIE DELIRIUM Gecontroleerde klinische trial bij 852 patiënten van 70 jaar en ouder afdeling Interne geneeskunde Interventieprotocollen gericht op oriëntatie therapeutische activiteiten vroege mobilisatie gehoor- en visus optimalisatie voldoende vochtbalans slaap bevordering uitgevoerd door een getrainde multidisciplinaire groep samen met getrainde vrijwilligers. Resultaat: incidentie delirium significant lager (9.9% versus 15%) (Inouye et al, 1999)

28 MEERDERE COMPLICATIES GELIJKTIJDIG Hospital Elder Life Program Nurses Improving Care for Health System Elders (Inouye et al, 2003, Nieuw perspectief: > Pre-opname interventies (Hulzebos et al, 2006, Van Herck et al, 2010, Cohen et al, 2011) > Ziekenhuis thuis (hospital at home) (Sheppard et al, 2008, Aimoni Ricaudo et al, 2008, Matilla et al, 2011)

29

30

31 WAT WE OOK DOEN Een evidence based richtlijn in de kast heeft geen effect Adherence speelt een belangrijke onafhankelijke rol in het effect (Inouye et al, 2003)

32 VERANDEREN Interne support Effectief klinisch leiderschap Integratie met bestaande zorg Loyaliteit aan het programma Positieve uitkomsten Vasthouden momentum ondanks onrealitische tijdsschema s en beperkte middelen (Bradley et al, 2005 )

33 VERPLEEGKUNDIGEN EN OUDEREN Kennis ontbreekt Attitude negatief Context die geen prioriteit geeft aan problemen van ouderen (Dahlke & Phinney, 2008)

34 HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Verandering in denken Verandering in doen Preventie Continuïteit Rol van ouderen zelf

35 OP LEEFTIJD: THUIS IN HET ZIEKENHUIS

36 Joint care programma

37