Osteoporose: de feiten

Transcriptie

1 Reinier de Graaf Groep Osteoporose: de feiten Dieu Donne Niesten Orthopedisch chirurg RdGG

2 CBO richtlijn 2011 Osteoporose is een chronische aandoening die in hoofdzaak bij ouderen voorkomt Mede als gevolg van de vergrijzing en de life-style neemt het aantal patiënten sterk toe Daarnaast hebben ouderen vaak co-morbiditeit en gebruiken daardoor nogal eens medicijnen die osteoporose en of het valrisico en het daarbij behorende fractuur risico doen verhogen

3 International Osteoporosis Foundation (IOF) Wereldwijd veroorzaakt osteoporose 8,9 milioen fracturen per jaar. Dat zijn 3 fracturen per seconde Wereldwijd hebben 200 miljoen vrouwen osteoporose vrouwen 60 jaar 10% vrouwen 70 jaar 20% vrouwen 80 jaar 40% vrouwen 90 jaar 66%

4 International Osteoporosis Foundation (IOF) Bij vrouwen: 80% vd onderarm fracturen Vrouw/man ratio 1,6 75% vd humerus fracturen 70% vd heup fracturen 58% vd wervel fracturen 75% van al deze fracturen komt voor bij patiënten ouder dan 65 jaar

5 Osteoporose Stichting Vallen In Nederland komen jaarlijks 270 duizend mensen ten val ( rivm 2008) Daarvan loopt 6% een heupfractuur op

6 Osteoporose Stichting Breken Iedere 6 minuten breekt in Nederland iemand een skeletonderdeel als gevolg van osteoporose In Nederland hebben ruim mensen osteoporose Kosten geschat op 750 miljoen euro per jaar (inclusief de kosten van heupfracturen) Bron: RIVM

7 Osteoporose Stichting Breken mensen boven de 55 jaar lopen jaarlijks een fractuur op heupfracturen pols en onderarm fracturen wervel fracturen andere botbreuken ( Bron: Prismant, LMR)

8 Osteoporose Stichting 70% van de mensen met osteoporose weet zelf niet dat ze dit hebben 70% van de mensen met de diagnose osteoporose wordt niet adequaat behandelt 80% van de mensen boven de 55 jaar, die met een breuk in het ziekenhuis komen, wordt niet nader onderzocht op osteoporose

9 Wist u dat Het risico op een heupfractuur bij vrouwen ligt tussen 11-18% en dat is gelijk aan het gecombineerde risico van borst, ovarium en uteruscarcinoom Wervelfracturen komen 2 tot 3 keer vaker voor dan heupfracturen alleen 1/3 hiervan wordt maar gediagnosticeerd

10 Dit is nog maar het begin Het aantal 65 jarigen zal rond 2040 zijn verdubbeld Men verwacht rond ,26 miljoen heupfracturen wereldwijd per jaar

11

12 Toename van het aantal ouderen in de EU ouder dan 65 jaar

13 Osteoporose in de EU

14

15 En de kosten? Vandaag in Europa geschat op 31 miljard Euro Rond 2050 in Europa geschat op 76 miljard Euro

16

17 Heupfracturen

18 Aantal heupfracturen per jaar in Nederland > of nog meer?

19 Niet alleen Nederland In Nederland rond de heupfracturen per jaar en men verwacht rond per jaar UK heupfracturen in 2015 worden er verwacht USA: heupfracturen en in 2050 worden er verwacht

20 Heupfractuur risico bij mannen

21 Heupfractuur risico bij vrouwen

22 Heupfractuur risico mannen en vrouwen

23 Maar het zijn niet alleen de kosten Ook de kwaliteit van leven heeft zwaar te lijden

24

25 Het profiel van de collum patiënt Meestal een vrouw Gemiddelde leeftijd jaar 20-40% komt al uit een geïnstitutionaliseerde omgeving Gemiddeld 1,1 tot 2,5 bijkomende aandoeningen

26 Collum # leeftijdsverdeling

27 Prognose algemeen 20% van de patiënten met een heupfractuur overlijdt binnen een jaar 30% ondervindt een belemmering in de ADL 40% is niet meer in staat zelfstandig zonder hulpmiddel te lopen 25% heeft chronische zorg nodig Cooper, American Journal of Medicine 1997

28 De prognose anno 1993 Boereboom NTVG % overlijdt in het ziekenhuis 60% ging terug naar de plaats van herkomst 26% naar het verpleeghuis 7% naar het verzorgingshuis

29 Sterfte naar leeftijd en geslacht bij collum #

30 Mortaliteit: De prognose anno 2007 Van Baalen 2003, Tjeenk maanden 16-28% 1 jaar 22-37% (33% vd mannen, 24% vd vrouwen) 5 jaar 55% ( 5 jaarsoverleving van 45%) 40-60% haalt de mobiliteit van voor de breuk 30% haalt de activiteiten van voor de breuk

31 De prognose op dit moment. R.van Baalen; hipfracture in the eldery, proefschrift 2003 Het versneld ontslaan naar een vph na een heupfractuur heeft geen invloed op het herstel en de revalidatie Het versneld ontslaan naar een verpleeghuis maakt ziekenhuisbedden vrij. In heel Nederland zouden hierdoor bedden vrij komen. Bij de opzet van een revalidatie afdeling voor heupfracturen moet rekening gehouden worden met een opnameduur van 1 maand, een mortaliteit van 15% en 20% van de patiënten blijft langer dan 4 maanden Ruim 2/3 van de patiënten maakt gedurende de opname meerdere (gemiddeld 4) complicaties door

32 Determinants of outcome in hip fracture patient care Anne Vochteloo 2013 Leeftijd, dementie en een lage ADL activiteit zijn de belangrijkste risicofactoren voor het terugkeren naar de plaats van herkomst na een heupfractuur Delier en een laag ADL nivo geven een verhoogde kans op verlies van mobiliteit na een heupfractuur Patienten die geen hulpmiddel voor het lopen hebben ten tijde van hun heupfractuur hebben een groter risico hun mobiliteit te verliezen

33 Osteoporotische wervel fracturen Wervel fracturen komen eigenlijk het meest voor maar er wordt geschat dat maar bij 1/3 van het werkelijk aantal de diagnose wordt gesteld

34 Osteoporotische wervel fracturen Leiden tot pijn Hoogte verlies van de wervels, deformiteit, kyphose Verminderde longfunctie

35 Vertebral fractures in geriatric patients H. van der Jagt-Willems 2014 Kunnen spontaan ontstaan, zonder trauma Prevalentie van 51 % Geven wel klachten Verhoogde kans op meer wervelfracturen Toegenomen kyphose geeft meer kans op vallen Screening is zinvol bij het geriatrisch onderzoek Osteoporose medicatie bij levensverwachting langer dan 6 maanden bij een hoogte verlies van ten minste 25%

36 Nog meer risico factoren

37 Risico factoren Leeftijd is een belangrijke risicofactor voor een fractuur, met verdubbeling van het fractuurrisico per decade vanaf het 50ste levensjaar. Een lage botdichtheid verhoogt het risico op fracturen: globaal gaat een 1 SD lagere BMD gepaard met een tweemaal hogere fractuurkans. Een laag lichaamsgewicht is een risicofactor is voor fracturen. Vooral bij een BMI <20 kg/m2 en een gewicht onder de 60 kg.

38 Genetische factoren Een vader of moeder met een doorgemaakte fractuur, vooral van de heup, geeft een verhoogd fractuurrisico dat oploopt tot 2.3, onafhankelijk van de botdichtheid.

39 Life-style risicofactoren Het gebruik van 3 eenheden alcohol gemiddeld per dag het risico op fracturen verhoogt. Roken verhoogt het risico op fracturen in het algemeen.

40 Mobiliteit Het is aangetoond dat verminderde mobiliteit (hulpmiddel bij lopen of >4 weken niet lopen in het laatste jaar) een risicofactor is voor fracturen

41 Val risico Het merendeel van de mannen en vrouwen (> 50 jaar) met een recente klinische fractuur hebben boten valgerelateerde risicofactoren Mannen en vrouwen (> 60 jaar) met een heupfractuur hebben een overeenkomende set van risicofactoren: een lage botmineraaldichtheid (BMD), balansstoornissen (postural sway), quadricepsspierzwakte, een valvoorgeschiedenis en een eerdere fractuur.

42 Val risico Jongere ouderen (65-74) vallen vaak buitenshuis en vaak spelen externe factoren een rol Oude ouderen (75+) vallen vaker binnenshuis tgv intrinsieke oorzaken

43 Belangrijke risicofactoren voor het Mobiliteitsstoornissen Eerdere valpartijen Psychofarmaca Moeite met ADL activiteiten Lichamelijke activiteit Gewrichtsaandoeningen Visusstoornissen Urine-incontinentie Ziekte van Parkinson Duizeligheid Polyfarmacie Depressieve stoornissen Cognitieve stoornissen vallen

44 Klaas Hartholt 2011

45 Uw eigen risico bepalen Zie uw bijlage. Als PDF te downloaden bij de stichting

46 4th FFN Global Congress september

47 Bedankt voor u aandacht en nu wakker worden