Botbreuken en osteoporose. Nucleaire geneeskunde

Transcriptie

1 Botbreuken en osteoporose Nucleaire geneeskunde imelda omringt u met zorg

2 2 Nota s

3 Inhoud Welkom. 4 Wat is osteoporose? 5 Wat zijn de gevolgen van osteoporose? 7 Hoe wordt de diagnose gesteld? 8 Wat is uw risico op osteoporose? 10 Wanneer moet u zich laten testen? 11 Hoe verloopt het onderzoek? 11 73

4 Welkom Beste patiënt(e), Hebt u een breuk opgelopen na een val? Dan kan deze brochure interessant zijn voor u. Niet elke val leidt tot een breuk. Naarmate u ouder wordt, is de kans groter dat u bij het vallen een breuk oploopt. Dit kan komen doordat uw bot brozer is geworden. Deze aandoening, namelijk 'het brozer worden van de botten' wordt osteoporose genoemd. 4 Indien u na een kleine val (struikelen, voet omslaan, uitglijden of slechts bij een stoot,...) een breuk oploopt, is er een reële kans dat u osteoporose heeft. Via een bepaald onderzoek (botdensitometrie of botmeting), kan men meten of u osteoporose heeft. In deze folder vindt u meer uitleg over osteoporose en botmeting.

5 Wat is osteoporose? Het bot is een levend weefsel dat voortdurend wordt afgebroken en terug wordt opgebouwd. Bij gezonde volwassenen zijn die botafbraak en botaanmaak in evenwicht. Zo worden kleine beschadigingen hersteld en blijft het bot sterk. Wanneer de botafbraak echter sneller verloopt dan de botaanmaak, wordt het bot broos. In dat geval verlies je botmassa en is de structuur van het bot verzwakt. Dit noemen we osteoporose of botontkalking. Osteoporose voelt u niet. U merkt niet dat u botontkalking heeft totdat u een bot breekt. Osteoporose komt veel voor. Wereldwijd krijgt 1 op de 3 vrouwen en 1 op de 8 mannen boven de 50 jaar osteoporose. 75 Normaal bot Broos bot bij osteoporose

6 Osteoporose is een stille ziekte. De aandoening begint geleidelijk, zonder klachten. Het is mogelijk dat u of uw arts tijdig de risicofactoren herkent en de arts dan osteoporose vaststelt. In dat geval kan de aandoening in een vroeg stadium behandeld worden. Maar vaak wordt pas na een botbreuk duidelijk dat u osteoporose heeft. 6 Vervorming van de wervelkolom

7 Wat zijn de gevolgen van osteoporose? Breuken (fracturen) zijn de meest voorkomende complicaties van osteoporose. Osteoporotische fracturen komen het meest voor ter hoogte van de pols, wervel of heup. Indien osteoporose niet tijdig behandeld wordt, kunnen de gevolgen ernstig zijn. Bij wervelfracturen ten gevolge van osteoporose zakt de wervel in (wervelindeuking). Dit kan na een val gebeuren en gaat dan steeds gepaard met hevige rugpijn welke slechts zeer traag geneest. Uw ruggenwervels kunnen ook heel geleidelijk aan inzakken. Hierdoor krijgt u steeds meer rugpijn, vooral bij beweging. Naarmate er meer wervels inzakken, wordt de wervelkolom korter. U wordt dan kleiner en er treden vervormingen van de wervelkolom op. Door de inzakkende wervels krijgt u bredere flanken en een voorovergebogen houding. 7 Bij een heupfractuur is een operatie meestal onvermijdelijk en na de hospitalisatie volgt een lange revalidatieperiode. Soms wordt er geen volledig herstel bekomen en bent u minder mobiel dan voorheen. Na het oplopen van een osteoporotische fractuur hebt u 10% kans om een nieuwe breuk op te lopen binnen de 2 jaar.

8 Hoe wordt de diagnose gesteld? Botdensitometrie: De botdichtheid wordt gemeten door middel van botdensitometrie. Dit onderzoek bepaalt de sterkte van uw beenderen en test of u al dan niet aan osteoporose (botontkalking) lijdt. Uw arts laat uw botdichtheid meten als u een breuk hebt opgelopen of als u aantoonbare risicofactoren voor osteoporose heeft (zie verder in de tekst). Het onderzoek kent verschillende benamingen: botdensitometrie, botdensiteitsmeting, BMD (bone mineral density), BMC (bone mineral content) of DEXA (genoemd naar het type meetapparaat), maar vaak wordt het simpelweg botmeting genoemd. 8 Botdensitometer

9 Röntgen-onderzoek: Indien uw arts vermoedt dat u een ingedeukte wervel heeft, wordt in de eerste plaats een röntgen-opname van de wervelzuil verricht om de hoogte van de wervels te evalueren. Naargelang het resultaat, kan het zijn dat er nog bijkomende onderzoeken dienen te gebeuren (botdensitometrie, CT, botscintigrafie, ). 79 Röntgen-onderzoek met visualisatie van een wervelindeuking

10 Wat is uw risico op osteoporose? Osteoporose komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen doordat er een versneld botverlies optreedt vanaf de menopauze. Dit versneld botverlies is te wijten aan de verminderde aanmaak van vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogenen), die een rol spelen in het botaanmaakproces. Ook mannen kunnen osteoporose krijgen, maar meestal op latere leeftijd (> 70 j) dan de vrouwen. Bij personen boven de 50 jaar, die na een lichte val of stoot iets breken, is de kans op osteoporose groter. 10 Er zijn bepaalde hormonale en/of metabole aandoeningen die leiden tot osteoporose (hyperparathyroidie, hyperprolactinemie, chronische nierinsufficiëntie, reumatoide arthritis, malabsorptie,...) Bepaalde medicatie geeft eveneens een verhoogde kans op osteoporose: langdurig cortisone-gebruik, anti-hormonale therapie bij borst- en prostaatkanker en antiepileptica. Er zijn tevens bepaalde factoren die het risico op osteoporose verhogen. Deze risicofactoren omvatten een tengere lichaamsbouw, familiale aanleg (heupfractuur bij moeder), maandenlang weinig lichaamsbeweging, roken, overmatig alcoholgebruik,...

11 Wanneer moet u zich laten testen? Indien u meer dan 50 jaar bent en u een breuk opliep ten gevolge van een lichte val of stoot. Indien u meer dan 50 jaar bent en u reeds een wervelindeuking opliep. Indien u voor uw 45ste in de menopauze was. Indien u een vrouw bent van meer dan 65 jaar oud en iemand in uw dichte familie (moeder, vader, broer, zus) een heupfractuur opliep. Praat er over met uw huisarts of uw behandelende arts. Hij/zij kan u adviseren of dit onderzoek voor u van toepassing is. Hoe verloopt het onderzoek? 11 Er is geen bijzondere voorbereiding nodig. U moet plaatsnemen op een onderzoeksbed, terwijl het meettoestel ter hoogte van de lage rug en de heupen over u schuift. De meting duurt 5 à 10 minuten. Nadien bespreekt de arts kort de resultaten met u. Het onderzoek gebeurt elke weekdag op afspraak (tel: dienst nucleaire geneeskunde). U dient steeds een aanvraag van uw huisarts of behandelend specialist mee te hebben.

12 Wat Contacten is kanker? Dienst nucleaire geneeskunde Dr. Isabelle D Hoore Dr. Alexandra De Waele Afspraken: Z I E K E N H U I S Imeldaziekenhuis Imeldalaan Bonheiden WZC Den Olm Schoolstraat Bonheiden R00