Samenwerkingsprogramma Zuidoost

Transcriptie

1 Samenwerkingsprogramma Zuidoost Workshops Schooljaar Aanbod november 2011

2 Voorwoord Geachte directie, Dit schooljaar organiseert het Projectenbureau Primair Onderwijs Zuidoost in opdracht van de gezamenlijke besturen workshops voor leerkrachten in het basisonderwijs in Zuidoost. Op vijf woensdagmiddagen (verspreid over het schooljaar) kunnen zij deelnemen aan workshops rond de inhoudelijke thema s opbrengstgericht werken (rekenen en taal) en passend onderwijs. De workshops worden aangeboden in november 2011 (2 middagen) en in de periode januari tot en met maart 2012 (3 middagen). In de eerste periode trekken we de lijn van opbrengstgericht werken door. In het voorjaar van 2012 ligt de focus sterker op passend onderwijs. In deze studiegids vindt u het aanbod in de eerste periode. De kosten van de workshops worden gedragen door de gezamenlijke besturen. Aan deelname zijn voor uw school daarom geen kosten verbonden. Aanmelden Aanmelding van leerkrachten verloopt via de directies van de scholen. U kunt gebruikmaken van het aanmeldingsformulier achter in deze brochure of de apart meegezonden formulieren. Wij verzoeken u per workshop een apart formulier te gebruiken. Aanmelden voor de workshops in november kan tot uiterlijk 1 oktober Ongeveer een week voor de workshop ontvangt u praktische informatie over de locatie en eventueel mee te brengen materialen. Wij verzoeken u vriendelijk deze informatie door te geven aan de collega s die u hebt aangemeld. Deelnemers ontvangen na afloop een bewijs van deelname. Graag wijzen wij u op de mogelijkheid om een of meer workshops op te nemen in het POP. Wij hopen veel van uw leerkrachten te mogen begroeten! Met vriendelijke groet, Marijke van den Broek Directeur

3 Overzicht workshops Pagina 1.1 Handelen op basis van groepsplannen woensdag 2 november Rekenen voor kleuters: spelenderwijs werken aan getalinzicht woensdag 2 november Werkvormen voor automatisering bij rekenen woensdag 2 november Gebruik van het digibord in de rekenles woensdag 2 november 2011 en woensdag 16 november Hulp aan zwakke rekenaars (leerjaar 3 t/m 8) woensdag 2 november Rekenen voor kleuters: spelenderwijs werken aan getalinzicht (vervolg) woensdag 16 november Rekenen voor kleuters: domein Meten woensdag 16 november Leren van het kladblaadje woensdag 16 november Taalhulp bij realistisch rekenen woensdag 16 november Reken(werk)gesprek voeren met leerlingen woensdag 16 november

4 1.1 Handelen op basis van groepsplannen Van elke leerkracht wordt verwacht dat hij/zij in staat is een groepsplan te maken op basis van het leerlingvolgsysteem. In deze workshop gaan we een stap verder: u leert op basis van dit plan de instructies en lessen zó vorm te geven dat u in kunt spelen op de onderwijsbehoefte van elke leerling. Denk hierbij aan het gebruik van verschillende vormen van instructie (differentiatie in instructie), bijvoorbeeld in kleine groepjes of het inzetten van een instructietafel. De workshop is heel praktisch van aard. De docent zal kort de kern van handelingsgericht werken met groepsplannen en instructievormen opfrissen, waarna u in groepjes aan de gang gaat met opdrachten rond uw eigen groepsplannen. U wordt daarom gevraagd een eigen groepsplan mee te nemen. Tussen opdrachten door wordt er teruggekoppeld en is er ruimte voor vragen en uitwisseling tussen deelnemers. Na deze workshop bent u in staat om aan de hand van een groepsplan een lesplan op te stellen. Datum en tijd: Woensdag 2 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 3 t/m 8 Berber Klein - Orthopedagoog en Opleider Speciale Onderwijszorg bij VU Onderwijscentrum Wij laten u ongeveer een week vóór de workshop weten waar deze 4

5 1.2 Rekenen voor kleuters: spelenderwijs werken aan getalinzicht (herhaling) Kun je tellen, tel dan mee! Jonge kinderen vinden het leuk om te tellen. De meeste kleuters kunnen eind groep 2 wel tot twintig tellen. Maar wat betekent twintig nou precies? Hoeveel is dat? Is twintig snoepjes evenveel als twintig chocoladerepen? Voordat kinderen hierin inzicht hebben, zullen ze eerst veel ervaring moeten opdoen met o.a. vergelijken en ordenen, omgaan met hoeveelheden, telspelletjes met bijvoorbeeld dobbelstenen etc. Bij deze workshop worden ook voorbeelden gegeven uit de boeken Spelend Rekenen en Nóg beter rekenen. Alle tussendoelen van het domein Tellen en Getalbegrip komen kort en bondig aan bod met duidelijke voorbeelden uit de praktijk. Daarna gaat u praktijkervaringen uitwisselen rondom dit domein. Wij verzoeken u hiervoor een succesvol voorbeeld uit uw eigen praktijk mee te brengen (beschrijving, materialen of foto s). Waarom was dit zo n goede activiteit? Welke tussendoelen kwamen er aan bod? Hoe zijn de kinderen uitgedaagd? Na deze workshop hebt u kennisgemaakt met alle onderdelen van het domein Tellen en Getalbegrip. Hierdoor kunt u beter aansluiten bij het rekenniveau van de kinderen en kunt u met de vele gevarieerde activiteiten meteen in de eigen groep aan de slag. Datum en tijd: Woensdag 2 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 1 en 2 Willeke Beuker - Rekenspecialist ABC Ine van Schijndel-Boel - Trainer Onderwijs Maak Je Samen Wij laten u ongeveer een week vóór de workshop weten waar deze 5

6 1.3 Werkvormen voor automatisering bij rekenen (herhaling) Is automatiseren écht zo belangrijk bij het rekenwiskundeonderwijs? Wát automatiseer je en hoe doe je dit op een verantwoorde én afwisselende manier? En zijn de automatiseringsoefeningen in de rekenmethoden wel voldoende, of is er meer nodig? Vragen waarop u in deze workshop een antwoord krijgt. Na een korte theoretische onderbouwing stellen we de lespraktijk centraal. We bespreken welke kansen en mogelijkheden er binnen de dagelijkse rekenles aanwezig zijn om structureel op een voor de leerlingen aantrekkelijke manier aandacht te besteden aan het automatiseren bij het rekenen. Tijdens de workshop zullen we eerst met elkaar de betekenis van het automatiseren bij het rekenwiskundeonderwijs verkennen. Daarna zullen we kennismaken met verschillende automatiseringsmaterialen en de werkvormen die je hierbij in je rekenlessen kunt hanteren. Met elkaar zullen we aan de hand van de demonstraties ervaren welke pedagogische en didactische uitgangspunten van belang zijn bij het automatiseren. Tevens zult u ontdekken dat diverse werkvormen toepasbaar zijn bij materialen die in uw eigen school beschikbaar zijn. Naast rekenmateriaal zullen we ook aandacht besteden aan het automatiseren via de computer. Tijdens het laatste deel van de workshop zullen we nagaan welke mogelijkheden de eigen rekenmethode biedt bij het automatiseren en waar de methode eventueel aanvulling verdient. Aan het einde van de workshop kent u (1) het belang en de plaats van het automatiseren binnen het rekenwiskundeonderwijs, bent u (2) op de hoogte van de pedagogische en didactische vereisten bij het automatiseren, en hebt u (3) kennisgemaakt met de verschillende werkvormen en automatiseringsmaterialen en kunt u deze toepassen in de eigen praktijk. Datum en tijd: Woensdag 2 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 3 t/m 6 Henk Logtenberg - Senior consultant/rekenexpert bij CPS Onderwijsontwikkeling en advies Alma Buitenhuis - Senior consultant bij CPS Onderwijsontwikkeling en advies Wij laten u ongeveer een week vóór deze workshop weten waar deze. 6

7 1.4 Gebruik van het digibord in de rekenles (herhaling) Het digitale schoolbord biedt tal van mogelijkheden voor zinvol gebruik in de rekenles. Maar hoe en waar vind je nu geschikte activiteiten, voorbeelden etc.? Tijdens deze workshop laten we mogelijkheden zien voor gebruik van het digitale schoolbord tijdens (of ter voorbereiding op) de rekenles. Deze workshop is met name bedoeld voor leerkrachten die nog weinig gebruikmaken van het digitale schoolbord. Schroom dus niet om deel te nemen als u weinig ervaring heeft met het gebruik van internet en neem al uw vragen mee. De workshop is praktisch ingericht. Er zijn computers en digiborden beschikbaar, zodat u tijdens de workshop zelf aan de slag kunt om het uit te proberen. Deze workshop wordt deel klassikaal gehouden en deels in verschillende lokalen, waar u zelf aan de slag kunt. U leert hier mogelijkheden voor gebruik van het digitale schoolbord tijdens de rekenles. Om zoveel mogelijk te profiteren van deze workshop verzoeken wij u de handleiding mee te brengen van de rekenmethode die op uw eigen school wordt gebruikt. Na deze workshop hebt u kennisgemaakt met de mogelijkheden die het digitale schoolbord biedt voor de rekenlessen. Ook als u (nog) geen digitaal schoolbord te beschikking heeft op uw school en u nog weinig ervaring heeft met het gebruik van internet tijdens uw lessen, kan deze workshop een nuttige bijdrage leveren aan uw rekenlessen. U ontvangt een usb-stick met daarop praktische tips en uitleg, zodat het aangebodene meteen daarna in de eigen groep kan worden ingezet. Datum en tijd: Woensdag 2 november 2011 (workshopnummer 1.4) Woensdag 16 november 2011 (workshopnummer 2.6) Doelgroep: Leerkrachten groep 3 t/m 8 Jan-Willem Haak - Leerkracht en ICT-er 16e Montessorischool Jacqueline Stroosnijder - Leerkracht 16e Montessorischool 16e Montessorischool Vreeswijkpad 6, Amsterdam 7

8 1.5 Hulp aan zwakke rekenaars (leerjaar 3 t/m 8) In deze workshop worden verschillende aanpakken belicht om leerlingen met rekenproblemen te begeleiden. Aan bod komen automatisering, werkgeheugen, strategieën, planning en nauwkeurig werken. In de workshop worden presentaties afgewisseld met opdrachten in groepjes. De docent zal de kenmerken van zwakke rekenaars belichten en voorbeelden en handreikingen geven hoe je een leerling kunt begeleiden. Aan de hand van opdrachten zal de keuze voor verschillende begeleidingsmogelijkheden worden toegelicht. Het wordt op prijs gesteld als deelnemers een casus van een kind met rekenproblemen inbrengen. Na deze workshop is de deelnemer in staat om de problematiek van een zwakke rekenaar te herkennen en op de hoogte van verschillende begeleidingsmogelijkheden. Datum en tijd: Woensdag 2 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 3 t/m 8 Tirza Bosma - Docent speciale onderwijszorg/gz-psycholoog bij VU Onderwijscentrum Wij laten u ongeveer een week vóór de workshop weten waar deze 8

9 2.1 Rekenen voor kleuters: spelenderwijs werken aan getalinzicht (vervolg) Van 1 tot 20: spelenderwijs verder werken aan getalinzicht In de onderbouw wordt steeds meer gekeken naar de opbrengsten van het onderwijs aan kleuters. Van alle kanten worden gegevens opgevraagd (d.m.v. toetsen etc.). Als kleuterleerkracht bent u eigenlijk elke dag bezig met rekenen, maar wat doe je dan precies? En aan welk (tussen)doel kom je tegemoet? In deze workshop gaan we aan de slag met de zes tussendoelen die bij het domein Tellen en Getalbegrip horen. We kijken naar wat er dagelijks zoal wordt gedaan aan deze doelen en hoe u hier nog specifieker aan kunt werken. Ook gaan we aan de slag met specifieke activiteiten die u met de kinderen kunt doen en proberen we deze op een handige manier in te plannen in de bestaande planning. We zullen in deze workshop dan ook wat meer de diepte in gaan. U krijgt in deze workshop concrete tips, voorbeelden en ideeën aangereikt om de volgende dag in uw eigen groep in te zetten. Ook gaan we in deze workshop een planning maken om ervoor te zorgen dat de tussendoelen op een evenwichtige manier aangeboden zullen worden. Van de deelnemers wordt gevraagd om leuke, zinvolle praktijkervaringen mee te nemen naar deze workshop, zodat de ervaringen met elkaar gedeeld kunnen worden. Ook verzoeken wij u uw eigen jaarplanning mee te nemen. Na deze workshop hebt u inzicht in de zes tussendoelen die bij het domein Tellen en Getalbegrip horen. U hebt vanuit de dagelijkse praktijk voorbeelden gezien en bent met materialen bezig geweest. U weet hoe deze rekenactiviteiten op een betekenisvolle manier ingezet kunnen worden bij verschillende dagelijkse activiteiten en hoe ze deze voor hun eigen groep gaan inplannen. U kunt kinderen (reken)probleempjes aanreiken en uitdagen om hiervoor oplossingen te zoeken. Datum en tijd: Woensdag 16 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 1 en 2 Willeke Beuker - Rekenspecialist ABC Wij laten u ongeveer een week vóór de workshop weten waar deze 9

10 2.2 Rekenen voor kleuters: domein Meten Meten is weten! Allerlei meetactiviteiten voor kleuters Bij rekenactiviteiten met jonge kinderen komt het meten vaak wat minder aan bod dan bijvoorbeeld het domein Tellen en Getalbegrip. Daarom besteden we in deze workshop aandacht aan het domein Meten. Alle tussendoelen die hier onder vallen komen aan bod, gekoppeld aan veel praktijkvoorbeelden. Uit het boek Spelend Rekenen wordt kennisgemaakt met het meten van tijd met de routine de Slaapaap en de tijdkoffer. Na een theoretische inleiding gaat u in een circuitmodel langs alle onderdelen. Zo komt u met heel veel voorbeelden van het domein Meten in aanraking. Vervolgens kiest u één onderdeel uit om te gaan verdiepen. Waarom kies ik deze activiteit voor mijn groep? Wanneer kan ik deze activiteit betekenisvol inzetten? Welke voorbereidingen moet ik daarvoor doen? Hoe daag ik kinderen uit om ook zelfstandig aan de slag te gaan? Welke denkvragen stel ik? Na deze workshop heeft u kennisgemaakt met alle onderdelen van het domein Meten, met veel praktijkvoorbeelden. Door daarna te focussen op één onderdeel verdiept u de opgedane kennis. De voorbeelden kunt u meteen in de eigen groep toepassen. Datum en tijd: Woensdag 16 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 1 en 2 Ine van Schijndel-Boel - Trainer Onderwijs Maak Je Samen Wij laten u ongeveer een week vóór de workshop weten waar deze 10

11 2.3 Leren van het kladblaadje Motto: van kladblaadje naar kladmaatje In deze workshop leert u beter inspelen op onderwijsbehoeften van leerlingen en beter bedacht en voorbereid te zijn op knelpunten die kunnen voorkomen in het leerproces. Bovendien wordt uw feedback aan uw leerlingen doelgerichter. Afwisselende en praktische workshop met rekenen op eigen niveau; voorbeelden van kladblaadjes van kinderen; gericht op zowel elementaire rekenvaardigheden en getalbegrip als ook op specifieke rekenonderwerpen zoals de verhoudingentabel. We werken ook met het kladblaadje in combinatie met de rekenmachine ter controle. Na deze workshop bent u in staat om: in te schatten bij welke rekenonderwerpen de leerlingen het beste met een kladblaadje kunnen werken, de informatiewaarde van kladblaadjes van leerlingen te begrijpen en die kennis in te kunnen zetten bij het verder ondersteunen van de leerlingen, juist ook zwakkere rekenaars te leren baat te hebben bij het gebruiken van een kladblaadje, de leerlingen beter te helpen zich een onderzoeksgerichte leerhouding eigen te maken.. Datum en tijd: Woensdag 16 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 3 t/m 8 Tirza Bosma - Docent speciale onderwijszorg/gz-psycholoog bij VU Onderwijs- Wij laten u ongeveer een week vóór de workshop weten waar deze 11

12 2.4 Taalhulp bij realistisch rekenen Taalbegrip is een heel belangrijke component binnen realistisch rekenen. Kinderen met taalproblemen zullen hierbij hulp nodig hebben. In deze workshop wordt besproken welke aanpassingen en hulp geboden kunnen worden om de invloed van taalproblemen bij rekenen te minimaliseren. Presentaties zullen worden afgewisseld met interactieve werkvormen. De docent zal de kenmerken van taalproblemen bij realistisch rekenen belichten, waarna in groepjes aan de hand van ingebrachte casuïstiek de problemen worden gesignaleerd. U krijgt voorbeelden en handreikingen hoe u de invloed van taal zoveel mogelijk kunt beperken. Maar ook hoe u de leerling kunt leren hiermee om te gaan, bijvoorbeeld door strategieën aan te leren. Het wordt op prijs gesteld als u een casus van een kind met rekenproblemen inbrengt. Na deze workshop bent u in staat om de invloed van taal op realistisch rekenen te herkennen. U bent op de hoogte van verschillende begeleidingsmogelijkheden voor leerlingen met taalproblemen. Datum en tijd: Woensdag 16 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 3 t/m 8 Berber Klein - Orthopedagoog en Opleider Speciale Onderwijszorg bij VU Onderwijscentrum Wij laten u ongeveer een week vóór de workshop weten waar deze 12

13 2.5 Reken(werk)gesprek voeren met leerlingen (herhaling) Cito-niveaus en rekenlabels zeggen me niet zoveel. Het gaat mij erom wat een leerling écht denkt en ervaart als hij vastloopt bij het rekenen. Anders weet ik niet waar ik moet beginnen, aldus een leerkracht. De Inspectie voor het onderwijs herkent deze problematiek. Veel leerkrachten hebben ermee te maken. De Inspectie constateert dat een derde deel van de leraren in het basisonderwijs problemen heeft om de instructie en de verwerking van de leerstof op maat af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Leerkrachten staan voor de lastige vraag: hoe kun je als leraar op een vlotte en effectieve manier zoveel mogelijk tijdens de rekenles zicht krijgen op de rekenproblematiek van de leerlingen? Tijdens deze workshop presenteert de docent een methodiek om dit voor elkaar te krijgen. De workshop sluit aan bij het ERWD-protocol en de elementen die daarin zijn opgenomen. Aan de hand van praktijksituaties demonstreert de docent dat de instructie van een leerkracht niet altijd aankomt bij een leerling. Met behulp van videobeelden ervaart u de kansen en mogelijkheden die het rekengesprek biedt om op een eenvoudige wijze, tijdens de rekenles, inzicht te krijgen in de rekenproblematiek van leerlingen en daarmee de instructie (meer) op maat te maken voor de leerling (en). U wordt getraind in oplossingsgerichte gesprekstechnieken, waarbij de stem van de leerling ingezet wordt om de rekeninstructie beter af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerling. Aan het einde van de workshop bent u in staat om het rekengesprek in te zetten om de leerbehoeften van de groep, een subgroep of een individuele leerling in kaart te brengen. Na afloop ontvangt u een setje reken(werk)gesprekkaarten waarmee u in uw eigen school aan de slag kunt. Datum en tijd: Woensdag 16 november 2011 Doelgroep: Leerkrachten groep 3 t/m 8 Marije Bakker - Consultant/rekenexpert bij CPS Onderwijsontwikkeling en advies Wij laten u ongeveer een week vóór de workshop weten waar deze 13

14 Uitgave van: Projectenbureau Primair Onderwijs Zuidoost Krimpertplein 30a 1104 PH Amsterdam telefoon: (020) fax: (020) website: 14

15 Aanmeldingsformulier Let op: aanmelden voor onderstaande workshops kan tot uiterlijk 1 oktober Naam school: Voor welke workshop wilt u uzelf of collega s aanmelden? Graag per workshop een formulier gebruiken. Woensdag 2 november 2011 Woensdag 16 november Handelen op basis van groepsplannen 2.1 Rekenen voor kleuters (vervolg op 1.2) 1.2 Rekenen voor kleuters: werken aan getalinzicht 1.3 Werkvormen voor automatisering bij rekenen 1.4 Gebruik van het digibord bij de rekenles 1.5 Hulp aan zwakke rekenaars (leerjaar 3 t/m 8) 2.2 Rekenen voor kleuters: domein Meten 2.3 Leren van het kladblaadje 2.4 Taalhulp bij realistisch rekenen 2.5 Rekengesprek voeren met leerlingen 2.6 Gebruik van het digibord bij de rekenles Wie meldt u voor deze workshop aan? Naam Functie + indien van toepassing groep: Uw naam: Handtekening Dit formulier graag uiterlijk 1 oktober 2011 faxen naar (020) , of scannen en mailen naar secretariaat-ppozo@ppozo.nl Per post opsturen kan ook: ons adres is Krimpertplein 30 A, 1104 PH Amsterdam Zuidoost. 15

16 Uitgave van: Projectenbureau Primair Onderwijs Zuidoost Krimpertplein 30a 1104 PH Amsterdam telefoon: (020) fax: (020) website: versie