Werkgroep 2 Professionaliseren docentenvakgroep Versie 2.6

Transcriptie

1 Werkgroep 2 Professionaliseren docentenvakgroep Versie 2.6 Inleiding en samenvatting Op 10 april 2012 is er een consensusbijeenkomst geweest waarin aanbevelingen zijn gedaan vanuit de verschillende subgroepen die aanwezig waren. Het betreft om de volgende zaken; Het aanscherpen van de praktijkstage voor zittende docenten; Het scherper definiëren van de rol van de docent; De samenstelling van de formatie op basis van de 80/20 verdeling; 80% vast en 20% flexibel; Het implementeren van een POP format ontwikkeld voor "profielen" waarin docenten hun specifieke expertise en kwaliteiten kunnen aangeven. Op 7 mei 2012 is er een metabijeenkomst geweest met de projectleiding, de voorzitters van de werkgroepen en een externe deskundige, waarin nog extra aanbevelingen gedaan zijn. Daarbij gaat het om de volgende punten: De samenstelling van het opleidingsteam dat verantwoordelijk is voor de begeleiding van het leertraject van de individuele student; bestaat standaard uit een docent die de "regisseursrol" vervult, aangevuld en versterkt met andere docenten uit de eigen organisatie en professionals uit de de praktijk; Het nadrukkelijk uitzetten van de producten die voorhanden zijn; o.a. het POP format; Het vervullen van vacatures via de FZA. Er is afgesproken dat vacatures bij FZA partners bij voorrang en voorkeur vervuld worden via de andere partners. Dat geldt met name voor vacatures bij de MBO opleidingen en de HBO-V; Alle vacatures worden via de leidinggevende van de betreffende opleidingen bij de P&A afdelingen van de ziekenhuizen gemeld, die er intern verder bekendheid aan geven. Wellicht ten overvloede, maar voor alle duidelijkheid, alle deelnemers van de werkgroep hebben ingestemd met bovengenoemde aanbevelingen en afspraken. Ten slotte is helder geworden dat we met elkaar op weg zijn naar het realiseren van leer-werkgemeenschappen, "Learning Communities", waarin de ontwikkeling van de toekomstige professional centraal staat. Algemeen De onderwijsinstellingen worden te klein om elk afzonderlijk over alle expertdocenten te kunnen beschikken. Dit geldt nadrukkelijk voor de MBO opleidingen; voor de HBO-v ligt dat anders. Daar is nu de mogelijkheid door een explosieve groei van de instroom om een team samen te stellen waarin mogelijk alle expertise aanwezig is. De Friese Zorgacademie zoekt naar mogelijkheden voor het gemeenschappelijk benutten van expertdocenten. Het is nog niet onderzocht, maar op basis van inschatting door direct betrokkenen moet een aantal van die expertdocenten bij de ziekenhuispartners te vinden zijn. Er is zeker veel expertise voorhanden, waar alle partners dankbaar gebruik van zouden moeten maken. Het is dus van groot belang kennis, ervaring tussen onderwijs en praktijk nog meer te delen en te borgen. Met als doel om onderwijskundige ontwikkelingen te vertalen in didactische vaardigheden voor expertdocenten en professionals met specialistische kennis uit het werkveld. Met name ook specialistische verpleegkundigen. Vanuit het werkveld

2 worden vaktechnische innovaties vertaald in bijeenkomsten (symposia/werkconferenties) of stage/werkervaringsplaatsen voor docenten. Praktijk (werkveld) en onderwijs delen kennis en expertise. Met als uiteindelijk doel studenten een leer- werkomgeving aan te bieden die kwalitatief hoogstaand is. Verder voor de medewerkers een professionele werkomgeving te bieden waarin het "leven lang leren" van elkaar centraal staat en op elk niveau studenten in het werkveld beginnen met voldoende bagage in hun rugzak. Neveneffect zal zijn dat door intensivering van het contact en de afstemming over en weer, het onderwijs nog beter kan inspelen op duidelijke vragen uit het beroepenveld op het gebied van trainingen en onderzoek. Via haar kenniscentra en de HBO lectoraten kan het onderwijs maatwerk bieden. Doelstelling van de werkgroep Zorgen voor een gezamenlijke, praktijk gerichte, docenten vakgroep; het borgen van de kwalitatieve praktijkkennis bij de docenten; het bevorderen van uitwisseling met docenten/professionals uit de praktijk. Samenstelling van de werkgroep De werkgroep bestond uit de volgende leden: Doutzen Ouderkerken (FC), Bauke Spijksma(FP), Arij Peerbolte (NHL), Aletta Meelker (Nij Smellinghe), Annelies Witvliet (MCL), Aukje de Jong ( De Tjongerschans) en Hans Doodkorte ( FC) tevens voorzitter. We hebben gewerkt met een mooie, inhoudelijke mix van mensen die midden in de praktijk staan en onderwijsmensen die hun passie en bevlogenheid durfden te uiten. Vanuit de projectleiding is Nadine Nauta ook een aantal keren aangeschoven. De werkgroep is 7 keer bij elkaar geweest steeds op wisselende locaties. Werkwijze van de werkgroep De vergaderstructuur werd vergemakkelijkt door het vooraf verstrekte schema met de inhoudelijke discussiepunten. Cruciaal bij de werkwijze is geweest dat al in de eerste vergadering duidelijk is gesteld dat we ons laten leiden door de gewenste situatie. Anders gezegd de stip op de horizon is leidend geweest. Deze stip bleek echter ook een schuivend fenomeen te zijn. Al werkende weg is het steeds duidelijker geworden dat het uiteindelijke doel het realiseren van leer-werkgemeenschappen is. In de vergaderingen is ruim de tijd genomen om een goed beeld te schetsen van de context. Het werkveld van de klinische zorg is een dynamische omgeving, die voortdurend en ingrijpend in beweging is. Het onderwijs is ook continu in ontwikkeling. Sterk is de behoefte met elkaar te kijken waar we het in afstemming met elkaar beter kunnen doen. Belangrijk is in dit verband om dezelfde taal te spreken en (in)zicht te hebben in elkaars kennis, ervaring en behoeften. Elke onderwijsinstelling leidt op, op basis van vastgestelde kwaliteitsnormen en eindkwalificaties. De verschillende doelgroepen (MBO en HBO studenten) zijn niet gelijkwaardig wat hun basiskennis en basisvaardigheden betreft en ook niet in de wijze waarop zij kennis tot zich nemen of aangereikt krijgen. Dat maakt dat er ook andere (didactische)vaardigheden van de docent en de professional uit de praktijk nodig zijn. De opbrengsten van de werkgroep Er worden en moeten hoge eisen aan de docenten gesteld worden. In de opleiding wordt een tweedeling aanbevolen. Voor de basiskennis en basisvaardigheden kunnen docenten volstaan met een tweedegraads bevoegdheid; voor de specialisaties in de eindfase is een

3 academisch niveau gewenst. Dit geldt nadrukkelijk voor het MBO, voor het HBO is het noodzakelijk dat alle docenten op academisch niveau opgeleid zijn. In zijn algemeenheid vindt er een kwaliteitsverhoging van de docenten plaats. Daarnaast verdient het aanbeveling om professionals uit de praktijk in te zetten. Professionals in de klinische zorg die over specialistische kennis beschikken verzorgen naast docenten het onderwijs in de opleidingen. Voorwaarde is dat men over aantoonbare didactische vaardigheden beschikt. Docent zijn is immers een vak. Tussen onderwijs en praktijk zullen afspraken gemaakt moeten worden over bekostiging, continuïteit van beschikbaarheid van professionals uit de praktijk. Kennis van en ervaring met en in de praktijk is voorwaarde voor docenten bij aanname in hun functie. Om te borgen dat docenten ook daadwerkelijk aansluiting houden bij de praktijk, is het gericht volgen van een praktijk (het lopen van stage, het bijwonen van een werkconferentie of het in de praktijk doen van een onderzoek, etc.) onderdeel van de norm-jaartaak. We hebben getracht de werkelijkheid en vele deelnemende partijen schematisch weer te geven als het gaat om docenten, praktijkopleiders en experts.(zie bijlage 1, concept FZA) Afhankelijk van de benoemingsomvang, leervraag en innovatie varieert de inhoud en duur van deze verplichting. (In welke mate en of dat voor elke docent geldt, is afhankelijk van hun POP (=Persoonlijk OntwikkelingsPlan). De wens is dat in het jaarrooster van de docent rekening gehouden is met deze praktijkstages. Verder zijn er afspraken gemaakt met de praktijk over vervanging. Er is dus sprake van een situatie waarin school en praktijk nauw samenwerken en op een gestructureerde wijze kennis uitwisselen en delen. Studenten genieten onderwijs gegeven door gepassioneerde en bevlogen docenten. Vanuit de werkgroep is een format (zie bijlage 2, concept format CV en vragenlijst) ontwikkeld op basis waarvan de aanwezige en te ontwikkelen kwantitatieve en kwalitatieve kennis in beeld is te brengen en aan te geven is waaraan behoefte is inzake: kennisontwikkeling; hoeveelheid stageplaatsen (welk expertisegebied); te behandelen thema s/conferenties in het komende jaar; behoefte aan expertdocenten/professionals uit de praktijk (welke didactische training is nodig); en dit voor het nieuwe schooljaar (voor 1 juni 2012) af te stemmen met betrokken partijen, zodat dit in planning, budget en taakstellingen kan worden meegenomen. Het verdient aanbeveling om de gesprekken te voeren met een leidinggevende, iemand uit de praktijk en studenten, zodat er sprake is van een 360 graden feedback. Dit zal dan wel met deelnemende medewerkers dienen te worden besproken. Met de medewerkers van de opleidingsteams hebben in april en mei 2012 gesprekken plaatsgevonden. Bij de ROC's is breed steun gevonden voor de FZA. Bij de NHL is meer tijd nodig. Steun voor de FZA beperkt zich daar nog voornamelijk tot de NHL deelnemers aan de werkgroepen. Resultaten Vaststellen huidige overlegvormen en een beeld schetsen van de gewenste overlegvormen. Vaststellen behoefte aan werkervaringsplaatsen/kennisuitwisseling voor thema s voor werkconferenties

4 Coördinatie werkervaringstrajecten docenten Coördinatie training PDB opleiders/trainers vanuit het werkveld Coördinatie inzet professionals vanuit het werkveld/andere opleidingsinstellingen Het streven van de FZA is om te komen tot het realiseren van leer-werkgemeenschappen waarin de ontwikkeling van de toekomstige professional centraal staat. De docentenvakgroep van de verschillende opleidingen kan met betrokken partijen in gesprek gaan om de huidige stand van zaken in beeld te brengen. Vanuit de bestaande basis kan dan verder worden gebouwd aan het opzetten van de FZA. Er zijn nu al veel onderlinge overlegvormen die we goed in beeld moeten krijgen. Acties Actie Wie doel wanneer Delen van visie, beoogde doelen en te verwachten resultaten Stuurgroep en lijnmanagement Creëren draagvlak en Voor de zomer zetten van een stip op de horizon waarna realistische tijdplanning kan worden opgesteld per werkgroep In beeld brengen huidige overlegvormen tussen praktijk en onderwijs Werkgroep Zicht op wat er al is 1 juni 2012 Format inventarisatie Werkgroep gesprekken Vanuit optiek FZA zicht te hebben op kennis en ervaring bij onderwijs en instellingen. Betrekken van lijnmanagement en HR zodat aanwezige instrumenten worden gebruikt. 1 september 2012 Uitvoeren gesprekken Werkgroep samen met medewerker Zicht krijgen op (docenten/praktijkbegeleiders/trainers/e aanwezige kennis en xpert/specialist) en LG * ervaring en behoefte aan kennisuitwisseling en werkervaringsplaatsen 1 november 2012 Opstellen plan Werkgroep betreffende werkervaringsplaatse n, kennisuitwisseling De gewenste situatie in beeld brengen 1 januari 2013

5 Opstellen plan hoe binnen opleidingen de inzet van specialisten vanuit de praktijk op 20 % te houden Werkgroep (randvoorwaarde is structureel Samen met en met pedagogische vakbekwaamheid) lijnmanagement afspraken maken hoe dit in het onderwijs te verankeren en met instellingen hoe zij de beschikbaarheid van specialisten garanderen 1 februari 2013 Opstellen overdrachtsdocumen t t.b.v. de docenten vakgroep werkgroep Op basis van dit document 1 maart 2013 heeft de te installeren docentenvakgroep inzicht in de huidige situatie en de gewenste situatie Installeren docentenvakgroep die taken van de werkgroep overneemt FZA Wie stelt budget beschikbaar voor de activiteiten. Bijvoorbeeld POP gesprekken (docenten 40 x 3 uur = 120 uur praktijk 40 x 3 uur = 120 uur). Vervolg bijeenkomsten en uitwerken acties 6 bijeenkomsten X 6 X 3 uur= 216 uur. Uitwerken acties 6 X 12 uur = 72 Totaal = 408 Proceseigenaren 1 mei 2013 benoemen en TVB vastleggen t.a.v. werkervaringsplaatsen, kennisuitwisseling opstellen plan van aanpak om na de zomer van 2013 te gaan startten Totaal budget 408 x 75 = Wat nemen we nog meer mee: Bevorderen inzet docenten met academisch niveau, zowel in MBO als HBO. Bevorderen inzet expert-docenten, deels professionals met medische specialisatie gekoppeld aan didactische training, deels gespecialiseerde docenten Onderzoek wat we verstaan onder een expert docent, een specialist en een docent zodat we met elkaar dezelfde taal spreken. Borging en planning van praktijkstages door het vastleggen in de norm-jaartaak en het jaarrooster In beeld brengen van de vraag om stageplaatsen en hoe deze door het werkveld gefaciliteerd kunnen worden. Afstemming tussen docenten en professionals uit de praktijk in het jaarrooster In beeld brengen van de contacten die er nu zijn tussen praktijk en onderwijs en de gewenste situatie schetsen. Bijvoorbeeld tweemaal per jaar een bijeenkomst organiseren waarin kennisuitwisseling betreffende opleiden en praktijk de thema s zijn beurtelings te organiseren door werkveld en opleidingen onder de paraplu van de FZA Meten is weten, vaststellen huidige situatie en afzetten tegen de gewenste en met elkaar concrete afspraken maken over de te realiseren doelstellingen. Bijvoorbeeld binnen HBO nu 65% master opgeleid; in 2015 is dat 85%.

6 Duidelijk aangeven waar een MBO en een HBO docent aan moet voldoen (onderwijs) Stageduur en inhoud bepalen aan de hand van de criteria voor docenten en het POP. (Vinden deze plaats op elke school/instituut? Hoe dat op elkaar af te stemmen? Verantwoordelijkheden lijnmanagement? Hoe om te gaan met privacy?) Hoe gaan we de budgettaire en bestuurlijke ruimte realiseren om slagvaardig te kunnen zijn Vaststellen (didactische) criteria op basis waarvan professionals uit het werkveld onderwijstaken invullen. Aanbevelingen Vooraf. De huidige samenstelling van de werkgroep zal er vanaf september 2012 anders uitzien. Het is noodzakelijk dat een leidinggevende uit een van de ROC's het voorzitterschap op zich neemt. Het is belangrijk dat een "beslisser" druk op de ketel kan houden. Verder verdient het aanbeveling om de werkgroep uit te breiden met 2 studenten. Dit geldt trouwens ook voor de andere werkgroepen. In de overdracht naar de nieuw samengestelde werkgroep zal prioritering en fasering van de aangeleverde " bouwstenen", namelijk de acties en wat we nog meer meenemen, de eerste opdracht zijn. Vervolgacties 1. Iedere docent jaarlijks 14 dagen in de praktijk 2. De docent wordt meer regisseur van het leerproces dan inhoudelijk vakdocent 3. De docentenvakgroep van de opleiding bestaat voor 80% uit vaste docenten en 20% uit vakinhoudelijke medewerkers uit de praktijk 4. Opleidingen gaan werken met het docentenportfolio format door de werkgroep ontwikkeld 5. POP gesprekken worden gevoerd met leidinggevende, iemand uit de praktijk en studenten, zodat er sprake is van 360 graden feedback 6. Het opleidingsteam in de leer-werkbedrijven is een combi-team dat bestaat uit een docent/regisseur bijgestaan door collega's met specifieke vakinhoudelijke kennis/vaardigheden 7. Bij invulling van vacatures van alle bij de FZA betrokken instellingen, zowel school als praktijk, eerst grondig inventariseren of de gevraagde expertise binnen de FZA voorhanden is 8. Vacatures bij de onderwijsinstellingen, zowel MBO als HBO worden via de betrokken leidinggevende gemeld bij de P&A afdeling van de ziekenhuizen, die zorgen voor interne bekendmaking 9. Een punt maken van het gezamenlijk opleiden; het organiseren van intervisie is daarbij noodzakelijk.