RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ SCHREUDER COLLEGE LOCATIE MOZARTLAAN CLUSTER 4

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ SCHREUDER COLLEGE LOCATIE MOZARTLAAN CLUSTER 4 Plaats : Rotterdam BRIN-nummer : 01BS Onderzoek uitgevoerd op : 6 oktober 2011 Rapport vastgesteld te Zoetermeer 17 januari 2012 HB /4 Documentnummer: H

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 6 oktober 2011 een onderzoek uit op het Schreuder College, locatie Mozartlaan om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De inspectie heeft tot op heden geen onderzoek uitgevoerd op de locatie Mozartlaan van het Schreuder College die heeft geleid tot het toekennen van een toezichtarrangement. Er is tijdens het bestuursgesprek op 14 december 2010 een afspraak gemaakt in 2011 een onderzoek naar de kwaliteit van het geboden onderwijs uit te voeren. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die de school aan de inspectie heeft toegestuurd en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. Ontvangen schoolspecifieke documenten: Jaarwerkplan Evaluatie jaarwerkplan Rapport audit Schreuder College Mozartlaan, 18 november 2010 Evaluatie v an de commissie van begeleiding (CvB) / leerlingenzorg, Lesroosters Algemeen plan van aanpak Evaluatie plan van aanpak Plan van aanpak Rapport Incidentmeldingen 2010, Schreuder Colleges en Parkschool Rapport Incidentmeldingen Horizon - Onderwijs Notitie Leerlingenzorg, mei 2011 Notitie Goed cluster 4 onderwijs Horizon, mei 2011 Onderzoeksrapport Pilot Evaluatie Vragenlijst Onderwijs, september 2010 Medewerkerstevredenheidsonderzoek, februari 2010 Methodiekbeschrijving, februari 2007 Schakelfunctie Schreuder College locatie Mozartlaan Pagina 3 van 11

4 Ontvangen van het centraal bureau: Notitie Goed cluster 4 onderwijs Notitie Leerlingenzorg Algemene beleidscyclus Horizon Kwaliteitszorg & Procedure interne audits (uit Handboek/KMS) Incidentenprotocol (KMS) en meldingsformulier Nulmeting: rapportage Horizon (mbt landelijke kwaliteitsnorm; auditverslag) Medewerkerstevredenheidsonderzoek Zorgklas: onderzoek Schats Zuid Zorgklas: kader Startnotitie: 2011, het jaar van de Levensschool (Park College Alphen a/d Rijn en residentiële afdeling Rijnhove) Deze notitie is geschreven als start mbt de integratie tussen Zorg en Onderwijs. Deze integratie is een van de uitgangspunten van Horizon Verslag Radar-training, augustus Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: o schooldocumenten, waaronder handelingsplannen, heeft bestudeerd en beoordeeld; o gesprekken voerde met de directie en de commissie voor de begeleiding, intern begeleider, mentoren, gedragswetenschapper, maatschappelijk deskundige en team; o de onderwijspraktijk heeft geobserveerd in alle groepen van de locatie; o bevindingen en conclusie heeft teruggekoppeld aan de directie. Daarbij was een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag aanwezig. Uit het waarderingskader heeft de inspectie de kern- en normindicatoren onderzocht, aangevuld met de indicatoren over de systematische kwaliteitszorg en de voorwaarden kwaliteitszorg om het belang van de kwaliteitszorg te benadrukken. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 4 van 11

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Pagina 5 van 11

6 Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee Pagina 6 van 11

7 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de locatie Mozartlaan als onvoldoende. Zij baseert haar oordeel op het aspect systeem van leerlingenzorg. Drie van de vier normindicatoren van dit aspect waardeert de inspectie met een voldoende. De inspectie wijkt in deze af van de geldende beslisregel voor het toekennen van een toezichtarrangement. Hieraan ligt ten grondslag de argumentatie dat het bestuur er nadrukkelijk voor heeft gekozen om de locatie de functie van schakellocatie te geven waarbij het perspectief is cluster 4 geïndiceerde leerlingen met vooral externaliserend gedrag de leerlingen voor te bereiden op vervolgonderwijs. De inspectie komt tot de conclusie dat het karakter van schakelschool in het systeem van leerlingenzorg onvoldoende tot uitdrukking komt. Ook het onderwijsleerproces bevat onderdelen die versterking nodig hebben. De inspectie heeft bij dit onderzoek geen tekortkomingen vastgesteld op het gebied van de naleving van wet- en regelgeving. Toelichting Kwaliteitszorg De oordelen die de inspectie geeft op de indicatoren behorend bij het cyclisch proces van kwaliteitszorg wijzen er op dat dit kwaliteitsaspect versterking nodig heeft. Dat laat onverlet dat er binnen het bestuur en de centrale directie aandacht is voor kwaliteitszorgbeleid en zij het belang daarvan onderkennen. De ontwikkelingen die plaatsvinden op dit terrein bieden de gelegenheid het beleid in de gewenste richting om te buigen. Ook het bestuur en de centrale directie zijn van oordeel dat het kwaliteitszorgbeleid aanscherping behoeft. In algemene zin is de inspectie van oordeel dat de werkzaamheden op het gebied van de uitvoering van het kwaliteitszorgbeleid in de vorm van interne audits te beperkt van omvang is, zich te veel richt op procesfactoren en in onvoldoende mate verbonden is met normen waartegen de onderwijsrealiteit wordt afgezet. Voor de verschillende scholen en locaties is de visie vertaald naar onderwijsconcepten voor verschillende doelgroepen (zoals PDD-NOS en heterogeen). Het lijdt geen twijfel dat deze concepten tot stand gekomen zijn op basis van kennis van de populatie en haar specifieke kenmerken. Daarmee legt de school een verband tussen de uitwerking van de visie op goed onderwijs en het eigen kwaliteitsbeleid. Belangrijke schoolbeleidsdocumenten in dit verband zijn de beleidsnotitie Goed Cluster 4 onderwijs en de methodiekbeschrijvingen met de daaraan gekoppelde observatie-instrumenten. De specifieke leerling-kenmerken en de daarbij behorende onderwijsmethodieken zijn echter niet in het schoolspecifieke deel van het schoolplan opgenomen. Dat vormt een aandachtspunt. De inspectie komt tot de conclusie dat de scholen en locaties voldoende planmatig werken aan de verbetering van kwaliteit van het onderwijs. In de meeste gevallen is zowel op stichtingsniveau als op schoolniveau het cyclisch proces van kwaliteitsverbetering herkenbaar. Dat betekent dat men werkt aan de hand van meerjarenplanningen, jaarplannen en verbeterplannen op school- / locatieniveau. Geïmplementeerd beleid staat beschreven en op sommige locaties zorgen structurele klassenvisitaties voor de borging van het pedagogisch en didactisch handelen van leraren in de praktijk. Pagina 7 van 11

8 Bestuur en scholen gebruiken voor de zelfevaluaties verschillende kwaliteitszorginstrumenten waaronder interne audits op basis van het HKZ-model ( Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling Zorgsector ), tevredenheidsonderzoeken, zelfevaluatievragenlijsten en een nulmeting Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs. Interne auditoren voeren de audits uit. De resultaten van de zelfevaluaties vormen voor sommige locaties de basis voor verbeterplannen. Aandachtspunten voor de kwaliteit van de zelfevaluaties zijn hiervoor in de eerste alinea van deze paragraaf al vermeld. Enkele locaties zijn gestart met het inzichtelijk maken van de opbrengsten van het onderwijs. Daar waar dit gebeurt benutten de locaties deze opbrengstgegevens echter niet voor het formuleren van eigen doelen voor de cognitieve opbrengsten op schoolniveau gekoppeld aan specifieke kindkenmerken. Daarnaast vinden er geen analyses plaats van de resultaten in relatie tot de schooleigen norm. De school heeft daardoor onvoldoende inzicht in de factoren die van invloed zijn op de resultaten. De locaties beoordelen het onderwijsleerproces en het systeem van leerlingenzorg onvoldoende systematisch met de uitgevoerde audits, als deze al zijn uitgevoerd. De evaluatie is onvoldoende omvattend, dat wil zeggen dat niet aan alle kwaliteitsbepalende factoren in de opvatting van onderwijskwaliteit van het bestuur, aandacht is besteed. Daarnaast zijn de evaluaties te weinig verbonden aan schooleigen normen. Dat betekent dat niet duidelijk is welk kwaliteitsniveau de locatie moet behalen. Het betekent ook dat de interne audit geen conclusies trekt op grond van een vergelijking tussen de vastgestelde onderwijswerkelijkheid enerzijds en de gestelde norm anderzijds. De wijze waarop de scholen en locaties aan belanghebbenden, met name aan ouders, rapporteren over de gerealiseerde onderwijskwaliteit en over de voorgenomen kwaliteitsverbeteringen en de resultaten daarvan, is onvoldoende. Zowel in de schoolgidsen als in de nieuwsbrieven staat dit niet beschreven. Systeem van leerlingenzorg, functionaliteit van de handelingsplanning en opbrengsten De belangrijke peilers waarop een systeem van leerlingenzorg steunt zijn herkenbaar aanwezig op de locatie. Het karakter van de schakelfunctie van deze locatie komt in de leerlingenzorg onvoldoende tot uitdrukking. Voor het vaststellen van de beginsituatie stelt de commissie voor de begeleiding (gedragswetenschapper) een integratief beeld op. Hierin zijn onderwijsrelevante gegevens over de leerling opgenomen als IQ-gegevens en de gegevens over het niveau dat behaald is aan het eind van de vorige school (DLE-gegevens) voor de kernvakken. Ook bevat de beginsituatie informatie over het sociaal-emotioneel functioneren en zijn belemmerende en bevorderende factoren vermeld. Iedere leerling beschikt over een handelingsplan. Dit handelingsplan bestaat uit twee delen. Er is voor elke groep een groepshandelingsplan. Hierin is gerubriceerd naar vak aangegeven welke methode de locatie gebruikt, hoe vaak er in de week aandacht aan het vak besteed wordt e.d. Het doel is verwoord in leerstoftermen. Daarnaast stelt de commissie een individueel plan op. Hierin staan de pedagogische doelen centraal. Dit handelingsplan stelt de locatie in samenspraak met de ouder en leerlingen op. Daarnaast informeert de locatie de ouders over het groepsplan wat de ouders ook ondertekenen. De locatie heeft een leerlingvolgsysteem dat bestaat uit methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen. Resultaten op de methodegebonden toetsen legt de locatie Pagina 8 van 11

9 vast en vertaalt dat in cijfers waaruit de school put voor het samenstellen van het rapport. Voor de sociaal-emotionele ontwikkeling gebruikt de school voor alle stromen binnen haar leerlingvolgsysteem de SEOL als registratiesysteem gekoppeld aan het methodische aanbod van de methode Leefstijl. In de evaluatie van het individuele handelingsplan is het cyclische proces van de leerlingenzorg in voldoende mate herkenbaar. Dit komt tot uidrukking in de vaststelling of een doel wel of niet is behaald, in een analyse van belemmerende en bevorderende factoren van de aanpak en het leerling-gedrag en in het verbinden van een conclusie in de vorm van het vermelden van een streefdoel voor de komende planperiode. SEOL gegevens zijn hierbij vorig schooljaar nog niet betrokken omdat deze vorm van registreren nog niet was ingevoerd op de locatie. De inspectie beoordeelt de indicator 3.8. als onvoldoende om de volgende redenen: Ten aanzien van de didactische doelen is nog geen ervaring opgedaan met deze werkwijze van evalueren. Vorig schooljaar deed de locatie dit nog niet maar is dat dit schooljaar wel van plan. Het schooljaar is nog onvoldoende vergevorderd dat nu al verwacht kan worden dat een handelingsplan zowel op pedagogisch gebied als op didactisch gebied is geëvalueerd. De eerste evaluaties zijn halverwege het schooljaar te verwachten. Verder afficheert de locatie zich als een schakellocatie. Dat stelt extra eisen aan de locatie, in het bijzonder op het gebied van het systeem van leerlingenzorg. Deze schakelfunctie veronderstelt de aanwezigheid van een onderbouwd advies als onderdeel van de evaluatie van de handelingsplanning. Dat heeft de inspectie gemist in de documenten die de evaluatie weergeven. Onderwijsleerproces Het onderwijsleerproces krijgt gestalte in een voldoende gestructureerde en veilige leeromgeving waar de leerlingen overwegend taakgericht aan het werk zijn. Zowel in didactisch als pedagogisch opzicht vallen de verschillen tussen leraren op. Dit wijst er op dat in dit opzicht onvoldoende teamafspraken zijn gemaakt dan wel dat de controle op de toepassing van gemaakte teamafspraken tekortschiet. De locatie verzorgt het aanbod voor de vmbo-stromen BB, KB en TL en de opleiding HAVO/VWO. Hierbij maakt de locatie gebruik van methoden en werkboeken die ook in gebruik zijn voor de betreffende stromen in het reguliere voortgezet onderwijs. Met de keuze voor een specifieke stroom, waarop in grote lijnen de vijf groepen van de locatie zijn ingedeeld, sluit het leerstofaanbod aan bij het uitstroomperspectief van de leerlingen. Nieuwe media in het aanbod van de school vormen een aandachtspunt voor verbetering omdat de infrastructuur hierop onvoldoende is berekend. Ook met de afwezigheid van vaklokalen komt de locatie in onvoldoende mate tegemoet aan de onderwijsbehoeften van de leerlingen die de leerroute BB en KB volgen. De teamleden maken overwegend in voldoende mate efficiënt gebruik van de beschikbare onderwijstijd. Er zijn weinig onnodige lesverstoringen van buitenaf en, hoewel dat per klas verschilt, vormt het gedrag van de leerlingen zelf in de meeste gevallen ook geen aanleiding de voortgang van de les te verstoren. De roosters stelt het team vast aan de hand van de lessentabel die in gebruik is in het regulier voortgezet onderwijs voor de betreffende leerroutes. Hier conformeert de locatie zich in principe aan, tenzij het team aantoonbaar duidelijk maakt dat de beschikbaar gestelde hoeveelheid tijd ontoereikend is. In dat proces van het beoordelen of de beschikbaar gestelde onderwijstijd voldoende is zit de locatie nu met het vak Frans. Pagina 9 van 11

10 Er is op dit moment geen sprake van bewuste inzet van onderwijstijd op individueel niveau waarmee de locatie afwijkt van het rooster voor de groep. Leraren verschillen in de wijze waarop zij met leraren omgaan. Deze verschillen zitten in de mate waarin het pedagogisch aspect in het onderwijs een plaats krijgt. De inspectie komt verder tot de conclusie dat de leraren een band met de leerlingen hebben opgebouwd die de basis vormt voor de sturing die zij geven aan het gedrag van de leerlingen. Overwegend is er sprake van voortgang van de les waarbij de interactie in de meeste gevallen lesgeoriënteerd en vrijwel uitsluitend tussen leraar en leerling verloopt. Ook bij het didactisch handelen van het team trof de inspectie verschillen tussen leraren aan. Het directe instructiemodel, waar de locatie nadrukkelijk voor heeft gekozen, treedt in de bijgewoonde lessen niet nadrukkelijk als locatiekenmerk naar voren. In de gevoerde gesprekken kwam naar voren dat de motivatie van leerlingen een centraal kernprobleem vormt. In dat licht viel het de inspectie op dat de leraren weinig variatie in werkvormen toepassen en er weinig sprake is van afstemming op leerstrategieën. Met name voor de leerlingen in de BB/KB opleiding was er geen sprake van toepassing van het principe leren-door-doen, mede als gevolg van het ontbreken van voldoende vaklokalen. Daarnaast is de mogelijkheid van inzet van de ICT ten behoeve van de lessen beperkt door de beperkte beschikbaarheid van hardware. De inspectie is daarom van mening dat er op het punt van de motivatie nog mogelijkheden voor verbetering zijn. Hoewel vanuit de locatie het gebrek aan motivatie van de leerlingen als centraal kernprobleem naar voren werd gebracht, werken de leerlingen overwegend goed door en zijn ze actief betrokken bij de les. De locatie stimuleert de zelfverantwoordelijkheid stimuleert door het formuleren van eigen doelen in het handelingsplan en de groeigesprekken met leerlingen. Daarnaast is er aandacht voor studielessen om de zelfstandigheid te bevorderen en is er een leerlingenraad gekozen. In de dagelijkse onderwijspraktijk komt het stimuleren van die zelfstandigheid weinig naar voren. Zo werken de leerlingen niet met dag- of weektaken of studieplanners waarbij zij gestimuleerd worden de eigen tijd in te delen en zich verantwoordelijk te weten voor het op tijd uitvoeren van opgedragen taken. Een eenduidig schoolbeleid voor het bevorderen van de zelfstandigheid en de zelfverantwoordelijkheid heeft de inspectie niet aangetroffen. Dat is nu sterk afhankelijk van inzet van individuele leerkrachten. Pagina 10 van 11

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen. Daarom beoordeelt de Inspectie van het Onderwijs de kwaliteit als zwak. Om deze reden kent de inspectie de Schreuderschool, locatie Mozartlaan een aangepast arrangement toe. De locatie Mozartlaan valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in oktober 2012 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in het vierde kwartaal van 2012 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Er zijn geen tekortkomingen in wet- en regelgeving geconstateerd. Pagina 11 van 11