RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ VSO DE KORENAER LOCATIE KAREL DE GROTELAAN VSO-ZMOK

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ VSO DE KORENAER LOCATIE KAREL DE GROTELAAN VSO-ZMOK Plaats : Eindhoven BRIN-nummer : 03TV-7 Arrangementsnummer : Onderzoek uitgevoerd op : 18 januari 2011 Rapport vastgesteld te Eindhoven op 25 maart 2011 HB /3 Documentnummer: H

2 Pagina 2 van 13

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT...13 Pagina 3 van 13

4 Pagina 4 van 13

5 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 18 januari 2011 een onderzoek uit op VSO De Korenaer, locatie Karel de Grotelaan om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding Op 29 september en 1 oktober 2009 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit, waarbij zij twee normindicatoren (3.5 en 3.8) binnen het kwaliteitsaspect systeem van leerlingenzorg met een onvoldoende beoordeelde. Daarnaast stelde zij enkele tekortkomingen vast binnen de aspecten (ortho) didactisch handelen en de actieve en zelfstandige rol van de leerlingen. De bevindingen van het onderzoek staan beschreven in het inspectierapport dat op 18 december 2009 is vastgesteld. Op basis van de beslisregel beoordeelde de inspectie de kwaliteit van het onderwijs toen als zwak en intensiveerde zij het toezicht. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven. Toezichthistorie Op 12 januari 2010 ontving de inspectie namens het bestuur een plan van aanpak voor de verdere kwaliteitsverbetering op De Korenaer, locatie Karel de Grotelaan. Op 20 april, 10 september, 26 oktober en 1 november 2010 vonden met bestuur en directie voortgangsgesprekken plaats. Het onderzoek naar kwaliteitsverbetering stond gepland voor het vierde kwartaal van Na overleg kwam de inspectie met bestuur en directie overeen om het verbetertraject met enkele maanden te verlengen. De laatste fase van het traject vond plaats aan de hand van een toezichtplan. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse van documenten over de school, waaronder de schoolgids 2010/2011, het schoolplan 2008/2012, het ontwikkelplan 2010 en het document leerlingenzorg van december 2010 met bijlagen. Onderzoek op locatie, waarbij de inspectie: - leerlingdossiers, handelingsplannen en beleidsdocumenten bestudeerde; - de onderwijspraktijk observeerde; - gesprekken voerde met de directie, leden van de commissie voor de begeleiding en leraren. Uit het waarderingskader onderzocht de inspectie de kern- en normindicatoren, aangevuld met de indicatoren uit het aspect cyclisch proces kwaliteitszorg. Voor deze uitbreiding koos zij om het belang te benadrukken van een goed systeem van kwaliteitszorg ten behoeve van behoud en verbetering van kwaliteit van onderwijs. Na afloop van het onderzoek besprak de inspectie de conclusies en bevindingen met de directie en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag. Pagina 5 van 13

6 Toezichtkader De inspectie baseert zich bij haar onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 6 van 13

7 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Pagina 7 van 13

8 Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee Pagina 8 van 13

9 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op vso-zmok school De Korenaer, locatie Karel de Grotelaan, van voldoende niveau is. Zij komt tot deze conclusie op basis van de beslisregel, die zij toepast op het aspect systeem van leerlingenzorg. Op diverse onderdelen heeft de school het afgelopen jaar de zorgstructuur weten te versterken. Drie van de vier normindicatoren die tot het aspect leerlingenzorg behoren, beoordeelt de inspectie nu met een voldoende. De evaluatie van de uitvoering van de handelingsplanning schiet nog op enkele facetten tekort. De kwaliteit van de aspecten van het primaire proces is net als bij het inspectieonderzoek in 2009 overwegend voldoende. De school heeft een basiskwaliteit weten te behouden en geïnvesteerd in de verdere implementatie van leerlijnen. In het kader van kwaliteitszorg vraagt de inspectie aandacht voor het borgen van gerealiseerde kwaliteit. Dit is extra van belang omdat de school te maken heeft met belemmerende contextfactoren als veelvuldige wisseling van leraren en het vertrek van enkele ervaren interne begeleiders. De inspectie heeft geen tekortkomingen vastgesteld in het kader van naleving van wettelijke voorschriften. Toelichting Cyclisch proces van kwaliteitszorg, inclusief zicht op sociale veiligheid De school heeft een systeem van kwaliteitszorg, waarmee ze in voldoende mate zorgt draagt voor verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Te weinig systematisch zorgt zij echter voor behoud van gerealiseerde kwaliteit. De school kan de werkwijze om kwaliteit te borgen verbeteren (indicator 1.7). Onvoldoende ziet de directie erop toe dat afspraken en procedures in alle gevallen in beleidsdocumenten worden vastgelegd en dat het personeel ervan op de hoogte is. Bovendien gaat zij niet altijd systematisch na of de teamleden het vastgestelde beleid naleven. Daarbij moet duidelijk zijn wie voor de controle op naleving verantwoordelijk is. Heldere beleidsdocumenten zijn eveneens van belang als referentiekader voor zelfevaluatie. Het document over de zorgstructuur dat de school recent tot stand gebracht heeft, is in dit opzicht een belangrijke aanwinst. Op het gebied van de leerlingenzorg en de onderwijspraktijk neemt de school cyclisch tevredenheidonderzoeken af onder teamleden, ouders en leerlingen. Daarnaast bieden regelmatige lesobservaties, overleggen en evaluaties van jaarplannen zicht op de kwaliteit van het onderwijs. Uit de bevindingen trekt de directie consequenties voor schoolbeleid. Het zicht op het schoolklimaat, in het bijzonder op het welbevinden van teamleden en leerlingen kan verbeteren. Een objectieve peiling van de beleving van de sociale veiligheid onder leerlingen en personeel zou volgens de normen van de inspectie ten minste eens in de twee jaar moeten plaatsvinden (indicator 10.1). Aan een systematische evaluatie van opbrengsten is de school tot op heden slechts in beperkte mate toegenomen (indicator 1.3). Ook is de kwaliteit van de verantwoording aan ouders in de schoolgids nog altijd onvoldoende (indicator 1.8). Pagina 9 van 13

10 De informatie die de school verstrekt, laat zien dat de school zich met diverse ontwikkeltrajecten bezighoudt. Onvoldoende blijkt echter tot welke effecten die inspanningen hebben geleid. Ook is niet duidelijk welke conclusies de school trekt uit de uitstroomresultaten die zij met de leerlingen bereikt. Systeem van leerlingenzorg De school beschikt over een cyclisch systeem van leerlingenzorg. Om optimaal dienstbaar te kunnen zijn aan het bereiken en verantwoorden van resultaten, behoeft het systeem op enkele facetten verbetering. De commissie voor de begeleiding (cvb) zorgt voor een goede start van de handelingsplanning. Op basis van een integratief beeld plaatst zij de leerling op een van de leerroutes vmbo-t, vmbo-b of agl. Deze routes bepalen de ontwikkeling en het uitstroomperspectief van de leerling. Soms heeft de cvb redenen om van het advies van de school van herkomst af te wijken of om het perspectief tussentijds bij te stellen. In die gevallen is de onderbouwing van de besluiten op papier onvoldoende traceerbaar, waardoor een transparante verantwoording ontbreekt. Een te beperkte onderbouwing stelt de inspectie ook vast bij de evaluatie van de doelen uit het handelingsplan. Wanneer een leerling de doelen niet bereikt, blijkt onvoldoende welke factoren daaraan ten grondslag liggen en welke gerichte vervolgacties de school onderneemt om een leerling waar mogelijk op koers te houden. Ook om andere redenen schiet de evaluatie van de handelingsplannen tekort (indicator 3.8). Zo zijn de doelen soms onvoldoende meetbaar geformuleerd en zijn de didactische doelen te algemeen gesteld voor leerlingen met specifieke didactische problemen. Een belangrijke verbetering ten opzichte van 2009 is de uitbreiding van procedures en instrumenten om de resultaten van leerlingen te meten en te volgen. Het is nu een compleet geheel met Cito Volg- en Adviessysteem (VAS) en Studeon, leerlijnen sociaal gedrag en leren leren, methodegebonden toetsen en toetsmethodieken, Kwalificatiestructuur Educatie (KSE) proefexamens en een assessment voorafgaand aan de stage. Leerlijnen voor arbeidstoeleiding zijn in ontwikkeling. Daarnaast heeft de school dit schooljaar een methode voor sociaalemotionele ontwikkeling ingevoerd, waar zij op termijn het effect van wil meten. Onderwijspraktijk Over de kwaliteit van het primaire proces oordeelt de inspectie overwegend positief. Aan de basis van het onderwijsleerproces ligt een aangenaam pedagogisch klimaat dat gekenmerkt wordt door orde, rust en structuur. Leraren benaderen de leerlingen met respect en helpen hen te reflecteren op hun werkhouding. De school heeft voldoende aanbod voor de verschillende leerroutes in de vorm van methodes en doelen op leerlijnen. Voor algemene technieken heeft zij een eigen methodiek ontwikkeld. In aansluiting hierop laat de school de leerlingen extern stage lopen. Ook bestaat sinds kort de mogelijkheid op school werkzaamheden te verrichten in een lokaal dat is ingericht als arbeidstrainingscentrum. Het trainingsaanbod is op dit moment nog beperkt en in ontwikkeling. De inspectie vraagt aandacht voor de randvoorwaarden, waaronder de hygiëne. Pagina 10 van 13

11 Met onder andere huiswerk, een taakuur in de middag en individuele roosters in de hogere leerjaren stemt de school de onderwijstijd af op de behoeften van de leerlingen. Dit gebeurt schoolbreed, maar het beleid hieronder heeft de inspectie niet aangetroffen. Kennis van afspraken is echter van belang in het kader van borging, maar bijvoorbeeld ook voor de vervangers, met wie de school regelmatig te maken heeft. Het didactisch handelen van leraren is in diverse opzichten van voldoende kwaliteit. Zij realiseren over het algemeen een doelmatige werksfeer en bewaken het tempo om planningen te kunnen halen. Ook heeft de inspectie schoolbreed waargenomen dat leraren goede uitleg geven en leerlingen stimuleren stil te staan bij eigen denk- en handelwijzen. Wat de afstemming van instructie en verwerking betreft, zijn de verschillen tussen leraren te groot. Op dit punt kan de school beleid, toepassing en controle versterken. Aanpassingen in het klassenmanagement zijn noodzakelijk. Hierdoor creëert de school bovendien kansen om te bevorderen dat leerlingen naar vermogen leren om zelfstandig te werken, zelfverantwoordelijk te leren en samen te werken. Pagina 11 van 13

12 Pagina 12 van 13

13 3. TOEZICHTARRANGEMENT De onderwijskwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan De Korenaer, locatie Karel de Grotelaan, het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. Naleving van wettelijke voorschriften De inspectie heeft geen tekortkomingen vastgesteld in het kader van wet- en regelgeving. Pagina 13 van 13