CONCEPTRAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ BOSLUST, SCHOOL VOOR SO/VSO-MG ZMLK

Transcriptie

1 CONCEPTRAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ BOSLUST, SCHOOL VOOR SO/VSO-MG ZMLK Plaats : Ommen BRIN-nummer : 06RJ Onderzoek uitgevoerd op : 14 april 2011 Rapport vastgesteld te Zwolle op 21 juni 2011 HB /3 Documentnummer: H

2 Pagina 2 van 11

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING BEVINDINGEN BOSLUST TOEZICHTARRANGEMENT...11 Pagina 3 van 11

4 Pagina 4 van 11

5 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 14 april 2011 een onderzoek uit op Boslust, school voor so/vso-mg voor zeer moeilijk lerende kinderen, te Ommen om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding Uit de risicoanalyse kwam niet naar voren dat er risico s en tekortkomingen zijn in de kwaliteit van het onderwijs of in de naleving van wet- en regelgeving. Omdat de inspectie de school in 2007 voor het laatst bezocht, heeft zij echter besloten het kwaliteitsprofiel van de school op basis van een kwaliteitsonderzoek te actualiseren. De inspectie probeert tijdens dit kwaliteitsonderzoek de nieuwe waarderingskaders uit voor so en vso, die naar verwachting vanaf augustus 2012 geldend zullen zijn. De oordelen in dit onderzoek zijn echter gebaseerd op het huidige waarderingskader. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn, waaronder schoolplan en schoolgids. Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: - schooldocumenten, waaronder handelingsplannen, bestudeerde en beoordeelde; - gesprekken voerde met de directie, de commissie voor de begeleiding en de leraren; - de onderwijspraktijk observeerde in tien groepen verdeeld over het so en het vso. Aan het eind van het onderzoek heeft de inspectie de uitkomsten van het onderzoek op hoofdlijnen besproken met de bestuurder en het managementteam. Uit het waarderingskader onderzocht de inspectie de kern- en normindicatoren. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij haar onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 5 van 11

6 Pagina 6 van 11

7 2. BEVINDINGEN BOSLUST 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij in dit onderzoek betrekt en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. 5.6 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van sociale cohesie en burgerschap, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. Pagina 7 van 11

8 (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee Pagina 8 van 11

9 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt het onderwijs op Boslust, school voor so/vso-zmlk/mg, als voldoende. Ten opzichte van het kwaliteitsonderzoek in 2006 en het jaarlijks onderzoek in 2007 heeft de school de kwaliteit grotendeels voldoende weten vast te houden. Het systeem van leerlingenzorg is bepalend voor het oordeel van de inspectie. Drie van de vier normindicatoren beoordeelt de inspectie als voldoende. De aspecten van het onderwijsleerproces beoordeelt de inspectie op de meeste indicatoren als voldoende. Het schoolklimaat is voldoende ondersteunend voor leerlingen en teamleden. De inspectie stelde bij dit onderzoek geen tekortkomingen vast op het gebied van de naleving van wet- en regelgeving. Toelichting Systeem van leerlingenzorg, functionaliteit van de handelingsplanning en opbrengsten De kwaliteit van de handelingsplanning beoordeelt de inspectie als voldoende. De inspectie maakt daarbij echter de volgende opmerkingen. De school heeft leerlijnen ingevoerd en hierop zijn de handelingsplannen gebaseerd. Hierbij is de leraar verantwoordelijk voor de invulling van de handelingsplannen. De commissie voor de begeleiding (cvb) fungeert eigenlijk als plaatsingscommissie die een rol heeft bij de plaatsing van nieuwe leerlingen, bij de overgang naar het vso en tevens bij het formuleren van het eindadvies. Het zorgteam so of vso bespreekt regelmatig alle leerlingen en in het zorgteam+ is dit zorgteam uitgebreid met andere disciplines. Deze scheiding van taken en verantwoordelijkheden maakt de structuur van de leerlingenzorg nodeloos ingewikkeld en daardoor ondoorzichtig. Het is onduidelijk welke commissie verantwoordelijk is voor het systeem van leerlingenzorg. Door de grote verscheidenheid aan procedures en overleggen is er sprake van een grote hoeveelheid werk voor alle betrokkenen. De beginsituatie, de eerste normindicator (3.1), is voldoende op grond van het basisdocument dat de cvb opstelt na analyse van de beschikbare gegevens. Vervolgens bevat het handelingsplan de behaalde doelen per vak- en vormingsgebied. Het is echter niet in één oogopslag duidelijk wat de nieuwe doelen zijn en dat kan de overzichtelijkheid van het plan beperken. De planning voor de langere termijn, in de vorm van een ontwikkelingsperspectief, is nog niet in de handelingsplannen van de leerlingen opgenomen. Dit ontwikkelingsperspectief is wel één van de onderwerpen van de beleidsnotitie Advies Handelingsplan ontwikkeling & uitstroomperspectieven binnen de Boslust. De tweede normindicator (3.3) betreft de aanwezigheid van handelingsplannen en de overeenstemming daarover met de ouders. Ook deze indicator beoordeelt de inspectie als voldoende. De leraar stelt het handelingsplan op in oktober/november en bespreekt dit met de ouders in januari en juni. Tijdens de evaluatie in juni wordt tegelijkertijd het nieuwe plan voor de komende periode vastgesteld en door de ouders ondertekend. De doelen in de plannen zijn zoals gezegd aan de hand van de leerlijnen geformuleerd, de hoeveelheid doelen maakt het plan soms onduidelijk voor de ouders. De school volgt de ontwikkeling en de vorderingen van de leerlingen waar mogelijk met leerstofgebonden en methodeonafhankelijke toetsen en met behulp van observatieinstrumenten. De toetsgegevens zijn terug te vinden in de registratie van het gehanteerde leerlingvolgsysteem. De inspectie beoordeelt deze indicator (3.5) met een voldoende. De evaluatie van de handelingsplannen (indicator 3.8) door de cvb is echter onvoldoende. De evaluatie is in de plannen van vorig schooljaar opgenomen, echter alle doelen blijven door een Pagina 9 van 11

10 administratieve omissie tot nu toe staan. Een analyse van bevorderende en belemmerende factoren bij het al dan niet behalen van doelen door de cvb is niet zichtbaar. Ook de doorwerking van deels behaalde doelen op het nieuwe handelingsplan is onvoldoende transparant. De functionaliteit van de handelingsplannen beoordeelt de inspectie eveneens als onvoldoende. De doelen zijn wel voldoende concreet, want deze zijn deels afgeleid van de leerlijnen. De leerinhouden zijn ook helder maar het aantal doelen is te groot en de hoeveelheid tekst, ook over de werkwijze in de klas, en de herhaling van de doelen leiden nu teveel af van de doelen waar het echt om gaat. Het individueel handelingsplan fungeert tevens als rapportage naar ouders en leerlingen, hetgeen de inzichtelijkheid niet bevordert. Hierdoor is het onderwijs dat leraren geven onvoldoende gerelateerd aan de handelingsplannen. Planning van onderwijsactiviteiten van zowel de leerlingen als ook van de teamleden, op basis van de handelingsplanning, kan de functionaliteit daarvan ten goede komen. De resultaten van de leerlingen kan de inspectie nu nog niet beoordelen. Daarvoor zijn nog geen criteria beschikbaar. De school beschikt wel over uitstroomgegevens maar die zijn niet gerelateerd aan de instroomgegevens en aan schooldoelen. Onderwijspraktijk en schoolklimaat Op deze aspecten is de school ten opzichte van het vorige kwaliteitsonderzoek ongeveer gelijk gebleven. De school maakt gebruik van methoden die voldoen aan de kerndoelen en heeft de vakken onderverdeeld in leergebiedspecifieke leerlijnen en leergebiedoverstijgende leerlijnen. In het vso werken de leerlingen door middel van geschikte leerlijnen ter voorbereiding op hun uitstroomrichting: werken of wonen/vrije tijd. De vso-leerlingen lopen stage die is opgebouwd van interne leerling-werkplaats via externe leerling-werkplaats naar externe stage. De onderwijstijd benut de school voldoende doelmatig. Differentiatie in leertijd maakt de school niet zichtbaar in de handelingsplannen, ook in de lesobservaties heeft de inspectie dat niet voldoende kunnen waarnemen. Het onderwijs in de groepen kenmerkt zich door een (ortho)pedagogisch en een (ortho)didactisch klimaat van voldoende niveau. De afstemming op de verschillen in onderwijsbehoeften is in onvoldoende mate aangetroffen. Nu krijgen de leerlingen instructie als zij er om vragen en is dit geen vooraf geplande actie van de leraar die zichtbaar is in de schriftelijk vastgelegde planning van de leerstof. De (geplande) afstemming op instructie en verwerking is hiermee onvoldoende zichtbaar. De leerlingen zijn betrokken bij de lessen. In de lesobservaties is onvoldoende zichtbaar dat leerlingen waar mogelijk zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen leerproces. De leraren nemen de leerlingen veelvuldig bij de hand in zowel de dagplanning als tijdens het werken. Het schoolklimaat is evenals tijdens het vorige onderzoek voldoende ondersteunend voor leerlingen en teamleden. De houding van teamleden ten opzichte van het werk en het nieuw gevormde managementteam maakt de sfeer prettig en werkbaar, zo is de mening van de betrokkenen met wie de inspectie heeft gesproken. Door het werken met kwaliteitskaarten heeft de school zowel inzicht in de kwaliteit van het onderwijs als in de tevredenheid van leraren, leerlingen en ouders. Pagina 10 van 11

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT Geen belangrijke tekortkomingen in de onderwijskwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan Boslust, school voor so/vso-mg/zmlk het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en, eventueel, een onderzoek in het kader van een thema. De inspectie stelde bij dit onderzoek geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vast. Pagina 11 van 11