Geluksprogramma. Inhoudsopgave. Inleiding... 1 Wat is geluk? Geluk en Gezondheid... 5 De betekenis van positieve emoties... 6.

Transcriptie

1 Geluksprogramma Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is geluk? factoren die geluk bepalen... 3 Het als dan principe... 5 Geluk en Gezondheid... 5 De betekenis van positieve emoties... 6 Lijst met de 10 emoties waarnaar het meeste onderzoek is gedaan Gelukstechniek Dankbaarheid... 8 Dankbaarheidsofeningen... 8 Het effect van dankbaarheid... 9 Inleiding In stap 1 van het programma wil ik je graag informatie aanreiken over geluk en wat erbij belangrijk is zo dat je met je leven echt blij kunt worden en plezier kunt ervaren. Deze informatie komt uit onderzoek van de Positieve Psychologie, die ook de gelukswetenschap wordt genoemd. In de afgelopen 4 decennia is er veel onderzoek gedaan naar geluk. Er is zelf een heel nieuwe richting ontstaan binnen de psychologie: de Positieve Psychologie. De psychologie wat tot in de jaren 60 vooral bezig met het analyseren en definiëren van ziektebeelden en pas in de jaren 70 is men begonnen met het onderzoek naar de geestelijk gezonde mens. Wat heeft de mens nodig om gelukkig te zijn? Dat was nu de benadering van onderzoek.

2 Een van de oprichters van de Positieve Psychologie is Martin Seligman, vooral bekend geworden met zijn boek Gelukkig zijn kun je leren. In deze module geef ik jou waardevolle/belangrijke informatie over hoe je een leven kunt creëren waar je plezier en vervulling kunt ervaren. Ook is het leven niet alleen maar rozengeur en maneschijn, maar gelukkige mensen hebben een grotere veerkracht en kunnen daarom ook beter omgaan met tegenslagen. Je leert in dit programma dus ook hoe je met minder leuke gebeurtenissen om kunt gaan zodat je je leermomenten pakt en kunt groeien naar een autonoom, gelukkig en krachtig persoon. Wat is geluk? Geluk is een containerbegrip en dat maakt het lastig om deze vraag te beantwoorden. Geluk gaat over verschillende dingen: 1. Het is een emotie en daarom van tijdelijke aard en je kunt dan beter spreken over geluksmomenten. 2. Het is de algemene tevredenheid met je leven, zie definitie. 3. Het is een bewustzijnsstaat, dat houd in gelukkig zijn zonder redenen. Dit stadium kun je bijvoorbeeld goed ervaren tijdens meditatie. We hebben het nu even over geluk als algemene tevredenheid met het leven. Je zou kunnen zeggen Hoe gelukkig ben je met je leven op dit moment. Geluk (of gelukkig zijn) kan gedefinieerd worden als het tevreden zijn met de huidige levensomstandigheden. Er zullen diverse positieve emoties aanwezig zijn, zoals vreugde, blijheid, ontspannenheid en voldoening. Een definitie van een gelukkig leven is van Prof. Dr. Ruut Veenhoven, Sociale Wetenschappen, Erasmus Universiteit Rotterdam. Ik kies voor definiëring van het geluk als: 'een betrekkelijk constante toestand van overwegende tevredenheid met het leven als geheel'. Met deze definitie is op drie punten een keuze gemaakt. Ten eerste is gekozen voor constantheid, waardoor allerlei ervaringen van voorbijgaande aard, zoals b.v. vreugde, buiten het begrip zijn geplaatst. Ten tweede is gekozen voor tevredenheid, hetgeen een tot zekere hoogte bewuste waardering veronderstelt. Ten derde is het leven als geheel als object van waardering genomen.

3 Het gaat hier dus over 1. Positieve emoties, die zoals alle emoties, maar tijdelijk zijn. Dat betekent ook dat je niet altijd happy kunt zijn, maar altijd verschillende emoties zult blijven ervaren. De verhouding zou echter 3:1 moeten zijn om gelukkig te zijn, dus 3 positieve emoties tegenover 1 negatieve emotie. Als je nu grotendeels verdrietig bent, zal jouw positiviteits-ratio uit balans zijn. 2. Tevredenheid is meer het mentale stuk van een gelukkig leven. Als je naar je leven als geheel kijkt, hoe tevreden ben je dan. Het is meer een rationale afweging. 3. Hier gaat het over waardering. En dat is ook al heel belangrijk. Kun je jezelf en je leven waarderen of zit je meer in de afkeuring. Maar daar komen we uiteraard nog uitgebreid op terug. 3 factoren die geluk bepalen In de Positieve Psychologie is vastgesteld ons geluk door 3 factoren wordt bepaald: Geluk = Bereik + Omstandigheden + Gedrag 1. Bereik = jouw aangeboren geluksniveau 2. Omstandigheden 3. Het gedrag De omstandigheden houden alles in met betrekking tot: je uiterlijk, je werk, de omgeving waarin je woont, of je een relatie hebt of niet dus dit alles is niet echt belangrijk als het gaat over hoe gelukkig je bent! Hoe groot is de invloed van deze 3 factoren op jouw geluksniveau?

4 1. DNA is voor 50 % verantwoordelijk voor het geluksgevoel; 2. Omstandigheden zij voor maar 10 % bepalend voor het geluksgevoel; 3. Het gedrag is voor 40% bepalend voor het geluksgevoel Geluk omstandigheden gedrag DNA Bron: Sonja Lyubomirsky, de maakbaarheid van geluk, 2013 Gelukkig zijn heeft dus op de eerste plaats te maken met je gedrag en je levenshouding. Hoe sta je in het leven, is het leven voor jou een waardevol geschenk waar je elke dag weer dankbaar voor bent of is het vooral hard werken en stres? Deze houding en emoties zijn beïnvloedbaar en daarom is geluk voor 40% een trainbare eigenschap. Er is echter een valkuil van geluk en dat is heel belangrijk om te begrijpen. Wij noemen het Het-alsdan-principe.

5 Het als dan principe Het is niet mogelijk om voorwaarden te verbinden aan geluk. Tenminste niet als je duurzaam gelukkig wilt zijn. Als je jouw geluk afhankelijk maakt van bepaalde voorwaarden, dan zal je steeds weer teleurgesteld zijn, gedesillusioneerd. Bijvoorbeeld als je denkt je kunt pas gelukkig zijn als je een fijne relatie of leuk werk hebt, dan zit je in de als dan valkuil. Ø als ik maar een goede relatie heb, dan ben ik gelukkig! Ø als ik rijk ben, dan ben ik gelukkig! Ø als ik een gezond ben, dan ben ik gelukkig! Ø als ik succesvol in mijn beroep ben, dan ben ik gelukkig! Dat betekent niet dat je dit niet na mag streven. Maar feit is dat gelukkige mensen makkelijker een relatie vinden, gezonder zijn of succesvoller zijn in hun werk. Je kunt dit ook zien bij mensen die bijvoorbeeld de loterij hebben gewonnen. Ze schieten natuurlijk eerst omhoog met in geluksniveau en zijn helemaal blij. Echter blijkt uit onderzoek dat de mensen na ca. 1,5 tot 2 jaar weer op hetzelfde niveau zitten dan voor de grote winst. Ook bij mensen die na een ongeluk blijvende schade hebben opgelopen is het vaak zo dat ze na ongeveer 1 a 2 jaar weer op hun oude geluklevel terug zijn. De enige voorwaarde die je aan geluk mag stellen is: hoe gelukkig ben je met jezelf? Dat bepaalt min of meer het geluk van je hele leven. Geluk en Gezondheid Meestal noemen mensen gezondheid als de belangrijkste voorwaarde van geluk. Nu is dat eigenlijk wel ook zo, maar het is net zo belangrijk om de weten das positieve emoties een grote invloed hebben op de gezondheid.

6 Gelukkige mensen zijn gezonder dat is de conclusie uit onderzoek in de Positieve Psychologie. Hoe komt dat? Er zijn 3 redenen: 1. Gelukkige mensen zijn actiever en bewegen meer. Uit verschillende onderzoeken blijkt een sterke correlatie tussen geluk en actieve vrije tijdsbesteding; gelukkige mensen gaan vaker de deur uit en besteden meer tijd aan hobby's, terwijl ongelukkige mensen meer voor de televisie zitten. 2. Gelukkige mensen maken makkelijker contact en hebben daardoor een rijker sociaal leven. 3. Positieve emoties helpen bij het verhogen van je weerbaarheid: zij sterken het immuunsysteem en verlagen het Cortisol niveau. Een balans tussen positieve en negatieve emoties leidt tot minder stress en zorgt voor sneller herstel bij ziektes. Geluk is goed voor de gezondheid en werkt levensverlengend Qua omvang is het effect van geluk op de levensduur vergelijkbaar met dat van al dan niet roken. (Ruut Veenhoven, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2006) De betekenis van positieve emoties Er is de afgelopen decennia veel onderzoek gedaan naar positieve emoties. Barbara Fredrickson, professor psychologie aan de University van North Carolina, is bekend geworden door haar onderzoek naar de betekenis van positieve emoties. Volgens haar onderzoek is hebben niet alleen negatieve emoties betekenis (fight or flight, overleven, stres reacties) maar ook de positieve emoties. De betekenis van de positieve emoties heeft ze in haar Broaden-and-builttheory vastgelegd. Deze theorie gaat ervan uit dat de positieve emoties belangrijk zijn voor het kunnen leren, creatief zijn en om de sociale relaties te versterken. Kort gezegd is uit onderzoek is gebleken dat mensen die zich goed voelen beter kunnen leren en creatiever zijn dan mensen die zich in een negatieve gemoedstoestand bevinden. Dit heeft men bijvoorbeeld getest door mensen eerst naar een mooie film te laten kijken en daarna moesten ze opdrachten uitvoeren.

7 Verder heeft Barbara Fredrickson de theorie ontwikkeld (Positieviteitsratio) dat de mens een verhouding van positieve en negatieve emoties van 3:1 zou moeten ervaren om zich te volledig te kunnen ontplooien en te floreren. Zij heeft tevens onderzoek gedaan naar de waarde van meditatie om duurzaam gelukkig te zijn. Emoties zijn natuurlijk iets tijdelijks maar door middel van meditatie kun je steeds weer in een positieve gemoedstoestand komen. Op de mediatie zullen we in een latere module terugkomen. Lijst met de 10 emoties waarnaar het meeste onderzoek is gedaan. 1. Vreugde 2. Dankbaarheid 3. Sereniteit 4. Belangstelling 5. Hoop 6. Trots 7. Plezier 8. Inspiratie 9. Bewondering 10. Liefde

8 Gelukstechniek Dankbaarheid Dankbaarheid is een heel krachtige emotie om een positieve focus te creëren. Daarom is dankbaarheid ook dé gelukstechniek nummer 1. Door dankbaarheid te beoefenen kun je op een heel makkelijke manier meer geluk in je leven ervaren. Het mooie is dat je voor dankbaarheid niet eerst iets hoeft te doen. Je kunt alleen dankbaar zijn voor de dingen die je al hebt. Dankbaarheid is dan ook dé manier om instant geluk te ervaren. Door het beoefenen van dankbaarheid zal je het volgende kunnen bereiken: 1. Meer positieve emoties en dus meer geluk. 2. Dankbaarheid vergroot je zelfvertrouwen. Door je te richten op wat je bereikt hebt en wat mensen voor jou gedaan hebben, voel je jezelf rijker. 3. Meer tevredenheid en vreugde. 4. Dankbaarheid helpt je door periodes van stress, verdriet en tegenslag. Door de focus te leggen op het positieve worden deze periodes minder zwaar. 5. Donkbaarheid zorgt voor sterke sociale banden. Vriendschappen en liefde worden sterker door het voelen en uiten van dankbaarheid. Dankbaarheidsofeningen 1. Tel je zegeningen Maak een lijst met 10 punten waar je echt dankbaar voor bent in je leven. Maak daarbij vooral contact met jouw gevoel. Herbeleef als het ware dat mooie moment/feit nog een keer en voel de positieve emoties van vreugde, geluk en dankbaarheid. 2. Dankbaarheiddagboek: Schrijf elke dag voor het slapengaan 3 zaken op waar je die dag dankbaar voor bent. (zie ook Appreciate-it.com)

9 3. Dankbaarheidcontemplatie: Kies een vast tijdstip waarop je nadenkt over wie je dankbaar wilt zijn en waarom. Of richt je aandacht op iets positiefs waar je meestal niet bij stil staat. 4. Dankbaarheidbrief: Je kunt een dankbaarheidsbrief aan iemand schrijven. Uit onderzoek blijkt dat als jij aan één persoon op papier jouw dankbaarheid schrijft dat je geluksgevoel tussen de 2 en 4 % stijgt. Persoon bellen en brief voorlezen: Degene die werkelijk de persoon belt en zijn of haar geschreven dankbaarheid voorleest, verhoogt het geluksgevoel tussen de 4 en 19%. Conclusie: als jij je dankbaarheid uit, word je gegarandeerd gelukkiger. En je maakt een kwantumsprong in je geluksgevoel als jij je absoluut niet gelukkig voelt en toch je dankbaarheid deelt aan een ander. 5. Huldeblijk aan persoon: Schrijf een lofrede (ca. 1 pagina) voor iemand voor wie je heel erg dankbaar bent. Nodig die persoon uit en lees de lofrede aan hem/haar voor. Geef de andere hierna de ruimte om erop te reageren. Haal samen herinneringen op aan deze gebeurtenis. Dit is een bijzonder krachtige oefening. Kun je niet meer samen zijn met deze persoon, visualiseer dan dat je tegenover deze persoon zit. Het effect van dankbaarheid Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar dankbaarheid. Er is gebleken dat door het bijhouden van een dankbaarheidsdagboek het geluksniveau om 10% kan worden verhoogd.

10 Door dankbaarheid te oefenen kun je na 6 maanden je geluksgevoel om 10% duurzaam verhogen! (Positive Psychology Progress (2005, Seligman, M. P., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C.)