Duurzame energieactieplannen: Collectief renoveren?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzame energieactieplannen: Collectief renoveren?"

Guido Bogaerts
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 STEP-UP coaching traject Mechelen 05/11/2014 Duurzame energieactieplannen: Collectief renoveren? Han Vandevyvere, dr. ir. arch., Unit Transitie Energie en Milieu Mechelen,

2 Waarom collectief renoveren? Klimaatdoelstellingen nopen tot drastische reductie CO2-uitstoot (80% reductie in 2050) > energie-efficiëntie en hernieuwbare energieproductie Vertaald naar gebouwde omgeving: Renovatiegraad moet hoger: typisch van 1% naar 3%/jaar Renovatiegraad moet dieper: verder dan dakisolatie, ramen en verwarmingsinstallatie > muren, vloeren, HE, LT systemen Opschalen impliceert alle mogelijke schaalvoordelen benutten (actoren, processen, technieken, financiering) 05/11/2014 2

hernieuwbare energieproductie Vertaald naar gebouwde omgeving: Renovatiegraad moet hoger: typisch van 1% naar 3%/jaar

3 Voorbeeld: 153 passiefwoningen in Kerkrade (NL) 05/11/2014 3

4 Wat zijn de primaire en secundaire voordelen van energierenovatie tout court? (1) Primair: lagere kost over de totale levenscyclus (2) Secundair: (1) Emissiereductie (2) Hogere kwaliteit van de leefomgeving / gezondheid in en buiten gebouwen / hoger comfort en productiviteit (3) Hogere energie-onafhankelijkheid minder energie-armoede (4) Hogere vastgoedwaarde (5) Tijdelijke en permanente werkgelegenheid bouwsector, energiesector (= lokale economie!) 05/11/2014 4

leefomgeving / gezondheid in en buiten gebouwen / hoger comfort en productiviteit (3) Hogere

5 Secundaire voordelen: lokale economie Jobcreatie met cleantech is veel hoger dan binnen fossiel paradigma: 05/11/ [McKinsey 2012]

6 Belangrijkste uitdagingen? Naast de klassieke bottlenecks : Upfront investment: voorfinanciering van interventies die zich op lange termijn terugbetalen (meer dan 20, 30 jaar) Procedures en transactiekosten (bv. senioren) Reglementaire barrières, split incentive eigenaar-huurder, financiering sociale woningen, zijn er een aantal bottlenecks die opgeschaalde renovatie bemoeilijken: Individualistische structuur van gebouweigendom in VL/BE en hieruit volgend morfologische superdiversiteit Weinig gegroepeerde eigendom en dus beperkt potentieel voor gegroepeerd initiatief Moeilijk om individuele eigenaars te poolen Moeilijk om gestandaardiseerde oplossingen toe te passen 05/11/2014 6

7 EU Concerto resultaten 05/11/ [

8 Belangrijkste uitdagingen? De vraag gaat eigenlijk nog dieper: renoveren of vervangen? 05/11/2014 8

9 Belangrijkste uitdagingen? De vraag gaat eigenlijk nog dieper: renoveren of vervangen door elders beter (architecturaal en bouwtechnisch hoogwaardiger, stedelijk denser)? 05/11/2014 9

10 Belangrijkste uitdagingen? Bovendien zijn er een aantal specifieke gevaren op het transitiepad: Suboptimale lock-in: partiële, ondiepe renovatie waarbij toestand voor lange tijd bevroren wordt, zowel technisch als financieelorganisatorisch. Bv: Enkel de ramen vervangen waardoor latere muurisolatie gehypothekeerd wordt Na renovatie geen incentive/motivatie voor nieuwe of bijkomende ingrepen 05/11/

ondiepe renovatie waarbij toestand voor lange tijd bevroren wordt, zowel technisch als

11 Belangrijkste uitdagingen? Er kristalliseren zich twee basisuitdagingen (1) Gegroepeerd initiatief (2) Voorfinanciering 05/11/

12 Wat zijn de potentiële voordelen van een collectieve aanpak? (1) Renovatieritme hoger, efficiëntere processen mogelijk (2) Reductie van de transactiekosten (3) Reductie van de uitvoeringskosten (first shot: tot 20%) door partiële standaardisatie en volumemarkt (4) Hoogwaardigere oplossingen door begeleiding en ander studie-opzet (5) Mogelijkheid tot ontzorgen van de individuele investeerders the one stop shop (6) Nieuwe technische mogelijkheden door collectieve aanpak (bv. in HE-systemen) 05/11/

uitvoeringskosten (first shot: tot 20%) door partiële standaardisatie en volumemarkt (4) Hoogwaardigere oplossingen door

13 Wat zijn de potentiële voordelen van een collectieve aanpak? Voorbeeld Concerto [ 05/11/

14 Strategische assen? (1) Gegroepeerd initiatief (1) Keuze wijk: virtueel versus geografisch coherent (2) Facilitatie van de processen: lokale overheid, consortia (3) Betrekken en motiveren van eigenaars > communicatie & mobilisatie (2) Financiering (1) Alternatieve financieringsopzetten 05/11/

coherent (2) Facilitatie van de processen: lokale overheid, consortia (3)

15 Strategische assen (1): Keuze wijk: virtueel versus geografisch coherent Virtuele wijk: gegroepeerd initiatief maar geen coherent gebouwd geheel (fysische wijk). Organisatorisch eenvoudiger, technisch moeilijker. Geografisch coherente wijk: gegroepeerd initiatief binnen coherent gebouwd geheel (wijk): Organisatorisch moeilijker, technisch makkelijker. Inventarisatie geschikte wijken Inschatting potentieel: eigendomsstructuur, enquêtering 05/11/

Geografisch coherente wijk: gegroepeerd initiatief binnen coherent gebouwd geheel (wijk): Organisatorisch

16 Strategische assen (2): Facilitatie van de processen: lokale overheid, consortia Lokale overheid: facilitator binnen de quadruple helix Partijen samenbrengen die normaal niet samenwerken! Omkaderend proces, advies en informatiedoorstroming, eenvormige en vereenvoudigde procedures (one stop shop) Consortia? Banken/financiers/ontwikkelaars Coöperatieven/fondsen ESCO s / EPC (energy performance contracting) Aannemers NGO s 05/11/

Omkaderend proces, advies en informatiedoorstroming, eenvormige en vereenvoudigde procedures (one stop shop)

17 Strategische assen (1): Betrekken en motiveren van gebouweigenaars Communicatie- & mobilisatiestrategieën: zie aparte presentatie VITO Belang van peer-to-peer netwerken en lokale trekkers Belang van wervend verhaal (power to the positives): gemeenschapsgevoel, leefkwaliteit, duurzame voordelen, Belang van co-creatie (versus wantrouwen t.a.v. overheid ) Ervaringen leren dat dit een strijd van deur tot deur is Psychologische barrières: diepe attitudes (onbewuste normen en waarden) versus bewustwording en gedragsverandering Differentiatie van doelgroepen (pioniers versus laggers) 05/11/

18 Strategische assen (2): Financiering (1) Specifieke financiële bottlenecks (1) Risicoprofiel ( prospectus ): moeilijk voorspelbare opbrengst m.i.v. rebound, gebrek aan ervaring en kennis, risico-aversie (2) Langetermijninvestering: lange TVT lage IRR (3) Herdistributie naar financieel zwakkere partijen / onrendabele ingrepen of projecten? (2) Pistes (1) Samenaankoop (2) Coöperatieve opzetten (bv. energiecoöperatieve) (3) Special purpose vehicles ( ontzorgen ) & EPC (4) Fondsen: klimaatfonds, social impact bonds, (5) Cocktails : voorfinanciering fase 1 fase 2 05/11/

rebound, gebrek aan ervaring en kennis, risico-aversie (2) Langetermijninvestering: lange TVT lage IRR (3) Herdistributie naar financieel

19 Strategische assen (2): Financiering (1) Samenaankoop Voorbeeld: Kyoto in het Pajottenland ( (2) Coöperatieve opzetten Specifiek doel met gunfactor, kan ook hefboom zijn voor lokale economie. Voorbeelden: (vooral energieproductie): Ecopower ( (zou in toekomst ook inzetten op renovatie), Energent ( (cf. relatie tussen energie-efficiëntie en productie!) 05/11/

pdf) (2) Coöperatieve opzetten Specifiek doel met gunfactor, kan ook hefboom zijn voor lokale economie.

20 Strategische assen (2): Financiering (3) Special purpose vehicles Idee: eigenaars geven project uit handen aan professionele actor die groepeert, ontwerpt, financiert, en uitvoert. Specifieke groep: EPC/ESCO; volledige of partiële financiering (top-up) Voorbeeld: WAIFER ( Ilanga ( 05/11/

21 Strategische assen (2): Financiering (4) Fondsen (klimaatfonds, klimaatobligaties, social impact bonds, ) Idee: aanleggen kapitaal in de vorm van (rollend) fonds met specifiek oogmerk (performance-based investments), aandeelhouder gaat niet voor maximaal financieel rendement, maar voor combinatie financieel rendement en maatschappelijk engagement ( gunfactor ) Laat mix aan soorten investeerders toe. Voorbeeld: Limburgs Klimaatfonds ( Nationaal Energiebespaarfonds (NL) ( Amsterdam Investment Fund ( 05/11/

22 Strategische assen (2): Financiering Ook in het oog te houden IWT proeftuin collectieve renovatie: gaat binnenkort van start Blok voor Blok programma in NL: 05/11/

Vergelijkbare documenten

Collectieve Renovatie Qué? Financiering Lokale Klimaatplannen WG Korte Termijn collectieve renovatie

09/02/2015 Collectieve Renovatie Qué? Financiering Lokale Klimaatplannen WG Korte Termijn collectieve renovatie Dieter Cuypers Smart Energy and Built Environment Collectieve renovatie 09/02/2015 Foto s