Bezinkvoorzieningen Functioneren en rendement

Transcriptie

1 Dtum 6 juni 2019 Bezinkvoorzieningen Functioneren en rendement Mrk Nijmn

2

3 Colofon Opdrchtgever Sector Afdeling Projectleider Projectnummer Afvlwter Drinkwter Assetmngement Wterketen / tem Beleid en Assets Joost Louter Opdrchtnemer Sector Techniek, Onderzoek en Projecten Afdeling Onderzoek en Advies Projectleider Mrk Nijmn Kwliteitsborger Mrcel Zndvoort Projectnummer Rpport Rpporteur Mrk Nijmn Versie 2 Rpportnummer Trefwoorden Hemelwter, Hemelwterfvoer, Riolering, Oppervlktewter 6 juni Bezinkvoorzieningen 3/34

4 6 juni Bezinkvoorzieningen 4/34

5 Inhoud Smenvtting 7 1 Inleiding Nder onderzoek functioneren bezinkleiding in de prktijk Doel 12 2 Onderzoek Onderzoeksopzet Alle bezinkleidingen in Amsterdm Vergelijking zes bezinkvoorzieningen Onderzoek drie bezinkvoorzieningen 19 3 Berekeningen 23 4 Discussie 26 5 Conclusie 29 6 Anbeveling 31 7 Litertuurlijst 32 Bijlge 1: Anlyseresultten Bijlge 2: Percentge en vrcht per prmeter 6 juni Bezinkvoorzieningen 5/34

6 6 juni Bezinkvoorzieningen 6/34

7 Smenvtting Meerdere interne en externe onderzoeken zijn uitgevoerd om de werking vn het hemelwterstelsel en de bezinkvoorziening te kwntificeren. Elk vn die onderzoeken heeft zich gericht op een deel vn het systeem. Geen vn deze onderzoeken leverde een kwntittief en kwlittief beeld op vn het totle systeem. Ook l ging het om verschillende onderzoeken, toch leverden ze wel eenduidige conclusies op. Dit vervolgonderzoek ( Onderzoek bezinkvoorzieningen functioneren en rendement, MNW Nijmn 2019) richt zich op het functioneren vn lle Amsterdmse hemelwter-bezinkvoorzieningen in de prktijk, om drmee n te gn in hoeverre deze gegevens bruikbr zijn om het werkelijke kwntittieve en kwlittieve rendement te berekenen. Slechts dertien Amsterdmse hemelwterstelsels zijn voorzien vn een bezinkleiding. Om zo veel mogelijk slib uit het hemelwterstelsel te kunnen fvngen zijn deze gepltst vlk vóór de uitlt op het oppervlktewter (zie het schem hieronder). Conclusie Op bsis vn dit onderzoek kn de werkelijke kwntittieve en kwlittieve werking vn bestnde en nieuw te dimensioneren bezinkvoorzieningen worden berekend. Anbevolen wordt om niet klkkeloos een bezinkvoorziening te pltsen, mr eerst goed n te gn wt hij zou moeten bewerkstelligen. Wternet beziet nog of hr beleid wordt ngepst op bsis vn de bevindingen uit dit onderzoek. Resultten Het Amsterdmse hemelwterstelsel heeft diverse fvoersystemen voor hemelwter, zols stelsels met en zonder bezinkleidingen, bezinkbkken, infiltrtietrnsportriolen e.d. Dit onderzoek zoomt in op de mnier wrop het trcé vn kolk tot bezinkleiding in de prktijk functioneert. Dit onderzoek heeft de onderstnde inzichten en resultten opgeleverd. In het trcé vn kolk tot oppervlktewter, vi hemelwterriool en bezinkvoorziening, zien we dt in de kolk en in het hemelwterriool een evenwichtstoestnd wordt bereikt. Voor bijvoorbeeld de kolk betekent dit dt l het znd en slib dt n het bereiken vn het evenwicht nog in de kolk komt meteen doorspoelt nr het hemelwterstelsel tot het moment dt de zndvng uitspoelt (debiet groter dn 0,2 l/s) of wordt gereinigd. In Amsterdm zl met het huidige klimt de zndvng gemiddeld 6 juni Bezinkvoorzieningen 7/34

8 vijf keer per jr leegspoelen. N dt moment begint het proces opnieuw. Het is nnemelijk dt in de bezinkvoorziening ook een evenwichtstoestnd wordt bereikt. Visueel is goed te zien dt in de zndvng vn een kolk meer grove delen en znd chterblijven dn in de rest vn het stelsel (hemelwterriool en bezinkvoorziening). Dt de scheiding vn deeltjes pltsvindt op bsis vn gewicht wordt onderschreven door de korrelgrootteverdeling (scg-kromme) en het verschil in vlsnelheid vn de slibdeeltjes in de kolk, in het hemelwterriool en n het begin en n het eind vn de bezinkvoorziening. In de kolk bezinkt 30 gewichtsprocent vn het slib met een snelheid vn één meter per 6 minuten, terwijl dt in de bezinkvoorziening slechts 3 gewichtsprocent is. Vn het slib heeft 20% een lgere bezinkingssnelheid dn één meter per 120 minuten. Door het pltsen vn een 20 µm-filter n een bezinkvoorziening is ngetoond dt drin slib wordt fgevngen tijdens neerslg. Alles tot 20 µm is in dit gevl terechtgekomen in het oppervlktewter. Ongeveer 30% vn het slib is kleiner dn 20 µm (scg-kromme). Het verschil tussen het ngesloten verhrde oppervlk en het volume vn de bezinkvoorziening is het meest relevnt voor zowel de kwntittieve ls de kwlittieve werking vn de bezinkvoorziening. De omgeving is echter verntwoordelijk voor de concentrtie onopgeloste bestnddelen en verontreinigingen die het hemelwterriool bereiken. Andere verschillen, zols de lengte vn het stelsel en dergelijke, hebben geen invloed op de kwntittieve en de kwlittieve werking. Angetoond is dt niet lle verontreinigingen in de bezinkvoorziening of in het drvóór liggende stelsel even goed worden vstgelegd. Dit heeft te mken met de eigenschppen vn die stof. Zo hebben metlen bijvoorbeeld een veel lger bindingspercentge n slib dn PAK s. Zowel het kwntittieve ls het kwlittieve rendement vn een bezinkvoorziening kn drom goed worden berekend door onder ndere rekening te houden met het ntl verversingen (de verhouding tussen fstromend verhrd oppervlk en het volume vn de bezinkvoorziening), de vlsnelheid vn het slib en het bindingspercentge vn de verontreinigingen. Vn vijf bezinkvoorzieningen in Amsterdm is op deze mnier zowel het kwntittieve ls het kwlittieve rendement berekend. Het gemiddelde kwntittieve rendement bedrgt 73%. Het gemiddelde kwlittieve rendement voor metlen bedrgt 39%, terwijl dt voor PAK 65% bedrgt. Drnst zijn ook verschillen wrgenomen tussen de loctie wr beplde verontreinigingen neersln. Metlen komen het meest voor in de ltste put vn de bezinkvoorziening (74%), terwijl PAK s, EOX en minerle olie voorl chterblijven in het hemelwterriool (60%). Doordt de prmeters EOX en minerle olie op dezelfde plek in het stelsel worden ngetroffen (60% in het hemelwterriool) is het nnemelijk dt het rendement vn PAK ook geldt voor die stoffen. Gezien het huidige rendement vn de bezinkvoorzieningen en het verschil in het neersln vn stoffen en stofgroepen wordt nbevolen om bij het nleggen vn hemelwtervoorzieningen meer mtwerk te leveren. Wt betreft de kwliteit vn het oppervlktewter kn worden ngegeven welke stoffen voor dt oppervlktewter het belngrijkst zijn om f te vngen of te verwijderen. Met de opgedne kennis kn mtwerk worden geleverd. Nr verwchting is dt niet ltijd een bezinkvoorziening. 6 juni Bezinkvoorzieningen 8/34

9 1 Inleiding Het Amsterdmse hemelwterstelsel heeft diverse fvoersystemen voor hemelwter, zols stelsels met en zonder bezinkleidingen, bezinkbkken, infiltrtietrnsportriolen e.d. Hoe deze voorzieningen in de prktijk functioneren is niet bekend, mr voor de beleidsmedewerkers riolering en voor de ssetmngers is het wel wenselijk om dit te weten. Het hier beschreven onderzoek richt zich lleen op het functioneren vn bezinkleidingen en vn het drvoor liggende hemelwterstelsel. Een klein deel vn de hemelwteruitlten in Amsterdm is uitgerust met een bezinkleiding. De bezinkvoorziening is theoretisch zo gedimensioneerd dt de tijdens neerslg meegespoelde deeltjes kunnen bezinken. Verwcht wordt dt het bezonken slib in de bezinkvoorziening blijft. Door reinigen wordt het slib verwijderd en kn het worden fgevoerd nr een erkende verwerker. In de fgelopen jren heeft Wternet onderzoek verricht nr het gedrg vn hemelwterslib en het functioneren vn bijzondere hemelwtervoorzieningen. In de volgende prgrfen volgt een kort resulttenoverzicht vn deze onderzoeken. Test stnkscherm kolk Middenweg (2012): Uit dit onderzoek blijkt dt bij een volumestroom vn 0,2 liter per seconde volledige uitspoeling vn slib uit kolken optreedt. Dit debiet vn 0,2 l/s zl, bij een ngesloten verhrd oppervlk vn 100 m 2, ongeveer vijfml per jr optreden. Dit betekent dt in de zndvng vn een strtkolk tijdelijk mteril kn worden fgevngen, mr ook dt het fgevngen mteril meerdere keren per jr doorspoelt nr het rioolstelsel. Het doorspoelen is fhnkelijk vn de keren wrop het met deze intensiteit regent. Drdoor is het niet te voorspellen op welk moment het slib uit de zndvng doorspoelt nr het riool en kn de kolkreinigingsfrequentie hier moeilijk op worden fgestemd. De conclusie is dn ook dt het bezonken mteril doorspoelt nr het rioolstelsel, behlve die ene keer dt de zndvng vlk voor de neerslg is gereinigd (Zndvoort M.H., 2012). Werking bezinkleiding Ookmeerweg (2015): Uit dit onderzoek blijkt dt de totle slibhoeveelheid in de bezinkleiding en in het ervoor liggende stelsel (putten) over een periode vn meer dn een jr redelijk stbiel blijft (zie figuur 1). Het grootste slibvolume wordt wrgenomen in de bezinkleiding, mr het slibvolume vrieert in de tijd per meetpunt. Geconcludeerd kn worden dt het slib niet in het stelsel blijft liggen, mr tijdens neerslg door de stroming (werveling) wordt verpltst. Ook lijkt het erop dt het slib in de bezinkleiding wordt verpltst. Drdoor is het ook nnemelijk dt slib uit de bezinkleiding nr het oppervlktewter verdwijnt. Figuur 1: Slib in stelsel vn Q6 per meting 6 juni Bezinkvoorzieningen 9/34

10 Tijdens dit onderzoek is bemeten hoeveel slib in de bezinkleiding komt en hoeveel slib eruit stroomt. Dit is bepld door ruim een jr het debiet vn de in- en uitstroom vst te stellen en de in- en uitstroom tijd-proportioneel te bemonsteren. Hieruit blijkt dt het gemiddelde rendement vn deze bezinkleiding 50% bedrgt. In grfiek 1 is het rendement gevisuliseerd ls functie vn het ntl volumeverversingen tijdens een neerslgperiode. Uit deze metingen is ook gebleken dt tijdens buien met een lge neerslgintensiteit de concentrtie onopgeloste bestnddelen (OB) die in en uit de bezinkleiding stroomt tussen de 8 en 100 mg OB/l ligt. Tijdens intensieve buien wordt de concentrtie onopgeloste bestnddelen die de bezinkleiding in- en uitstromen hoger. In deze meetperiode is bij de bezinkleiding een mximle ingnde concentrtie gemeten vn 320 mg OB/l en een uitgnde concentrtie vn 130 mg OB/l. De wterinhoud vn de bezinkleiding wordt tijdens deze intensieve buien meerdere keren ververst. Grfiek 1: Rendement vn de bezinkleiding Ookmeerweg ls functie vn het ntl volumeverversingen tijdens een neerslgperiode rendement R² = 0, ntl verversingen bezinkleiding Gesteld kn worden dt het totle systeem (kolk, hemelwterriool en bezinkleiding) een evenwichtstoestnd bereikt wt betreft de hoeveelheid slib. Tijdens dit onderzoek is ook gebleken dt de EGV-wrde in de IN-put lger is dn in de UIT-put. Het EGV is een mt voor de elektrische geleidbrheid vn het wter en wordt gebruikt om de totle concentrtie n ionen (zols bijvoorbeeld zoutionen) te meten. Nrmte meer ionen in een vloeistof nwezig zijn geleidt een vloeistof beter en zl het EGV hoger zijn. Hoe lger het EGV is, hoe minder ionen in het wter nwezig zijn en hoe meer het op regenwter lijkt. Vstgesteld is dt het ntl chloride-ionen de hoogte vn de EGV-wrde in de bezinkleiding grotendeels beplt. Chloride-ionen kunnen door strooizout (ntriumchloride) in het hemelwter terechtkomen. Dit zout blijft n het eind vn de bezinkleiding liggen (Aydi El N. et l., 2015). Mssblns kolkenvuil (2017): In de keten vn strtvuil tot oppervlktewteremissie wordt het vuil (slib) op verschillende pltsen en door verschillende prtijen verwijderd. De mss- en kostenblns vn vste delen over het regenwtersysteem, vn stoep tot oppervlktewter, is onderzocht met een deskstudie. Figuur 2 geeft de keten weer en figuur 3 de mssen kostenblns voor het riooldeel. Alleen de kosten vn het reinigen (vegen) vn de strt zijn niet chterhld. Voorl is ingezoomd op het znd/slib dt zich in de kolk of leiding bevindt. 6 juni Bezinkvoorzieningen 10/34

11 De volgende inzichten zijn verkregen: Het meeste znd/slib wordt vn de strt geveegd of uit het oppervlktewter gebggerd: strt ton/jr, kolk 526 ton/jr, hemelwterstelsel 851 ton/jr en oppervlktewter ton/jr. Voor het stelsel geldt dt het meeste slib/znd uit het hemelwterriool wordt gehld, gevolgd door de kolken. Het minste slib/znd wordt uit de zonken gehld. In vergelijking met het reinigen vn het hemelwterstelsel en/of zonken is het reinigen vn kolken het duurst per fgevoerde slib-/zndhoeveelheid. Het znd/slib uit het hemelwterstelsel heeft eenzelfde smenstelling ls het znd/slib uit een kolk. Bggeren vn de wterbodem en/of vegen vn de strt is verreweg het efficiëntst ls je kijkt nr de hoeveelheid slib die wordt fgevoerd en wrschijnlijk geldt dt ook voor de kosten die drn zijn verbonden. De slibtoevoer vnuit het Amsterdmse hemelwterstelsel nr het oppervlktewter is nihil vergeleken met de slibtoevoer door het oppervlktewter zelf (Speet F., 2017). Figuur 2: De keten vn strtvuil tot oppervlktewteremissie Figuur 3: Mss- en kostenblns kolkenslib 6 juni Bezinkvoorzieningen 11/34

12 Litertuurstudie Uit het onderzoek Beheer vn kolken en rioolnsluitingen blijkt dt bij 95% vn de kolken de hoogte vn het slib-bed in de zndvng een evenwicht bereikt. Als die evenwichtstoestnd is bereikt, gt evenveel znd/slib uit de kolk ls erin komt. Dit znd/slib komt vervolgens terecht in het hemelwterriool. In dit onderzoek is ook ngetoond dt 5% vn de kolken verstopt rkt, wrvn 73% wordt veroorzkt door znd/slib en 19% wordt veroorzkt door het verstoppen vn de nsluitleiding. Vn de resterende 8% is de verstoppingsoorzk onbekend. (Post J., 2016). Uit de ndere onderzoeken ( Concentrties, bindingspercentges en bezinkmogelijkheden vn verontreiniging in fstromend regenwter, Dtbse regenwter en De feiten over kwliteit vn fstromend regenwter ) blijkt dt de dichtheid vn het kleinste slib in hemelwter 1050 à 1250 kg/m 3 bedrgt. Dit is vergelijkbr met de resultten uit het Wternet-onderzoek Werking bezinkleiding Ookmeerweg. In dt onderzoek is de dichtheid bepld vn het slib dt nwezig is n het begin en n het eind vn de bezinkleiding. De dichtheid bedrgt respectievelijk 1144 kg/m 3 en 1098 kg/m 3. Drnst is vstgesteld dt 60% vn het hemelwterslib lngzmer bezinkt dn 1 meter per uur. Zolng het slib niet is vstgelegd op de bodem vn de bezinkleiding zl het, ls het hemelwter in de bezinkleiding weer in beweging komt, verder worden meegevoerd. Verontreinigingen zols metlen en PAK s binden zich n de kleinste slibdeeltjes. Ook is vstgesteld dt een deel vn de verontreiniging ltijd in oplossing blijft en zich niet bindt n slibdeeltjes. Het bindingspercentge vn deze verontreinigingen n slib ligt in de rnge vn 60% à 80%. De concentrtie onopgeloste bestnddelen in hemelwter in Amsterdm is gemeten en bedrgt ongeveer 100 mg/l. (Grf E., et l) en (Bogrd F., et l, 2007). 1.1 Nder onderzoek functioneren bezinkleiding in de prktijk Het functioneren en het rendement vn een bezinkleiding is l vk onderzocht. Toch zijn er nog onduidelijkheden. Hoe kn het dt de ene bezinkleiding beter lijkt te functioneren dn de ndere? En ls een bezinkleiding beter functioneert, wrdoor komt dt dn? Een oorzk kn bijvoorbeeld de inrichting vn de omgeving zijn of het verschil in verhouding tussen het fstromende verhrde oppervlk dt is ngesloten op de bezinkleiding in reltie tot de dimensionering vn het hemelwterriool en de bezinkleiding. Ook moeten we ons fvrgen wt een goed functionerende bezinkleiding is. Is dt kwntittief (hoeveel slib wordt verwijderd?), is dt kwlittief (hoeveel uitspoeling vn verontreinigingen wordt voorkomen?) of is dt een combintie vn beide? Doel Alle vorige door Wternet uitgevoerde onderzoeken betroffen steeds één bezinkleiding, terwijl de vrities in de onderzoeksgebieden en trcés en drmee de verschillen in het functioneren vn bezinkleidingen groot zijn. Het doel vn dit onderzoek is om lle bezinkleidingen vn Amsterdm met elkr te vergelijken. N dit onderzoek willen we in stt zijn om het functioneren vn elke individuele bezinkleiding te beoordelen/berekenen en eventueel te verbeteren. Drvoor worden de bezinkleiding, het drvoor liggende stelsel en de inrichting vn het gebied in krt gebrcht. De eigenschppen vn de bezinkleidingen worden vstgelegd in kengetllen. Op bsis vn de kengetllen kn worden bepld welke verschillen er zijn en mogelijk ook wt het effect drvn is op het functioneren vn de bezinkleiding in de prktijk. 6 juni Bezinkvoorzieningen 12/34

13 An de hnd vn de resultten en de gevonden verbnden tussen de eigenschppen vn de bezinkleiding kn worden berekend hoe de bezinkleiding in de prktijk zowel kwlittief ls kwntittief functioneert. 6 juni Bezinkvoorzieningen 13/34

14 2 Onderzoek 2.1 Onderzoeksopzet Het onderzoek is opgezet in drie delen. Eerst zijn lle bezinkleidingen in Amsterdm globl in krt gebrcht. Bij zes drvn is een beperkt ntl metingen verricht die eenduidig met elkr zijn vergeleken. Drie vn deze bezinkleidingen zijn voor een lngere tijd gemonitord en dr zijn uitgebreidere metingen verricht. Drn is met de verkregen kengetllen (uit Wternetonderzoek en uit litertuur) de kwntittieve en kwlittieve werking vn de bezinkleiding(en) berekend. 2.2 Alle bezinkleidingen in Amsterdm In Amsterdm liggen dertien bezinkleidingen. Alle dertien zijn rond vn vorm en ze zijn ngelegd tussen 2005 en Geen vn de bezinkleidingen is voorfgnd n dit onderzoek ooit gereinigd. Eén bezinkleiding is in het kder vn een eerder onderzoek wel geïnspecteerd ( Werking bezinkleiding Ookmeerweg ). Het slib is toen blijven liggen. De ndere bezinkleidingen zijn nog nooit geïnspecteerd. De gemiddelde inhoud vn de bezinkleidingen bedrgt 31 m 3, de minimle inhoud is 3,7 m 3 en de mximle inhoud is108 m 3. Het elektrisch geleidend vermogen (EGVwrde) in de put vóór de bezinkleiding is ltijd lger dn de EGV-wrde in de put n de bezinkleiding. In het onderzoek Werking bezinkleiding Ookmeerweg is de reltie tussen de EGV-wrde en de chlorideconcentrtie ngetoond. De in dit deelonderzoek bezinkleidingen in Amsterdm lgst gemeten EGV-wrde bedrgt 600 µs/cm en komt overeen met 130 mg CL/l. De hoogste EGV-wrde bedrgt 7500 µs/cm en komt overeen met 2500 mg CL/l. Dt komt overeen met respectievelijk zoet en zeer brk wter. De bezinkleiding inclusief de IN- en UIT-put wordt beschouwd ls één geheel en wordt verder bezinkvoorziening genoemd. Op één loctie is geconstteerd dt meerdere kolken die vóór de bezinkvoorziening zitten vnwege verstopping niet goed functioneren. Op twee locties wordt tijdens het onderzoek gewerkt n de weg en in één vn deze bezinkvoorzieningen is veel znd ngetroffen in het deel tussen de bezinkvoorziening en het oppervlktewter. Bij twlf vn de dertien hemelwterstelsels is meer slib ngetroffen in de bezinkvoorziening dn in de zonken. Op vier locties bestt de wegverhrding voor een groot deel uit sflt en voor een klein deel uit klinkers. De klinkers zijn dn in de middenstrook gebruikt. Op lle ndere locties is uitsluitend sflt nwezig. In geen vn de gevllen is het dkoppervlk ngesloten op dit hemelwterstelsel. Op twee locties wordt verwcht dt de onverhrde middenberm vn invloed is op de smenstelling vn het fstromende hemelwter. Alle bezinkvoorzieningen zijn gemkt vn beton op één n, die is gemkt vn met glsvezel versterkt kunststof. De bezinkvoorziening is ltijd gevuld met wter en functioneert drdoor ls een verdronken stelsel. Het stelsel dt drvoor ligt is niet in lle gevllen geheel gevuld met wter. Visueel is wrgenomen dt het grove vuil (boomblden, tkjes, blikjes, znd/slib) zich bevindt in de kolken. In de hemelwterputten is znd/slib wrgenomen en in de bezinkvoorziening fijn slib. Drnst is visueel wrgenomen dt in de IN-put vn de bezinkvoorziening, vergeleken met de UIT-put, het meeste drijfvuil nwezig is en dt het slib grover is. 6 juni Bezinkvoorzieningen 14/34

15 2.3 Vergelijking zes bezinkvoorzieningen Algemeen Zes vn de dertien bezinkvoorzieningen zijn nuwkeuriger met elkr vergeleken. Vn elke voorziening zijn lle relevnte gegevens verzmeld (Tbel 1: Veldgegevens en dimensionering zes bezinkvoorzieningen). Voorts zijn bij elke voorziening metingen op het slib uitgevoerd en is de toenme vn de slibdikte in de tijd vstgelegd. Dit deelonderzoek hd tot doel te beplen of de werking vn de bezinkvoorzieningen onderling verschilt en zo j wt dr de mogelijke oorzk vn is. 6 juni Bezinkvoorzieningen 15/34

16 Tbel 1: Veldgegevens en dimensionering zes bezinkvoorzieningen 6 juni Bezinkvoorzieningen 16/34

17 Uit de bovenstnde gegevens kn het volgende worden berekend: de inhoud vn de bezinkvoorziening het slibvolume in de bezinkvoorziening de cpciteit (inhoud) per ngesloten oppervlkte de slibngroei per jr. Tbel 2: Inhoud, slibvolume en cpciteit bezinkvoorziening Het slibvolume in de bezinkvoorziening is berekend op bsis vn de slibmetingen in de IN-put en de UIT-put. Voor de putten is dt berekend op bsis vn de oppervlkte ml de hoogte. Voor de bezinkleiding is dt berekend door n te nemen dt de gemiddelde hoogte vn de IN-put en de UIT-put de hoogte is vn het slib in de bezinkleiding. Met de onderstnde formule is het slibvolume in de bezinkleiding berekend. Smen met het volume in de putten vormt dit het totle slibvolume in de bezinkvoorziening. VV = rr 2 cccccc 1 rr h rr (rr h) 2rrh h2 LL In de twee bezinkvoorzieningen wrop de kleinste oppervlkte per kubieke meter bezinkvolume is ngesloten, 72 en 75 m 2 /m 3, blijft het meeste slib per jr chter (tbel 2). Opvllend is dt in de twee bezinkvoorzieningen wrop het meeste verhrd oppervlk per kubieke meter bezinkvolume is ngesloten, 707 en 747 m 2 /m 3, blijft meer slib per jr chter dn in de twee bezinkvoorzieningen wrbij de verhouding oppervlkte per m 3 bezinkvolume 224 en 296 bedrgt. Dit kn worden verklrd. Bij object zijn veel bouwwerkzmheden en in het slib is visueel veel znd wrgenomen. Bij object bestt een reële kns op foutnsluitingen. Verder zijn in de eigenschppen/kengetllen geen overeenkomsten wruit vlt op te mken wrom de ene bezinkvoorziening meer slib chterhoudt dn de ndere. Bezinkvoorziening (object 13002) verzmelt per jr gemiddeld 0,13 m 3 slib (tbel 2). In deze bezinkvoorziening is n negen jr zonder reiniging 1,2 m 3 slib ngetroffen (9/1,2 = 0,13) Het is onbekend hoeveel slib in deze negen jr door de bezinkvoorziening in het oppervlktewter is gekomen. De zes onderzochte bezinkvoorzieningen hebben in totl een inhoud vn 210 kubieke meter. Per jr wordt circ 4 m 3 slib in deze voorzieningen verzmeld. Dt is jrlijks 2% vn het totle 6 juni Bezinkvoorzieningen 17/34

18 volume. De bemeten bezinkvoorzieningen zijn tussen de vijf en twlf jr oud (gemiddeld negen jr) en nog nooit gereinigd. Geconcludeerd kn worden dt in de fgelopen periode (gemiddeld negen jr) circ 17% vn de totle inhoud vn de bezinkvoorziening is benut. Wt het benutbre volume is vn een bezinkvoorziening is onbekend. Met ndere woorden: op welk mximl percentge slibvulling wordt een bezinkvoorziening gedimensioneerd? Uit deze gegevens kn niet worden opgemkt of binnen een bezinkvoorziening een evenwichtstoestnd ontstt en of dt bij lle bezinkvoorzieningen op hetzelfde moment is (x procent benut vn de totle inhoud). Sediment (vlsnelheid) Vn vijf vn de zes onderzoeksgebieden (stelsels) is de vlsnelheid vn het slib in de kolken, de hemelwterputten en de IN- en UIT-put vn de bezinkleiding bepld. Het gemiddelde vn de vijf bezinkvoorzieningen is per object (kolk, hemelwterstelsel, en de IN-put en de UIT-put vn de bezinkvoorziening) weergegeven in figuur 4. Bij verschillende vlsnelheden (zeer trg [1 meter per 2 uur]; lngzm [1 meter per 1 uur]; gemiddeld [1 meter per 30 minuten]; snel [1 meter per 12 minuten] en supersnel [1 meter per 6 minuten]) is het resultt vn de metingen per object weergegeven ls percentge. Figuur 4: Vlsnelheid slibdeeltjes in de kolk, hemelwterput en IN- en UIT-put vn de bezinkvoorziening Hieruit kn het volgende worden geconcludeerd: Het slib uit de kolk heeft in lle gevllen de hoogste vlsnelheid (het grofste mteril en het meeste znd). Het slib uit de kolk bestt voor circ 30 gewichtsprocenten uit slib met een grotere vlsnelheid dn 1 meter per 6 minuten. Het slib uit het hemelwterstelsel bestt voor circ 25% uit slib met een grotere vlsnelheid dn 1 meter per 6 minuten. Dit is het grofste mteril en het komt nuwelijks voor in de IN-put en de UIT-put vn de bezinkvoorziening. Het slib uit de IN-put bestt voor circ 5% uit slib met een grotere vlsnelheid dn 1 meter per 6 minuten. In de UIT-put gt het om 1%. In de bezinkvoorziening heeft ongeveer 80% vn het slib een bezinkingssnelheid vn 1 meter per 2 uur. In een bezinkleiding met een dimeter vn 1 meter is 80% vn het slib in 2 uur bezonken. Is de dimeter vn de bezinkleiding 2 meter, dn duurt het 4 uur. 6 juni Bezinkvoorzieningen 18/34

19 Alleen in de eerste dertig minuten is er een groot verschil tussen de bezinkingssnelheid vn het slib uit het hemelwterstelsel en het slib uit de bezinkvoorziening. In de fse supersnel bezinkt circ 2% vn het slib uit de bezinkvoorziening, terwijl dit circ 25% is voor het slib uit het hemelwterstelsel. Voor de fse snel gt het bij de bezinkvoorziening om circ 22% en bij het hemelwterstelsel om circ 32%. In de dropvolgende fsen gemiddeld, lngzm en zeer trg zijn de vlsnelheden vn het slib uit de bezinkvoorziening en vn het slib uit het hemelwterstelsel met elkr vergelijkbr en is het verschil hooguit 3%. Het heeft er lle schijn vn dt de grofste scheiding pltsvindt in de eerste dertig minuten. Deze resultten komen overeen met de resultten vn eerder Wternet onderzoek en met de bevindingen uit de gerdpleegde litertuur. (Grf E., et l). 2.4 Onderzoek drie bezinkvoorzieningen Hels kon op bsis vn het vooronderzoek geen representtieve bezinkvoorziening worden gekozen. Het vervolgonderzoek is uitgevoerd op de bezinkvoorzieningen met de objectnummers 12102, en Bij de bezinkvoorzieningen met de nummers en is het slib uit de kolken bemonsterd, evenls het slib uit de hemelwterputten en het slib uit de IN-put en de UIT-put vn de bezinkvoorziening. Vn deze monsters is de SCG-korrelgrootte bepld en ze zijn chemisch genlyseerd. Drn zijn de bezinkvoorzieningen en bijbehorende stelsels gereinigd, zodt de slibnws in de tijd kon worden gemonitord. Bij twee objecten is het slib uit de bezinkvoorziening gewogen. De slibvolumen op bsis vn de slibhoogtemetingen kunnen hiermee worden getoetst. Op 3, 7 en 8 ugustus 2017 zijn de drie bezinkvoorzieningen en het drvoor liggende stelsel gereinigd. Anlyses Uit de nlyseresultten (zie bijlge 1) blijkt het volgende: 1. In de kolk en in het hemelwterstelsel is meer grof mteril in het slib ngetroffen dn in de bezinkvoorziening. 2. Orgnisch mteril en korrelgrootten kleiner dn 2 µm worden het meest ngetroffen in het slib in de bezinkvoorziening. Tbel 3 bevt de resultten vn de metlnlyses. Het ntl kg/m 3 is berekend door n te nemen dt de dichtheid vn het slib in de kolk en in het hemelwterriool 1250 kg/m 3 bedrgt (hoogst gevonden dichtheid in de litertuur (Grf E., et l)). De dichtheid vn het slib in de IN-put en de UIT-put vn de bezinkvoorziening is in het Ookmeerweg-onderzoek bepld en bedrgt respectievelijk 1144 en 1098 kg/m 3. Tbel 3: Anlyseresultten metlen 6 juni Bezinkvoorzieningen 19/34

20 3. Vn de metlen komt in totl 74% voor in het slib in de bezinkvoorziening, wrvn 43% in de IN-put en 31% in de UIT-put. Slechts 26% vn de metlen wordt ngetroffen in het slib in het hemelwterstelsel en kolk. 4. An het slib in de kolk zitten meer metlen gebonden dn n het slib in de hemelwterput. 5. EOX, minerle olie en PAK worden voor ongeveer 60% fgevngen in de kolk en het hemelwterstelsel. Circ 40% vn deze stoffen wordt ngetroffen in de bezinkvoorziening. Tbel 4 bevt de nlyseresultten vn minerle olie, EOX en PAK. Tbel 4: Anlyseresultten minerle olie, EOX en PAK Slibgroei Het slibvolume in de bezinkleiding is bepld door de slibhoogte te meten in zowel de IN-put ls de UIT-put vn de bezinkvoorziening. Er wordt vn uitgegn dt de slibhoogte in de bezinkleiding het gemiddelde is vn de hoogte in die twee putten. De grootte vn de objecten en de formules zijn eerder l beschreven. Met die gegevens kn het volume in de bezinkvoorziening worden berekend. De dichtheid vn het Amsterdmse hemelwterslib is in eerdere onderzoeken vstgesteld en bedrgt gemiddeld 1121 kg/m 3. Tijdens het reinigen vn twee bezinkvoorzieningen is het slib gewogen. Dit is gedn door eerst het wter lngzm uit de bezinkvoorziening te pompen. Vervolgens is het slib met een bekende hoeveelheid wter uit het systeem gespoeld, verzmeld en gewogen. Uit deze meting blijkt dt in object 18782, 12,94 ton slib nwezig ws. Op bsis vn de slibhoogtemetingen is berekend dt in dit object 8,1 ton slib verwcht mg worden (volume slib totl (tbel 1) ml de dichtheid (7,23 m 3 ml 1121 kg/m 3 )). Voor object is hetzelfde gedn, wrbij 4,5 ton is gemeten en 4,6 ton is berekend op bsis vn de slibhoogte. Bij object komen de gemeten en de berekende wrde beter overeen, vergeleken met object Voorfgnd n dit onderzoek (vergelijking zes bezinkvoorzieningen) is de slibhoogte gemeten (tbel 2). Begin ugustus zijn drie bezinkvoorzieningen en het drvoor liggende stelsel gereinigd. In grfiek 2 is de toenme vn het slibvolume per object ls functie vn de tijd weergegeven. 6 juni Bezinkvoorzieningen 20/34

21 Grfiek 2: Gemeten slibvolume berekend en gemeten in m 3 In de grfiek vn object is te zien dt het slib sneller terugkomt dn is berekend. Dit komt wrschijnlijk doordt in dit gebied nog veel bouwwerkzmheden worden verricht. Het lijkt erop dt de trend zols die is berekend n verloop vn tijd wordt gevolgd. In de grfieken vn de objecten en is goed te zien dt de gemeten slibnws dezelfde trend volgt ls de berekende slibnws. In oktober 2018 (veertien mnden n de reiniging) is nog niet het slibvolume bereikt dt bij de eerste meting werd ngetroffen (x jr n pltsing). In object is n negen jr 4,1 m 3 ngetroffen (zie tbel 1). Dt komt overeen met 0,038 m 3 per mnd (4,1 m 3 /9 jr/12 mnden). Ndt de bezinkvoorzieningen wren gereinigd is de slibnws veertien mnden gemonitord. Als we nnemen dt de gemeten slibnws de werkelijke is, dn kn ook worden berekend of in de bezinkvoorziening een evenwichtstoestnd is bereikt. Voor object bedrgt dt 0,027 m 3 per mnd (0,38 m 3 /14 mnden) (zie grfiek 2). Op bsis vn deze berekening kn n 12 jr een vulling vn 4,1 m 3 worden verwcht (4,1 m 3 /0,027 6 juni Bezinkvoorzieningen 21/34

22 m 3 /mnd = 151 mnden). Hieruit kn worden geconcludeerd dt n negen jr nog geen evenwichtstoestnd is bereikt. In object is n vijf jr 7,2 m 3 slib ngetroffen. Dt komt overeen met 0,12 m 3 per mnd. De gemeten slibnws n het reinigen bedroeg 0,20 m 3 /mnd. Op bsis vn deze berekening kn n drie jr een vulling vn 7,2 m 3 worden verwcht (7,2 m 3 /0,2 m 3 /mnd = 36 mnden). Drn is in de bezinkvoorziening vermoedelijk een evenwichtstoestnd bereikt. In object is n twlf jr 13 m 3 slib ngetroffen. Dt komt overeen met 0,09 m 3 per mnd. De gemeten slibnws n reiniging bedroeg 0,11 m 3 /mnd. Op bsis vn deze berekening kn n tien jr een vulling vn 13 m 3 worden verwcht. Drn is in de bezinkvoorziening vermoedelijk een evenwichtstoestnd bereikt. Antoonbr slib n bezinkvoorziening Bij één bezinkvoorziening is n de uitstroom (overstort uit de bezinkvoorziening) een deelstroom over een 20 µm filter geleid en opgevngen. Dit is gereliseerd door een tuinslng te monteren in de uitstroom vn het hemelwter (n de pssge vn de bezinkvoorziening). Er gt lleen wter doorheen ls ook ddwerkelijk hemelwter uit de bezinkvoorziening stroomt. Het betreft een zeer klein volume ten opzichte vn de totle wterstroom. Toch ws op het filter duidelijk slib te zien. De op deze mnier verzmelde slibhoeveelheid kon niet worden gekwlificeerd ten opzichte vn de totle stroom. Er ws te weinig om de vlsnelheid te beplen of om nlyses op uit te voeren. Figuur 5: Foto s vn proef met filter Eerder tijdens dit onderzoek ws het slib uit de twee bezinkvoorzieningen bemonsterd en ws de SCG-korrelgrootte bepld. In de UIT-put vn object hd 38% vn het slib een kleinere grootte dn 20 µm/l. In object ws dt 19%. Dit betekent dt tijdens een bui meer dn circ 30% (( )/2) n onopgeloste bestnddelen uitspoelt nr het oppervlktewter. Op het filter ws immers duidelijk slib wrneembr (> 20 µm/l), terwijl circ 30% vn het slib bestond uit deeltjes die kleiner wren dn 20 µm/l. Deze deeltjes wren niet door het filter fgevngen. 6 juni Bezinkvoorzieningen 22/34

23 3 Berekeningen Op bsis vn de kengetllen uit eerder onderzoek en uit litertuurstudie en op bsis vn het vervolgonderzoek kn de werking vn de bezinkvoorziening kwntittief en kwlittief worden berekend. Rendement bezinkvoorziening Voor de berekening wordt ngenomen dt het bezonken slib in de bezinkvoorziening niet meer opwoelt. In het onderzoek nr de vlsnelheid vn de slibdeeltjes is ngetoond dt 20% vn het slib een lngere bezinktijd heeft dn 1 meter per 2 uur. Dit komt overeen met de litertuur. Dit betreft de fijnste orgnische deeltjes wrn de verontreiniging zit. Gesteld wordt dt de slechtst bezinkbre frctie nog niet is bezonken wnneer een volgende bui binnen vier uur vlt. Tijdens de volgende bui zullen deze deeltjes verder uitspoelen. Drom wordt in de berekening lle neerslg die vlt zonder dt het vier uur droog is beschouwd ls één gebeurtenis. Is het lnger dn vier uur droog, dn strt bij de eerstvolgende neerslg een nieuwe regengebeurtenis. Ook is in de berekening rekening gehouden met het feit dt de eerste drie millimeter neerslg die vlt tijdens de zogenmde bevochtigingsfse niet komt tot fstroming (Koot, A.C.J., 1977). Voor de rendementsberekening is gebruikgemkt vn de KNMI-neerslgreeks 2011 en Drnst is gebruikgemkt vn de rendementsfnmen die zijn vstgesteld in het Ookmeerweg-onderzoek (grfiek 1) en de bsisgegevens per bezinkvoorziening zols dimeter, verhrd oppervlk, en dergelijke (tbel 1). Met deze gegevens kn het ntl verversingen per gebeurtenis worden uitgerekend en drmee het rendement vn die specifieke gebeurtenis. Het totlrendement vn de bezinkvoorziening over de jren 2011 en 2016 wordt bepld door het ntl uren dt een bepld rendement heeft pltsgevonden. In 2011 en 2016 is in totl 1500 mm neerslg gevllen. Op bsis vn de bovenstnde berekening resulteert dt in een fstroming nr het hemelwterstelsel vn 1053 mm. Het berekende totlrendement voor onopgeloste bestnddelen per bezinkvoorziening is weergegeven in tbel 5. Tbel 5: Rendement per bezinkvoorziening Voor de kwliteitsberekening zijn de resultten gebruikt uit het RIONED-onderzoek Concentrties, bindingspercentges en bezinkingsmogelijkheden vn verontreinigingen in fstromend hemelwter (RIONED, 2012). In dit onderzoek zijn de verontreinigingsconcentrties in fstromend hemelwter en het bindingspercentge per stof weergegeven (tbel 6). In het RIONED-onderzoek is vstgesteld dt de concentrtie onopgeloste bestnddelen in fstromend hemelwter in Amsterdm gemiddeld 100 mg/l bedrgt. Dit komt overeen met de bevindingen vn het Wternetonderzoek Werking bezinkleiding Ookmeerweg. 6 juni Bezinkvoorzieningen 23/34

24 Tbel 6: Concentrtie en bindingspercentge Op bsis vn deze gegevens kn per stof worden berekend welke vrcht per jr in de bezinkvoorziening chterblijft en welke vrcht in het oppervlktewter belndt. Tbel 7: Vrcht onopgeloste bestnddelen in en uit de bezinkvoorziening In tbel 7 is te zien hoeveel kilogrm onopgeloste bestnddelen (slib/znd) per jr een bezinkvoorziening in stroomt en hoeveel drvn doorstroomt nr het oppervlktewter. Uiterrd is dt fhnkelijk vn het rendement vn de bezinkvoorziening. Dit is ook uitgerekend voor de stoffen PAK, fosfor, zink, cdmium, nikkel, koper en lood. Hierbij is niet lleen rekening gehouden met het rendement vn de bezinkvoorziening, mr ook met het bindingspercentge vn de desbetreffende stof. In bijlge 2 zijn de percentges en vrchten weergegeven vn dtgene wt per stof doorstroomt nr het oppervlktewter. In tbel 8 zijn lleen de percentges weergegeven. In tbel 8 en bijlge 2 is duidelijk te zien dt een bezinkvoorziening minder geschikt is om metlen tegen te houden. Vn de meeste metlen die met het fstromende hemelwter in de bezinkvoorziening belnden, vindt meer dn 50% lsnog zijn weg nr het oppervlktewter. Voor zink, cdmium en nikkel is dt zelfs meer dn 60%. Voor de prmeter PAK lijkt de bezinkvoorziening beter te functioneren. Gemiddeld komt slechts 35% lsnog in het oppervlktewter terecht. 6 juni Bezinkvoorzieningen 24/34

25 Tbel 8: Percentge per prmeter nr oppervlktewter 6 juni Bezinkvoorzieningen 25/34

26 4 Discussie Er zijn meerdere interne en externe onderzoeken uitgevoerd om de werking vn het hemelwterstelsel en de bezinkvoorziening te kwntificeren. Elk onderzoek heeft zicht gericht op een deel vn het systeem. Geen vn de onderzoeken geeft een kwntittief en een kwlittief beeld vn het totle systeem, mr op onderdelen worden eenduidige conclusies getrokken. Dit onderzoek ws er voorl op gericht om een totlbeeld te krijgen vn de kwntittieve en de kwlittieve werking vn de Amsterdmse bezinkvoorzieningen. Het systeem strt bij de kolk. Vn de kolk is bekend dt het slib dt in de zndvng chterblijft bij een debiet vn 0,2 liter per seconde uitspoelt nr het hemelwterstelsel. Dit komt vijf keer per jr voor. Ook is bekend dt de slibdikte in de zndvng vn een kolk bij 95% vn de kolken n verloop vn tijd een evenwichtstoestnd bereikt. Dit betekent dt l het znd en of slib dt n het bereiken vn die evenwichtstoestnd nog in de kolk komt meteen doorspoelt nr het hemelwterstelsel tot het moment dt de zndvng uitspoelt door neerslg (debiet 0,2 l/s). Op dt moment begint het proces vn slib en znd opsln in de zndvng opnieuw tot n de evenwichtstoestnd of de uitspoeling. Drnst is visueel bepld dt in de zndvng vn een kolk meer grove delen en znd chterblijven dn in de rest vn het stelsel (hemelwterstelsel en bezinkvoorziening). Dit wordt onderschreven door het verschil in vlsnelheid tussen de slibdeeltjes in de kolk, in het hemelwterstelsel en in het begin en het eind vn de bezinkvoorziening. In de kolk bezinkt 30 gewichtsprocent vn het slib met een snelheid vn 1 meter per 6 minuten, terwijl dt in de bezinkvoorziening slechts 3 gewichtsprocent is. Het lijkt er overigens op dt het eerste hlf uur crucil is. In die tijd sln lle grove delen neer en blijft het fijne slib over. N een hlf uur wordt zowel in het hemelwterstelsel ls in de bezinkvoorziening hetzelfde bezinkingsptroon ngetroffen. 20% vn het fijnste slib heeft een lngere bezinkingstijd dn 1 meter per 2 uur. Ook de korrelgrootte-nlyseresultten bevestigen het beeld dt in het totle hemelwterstelsel (vn de kolk tot het eind vn de bezinkvoorziening) scheiding vn deeltjes pltsvindt op bsis vn gewicht. Het grofste mteril wordt ngetroffen In de kolk, gevolgd door het hemelwterstelsel. Het fijnste mteril (< 2 um) wordt het meest ngetroffen in de ltste put vn de bezinkvoorziening. De meeste verontreinigingen hechten zich het best n het fijne slib (< 50 um). Ook zien we dt in het hemelwterstelsel een evenwichtstoestnd wordt bereikt. Het hemelwterstelsel n de Ookmeerweg is ruim een jr bemeten en de inhoud is qu hoeveelheid in totliteit niet toegenomen (Aydi El N. et l., 2015). Wel is duidelijk te zien dt per put een verschuiving optreedt. De verschuiving per put heeft te mken met het moment wrop de stroming in het hemelwterstelsel stopt. Op dt moment zl de op die plek nwezige hoeveelheid onopgeloste bestnddelen neersln. Als de evenwichtstoestnd in het stelsel is bereikt, zl het slib bij een eerstvolgende bui weer in oplossing rken en met de stroming worden meegevoerd, totdt de stroming weer stopt. Dt kn gebeuren bij een volgende put of in de bezinkvoorziening. Het kn ook zo zijn dt deze onopgeloste bestnddelen, tegen de tijd dt het stopt met regenen (en de stroming in het stelsel stopt), l zijn terechtgekomen in het oppervlktewter. Alle Amsterdmse bezinkvoorzieningen, inclusief het drvoor liggende stelsel en de omgeving, zijn met elkr vergeleken. Duidelijk is dt meer znd in het systeem terechtkomt dn wenselijk is ls bouwwerkzmheden in de omgeving pltsvinden. Ook is duidelijk geworden dt het verschil tussen de ngesloten verhrde oppervlkte en het volume vn de bezinkvoorziening het meest relevnt is voor zowel de 6 juni Bezinkvoorzieningen 26/34

27 kwntittieve ls de kwlittieve werking vn de bezinkvoorziening. De omgeving is echter verntwoordelijk voor de concentrtie onopgeloste bestnddelen en verontreinigingen die het hemelwterriool bereiken. Bij een woonwijk zl sprke zijn vn ndere hoeveelheden en verontreinigingen dn bij een winkelstrt of bij een doorgnde weg. Verontreinigingen vn PAK, olie en dergelijke kunnen mogelijk meer worden verwcht bij doorgnde wegen, terwijl in woonwijken mogelijk meer metlen fkomstig vn dkgoten en verontreinigingen fkomstig vn koken te verwchten zijn. Andere verschillen, zols de lengte vn het stelsel dt vóór de bezinkvoorziening ligt inclusief het ntl putten/kolken en dergelijke, hebben geen invloed op de kwntittieve en de kwlittieve werking. Als de verhouding tussen het ngesloten verhrde oppervlk en het volume vn de bezinkvoorziening hetzelfde is zl de bezinkvoorziening ook eenzelfde rendement hebben. Op deze mnier kunnen de verschillende bezinkvoorzieningen met elkr worden vergeleken. Dit wordt onderbouwd door de rendementsmetingen die zijn uitgevoerd op de bezinkvoorziening in de Ookmeerweg in Amsterdm. Duidelijk komt nr voren dt het rendement vn een bezinkvoorziening fneemt ls de inhoud door regenbuien vker wordt ververst. Dit is eigenlijk ook logisch ls je bedenkt dt het meeste slib lleen bezinkt ls in de leiding geen stroming pltsvindt. 20% vn het slib heeft een lgere bezinkingssnelheid dn 1 meter per 2 uur. Dit slib zl niet neersln ls het wter niet volkomen stilstt. Ook ls het een pr uur droog is tussen de buien is de kns klein dt dit fijne slib de bodem bereikt. De reltie tussen de dimeter vn de bezinkvoorziening en de bezinkingssnelheid vn die deeltjes is drin leidend. De bezinkingssnelheid is lger dn 1 meter per 2 uur. Als de dimeter 2000 mm bedrgt, doen deze onopgeloste bestnddelen, die zich op dt moment boven in de buis bevinden, er lnger over dn vier uur om de bodem te bereiken. Verder weten we dt het neergeslgen slib uit de kolk en het hemelwterstelsel bij de wt hrdere buien weer in oplossing rkt. Bij de kolk is dt l bij een debiet vn 0,2 l/s, terwijl dr het grofste mteril ligt. Ook dit slib zl ps neersln ls de stroming rustig genoeg is of heleml is verdwenen. De dichtheid vn het fijne slib [1098 kg/m 3 ] komt dicht in de buurt vn de dichtheid vn wter [1000 kg/m 3 ], heleml ls strooizout in de bezinkvoorziening (voornmelijk in het ltste gedeelte) chterblijft. Hoe zouter het wter, hoe hoger de dichtheid vn het wter. Drdoor wordt het nnemelijk dt het slib op deze loctie zeer lngzm bezinkt of mogelijk gedeeltelijk in oplossing blijft. Of in een bezinkvoorziening ook een evenwichtstoestnd wordt bereikt is niet ngetoond. In ieder gevl is de kns drop het kleinst bij een zo klein mogelijke verhouding tussen het ngesloten verhrde oppervlk en het volume vn de bezinkvoorziening en op locties wr in de winter geen zout wordt gestrooid. Door het pltsen vn een 20 µm-filter n een bezinkvoorziening is ngetoond dt drin slib wordt fgevngen tijdens neerslg. Alles tot 20 µm is in dit gevl terechtgekomen in het oppervlktewter. Volgens nlyse (scg-kromme) is 30% vn het slib kleiner dn 20 µm. Of dit slib rechtstreeks fkomstig is vn het fstromende verhrde oppervlk of fkomstig is door uitspoeling vn het slib uit de kolk, uit het hemelwterstelsel of uit de bezinkvoorziening is onbekend. In Amsterdm is geen vn de bezinkvoorzieningen n de nleg ooit gereinigd. Eén vn de redenen drvn is dt het niet inzichtelijk is hoeveel slib (hoeveel tonnen slib) in de bezinkvoorziening nwezig is. Onderzocht is of dt op bsis vn slibdiktemetingen in de begin- en eindput kn worden berekend. Dit is bij twee bezinkvoorzieningen getoetst n de ddwerkelijk fgevoerde hoeveelheid slib. Gebleken is dt dit in één gevl goed overeenkomt en in het ndere gevl mtig. Dit kn mogelijk worden verklrd doordt het een gevoelsmeting is. De wrde (dikte) wordt vi voelen door de medewerker in het veld vstgesteld. Deze methode kn op 6 juni Bezinkvoorzieningen 27/34

28 een snelle, gemkkelijke mnier een rdige indictie geven over de hoeveelheid slib die in de bezinkvoorziening nwezig is. Onduidelijk blijft wnneer het moment is ngebroken om een bezinkvoorziening te reinigen. Het efficiëntst is dt ntuurlijk ls de bezinkvoorziening mximl vol ligt, mr ls de evenwichtstoestnd nog net niet is bereikt. Dt punt is voor elke bezinkvoorziening nders en het is voor geen enkele bezinkvoorziening vstgesteld. Kwlittief lijkt het erop dt niet lle verontreinigingen in de bezinkvoorziening of in het drvoor liggende stelsel even goed worden vstgelegd. Dit heeft te mken met de eigenschppen vn de prmeters zelf. Zo hebben metlen bijvoorbeeld een veel lger bindingspercentge n slib dn PAK s. Ook zijn verschillen wrgenomen tussen de plekken wr beplde verontreinigingen neersln. Metlen komen het meest voor in de ltste put (74%) vn de bezinkvoorziening (het fijnste slib), terwijl PAK s, EOX en minerle olie vker chterblijven in het hemelwterriool (60%). Elke stof heeft zijn eigen rendement ls het gt om bezinken. We mogen ons fvrgen of een bezinkvoorziening in lle gevllen wel de juiste keus is. Zowel het kwntittieve ls het kwlittieve rendement vn een bezinkvoorziening kn worden berekend door rekening te houden met het ntl verversingen (de verhouding tussen de fstroming vn het verhrde oppervlk en het volume vn de bezinkvoorziening), de vlsnelheid vn het slib en het bindingspercentge vn de verontreinigingen. Het intreden vn een evenwichtstoestnd in een bezinkvoorziening is buiten beschouwing gelten. De werking vn het stelsel vóór de bezinkvoorziening is ondervngen door gebruik te mken vn de gemeten rendementsfnme per ntl verversingen. Deze rendementsfnme is vstgesteld door een jr lng de concentrtie onopgeloste bestnddelen te meten die de bezinkvoorziening n de Ookmeerweg in- en uitstroomde. Een evenwichtstoestnd in een bezinkvoorziening kn overigens worden voorkomen door tijdig te reinigen. Vn vijf bezinkvoorzieningen is zowel het kwntittieve ls het kwlittieve rendement op deze mnier berekend. Het kwntittieve rendement ligt tussen de 35% en 94%. Het kwlittieve rendement voor metlen ligt tussen de 17% en 56%, terwijl dt voor PAK 31% en 84% bedrgt. Het is nnemelijk dt het rendement vn PAK ook geldt voor minerle olie en EOX. Dit komt doordt is ngetoond dt deze stoffen op dezelfde plek in het stelsel worden fgevngen. We mogen ons fvrgen of de investering in een bezinkvoorziening en het onderhoud drvn wel opwegen tegen het behlde resultt. Wel is duidelijk dt het beste rendement wordt gehld ls het verschil tussen het ntl vierknte meters fstromend verhrd oppervlk per kubieke meter bezinkvoorziening het kleinst is. Bij een verhouding die kleiner is dn 100 m 2 verhrd oppervlk per m 3 bezinkvoorziening is een kwntittief rendement vn > 90% te behlen. Kwlittief voor metlen zl dt ongeveer 50% bedrgen en voor PAK 84%. Of dit rendement voldoende is om ddwerkelijk bij te drgen n schoner oppervlktewter vlt nog te bezien. Als je bedenkt dt de vrcht onopgeloste bestnddelen die vi het hemelwterstelsel in het oppervlktewter terechtkomt nihil is in verhouding tot de vrcht die vi het oppervlktewter zelf toestroomt en ls je bedenkt dt het overgrootste gedeelte vn de hemelwterstelsels heleml geen bezinkvoorziening heeft, vlt dt te betwijfelen. Drnst is het ntuurlijk relevnt welke verontreiniging voor het desbetreffende oppervlktewter crucil is. Als dt PAK is, kunnen per hemelwteruitlt rdige stppen worden gereliseerd, mr ls het gt om de metlen is het rendement niet echt hoog. 6 juni Bezinkvoorzieningen 28/34

29 5 Conclusie Algemeen Geen vn de bezinkvoorzieningen is n nleg gereinigd. De dichtheid vn het slib ligt tussen 1250 en 1098 kg/m 3. Omgevingsfctoren Strooizout wordt voorl gemeten in de ltste put vn de bezinkvoorziening. Hoeveel invloed dt heeft op de bezinkbrheid vn het slib is niet onderzocht. Het ntl kolken, de lengte vn het trcé drvoor en dergelijke hebben geen invloed op het rendement vn een bezinkvoorziening. De verhouding tussen het fstromende verhrde oppervlk en het volume vn de bezinkvoorziening heeft wel invloed op het rendement vn de bezinkvoorziening. Hoe vker de bezinkvoorziening tijdens een regenbui wordt ververst, des te lger is zowel het kwntittieve ls het kwlittieve rendement. De omgeving heeft wel invloed op de concentrtie onopgeloste bestnddelen en verontreinigingen die vi de kolk het hemelwterstelsel binnenstromen. Bezinkingssnelheid Het totle stelsel (vn kolk tot bezinkvoorziening) scheidt het inkomende mteril op bsis vn gewicht. In de kolken bezinkt 30% vn het znd/slib met een snelheid vn 1 meter per 6 minuten. In de bezinkvoorziening heeft slechts 3% vn de deeltjes deze bezinkingssnelheid. 20% vn het slib heeft een bezinkingssnelheid die lngzmer is dn 1 meter per 2 uur. Slibnlyse In de kolk blijft het grofste mteril chter, in de bezinkvoorziening het fijnste mteril. Dit fijnste mteril heeft het hoogste orgnische-stofgehlte vergeleken met het slib in het totle stelsel (vn kolk tot bezinkvoorziening). Ongeveer 55% vn de metlen bindt zich niet n slib, mr blijft in oplossing. PAK s binden zich voor 89% n slib, 11% blijft in oplossing. 74g% (gewichtsprocenten) vn de n het slib gebonden metlen wordt teruggevonden in de bezinkvoorziening, 26g% wordt ngetroffen in het hemelwterstelsel drvóór. PAK, EOX en minerle olie komen over de gehele voorziening (kolk, hemelwterstelsel, bezinkvoorziening), in vergelijking met de metlen, gelijkmtiger voor; 60g% wordt in het stelsel ngetroffen en 40g% in de bezinkvoorziening. Slibgroei en slibuitstroom nr oppervlktewter De slibdikte en de veronderstelling dt het slib in de bezinkvoorziening evenredig is verdeeld geven een rdig beeld vn het werkelijke volume. Met het soortelijke gewicht vn het Amsterdmse slib, 1121 kg/m 3, kn indictief het ntl tonnen slib worden berekend. Slib > 20 µm is fgevngen tijdens neerslg in een filter n een bezinkvoorziening. Geconcludeerd mg worden dt slib vn 20 µm en kleiner in ieder gevl het oppervlktewter bereikt. 30% vn de slibdeeltjes is kleiner dn 20 µm. Geconcludeerd kn worden dt in ieder gevl 30% vn het fijnste slib het oppervlktewter kn bereiken. An de kleinste deeltjes slib (< 50 µm) zitten de meeste verontreinigingen. 6 juni Bezinkvoorzieningen 29/34

30 Berekend rendement bezinkvoorziening Onopgeloste bestnddelen mx 94% min 35% Metlen mx 46% min 17% PAK mx 84% min 31% Het beste rendement wordt gehld ls het verschil tussen het ntl vierknte meters fstromend verhrd oppervlk per kubieke meter bezinkvoorziening het kleinst is en ls de bezinkvoorziening wordt gereinigd voordt een eventuele evenwichtstoestnd in de bezinkvoorziening wordt bereikt. 6 juni Bezinkvoorzieningen 30/34

31 6 Anbeveling Het functioneren vn bezinkvoorzieningen in de prktijk is voldoende onderzocht. Op bsis vn dit onderzoek en ndere onderzoeken kunnen het kwntittieve en het kwlittieve rendement vn bestnde en nieuw te dimensioneren bezinkvoorzieningen worden berekend. Anbevolen wordt om bezinkvoorzieningen wrvn het ngesloten verhrde oppervlk groter is dn 100 m 2 per m 3 bezinkvoorziening vnwege het rendement niet meer toe te pssen. Drnst wordt nbevolen om niet klkkeloos een bezinkvoorziening te pltsen, mr eerst goed te kijken nr hetgeen de bezinkvoorziening zou moeten bewerkstelligen. Op bsis drvn kn worden uitgerekend hoe groot de bezinkvoorziening moet worden en of het resultt dt gehld moet worden wel relistisch is en in verhouding stt tot de investering. Mogelijk zijn lterntieven doeltreffender. Dit zl nog nder moeten worden fgestemd met de oppervlktewterkwliteitsbeheerder. Ook kn het functioneren vn de huidige bezinkvoorziening beter. Als kn worden bepld of en zo j wnneer een bezinkvoorziening zijn evenwicht bereikt en ls dt eenvoudig te meten is, dn kn vlk voor dt moment de bezinkvoorziening worden gereinigd. Dit kn nog nder worden onderzocht. Tijdens het onderzoek is nr voren gekomen dt beplde stoffen of stofgroepen zich nders gedrgen in het totle stelsel. Metlen worden bijvoorbeeld voornmelijk n het eind vn de bezinkvoorziening ngetroffen, terwijl bijvoorbeeld PAK, EOX en minerle olie zich meer ophopen in het voorliggende stelsel. Ervn uitgnde dt voor beide stofgroepen eenzelfde zuiveringsstp (bezinkvoorziening in dit gevl) niet optiml is, kn worden nbevolen om te onderzoeken welke voorziening voor welke stofgroep optiml is. Gezien het huidige rendement vn de bezinkvoorzieningen en het verschil in neersln vn stoffen en stofgroepen wordt nbevolen om meer mtwerk te leveren. Voor de oppervlktewterkwliteit kn worden ngegeven welke stoffen voor dt oppervlktewter het belngrijkst zijn om f te vngen of te verwijderen. Met de opgedne kennis kn mtwerk worden geleverd. Nr verwchting zl dt lng niet ltijd een bezinkvoorziening zijn n het einde vn één vn de vele hemelwteruitlten. 6 juni Bezinkvoorzieningen 31/34

32 7 Litertuurlijst Zndvoort M.H., (2012), Smenvtting resultten vn de putkleponderzoeken, Wternet intern rpport. Aydi El N., Nijmn M.N.W., Zndvoort M.H., (2015), Werking bezinkleiding hemelwterstelsel Ookmeerweg. Speet F., (2017), Mssblns regenwterslib. Grf de E., Kluck J., Kregting P., Concentrtie, bindingspercentge en bezinkmogelijkheden vn verontreinigingen in fstromend hemelwter. Bogrd F., Lemmer F., (2007), Dtbse regenwter. Bogrd F., Lemmer F., (2007) De feiten over kwliteit vn fstromend regenwter. Post J., (2016), Beheer vn kolken en rioolnsluitingen. Koot, A.C.J., (1977) Inzmeling en trnsport vn rioolwter. 6 juni Bezinkvoorzieningen 32/34

33 Bijlge 1: Anlyseresultten 6 juni Bezinkvoorzieningen 33/34

34 N.El Ayd C Request 295, Anlyserpport Wternet, TOP Wtertechnologie T..v. de heer N. el Aydi Postbus GJ AMSTERDAM Dtum: Rpportnummer: Uw Kenmerk: Project: dooe001/889, Onderzoek werking bezinkleidingen Monsternme door: Opdrchtgever Uw projectcode: P /439/550 Gechte heer Aydi, Hierbij zend ik u de resultten vn nlyses die op uw verzoek werden uitgevoerd. Deze resultten hebben lleen betrekking op de monsters, zols die door u ter nlyse werden ngeboden. De werkzmheden zijn, tenzij nders ngegeven, uitgevoerd overeenkomstig het document 'Producten en dienstenctlogus Stichting Wterproef'. Belngrijk voor de interprettie vn de resultten is het gegeven dt nlyseresultten ltijd een meetonzekerheid bezitten. Gegevens over de nlysemethoden en meetonzekerheden worden u op nvrg toegezonden. Dit rpport mg niet nders dn in zijn geheel worden gereproduceerd. De resultten op dit rpport zijn geutoriseerd nmens de directeur vn Stichting Wterproef Dr. Jnneke J. Ottens. Kopie n: Wtertechnologie, t..v. de heer M.N.W. Nijmn Wterproef, lbortorium voor onderzoek vn wter en bodem. Dijkgrf Poschln 6 - Postbus ZG Edm T F klntenservice@wterproef.nl

35 Rpportnummer: Pgin 2 / 4 Volgnummer Puntcode Monsteromschrijving oh Zuiveringsslib Put IN BL-D70576 IN oh Zuiveringsslib Put UIT BL-D70576 UIT oh Zuiveringsslib Meng putten BL-D oh Zuiveringsslib Meng kolken BL-D70576 True oh08 N.El Volgnummer Monstercode klnt oh oh oh oh Monstertype Zuiveringsslib Zuiveringsslib Zuiveringsslib Zuiveringsslib Bemonsteringstype steekmonster steekmonster steekmonster steekmonster Monsternemer N.El Aydi N.El Aydi N.El Aydi N.El Aydi Monsternmedtum Monsternmetijd 10:00 10:00 10:00 10:00 Accepttiedtum Fysisch- Chemische nlyses Crbont, volumetrisch Voorbehndeling SCG kromme Afvl 73 1,2 65 3, Eenheid g/kg dg < 0,1 10,2 % Grind < 0,1 < 0,1 < 0,1 < 0,1 % Grond 95,1 96,6 89,1 88,5 % Puin Korrelgrootte voor SCG Korrelgrootte <2 um, sedigrf 3,7 21,3 0,2 10,6 10,9 1,3 % 8,7 3,6 % md Korrelgrootte <16 um, sedigrf 35,1 18,3 14,2 4,7 % md Korrelgrootte <32 um 39,7 20,3 15,4 5,9 % md Korrelgrootte <50 um 41,7 21,1 16,5 6,7 % md Korrelgrootte <63 um 41,9 21,2 17,0 6,7 % md Korrelgrootte <125 um 48,1 24,3 22,6 11,2 % md Korrelgrootte <250 um 66,0 40,7 54,0 40,2 % md Korrelgrootte <500 um 88,9 79,6 84,7 78,7 % md Korrelgrootte <1000 um 97,0 96,6 94,3 93,8 % md

36 Rpportnummer: Pgin 3 / 4 Volgnummer Puntcode Monsteromschrijving oh Zuiveringsslib Put IN BL-C70335 IN oh Zuiveringsslib Put UIT BL-C70335 UIT oh Zuiveringsslib Meng putten BL-C oh Zuiveringsslib Meng kolken BL-C70335 True oh08 N.El Volgnummer Monstercode klnt oh oh oh oh Monstertype Zuiveringsslib Zuiveringsslib Zuiveringsslib Zuiveringsslib Bemonsteringstype steekmonster steekmonster steekmonster steekmonster Monsternemer N.El Aydi N.El Aydi N.El Aydi N.El Aydi Monsternmedtum Monsternmetijd 10:00 10:00 10:00 10:00 Accepttiedtum Fysisch- Chemische nlyses Crbont, volumetrisch Voorbehndeling SCG kromme Afvl 15 1,4 33 < 0, Eenheid g/kg dg 10,7 0,7 % Grind < 0,1 < 0,1 < 0,1 < 0,1 % Grond 98,3 98,2 78,4 70,8 % Puin Korrelgrootte voor SCG Korrelgrootte <2 um, sedigrf 0,3 11,0 1,8 23,2 10,9 28,5 % 14,1 3,1 % md Korrelgrootte <16 um, sedigrf 17,2 37,5 25,6 3,6 % md Korrelgrootte <32 um 18,5 40,5 27,7 4,2 % md Korrelgrootte <50 um 18,7 42,0 29,7 5,0 % md Korrelgrootte <63 um 18,8 42,3 30,0 5,2 % md Korrelgrootte <125 um 21,6 50,3 35,1 12,8 % md Korrelgrootte <250 um 46,9 74,3 55,8 47,8 % md Korrelgrootte <500 um 88,4 93,5 79,7 84,9 % md Korrelgrootte <1000 um 99,5 99,0 93,2 96,3 % md

37 Rpportnummer: Pgin 4 / 4 Methodeverwijzingen Fysisch- Chemische nlyses in zuiveringsslib Crbont, volumetrisch Voorbehndeling SCG kromme Alle componenten Korrelgrootte voor SCG Alle componenten Eigen methode Eigen methode Eigen methode

38 N. El Ay C Request 295, Anlyserpport Wternet, TOP Wtertechnologie T..v. de heer N. el Aydi Postbus GJ AMSTERDAM Dtum: Rpportnummer: Uw Kenmerk: Project: dooe001/889, Onderzoek werking bezinkleidingen Monsternme door: Opdrchtgever Uw projectcode: P /439/550 Gechte heer Aydi, Hierbij zend ik u de resultten vn nlyses die op uw verzoek werden uitgevoerd. Deze resultten hebben lleen betrekking op de monsters, zols die door u ter nlyse werden ngeboden. De werkzmheden zijn, tenzij nders ngegeven, uitgevoerd overeenkomstig het document 'Producten en dienstenctlogus Stichting Wterproef'. Belngrijk voor de interprettie vn de resultten is het gegeven dt nlyseresultten ltijd een meetonzekerheid bezitten. Gegevens over de nlysemethoden en meetonzekerheden worden u op nvrg toegezonden. De met een Q gemerkte nlyses zijn geccrediteerd door de Rd voor Accredittie. Dit rpport mg niet nders dn in zijn geheel worden gereproduceerd. De resultten op dit rpport zijn geutoriseerd nmens de directeur vn Stichting Wterproef Dr. Jnneke J. Ottens. Kopie n: Wtertechnologie, t..v. de heer M.N.W. Nijmn Wterproef, lbortorium voor onderzoek vn wter en bodem. Dijkgrf Poschln 6 - Postbus ZG Edm T F klntenservice@wterproef.nl

39 Rpportnummer: Pgin 2 / 6 Volgnummer Puntcode Monsteromschrijving oh Zuiveringsslib Put IN BL-D70576 IN oh Zuiveringsslib Put UIT BL-D70576 UIT oh Zuiveringsslib Meng putten BL-D oh Zuiveringsslib Meng kolken BL-D70576 True N. E Volgnummer Monstertype Zuiveringsslib Zuiveringsslib Zuiveringsslib Zuiveringsslib Bemonsteringstype steekmonster steekmonster steekmonster steekmonster Monsternemer N. El Aydi N. El Aydi N. El Aydi N. El Aydi Dtum bezoek Tijd bezoek 10:00 10:00 10:00 10:00 Monsternmedtum Monsternmetijd 10:00 10:00 10:00 10:00 Accepttiedtum Fysisch- Chemische nlyses Indmprest vn vste mtrix Q 26,1 26,4 Eenheid 21,6 20,8 % Gloeirest vn de indmprest Q % vn dg Orgnisch stof gehlte 12,5 7,9 5,5 2,0 % Korrelgrootte frctie <2 um, pipetmethode % dg Metl nlyses Cdmium in vste mtrix n destructie Q < 0,2 < 0,2 < 0,2 < 0,2 Eenheid Chroom in vste mtrix n destructie Q Coblt in vste mtrix n destructie Q < 3 4 < 3 20 IJzer in vste mtrix n destructie Q Koper in vste mtrix n destructie Q Kwik in vste mtrix n destructie Q 0,46 0,72 0,07 0,08 Lood in vste mtrix n destructie Q Nikkel in vste mtrix n destructie Q Zink in vste mtrix n destructie Q Clcium in vste mtrix Orgnische nlyses Minerle olie in vste mtrix Eenheid EOX in vste mtrix PAK EPA in vste mtrix Acenfteen 6,5 0,11 3,6 0,06 6,8 3,4 1,1 < 0,05 Acenftyleen < 0,1 < 0,1 < 0,1 < 0,1 Anthrceen 0,22 0,10 0,28 0,26 Benzo()ntrceen 1,0 0,5 0,8 0,4 Benzo()pyreen 1,0 0,5 0,8 0,3 Benzo(b)fluorntheen 1,8 1,0 1,3 0,5 Benzo(g,h,i)peryleen 1,0 0,6 0,8 0,3 Benzo(k)fluorntheen 0,6 0,3 0,4 0,2

40 Rpportnummer: Pgin 3 / 6 Volgnummer Chryseen Dibenzo(,h)ntrceen Fennthreen Fluoreen Fluorntheen Indeno(1,2,3-c,d)pyreen Nftleen Pyreen Som 16 PAK EPA 1,1 0,5 1,2 0,17 2,5 0,7 0,11 2,3 14 0,6 0,3 0,6 0,10 1,3 0,4 0,07 1,3 7,8 0,9 0,4 0,4 0,2 1,5 0,9 0,60 0,12 2,4 1,3 0,5 0,2 0,15 0,21 2,3 1,0 14 6,4

41 Rpportnummer: Pgin 4 / 6 Volgnummer Puntcode Monsteromschrijving oh Zuiveringsslib PUT IN BL-C70335 IN oh Zuiveringsslib PUT UIT BL-C70335 UIT oh Zuiveringsslib Meng putten BL-C oh Zuiveringsslib Meng kolken BL-C70335 True N. E Volgnummer Monstertype Zuiveringsslib Zuiveringsslib Zuiveringsslib Zuiveringsslib Bemonsteringstype steekmonster steekmonster steekmonster steekmonster Monsternemer N. El Aydi N. El Aydi N. El Aydi N. El Aydi Dtum bezoek Tijd bezoek 10:00 10:00 10:00 10:00 Monsternmedtum Monsternmetijd 10:00 10:00 10:00 10:00 Accepttiedtum Fysisch- Chemische nlyses Indmprest vn vste mtrix Q 64,2 43,4 Eenheid 9,5 20,2 % Gloeirest vn de indmprest Q % vn dg Orgnisch stof gehlte 10,5 15,2 12,7 2,3 % Korrelgrootte frctie <2 um, pipetmethode % dg Metl nlyses Cdmium in vste mtrix n destructie Q < 0,2 < 0,2 < 0,2 < 1 Eenheid Chroom in vste mtrix n destructie Q Coblt in vste mtrix n destructie Q < 3 < IJzer in vste mtrix n destructie Q Koper in vste mtrix n destructie Q Kwik in vste mtrix n destructie Q 0,26 0,47 0,17 0,21 Lood in vste mtrix n destructie Q Nikkel in vste mtrix n destructie Q Zink in vste mtrix n destructie Q Clcium in vste mtrix Orgnische nlyses Minerle olie in vste mtrix Eenheid EOX in vste mtrix PAK EPA in vste mtrix Acenfteen 1,5 < 0,05 6,7 0, ,0 0,17 0,26 Acenftyleen < 0,1 < 0,1 < 0,12 b < 0,1 Anthrceen 0,06 0,19 0,22 0,76 Benzo()ntrceen 0,2 0,8 0,6 1,3 Benzo()pyreen 0,2 0,9 0,8 1,1 Benzo(b)fluorntheen 0,4 1,7 1,6 2,1 Benzo(g,h,i)peryleen 0,2 1,1 1,4 1,3 Benzo(k)fluorntheen 0,1 0,5 0,5 0,7

42 Rpportnummer: Pgin 5 / 6 Volgnummer Chryseen Dibenzo(,h)ntrceen Fennthreen Fluoreen Fluorntheen Indeno(1,2,3-c,d)pyreen Nftleen Pyreen Som 16 PAK EPA 0,2 < 0,15 0,3 < 0,05 0,57 0,2 < 0,05 0,5 3,2 1,0 0,5 1,1 0,18 2,3 0,7 0,10 2,3 13 0,9 1,3 0,5 0,6 1,3 1,7 0,27 0,31 2,0 3,2 0,6 0,8 0,21 0,51 2,3 3,0 13 c 19 Opmerkingen Anlyse uitgevoerd door OMEGAM b Rpportgegrens verhoogd in verbnd met lge indmprest c Door de verhoogde rpportgegrens vn een of meerdere componenten is het resultt vn de sommtie verhoogd.

43 Rpportnummer: Pgin 6 / 6 Methodeverwijzingen Fysisch- Chemische nlyses in zuiveringsslib Indmprest vn vste mtrix Gelijkwrdig NEN-EN en NEN 6499 Gloeirest vn de indmprest Gelijkwrdig NEN-EN en NEN 6499 Orgnisch stof gehlte Korrelgrootte frctie <2 um, pipetmethode Eigen methode Metl nlyses in zuiveringsslib Cdmium in vste mtrix n destructie Conform NEN 6966 Chroom in vste mtrix n destructie Conform NEN 6966 Coblt in vste mtrix n destructie Conform NEN 6966 IJzer in vste mtrix n destructie Conform NEN 6966 Koper in vste mtrix n destructie Conform NEN 6966 Kwik in vste mtrix n destructie Conform NEN-EN-ISO Lood in vste mtrix n destructie Conform NEN 6966 Nikkel in vste mtrix n destructie Conform NEN 6966 Zink in vste mtrix n destructie Conform NEN 6966 Orgnische nlyses in zuiveringsslib Minerle olie in vste mtrix EOX in vste mtrix PAK EPA in vste mtrix Alle componenten Eigen methode Eigen methode

44 Bijlge 2: Percentge en vrcht per prmeter 6 juni Bezinkvoorzieningen 34/34