Nota Wezembeek-Oppem. 1 Aanleiding. 2 Plan van aanpak. 3 Analyse synthese

Transcriptie

1 Kunstlaan 1-2, bus 16, 1210 Brussel Tel Fax: /07/2016 Nota Wezembeek-Oppem 1 Aanleiding Het Nieuw Administratief Centrum (NAC) van Wezembeek-Oppem voorziet volgens de plannen in nieuwe handelsruimte. Naar aanleiding hiervan werd besloten om een grondige analyse te laten uitvoeren van de bestaande handelsstructuur in de gemeente alsook om een visie en een actieplan op te stellen met het oog op de toekomstige ontwikkeling van de gemeente. Uit het onderzoek dient ook te blijken wat de impact en de mogelijkheden zullen zijn voor de ruimte die voorzien wordt in het NAC. 2 Plan van aanpak Om de gemeente te helpen om uiteindelijk te komen tot een geschikt actieplan werden verschillende fasen doorlopen. Zo startten we met een uitgebreide analysefase om de huidige situatie in Wezembeek-Oppem te vatten in al zijn facetten. Op basis hiervan werd een visie opgemaakt op maat van de gemeente die aan de hand van enkele strategische doelstellingen vertaald werd concrete acties. 3 Analyse synthese Uitgebreide analyse is gebeurd tijdens het voorjaar van Hieronder geven we een kort overzicht van de bevindingen: Troeven om nog beter te presteren als winkeldorp: veel passage door Wezembeek-Oppem langs de Mechelsesteenweg, geen bereikbaarheidsproblemen voor de meeste handelszaken, openbaar vervoersnet bedient verschillende delen van de gemeente goed (zowel bus als tram, MIVB als De Lijn), sterke vertegenwoordiging van lokale handelaars waarvan de sterke trekkers voor couleur locale kunnen zorgen, belangrijke aangroei bevolking te verwachten in de toekomst (ook gekoppeld aan de site van het NAC), door de nieuwe ontwikkeling van het NAC worden kansen gecreëerd om een centrumfunctie op maat van de eigen inwoners te creëren naast de concentratie langs de Mechelsesteenweg. Aandachtpunten voor Wezembeek-Oppem als winkeldorp: zeer veel kleine handelsruimten die minder aangepast zijn aan de huidige noden bij handelaars en retailers, zwakke verbinding tussen baanconcentratie Mechelsesteenweg en rest van de gemeente, handelslint te vaak onderbroken door andere functies, verdeling over de productgroepen (incl. horeca) kan beter. Consumenten verwachten een soort basisaanbod en dit is slechts beperkt aanwezig, openbare parkeerruimtes te beperkt aanwezig (al bieden verschillende handelszaken zelf parkeerplaatsen aan), er is ruimte om de samenwerkingsmogelijkheden tussen handelaars onderling en tussen handelaars en gemeente te verbeteren, ruimtelijke kwaliteit verschilt sterk tussen de verschillende straten in de gemeente.

2 4 Toekomst bij ongewijzigd beleid De keuze ligt steeds meer bij de consument. De consument heeft steeds meer toegang tot informatie; informatie over steden, winkelcentra, conceptstores, online versus offline aankopen, prijs- en productinformatie, Dit heeft tot gevolg dat: fysieke winkels in Wezembeek-Oppem onder druk komen te staan als gevolg van toenemende onlinebestedingen, het aantal m² winkelvastgoed blijft toenemen in Vlaanderen, het middensegment winkels onder druk staat, de concurrentie van andere winkelgebieden toeneemt, de verwachtingen van consumenten over ruimtelijke kwaliteit, voorzieningen en beleving veranderen. Indien Wezembeek-Oppem onvoldoende anticipeert op deze tendensen zal het handelsapparaat hier sterk onder lijden, vooral de kleine zelfstandigen. Nochtans zijn deze een belangrijke factor in de leefbaarheid van Wezembeek-Oppem en zorgen zij mee voor sociale cohesie. Een duidelijke visie en actieplan zijn noodzakelijk! 5 Ambitie & Visie Hoewel het beleidsmatig en voor de inwoners wenselijk is om tot een uitbreiding van het aanbod te komen, is dit door de ontwikkelingen in de markt van fysieke winkels niet haalbaar. Het is de ambitie om het totale huidige aanbod van detailhandel voor de gemeente als geheel op peil te houden. Trends in de detailhandel zoals o.a. het wijzigende consumentengedrag laten ons vermoeden dat de druk op de omzetten van de handelaars in Wezembeek-Oppem zal toenemen waardoor het moeilijk wordt voor bestaande en nieuwe vestigingen om levensvatbaar te zijn/blijven. Om meer bezoekers (en dus meer omzet) aan te trekken zal sterker worden ingezet op het aanbod langs de voornaamste passantenstromen in de gemeente. Er wordt gestreefd naar een verdere clustering van het aanbod in deelgebieden, zodanig dat de winkels kunnen profiteren van elkaars bezoekers, en tezamen zo meer bezoekers kunnen trekken. Ook kan zo de ruimtelijke kwaliteit en het parkeren optimaal gemaakt worden binnen deze winkelgebieden. Er is sprake van twee winkelclusters: de huidige cluster langs de Mechelsesteenweg, de huidige cluster in en rond het gemeentehuis/nac. Aanwezige en eventuele nieuwe handelaren worden gestimuleerd zich te vestigen binnen deze winkelclusters. De bestaande cluster rond het gemeentehuis behoudt een duidelijke verzorgende functie voor de eigen inwoners door combinatie van fysieke winkels en ambulante handel (haalbaarheidsonderzoek). De nieuwe cluster (NAC) zal gevuld moeten worden door de (vrijwillige) verplaatsing van bestaande winkels uit de gemeente, en door het aantrekken van nieuwe winkels. Het zal niet eenvoudig zijn om beide doelgroepen aan te trekken. Naast het clusteren en het ruimtelijk versterken van de detailhandel wordt vooral ingezet op het versterken van de communicatie met potentiele klanten. Dit op het niveau van de winkelclusters alsmede collectief door de daarin aanwezige winkels. 6 plan In het actieplan hebben we, gekoppeld aan vier centrale thema s, een aantal acties en instrumenten opgesomd. Voor de uitvoering van de acties hebben we twee stakeholders gedefinieerd: - de gemeente Wezembeek-Oppem zelf, - de aanwezige handelaars. Een volledig overzicht van de acties, inclusief de voorziene budgetten en het prioriteitsniveau, kan men terug vinden in de bijlage. Hieronder worden de verschillende blokken en de hieraan gekoppelde acties en instrumenten kort toegelicht alsook aangegeven wie de trekker is van de acties. 2

3 6.1 Optimaliseren Ruimtelijke Structuur Bestrijden van de leegstand Huur heronderhandelen met eigenaars Verbeteren kwaliteit handelspanden Kwaliteitsverbetering publieke ruimte Onderzoeken mogelijkheid samenvoegen/herstructureren van (kleinere) panden Aanduiding kernwinkelgebieden (afbakening) en winkelarme gebieden ( via structuurplan en evt. via stedenbouwkundige verordening) Onderzoeken mogelijkheden veiligheid van de zwakke weggebruiker (evt. koppelen aan verkeer- en parkeerstudie) Eindejaarsverlichting De leegstandsproblematiek blijft binnen de perken in Wezembeek-Oppem. Daarom wil men geen harde maatregelen initiëren met het oog op leegstandsbestrijding. Men ziet meer heil in het helpen van de huidige eigenaars en het verlagen van de instapdrempel voor potentieel nieuwe handelaars door de huur te heronderhandelen met eigenaars. We benadrukken wel dat dit geen harde maatregel is en de kans op slagen gekoppeld is aan de goodwill van de eigenaars. Waar mogelijk kan onderzocht worden of er verbeteringen kunnen gedaan worden inzake de pandenstructuur in de gemeente. Panden die omwille van hun fysieke eigenschappen niet geschikt zijn, rekening houdende met de huidige eisen en verwachtingen, kunnen in sommige gevallen mits enkele ingrepen wel weer een handelsfunctie huisvesten. Het aanduiden van winkelgebieden dient om zones met een huidige en potentieel toekomstige detailhandelsfunctie te vrijwaren. In de eerste plaats denkt men hierbij aan de zone rond de Mechelsesteenweg. Dit kan gecombineerd worden met andere ruimtelijke ingrepen in een RUP. De veiligheid van de zwakke weggebruiker is op bepaalde plaatsen te weinig gegarandeerd. Ook hier dient aandacht aan besteed te worden bij ruimtelijke ingrepen, op zijn minst op die plekken waar de gemeente zelf de touwtjes in handen heeft. Eindejaarsverlichting zorgt niet alleen voor sfeer en gezelligheid tijdens de eindejaar periode maar zorgt ook voor een gevoel van locatie. Door slim om te springen met eindejaarsverlichting kan men op een subtiele manier de consument aangeven waar hij/zij moet zijn. 6.2 Bereikbaarheid en parkeren Optimaliseren parkeersituatie Verkeer- en parkeerstudie (gebiedsdekkend) Parkeergeleidingsystemen verbeteren binnen centrum Onderzoeken mogelijkheden ter optimalisatie van de signalisatie van/naar de winkelgebieden (evt. opnemen in parkeer en verkeerstudie) + verkeersbordenstudie Op niveau van de gemeente in haar totaliteit is er nood aan een verkeer- en parkeerstudie. Hierbij moet voldoende aandacht worden besteed aan de verbindingsmogelijkheden tussen de verschillende kernen in de gemeente. Op deze manier vergroot men de kans op overlap en kruisbestuiving tussen de deelgebieden. 3

4 Gekoppeld aan de verkeer- en parkeerstudie dient men ook werk te maken van een parkeergeleidingssysteem op maat van de gemeente. Er dient aan de hand van het onderzoek naar boven te komen welke geleidingssystemen het meest optimale resultaat behalen rekening houdende met de gevraagde investering. Eveneens gekoppeld aan de verkeer- en parkeerstudie moet duidelijkheid geschept worden over de signalisatiemogelijkheden die er zijn. Eerder werd al aangegeven dat de deelgebieden in de gemeente beter met elkaar gekoppeld moeten zijn. In dit onderzoek moet bepaald worden hoe het gebruik van signalisatie hierbij kan helpen. 6.3 Verhogen van aanbod in kwantitatieve en kwalitatieve zin Aantrekken/Vestigen nieuwe winkels f benaderen sterke zelfstandigen en ketens uit andere steden/gemeenten (investeringsdossier door gemeente opgemaakt) Innovatieve winkelconcepten Opleidingsessie, workshops of gesprekavonden voor handelaars Begeleiden, ondersteunen en stimuleren van starters Begeleiding startende winkeliers (mentoring door (oud-winkeliers) Extra aanbod via internet Onderzoek gemeenschappelijk aanbod boodschappendienst Gezien de huidige en te verwachten toekomstige situatie met betrekking tot de detailhandel kan men het zich niet langer permitteren om een passieve houding aan te nemen. We zien steeds meer dat handelaarsverenigingen en gemeenten proactief optreden en gewapend met een investeringsdossier zelf potentiële handelaars en retailers benaderen. Zeker bij de lokale zelfstandigen is er (latente) vraag naar opleidingsmogelijkheden en informatiesessies. Door gespreid over het jaar enkele van deze momenten te organiseren werkt men steeds beter toe naar een professionele handelaar. Daarnaast zorgen deze momenten er ook voor dat de verschillende handelaars elkaar (beter) leren kennen waardoor de kans op gemeenschappelijke initiatieven toeneemt. Een zachte actie die helpt om startende winkeliers een extra stimulans te geven is werken met mentoringsystemen, liefst door andere (oud-)winkeliers. Deze kunnen de starters wegwijs maken en kunnen ook bijstaan met raad en daad bij vaak zeer concrete knelpunten. Een individuele zelfstandige staat vaak redelijk zwak ten opzichte van de e-commerce evolutie. Een eerste stap om zich hiertegen te wapenen is het opzetten van gezamenlijke initiatieven. Samen bereikt men namelijk meer dan individueel. Dit hoeft niet meteen een gezamenlijke webshop te zijn maar kan evengoed een slim opgezette boodschappendienst zijn (bijv. samenwerking tussen bakker en beenhouwer). 6.4 Marketing en communicatie Informatieverstrekking Informatiepunt opladen met detailhandel en horeca Welkomstpakketten/gids voor nieuwe bewoners Communicatie Website winkelgebied (geen webshop) (eventueel gekoppeld aan website gemeente) 4

5 Versterken evenementen Periodieke nieuwsbrieven per voor het winkelgebied als geheel Digitale promotie- en kortingsacties Gedeelde klantenkaart en mogelijke opstap naar City app. Ontwikkelen logo/merk voor handelaars in de gemeente Opmaak en uitvoeren jaarevenementenplan winkels en horeca (4x per jaar) Winkelacties gekoppeld aan gemeentelijke evenementen Openingsuren afstemmen op behoeften consument, organiseren koopzondagen, koopavonden Een belangrijke rol die is weggelegd voor de gemeente is informatieverstrekking. Voor de detailhandel in de gemeente is het dus belangrijk dat deze informatie in de eerste plaats de eigen inwoners bereikt alsook de bezoekers. Een uitgelezen locatie om dergelijke informatie te verspreiden is een bestaand infopunt zoals een toeristische dienst of een gemeentehuis. Het is belangrijk dat op een dergelijke locatie informatie te vinden is over de detailhandelmogelijkheden in de gemeente. Wezembeek-Oppem heeft een duidelijke bevolkingsaangroei en verwacht ook een verdere toename in de toekomst. Vele van de nieuwe inwoners komen van buiten de gemeente en hebben geen historische band met de gemeente. Ze weten, logischerwijze, ook niet alle handelszaken in de gemeente zijn. Daarom raadden wij aan om deze groep consumenten van bij hun aankomst te informeren over de mogelijkheden door middel van een welkomstpakket. Bestaande inwoners kunnen gebaat zijn bij een gids. Online aanwezigheid is cruciaal vandaag de dag. Daarom is het belangrijk dat de handelaars van de gemeente aanwezig zijn op het internet. Dit kan perfect gekoppeld worden aan de gemeentelijke website. Het is belangrijk om doorheen het jaar op bepaalde momenten met bepaalde collectieve acties of evenementen naar buiten te treden en dit dus ook te communiceren. Een zeer doeltreffend middel blijft hierbij het verzenden van een nieuwsbrief. Tijdens de workshop was er duidelijke interesse in gemeenschappelijke initiatieven zoals een gedeelde klantenkaart. Ook dit kan als actie versterkend werken voor de winkelbeleving in de gemeente. Wanneer men collectief wil communiceren naar de consument is het ook belangrijk dat er een logo wordt ontwikkeld op maat de handelaars in Wezembeek-Oppem. Vele gemeenten hebben reeds een evenementenkalender. In de praktijk zien we echter dat deze vaak niet voordelig zijn voor de bestaande detailhandel (met uitzondering van de horeca) omwille van het tijdstip waarop het georganiseerd wordt (bijv. s avonds, zondag, ) of omwille van de locatie (ver van de handelszaken). Daarom is het belangrijk dat hiermee rekening wordt gehouden bij de opmaak van de kalender en er minstens enkele evenementen ruimte laten voor kruisbestuiving of beter nog, op maat van de handelaars zijn. Willen handelaars ook een graantje meepikken van de evenementen is het ook zaak dat zij de activiteiten en evenementen doortrekken tot in hun eigen zaak door te werken met bijv. een aangepaste etalage, kleine attenties, acties, 5