De kosten en baten van preventie

Transcriptie

1 De kosten en baten van preventie Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University April

2 Reactie van de overheden op de crisis Jaarlijkse groeicijfers vd gezondheidssector in diverse landen, excl. inflatie OECD health at a glance

3 n sowieso al te weinig geld voor preventie! % of the total healthcare expenditure spent on prevention (EU 27) 3

4 Wat moet het doel zijn van een gezondheidsbeleid? The primary goal of health (care) policy is to maximize the health of the population within the limits of the available resources, and within an ethical framework built on equity and solidarity principles. Report of the Belgian EU Presidency, adopted by the EU Council of Ministers of Health in Dec

5 Wat betekent dit voor investeringen in gezondheid? We need to stimulate and make available those health interventions that offer a health benefit at an acceptable cost ( are cost-effective), and fill unmet medical needs - OECD Report of the Belgian EU Presidency, adopted by the EU Council of Ministers of Health in Dec

6 Cost Kosten-effectiviteit! Not C-EFF intervention Current care C-EFF dominant Health effect (QALYs) 6

7 QALY = Quality Adjusted Life Years Perfect health INDEX ( utility level ) Death TIME Annemans L. Health economics for non-health economists, academia press

8 Enkele voorbeelden: league table Treatment Cardiac rehabilitation and prevention program Cost per QALY gained ( ) dominant Smoking cessation physician counseling 2,000 Cholesterol lowering drugs in secondary prevention 5,000 Total Hip Replacement 8,000 AIDS drug cocktails 14,000 New drugs for MS 35,000 Vaccinating girls against HPV (cervical cancer) 33,000 Kidney dialysis 50,000 Annual mammography for women aged ,000 Exercise ECG for asymptomatic men aged 40 years 95,000 Annual CT scan of former heavy smokers to detect lung cancer 1,000,000 Different sources, all data in Euro 8

9 Algemene aanpak gezondheidseconomische studie program program Adapted from Hagberg, 2005

10 Voorbeeld: valpreventie (Noorwegen) +/- 320 euro) Hektoen et al. Scandinavian Journal of Public Health, 2009; 37: The reduction in healthcare cost per individual for treating fallrelated injuries is 1.85 times higher than the cost of implementing a fall prevention programme for [frail] women aged 80 years living at home. 10

11 The mean difference in NHS and personal social service costs between the groups was -1,551 per patient over 1 year (95% CI: -5,932 to 2,829) comparing the intervention and control groups. The intervention patients experienced on average 5.34 fewer falls over 12 months (95% CI: 7.06 to 3.62). The mean difference in QALYs was (95% CI: to 0.150) in favour of the intervention group. 11

12 Valpreventie bij iedereen? Een ander verhaal Australia, 2012; general population >65 yr

13 Resultaten in kost per QALY grenswaarde in Australië: +/- 50,000 $ per QALY

14 Wat hebben we geleerd (1)? De kosten en baten van preventie hangen af van de doelgroep. Meestal leidt een hoger risico tot een betere kosten-effectiviteit Het levend grillen van kreeften is barbaars. Foei Piet! 14

15 VOORBEELD: prevention of obesity in primary schools Per 1000 kinderen Investering QALYs Cost/ QALY Programma vs niets doen Brown, International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2007, 4:47 15

16 Lange termijn predicties! Brown et al. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2007, 4:47

17 Voorbeeld: Kilootje minder coach Stap 1: Belangrijkste resultaten KMC o BMI = o fruit/groenten per dag = 2.3 o matig/intensieve lichaamsbeweging per week = 77 Minuten 17

18 Netto kosten over een periode van 20 jaar (1000 mannen) 40,000 20, , ,000-60,000-80, , , ,000

19 Netto kosten over een periode van 20 jaar (1000 vrouwen) 40,000 20, ,000-40,000-60,000-80,000

20 Wat hebben we geleerd (2)? De baten van preventie doen zich vaak op zeer lange termijn voor Zelfs een dominant resultaat levert niet meteen wild politiek enthousiasme op. 20

21 Voorbeeld: screenen dikkedarmkanker (per 1000) Systematisch literatuuroverzicht naar aanleiding van gezondheidsconf ,200 if /1y; 50-75; (2)++ + 1, if /1y (6) if /2y; (5) ++ if /2y; (3) + if /1y; (3) + if /2y, (4)+/ - if /2y; (6)++ if /2y, (6)++ if /2y; (6) QALY

22 Vaststellingen dikkedarmkankerscreening Tweejaarlijkse ifobt-test = meest kosteneffectief Leeftijd jaar Meest kosteneffectieve drempelwaarde is ng/ml Resultaten verder beïnvloed door: Kost van de screening test Participatiegraad Screeningsmodaliteiten - leeftijd, cut off, frequentie, Praktische haalbaarheid voor het gezondheidszorgsysteem - bv. meer doorverwijzingen, overbehandeling, wachttijden, Wijze van oproepen (in de gez. econ. studies) Psychologische of fysieke nadelen van kankerscreening Angst voor vals-positieven Vals-positieven en overbehandeling Wachttijden Darmperforatie en bloeding (DD) Menselijke factor!

23 Wat hebben we geleerd (3)? Talrijke factoren beïnvloeden het uiteindelijke resultaat Menselijke factor vaak cruciaal Belangrijk om te blijven evalueren en zichzelf in vraag te stellen 23

24 24

25 PIJLER 4: meer geld voor preventie miljoen euro 25

26 Voorbeeld: gezonde voeding promoten bij mensen uit een lage socio-economische klasse Per 1000 personen Programma vs niets doen Investering QALYs Cost/ QALY Dollahite, J Nutr Educ Behav. 2008;40:

27 Overview van interventies voor lichaamsbeweging Meestal (maar niet altijd) goed!! Garret et al, British Journal of General Practice, March 2011

28 Wat hebben we geleerd (4)? gemeenschapsprogramma s vaak kosteneffectief Kosteneffectiviteit van preventie bij mensen uit lagere socio-economische klasse vaak slechter Maar moeten we het daarvoor laten vallen? Er is meer dan enkel kosteneffectiviteit! PLUS: belang van facettenbeleid 28

29 Allerlaatste opmerking: Master- proef Tine Barbe Percentage Vlaamse/Waalse gemeentes dat nul, één, twee of drie initiatieven inzake gezonde voeding en lichaamsbeweging heeft georganiseerd Vlaanderen Wallonië Totaal aantal gemeentes initiatieven 5,1% 33,4% Exact 1 initiatief 4,4% 11,1% Exact 2 initiatieven 13,0% 11,1% 3 initiatieven of meer 77,5% 44,4% Presented at ISPOR Paris, 2010

30 Bespreking en aanbevelingen In het gezondheidsbeleid moet men steeds kosten en gezondheidseffecten afwegen Gezondheidsbaten hebben een economische waarde. Preventieve programma s zijn niet altijd kosten-effectief Sterke invloed van de exacte modaliteiten van de interventie en van de doelgroep In een ideale wereld zijn er meer middelen om aan kosteneffectieve preventie te doen, die dan (grotendeels) terugvloeien via minder zorguitgaven en leiden tot meer QALYs In een ideale wereld worden de modaliteiten voor optimale preventie vastgelegd via lessen die men trekt uit positieve en minder positieve internationale studies én uit eigen projecten. Stem bij de verkiezingen op een partij die gezondheid vooropstelt en wil investeren in preventie. 30

31 De kosten en baten van preventie Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University April