Workshop. Investeren in kosteneffectieve interventies Van Wetenschap naar Beleid. 1 Nederlands Congres Volksgezondheid 11 april 2012 Amsterdam

Transcriptie

1 Workshop Investeren in kosteneffectieve interventies Van Wetenschap naar Beleid 1

2 Programma Welkom Heleen Hamberg, RIVM-VTV Presentatie: Wat zijn economische evaluaties? Paul van Gils, RIVM-PZO Presentatie: Interpretatie van kosteneffectiviteit Matthijs van den Berg, RIVM-VTV Presentatie: De rol van kosteneffectiviteit in beleid Lejo van der Heiden, VWS-PG Discussie aan de hand van stellingen Discussieleider: Heleen Hamberg 2

3 Programma Inleiders: Marja Westhoff Programmasecretaris Preventie - ZonMw Silvia Evers Professor Public Health Technology Assessment - Universiteit Maastricht Jan Maarten Boot Universitair hoofddocent beleid en management gezondheidszorg - UMC Utrecht Victor Everhardt Wethouder Volksgezondheid - Gemeente Utrecht 3

4 Wat zijn economische evaluaties? Paul van Gils, RIVM-PZO 4

5 Budget voor zorg en preventie altijd kleiner dan gewenst Hoewel budgetten voor gezondheidszorg wereldwijd groeien (in Nederland 13% van Bruto Nationaal Product) is er nooit genoeg om alle individuele behoeftes te vervullen Daarom moeten er keuzes gemaakt worden gegeven het beschikbare budget moeten we daar optimale zorg mee inkopen We kunnen maar 1 keer uitgeven! ECONOMISCHE EVALUATIE 5

6 Economische evaluatie (1) Een economische evaluatie is de vergelijking van twee of meer interventies voor wat betreft hun kosten en hun effecten (Drummond, Michael F. (2005) Methods for the Economic Evaluation of Health Care Programmes, Oxford University Press) Centrale vraag Hoe is de verhouding tussen de kosten en effecten van de nieuwe interventie vergeleken met de oude situatie? 6

7 Economische evaluatie (2) Nieuwe interventie B Gezondheidswinst B Kosten B Keuze Huidige interventie/niets doen A Gezondheidswinst A Kosten A 7

8 Hoofdvormen van economische evaluatie Altijd: integratie van kosten en effecten in één maat Kosteneffectiviteitsanalyse (KEA) Kostenutiliteitsanalyse (KUA) Kostenbatenanalyse (KBA) 8

9 Twee belangrijke begrippen Perspectief Tijdshorizon Disconteren 9

10 KEA & KUA Kosten worden gerelateerd aan effecten in een ratio: Kosteneffectiviteitsratio van B (nieuw) versus A (oud): KEA: netto kosten B netto kosten A effecten B - effecten A Anti-rook campagne: gestopte roker Obesitas preventie programma: gewichtsverlies in kg Vaccinatie: voorkomen infectie Chlamydia screeningsprogramma: voorkomen buitenbaarmoederlijke zwangerschap Kankerscreeningsprogramma: gewonnen levensjaar KUA: QALY 10

11 Kosteneffectiviteits plane Incrementele kosten duurder minder effectief duurder effectiever ICER = 40/2 = E 2 C Incrementele effecten minder effectief goedkoper effectiever goedkoper 11

12 Waar vind ik (snel) economische evaluaties op het gebied van preventie? 12

13 13

14 Interpretatie van kosteneffectiviteit Matthijs van den Berg, RIVM-VTV 14

15 Kosteneffectiviteit van preventie In een KEA wordt een wereld mét interventie vergeleken met wereld zonder Er moet een interventiescenario opgesteld worden en daarvoor moeten aannames gedaan worden Hoe realistisch zijn die aannames met betrekking tot effecten en kosten van de interventie? 15

16 Kosteneffectiviteit Drie belangrijke vragen: 1. Welke kosten zijn meegenomen en welke niet? 2. Zijn aannames over effectiviteit goed onderbouwd? 3. Welke belangrijke methodologische keuzes zijn gemaakt? 16

17 1. Kosten: perspectief Voorbeeld Screening in de huisartspraktijk naar mensen met depressieve klachten Gezondheidszorgperspectief: per gewonnen QALY Maatschappelijk perspectief: kostenbesparend (door minder ziekteverzuim) De keuze van het perspectief heeft dus grote invloed op de kosteneffectiviteitsratio 17

18 1. Kosten: prijs Voorbeeld Opname van vaccinatie tegen rotavirus in het RVP Twee Nederlandse modelstudies Goossens et al.: iets boven de per QALY Zoomer et al.: ruim boven per QALY Verklaring? Vaccinprijs is verklarende factor: Zoomer et al. gingen uit van 150, Goossens et al. gingen uit van 100 Verschillende aannames over effectiviteit en zorggebruik waren ook van invloed 18

19 2. Effecten: deelname Voorbeeld Darmkankerscreening middels coloscopie ( ifobt) Hoeveel procent van de mensen zou hier aan deelnemen? Gemiddelde aanname in modelstudies: 85% Reeel cijfer op basis van surveys: 30% Onrealistisch positieve aannames leiden tot een te rooskleurig beeld van de kosteneffectiviteit 19

20 2. Effecten: langetermijneffecten Voorbeeld Dieet in combinatie met medicijnen voor mensen met obesitas Gemiddeld gewichtsverlies na een jaar: 6 kilo Hoeveel hiervan blijft op lange termijn behouden? 100% effectbehoud: > per QALY 20% effectbehoud: per QALY 20

21 3. Modelkeuzes: tijdshorizon Voorbeeld Lesprogramma over roken voor middelbare scholieren Welke tijdshorizon is nodig? Met levenslange tijdshorizon: per QALY Tijdshorizon van 50 jaar: per QALY Tijdshorizon van 25 jaar: per QALY 21

22 3. Modelkeuzes: disconteren Aan toekomstige kosten en effecten wordt minder waarde gehecht dan aan huidige kosten en effecten Disconteren: het terugrekenen van toekomstige effecten en kosten naar het heden Nederlandse standaard: Ongelijke discontovoeten voor kosten en effecten (4% en 1,5%) toekomstige QALY s meer gewicht dan toekomstige kosten Buitenland: Gelijke discontovoeten (3%, 5%, 6%) 22

23 3. Modelkeuzes: disconteren Voorbeeld HPV-vaccinatie Tientallen KEA s, flink aantal Nederlandse Bijna unanieme conclusie: gunstige kosteneffectiviteitsratio De Kok et al.: niet kosteneffectief (> per QALY) Disconteren: 3% voor kosten en 3% voor effecten Stel ze hadden Nederlandse standaard gevolgd Dan kwamen ze op per QALY 23

24 Postma: I conclude that the conclusion by de Kok et al. is misleading, should be re-visited and would probably better be formulated as In the Netherlands, HPV vaccination is likely to be cost-effective if compared with screening alone, [ ] 24 Nederlands Lessons learned Congres from Volksgezondheid published economic 11 april evaluations 2012 in public health 11 November 2010

25 4. Conclusies Kosteneffectiviteit krijgt steeds grotere rol; dit is een gunstige ontwikkeling Vaar niet blind op kosteneffectiviteitsratio s, maar kijk goed naar aannames en keuzes die van invloed zijn op de uitkomst Stel jezelf drie vragen: Zijn effectaannames realistisch? Zijn alle relevante kosten meegenomen? Wat zijn de kritische modelkeuzes? Voorzichtigheid bij de interpretatie van uitkomsten van kosteneffectiviteitsonderzoek is geboden; vooral wanneer gebruik gemaakt is van modelberekeningen 25

26 De rol van kosteneffectiviteit in beleid Lejo van der Heiden, VWS-PG 26

27 27

28 Stelling 1 Elk goed interventieonderzoek gaat gepaard met een kosteneffectiviteitsanalyse Inleider: Marja Westhoff Programmasecretaris Preventie ZonMw 28

29 Stelling 2 Kosteneffectiviteitsanalyses van preventieve interventies moeten altijd vanuit het maatschappelijk perspectief worden uitgevoerd Inleider: Silvia Evers Professor Public Health Technology Assessment Universiteit Maastricht 29

30 Stelling 3 In de praktijk speelt kosteneffectiviteitsonderzoek geen enkele rol van betekenis in beleidsbeslissingen Inleider: Jan Maarten Boot Universitair hoofddocent beleid en management gezondheidszorg UMC Utrecht 30

31 Stelling 4 Er mag gemeenschapsgeld besteed worden aan interventies die niet bewezen kosteneffectief zijn Inleider: Victor Everhardt Wethouder Volksgezondheid Gemeente Utrecht 31

32 Afsluiting Dank voor uw bijdrage! Verder discussiëren? Haak aan bij de LinkedIn-groep VTV-2014 Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Vergeet niet een kijkje te nemen op: Vragen? Neem contact op met: 32