Denk-sessie. Arbeidsveiligheid en vitaliteit. NVVK-congres. 13 maart 2019

Transcriptie

1 Denk-sessie Arbeidsveiligheid en vitaliteit NVVK-congres 13 maart 2019 Yvonne Heerkens Een gezonde individuele leefstijl in relatie tot eigen regie, gezondheid en vitaliteit Rutger Balm Eigenaarschap, eigen regie en zelfmanagement. Waar hebben we het over? Marcel Balm Cultuurverandering, organisatieontwikkeling en interprofessionele samenwerking Piet Vessies Het belang van amplitie en eigenaarschap op het werk

2

3 Een gezonde individuele leefstijl in relatie tot eigen regie, gezondheid en vitaliteit Yvonne Heerkens, PhD Lector Arbeid & Gezondheid Hogeschool van Arnhem en Nijmegen / HAN Penvoerder Breed Platform Arbeid NVVK - maart

4 Om mensen gezond en duurzaam aan het werk te houden is aandacht nodig voor veilig werk / arbeidsveiligheid gezondheid / vitaliteit werkenden NVVK - maart

5 Om mensen gezond en duurzaam aan het werk te houden is aandacht nodig voor veilig werk / arbeidsveiligheid gezondheid / vitaliteit werkenden NVVK - maart

6 Om mensen gezond en duurzaam aan het werk te houden is aandacht nodig voor veilig werk / arbeidsveiligheid gezondheid / vitaliteit werkenden NVVK - maart

7 Om mensen gezond en duurzaam aan het werk te houden is aandacht nodig voor??? veilig werk / arbeidsveiligheid gezondheid / vitaliteit werkenden NVVK - maart

8 Leefstijl / BRAVO+D Volksgezondheidthema s: Bewegen Roken Alcohol Voeding Ontspanning + Drugs NVVK - maart

9 Vanuit volksgezondheid: leefstijl op de werkplek Werkende bevolking (NL: 8,6 miljoen) is 60% werktijd op werkplek aanwezig Volksgezondheidsdoelstellingen kunnen makkelijk worden meegenomen De werkplek is handig : Gemakkelijk toegankelijk Relatief stabiele populatie Sociale steun aanwezig Interventies kunnen (gelijktijdig) individueel, voor groepen of op organisatieniveau worden aangeboden NVVK - maart

10 Connectie leefstijl en werk? / een paar cijfers! * Bewegen: in 2014 voldeed 73% werkenden aan NNGB; 2,5 miljoen Nederlanders wonen op minder dan 7,5 km afstand van het werk en slechts 25% daarvan fietst * Roken: gemiddeld besteden rokers ca. 150 uur aan rookpauzes op jaarbasis; ook ziekteverzuim is hoger: 3 weken minder productief per jaar! (RIVM) * Alcoholgebruik op de werkplek: meer verzuim, grotere kans op ongevallen (1 op 7 bedrijfsongevallen door alcohol), verminderde productiviteit, kwalitatief minder goed werk en aantasting sfeer Niet bij wet verboden, maar wel kan bedrijf voorschriften opstellen over gebruik onder werktijd en vóór aanvang voor zover van invloed op arbeidsprestatie en veiligheid NVVK - maart

11 Connectie leefstijl en werk? Een paar cijfers! Voeding: hoger verzuim bij werkenden met obesitas en eerder arbeidsongeschikt door hart- en vaatziekten Ontspanning: cijfers over werkstress zijn heel hoog; werkstress gerelateerd verzuim kost werkgevers 1,86 miljard euro per jaar (TNO, 2014); 1 miljoen Nederlanders hebben burn-out klachten Drugs: weinig bekend over gebruik op werkvloer Niet bij wet verboden (net als bij alcohol) NVVK - maart

12 Verwachte winst bij aanpak leefstijl Voor werkgever Als mensen gezonder / vitaler zijn dan: werken ze ook veiliger verzuimen ze minder hebben ze een betere werk performance / hogere productiviteit Dat leidt ook tot beter imago als gezond bedrijf minder kosten (verzuim, vervanging, verloop) Voor werknemer Gezonder / vitaler / toekomstbestendiger en dus: meer plezier in het werk productiever minder ongevallen minder stress betere werk-privé balans NVVK - maart

13 Rol betrokkenen Rol werknemer: nemen van verantwoordelijkheid / zich gezond gedragen Rol werkgever?? Leefstijl? Waar bemoei je je mee? Symposium NSPOH 19/09/08 NVVK - maart

14 Ethische grenzen van leefstijlbeïnvloeding (ceg, 2016) Inzetbaarheid: relatie tussen DI en leefstijl Effectiviteit: verwachte effect van beleid werkgever op gezondheid werkenden Legitimiteit: inbreuk op vrijheid: 1. voorkomen van schade aan anderen door werknemer; 2. voorkomen van schade aan werknemer door werkgever; 3. ingaan op verzoek van werknemer zelf Alleen gelegitimeerd als er een relatie is tussen leefstijl en functie-uitoefening Vrijheid: keuzeruimte en -vaardigheden Proportionaliteit: verlies vrijheid in verhouding tot doel Diversiteit: conflicterende perspectieven NVVK - maart

15 Mogelijkheden werkgever Alleen dwingend voorschrijven als dat nodig is vanuit het werk zelf Verder alleen verleiden tot gezond gedrag Veel voorbeelden: B dynamisch meubilair, fietsplan, fitness, strategische positie printer / koffieapparaat, traplopen stimuleren R onaantrekkelijk maken A alcoholvrije borrel ; goed voorbeeldgedrag V gezonde kantine O 4 A s!! NVVK - maart

16 Om mensen gezond en duurzaam aan het werk te houden is aandacht nodig voor!!! veilig werk / arbeidsveiligheid gezondheid / vitaliteit werkenden Vitaliteit en gezondheid moeten ingebed zijn in de visie en strategie van de organisatie! NVVK - maart

17 ??? Het gaat allemaal om gedrag! Marcel en Rutger Balm NVVK - maart

18 Intermezzo Marcel Balm NVVK congres 13 maart 2019

19

20 Oplossingsrichtingen Beleid, procedures en werkafspraken Techniek, ontwerp en inkoop Arbeidshygiënische strategie Gedrag en cultuur Communicatie Deskundigheidsbevordering en opleiden Zelfmanagement, eigenaarschap, eigen regie Ontschotting en interprofessionele samenwerking

21 Praktijk leert: iedereen wil veranderen Op alle niveaus in een organisatie: 24 interviews in zoetwarenindustrie 450 medewerkers PepsiCo

22 HKW? Van willen naar doen Eigenaarschap is gewenst, maar niet vanzelfsprekend Veranderen van gedrag begint bij eigen regie Zelfmanagement is belangrijk om veranderingen te realiseren Babylonische spraakverwarring?

23 Gedrag in relatie tot eigenaarschap, eigen regie en zelfmanagement. Waar hebben we het over? Rutger Balm NVVK congres 13 maart 2019

24 We staan voor keuzes

25 We maken afspraken

26 Het liefst komen we afspraken altijd na Eigenaarschap is jezelf ergens over ontfermen en daarbij de volle verantwoordelijkheid nemen. In dat geval gaan we dus ook elke keer naar links.

27 De praktijk is weerbarstig We laten ons leiden door: - Gemakzucht - Machogedrag - Afleiding - Stress - Routine - Enzovoorts

28 Stap 1: regie nemen over onze keuzes We laten ons leiden door: - Gemakzucht - Machogedrag - Afleiding - Stress - Routine - Enzovoorts

29 Stap 1: regie nemen over onze keuzes Eigen regie is het vermogen van een persoon om zelf te bepalen op welke wijze hij/zij het eigen leven inricht. Hij of zij wílt dus zelf naar links en gaat daar moeite voor doen. We laten ons leiden door: - Gemakzucht - Machogedrag - Afleiding - Stress - Routine - Enzovoorts

30 Stap 1: regie nemen over onze keuzes Ik hecht waarde aan: - Gezondheid - Familie - Sporten - Plezier - Enzovoorts Eigen regie is het vermogen van een persoon om zelf te bepalen op welke wijze hij/zij het eigen leven inricht. Hij of zij wílt dus zelf naar links en gaat daar moeite voor doen. We laten ons leiden door: - Gemakzucht - Machogedrag - Afleiding - Stress - Routine - Enzovoorts

31 Stap 2: succesvol omgaan met het kruispunt Ik hecht waarde aan: - Gezondheid - Familie - Sporten - Plezier - Enzovoorts We laten ons leiden door: - Gemakzucht - Machogedrag - Afleiding - Stress - Routine - Enzovoorts

32 Stap 2: succesvol omgaan met het kruispunt Ik hecht waarde aan: - Gezondheid - Familie - Sporten - Plezier - Enzovoorts Zelfmanagement is het vermogen om een eigen koers te kiezen en weten te realiseren. Hij of zij is in staat om links boven rechts te verkiezen. We laten ons leiden door: - Gemakzucht - Machogedrag - Afleiding - Stress - Routine - Enzovoorts

33 Bij gedragsverandering vanuit intrinsieke motivatie: Eigenaarschap is gewenst, maar niet vanzelfsprekend Mensen nemen meer regie wanneer men toegevoegde waarde ziet Willen is niet voldoende, men moet het ook kunnen

34 Hoe zorgen we dan dat ze het kunnen? Door de ontwikkeling van de juiste vaardigheden te stimuleren, bijvoorbeeld door:

35 Cultuurverandering, organisatieontwikkeling en interprofessionele samenwerking en de rol van de veiligheidskundige Marcel Balm NVVK congres 13 maart 2019

36 HKW? Hoe Kunnen We? Oplossingsrichtingen: Beleid, procedures en werkafspraken Techniek, ontwerp en inkoop Arbeidshygiënische strategie Gedrag en cultuur Communicatie Deskundigheidsbevordering en opleiden Zelfmanagement, eigenaarschap, eigen regie Ontschotting en interprofessionele samenwerking

37 Problemen en uitdagingen in organisaties 1. Steeds aandacht verdelen, steeds prioriteren, steeds balanceren: Productiviteit Kwaliteit Arbeidsveiligheid 2. Geen duidelijke (lange termijn) visie 3. Geen duidelijke overleg- en beslisstructuur 4. Te weinig samenhang (schotten tussen afdelingen) 5. Onvoldoende respect, samenwerking en communicatie 6. Onvoldoende leiderschap, voorbeeldgedrag en aanspreekgedrag 7. Geld is schaars 8. Tijd is schaars (soms last van waan van de dag) 9. Te weinig zichtbare resultaten

38 Aandacht organiseren in 8 stappen 1. Creëer een gevoel van urgentie 2. Stel een leidend team samen 3. Formuleer een visie en een strategie 4. Communiceer de visie en strategie voor draagvlak en betrokkenheid 5. Maak het iedereen mogelijk om te handelen. Faciliteer! 6. Genereer kortetermijnsuccessen 7. Houd het tempo hoog 8. Creëer een nieuwe cultuur

39 Praktijkvoorbeeld 1. Samenwerking management, HR en veiligheidskundigen 2. Rol van de veiligheidskundige Voorbeeldgedrag Aanspreekgedrag

40 Piet Vessies Foto: TechniekBeeldbank.nu

41 Wat willen werkgevers? Voldoende Goed geschoolde Kwaliteit leverende Flexibele Vernieuwende Gezonde werkenden Hoe doen werkgevers dat? Strategisch HR Personeelsmanager Bedrijfsarts Opleider Veiligheidskundige Werving Arbeidshygiënist Verzuimmanager Preventiemedewerker Bedrijfsmaatsch. werker Paramedici A&O deskundige Foto: TechniekBeeldbank.nu KAM-coördinator SHE officer Psycholoog Arbo-deskundige Arbo-verpleegkundige 41

42 Wat willen werkenden? Passend inkomen Continuïteit van werk Ontwikkeling Goede werkomgeving Work-life balance Gezond oud worden

43 Wat is daar voor nodig? 3 2 Gezonde leefstijl 1 Regie over eigen lijf en leven van curatie en preventie amplitie

44 Arbeidsveiligheid en vitaliteit Wat heb je gehoord? Wat spreekt je aan? Kijkend naar je eigen organisatie: o o o Wat gaat er al goed? Wat kan er beter Wat zou je op korte termijn kunnen gaan doen? Welke vragen blijven er over?