Natuurherstel: van standplaats naar landschap
|
|
- Christel Wauters
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Natuurherstel: van standplaats naar landschap Hans Esselink (St. Bargerveen/RU) Wilco Verberk (St. Bargerveen/RU) Ab Grootjans (RU Groningen/RU Nijmegen) André Jansen (Unie van Bosgroepen) Verberk WCEP, Grootjans AP & Jansen AJM (2009) Natuurherstel: van standplaats naar landschap. De Levende Natuur 110:
2 OBN: effectgerichte maatregelen Vermesting Verdroging Verzuring Standplaats: Verslechtering condities Brongerichte maatregelen Sulfaat Verwerving en inrichting (EHS) Stikstof Verdroging
3 OBN: effectgerichte maatregelen Vermesting Verdroging Verzuring Brongerichte maatregelen Plaggen Maaien Grazen.. Standplaats: Lokaal overleving (herstel)
4 OBN programma Meest succesvolle programma van ministerie LNV Onderzoekers Beheerders Probleem centraal: Wat zijn bottlenecks? Welke oplossingen? Beleidsmakers Hydrologie Vegetatiekunde Geologie Biochemie Fauna.. Koppeling beheer en kennis Integrale aanpak
5 OBN programma Meest succesvolle programma van ministerie LNV Op standplaats niveau is veel bereikt aantal opnamen droge heiden natte heiden vennen en veentjes Het aantal Rodelijstsoorten 2 en 5 jaar na het nemen van EGM-maatregelen in drie terreintypen. (Beleidsmonitoring Unie van Bosgroepen)
6 Vorderingen sinds OBN symposium 2001 Overlevingsplan (standplaats) Systeemherstel (landschapsschaal) Meer aandacht voor Fauna (vuistregels)
7 Sucessie in een duinvallei 4 jaar oud Oeverkruid, 7 jaar oud Knopbies, Orchideen 17 jaar oud Rietgras Addertong 80 jaar oud Veenbes, Kruipwilg
8 Onverwachte neveneffecten Natte zomers (April-Sept.) 1994, , 2001, 2002, 2004, 2006, 2007, 2008 Gevolg is een vrijwel permanente inundatie omdat het oppervlakte water geen afvoer meer heeft N =
9 OBN op landschapsschaal Werken aan: terugdringen verdroging herstellen heterogenitiet (gradiënten) opruimen verspreidingsbarrières beschermen relict populaties herstel voedselwebben Met als doel: behoud en herstel biodiversiteit
10 Landschappelijke heterogeniteit & samenhang Voedsel Beschutting Voortplanting Oriëntatie
11 Landschappelijke heterogeniteit & samenhang Voedsel Beschutting Voortplanting Oriëntatie
12 Verlies landschappelijke heterogeniteit Denemarken, Hanstholm
13 Verlies landschappelijke heterogeniteit
14 Verlies landschappelijke heterogeniteit
15 Voorbeeld: Mieren in kalkgraslanden Duitsland en België Nederlandse terreinen l soorten Aantal Terreinen
16 Voorbeeld: Mieren in kalkgraslanden Overlevingsstrategieën van mieren in kalkgraslanden Beperkte tijd voor ontwikkeling: Afhankelijk van hoge temperaturen Eerder maaien of begrazen Geen vlucht of via gastheren Gevoelig voor isolatie en versnippering Uitbreiding areaal
17 Gradiënten in een natuurlijk hoogveen Waar zitten relictpopulaties? D C B A Hoogveencomplex Estland
18 Speerwaterjuffer (C. hastulatum) Watertreder (Haliplus fulvicollis)
19 Korenburgerveen NL Waar zitten relictpopulaties? Coenagrion hastulatum Haliplus fulvicollis
20 Maar ook veranderingen in de tijd Open zandige plekken Bv. de zandhagedis (Lacerta agilis) = goed = fout Open én beschut Steeds opnieuw pioniersituaties is essentieel
21 Verdwijnen van insectivore toppredatoren
22 Herstel op landschapsschaal: Per landschapstype andere invulling: Kleine landschappen (indikken heterogeniteit) Grotere landschappen (nieuw type landschap, maar wel gebruikmakend van referentie) Grote landschappen (enige mate van zelfregulatie) Heuvelland Droogzand Nat zand Beekdal landschap Laagveen Rivierlandschap Kustlandschap
23 Kleine reservaten: + + Niet alle functies passen in het terrein = Hogere planten Jaar RLS Stroothuizen
24 Grotere terreinen Elperstroom/ Urkhovense Zeggen
25 Grotere terreinen Herstel hydrologische gradiënten én gevarieerd beheer instellen. Landschappelijke heterogeniteit moet ontwikkeld worden in een relatief klein stukje landschap.
26 Grotere terreinen: Urkhovense zeggen
27 Grotere terreinen: Drentse Aa Dus niet altijd en overal maaien
28 maaien Niet maaien Niet maaien Heel soms maaien
29 Procesherstel niet het probleem, maar voldoende oppervlakte
30 Grote natuurlijke landschappen Duinen weer laten stuiven Noordvaarder Terschelling Heel weinig beheer noodzakelijk, maar wat nodig is, is DRAAGVLAK!!
31 Grote potenties herstel op landschapsschaal -Heterogeniteit (relictpopulaties, voedselwebben) -Processen Per landschapstype andere invulling: - Blijven schakelen tussen standplaats en landschap
André Jansen NecoV N-symposium Antwerpen, 26 april 2016 Beheer op standplaatsniveau: een pas op de plaats.
André Jansen NecoV N-symposium Antwerpen, 26 april 2016 Beheer op standplaatsniveau: een pas op de plaats. Doel Rode Lijst met Groene Stip Bepalen effectiviteit van effectgerichte maatregelen tegen verdroging,
Nadere informatieHerstel van een functioneel compleet veenlandschap
Herstel van een functioneel compleet veenlandschap Veldwerkplaats Veenherstel, Groote Peel, 9 oktober 2009 Gert-Jan van Duinen Hein van Kleef Wilco Verberk Herstel van een functioneel compleet veenlandschap
Nadere informatieKader 2. Nuttige websites. Natura 2000: www.rbnatura2000.nl Regiebureau Natura 2000 gaat over de interbestuurlijke
len succesvol kunnen zijn. Voor andere ecosysteemtypen, voor bedreigde soorten die nog niet toenemen en voor de fauna is de kennisontwikkeling over de gevolgen van aantastingen en de effectiviteit van
Nadere informatieKennisnetwerk OBN Aanpak en meerwaarde. 11e Symposium Waddenacademie 17 December 2013 Wim Wiersinga - Programmacoördinator OBN
Kennisnetwerk OBN Aanpak en meerwaarde 11e Symposium Waddenacademie 17 December 2013 Wim Wiersinga - Programmacoördinator OBN Inhoud presentatie wat is het Kennisnetwerk OBN? beoogd doel bereikte resultaten
Nadere informatieVan indicatorsoort naar gidssoort
Van indicatorsoort naar gidssoort Het ontrafelen van de koppeling tussen soort en landschap Wilco Verberk wilco@aquaticecology.nl www.aquaticecology.nl Opbouw Indicator soorten Natuurherstel meerwaarde
Nadere informatieNatuurherstel in Duinvalleien
Natuurherstel in Duinvalleien Kan het natuurlijker? A.P.Grootjans@rug.nl 1 Universiteit Groningen, IVEM 2 Radboud Universiteit Nijmegen Opbouw lezing Hydrologisch systeem van een duinvallei Relatie hydrologie,
Nadere informatieEffectgerichte maatregelen: vergeet de fauna niet!
Effectgerichte maatregelen: vergeet de fauna niet! Ook dieren hebben last van vermesting, verzuring en verdroging. Maar hebben de effectgerichte maatregelen voor de fauna het gewenste effect? Lees verder
Nadere informatieWoensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat
Aanmelden nieuwsbrief Afmelden nieuwsbrief Klik hier als deze e-mail niet correct wordt weergegeven Woensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat Locatie: Landschotse Heide (bij Middelsbeers)
Nadere informatieRob van der Burg 6 april 2017 Vochtige bossen Tussen verdrogen en nat gaan
Rob van der Burg 6 april 2017 Vochtige bossen Tussen verdrogen en nat gaan Opzet presentatie Brochure Toelichting op de brochure Wat zijn vochtige bossen Emiel: hydrologische herstel en achterliggende
Nadere informatieStikstofdepositie en Natura 2000: een PASsend antwoord. Dick Bal (ministerie EZ / Natura 2000)
Stikstofdepositie en Natura 2000: een PASsend antwoord Dick Bal (ministerie EZ / Natura 2000) Introductie Natura 2000 als kader voor de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) Europese wetgeving om soorten
Nadere informatieHerstel van een soortenrijk zandlandschap. Jaap Bouwman (Unie van Bosgroepen)
Herstel van een soortenrijk zandlandschap Jaap Bouwman (Unie van Bosgroepen) Gert-Jan van Duinen Jaap Bouwman Hein van Kleef Michiel Wallis de Vries Achterliggende vraag Waarom hebben sommige soorten wel
Nadere informatieVrijdag 9 mei: Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen op de hoge zandgronden. Nog enkele plaatsen beschikbaar!
Aanmelden nieuwsbrief Afmelden nieuwsbrief Klik hier als deze e-mail niet correct wordt weergegeven Vrijdag 9 mei: Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen op de hoge zandgronden. Nog enkele plaatsen
Nadere informatieFosfaat en natuurontwikkeling
Fosfaat en natuurontwikkeling Verslag veldwerkplaats Laagveen- en zeekleilandschap Arcen, 28 augustus 2008 Inleiders: Fons Smolders, B-Ware Nijmegen en Michael van Roosmalen van Stichting Het Limburgs
Nadere informatieProgramma. Beheerplan Elperstroomgebied
Beheerplan Elperstroomgebied Alie Alserda Pietop t Hof Christina Schipper Rienko van der Schuur 1 Elperstroomgebied Natura 2000 14 mei 2013 Programma Inleiding Doelen Knelpunten Activiteiten Aanvullend
Nadere informatieIs herstel hoogvenen succesvol? Bart van Tooren. Bjørn van den Boom, Senior beleidsmedewerker Natuurbeheer
Is herstel hoogvenen succesvol? Bart van Tooren Bjørn van den Boom, Senior beleidsmedewerker Natuurbeheer Agenda Inleiding Wat is hoogveen Degradatie van hoogveen in Nederland Herstel van hoogveen Resultaten
Nadere informatieBiodiversiteit en heterogeniteit
Biodiversiteit en heterogeniteit Wilco Verberk agriculture, nature and food quality Department of Animal Ecology and Ecophysiology survival plan woodland + nature Biodiversiteit & Heterogeniteit Biologische
Nadere informatieHartelijk welkom. Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Fochteloërveen
Hartelijk welkom Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Fochteloërveen Programma Opening Opzet en doel van deze avond Even terug kijken Hoe staat het met de Programmatische Aanpak Stikstof Korte samenvatting
Nadere informatieOBN-onderzoek Randvoorwaarden voor het herstel van kenmerkende en bedreigde soorten in het natte zandlandschap
OBN-onderzoek Randvoorwaarden voor het herstel van kenmerkende en bedreigde soorten in het natte zandlandschap Gert-Jan van Duinen Jaap Bouwman Hein van Kleef Michiel Wallis de Vries Hoofdpunten uit OBN-rapport
Nadere informatieDe geohydrologie van een eiland: en wat dat betekent voor het natuurbehoud
De geohydrologie van een eiland: en wat dat betekent voor het natuurbehoud Ab Grootjans 1,2 Evert Jan Lammerts 3 1 Universiteit Groningen 2 Radboud Universiteit Nijmegen 3 Staatsbosbeheer Korte inhoud
Nadere informatieHoogveenherstel in de Groote Peel
Hoogveenherstel in de Groote Peel Verslag veldwerkplaats Nat Zandlandschap 9 oktober 2009, De Groote Peel Inleiders: Gert-Jan van Duinen (Stichting Bargerveen/Afd. Dierecologie, Radboud Universiteit Nijmegen)
Nadere informatieHeidebeheer in de 21 e eeuw
Heidebeheer in de 21 e eeuw Henk Siebel Met OBN-faunaonderzoek van Joost Vogels, Arnold van den Burg, Eva Remke, Henk Siepel Stichting Bargerveen, Radboud Universiteit Nijmegen Herstel en beheer van droge
Nadere informatieNat zandlandschap: herstel op landschapsschaal randvoorwaarde voor terugkeer van bedreigde flora.
Nat zandlandschap: herstel op landschapsschaal randvoorwaarde voor terugkeer van bedreigde flora. This Side of Paradise 29 augustus 2015 André Jansen Unie van Bosgroepen Nat zandlandschap Heiden Vennen
Nadere informatieHerstelstrategie voor hoogvenen op landschapsschaal
Herstelstrategie voor hoogvenen op landschapsschaal André Jansen m.m.v. Hilde Tomassen & Gert-Jan van Duinen met dank aan: Gert Jan Baaijens, Ab Grootjans, Hans Joosten, Juul Limpens, Jan Roelofs, Sake
Nadere informatieHet Kennisnetwerk OBN en evidence based beheer Discussiebijeenkomst OBN
Het Kennisnetwerk OBN en evidence based beheer Discussiebijeenkomst OBN 22 juni 2017 Wim Wiersinga - Programmacoördinator OBN Inhoud presentatie Het Kennisnetwerk OBN en evidence based beheer waarom evidence
Nadere informatieOnderzoekcentrum B-WARE BV
Onderzoekcentrum B-WARE BV Opgericht in 2002 Emiel Brouwer Natuur- en waterbeheer in Nederland - Biotoopvernietiging, versnippering, atmosferische depositie, verdroging, vervuiling van grond- en oppervlaktewater,
Nadere informatieVerzoek wijziging bestemmingsplan
Verzoek wijziging bestemmingsplan Percelen Rucphen O 225 en O 433 Ruimtelijke onderbouwing kwaliteitsverbetering omgeving Rozenven Inleiding Sinds 2011 is Vereniging Natuurmonumenten eigenaar van natuurgebied
Nadere informatieDe Peelvenen. Hoogveenherstel op het randje. Gert-Jan van Duinen en vele anderen
De Peelvenen Hoogveenherstel op het randje Gert-Jan van Duinen en vele anderen 1. Op de grens van Brabant en Limburg 2. Ontstaan rondom de Peelrandbreuk De Verheven Peel op de Peelhorst: hoog en nat De
Nadere informatieNaar herstel op landschapsniveau van beekdalen in Nederland Over leven en werk van het OBN-deskundigenteam Beekdallandschap
Naar herstel op landschapsniveau van beekdalen in Nederland Over leven en werk van het OBN-deskundigenteam Beekdallandschap Piet Verdonschot, OBN DT Beekdallandschappen m.m.v. Uko Vegter, Rob van Dongen,
Nadere informatieTrosbosbes Effecten op het ecosysteem en mogelijkheden voor bestrijding
Trosbosbes Trosbosbes Effecten op het ecosysteem en mogelijkheden voor bestrijding GertJan van Duinen Vraagstelling Hoe beïnvloedt Trosbosbes ecosysteem? Peelvenen: veenontwikkeling, biodiversiteit Factoren
Nadere informatieMotivaties in het beheer van de duinen
Motivaties in het beheer van de duinen Ter gelegenheid van het Lymesymposium 1 november 2013 Marianne Snabilie Manager Onderhoud en Administratie PWN Waterleidingbedrijf Afdeling Natuur en Recreatie Inhoud
Nadere informatieHet Brabantse natuurbeleid onder de loep Bijstelling noodzakelijk?
Het Brabantse natuurbeleid onder de loep Bijstelling noodzakelijk? Conclusie Er zijn veel ontwikkelingen in het natuurbeleid sinds 2010 Er zijn aanpassingen doorgevoerd of noodzakelijk Natuurbeleid in
Nadere informatieDuinbeheer. Verslag veldwerkplaats Duin- en kustlandschap Terschelling, 18 en 19 september 2008
Duinbeheer Verslag veldwerkplaats Duin- en kustlandschap Terschelling, 18 en 19 september 2008 Inleiders: Freek Zwart (Staatsbosbeheer), Ab Grootjans (Universiteit Groningen), Marijn Nijssen (Stichting
Nadere informatieBIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering
BIODIVERSITEIT RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering DUURZAME ONTWIKKELING INTEGRAAL WATERBEHEER BIODIVERSITEIT Wat? Belang?
Nadere informatieOverlevingsplan Bos en Natuur
Planbureau-werk in uitvoering Overlevingsplan Bos en Natuur Achtergronddocument bij de Natuurbalans 2001 F.P. Sival A. van Hinsberg P.C. Jansen D.J. van de Hoek M. Esbroek Werkdocument 2002/07 Rijksinstituut
Nadere informatieDynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden. Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer
Dynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer Sturende dynamische processen Stroming van zoet en zout oppervlakte-
Nadere informatieMarijn Nijssen, Toos van Noordwijk, Annemieke Kooijman, Herman van Oosten, Bart Wouters, Chris van Turnhout, Jasja Dekker, Michiel Wallis de Vries,
Zijn effecten van begrazing te voorspellen? Marijn Nijssen, Toos van Noordwijk, Annemieke Kooijman, Herman van Oosten, Bart Wouters, Chris van Turnhout, Jasja Dekker, Michiel Wallis de Vries, Ingo Jansen,
Nadere informatieVeenvorming in beekdalen. Veldwerkplaats: Drentse Aa, 15 juni 2009 Willem Molenaar / Camiel Aggenbach
Veenvorming in beekdalen Veldwerkplaats: Drentse Aa, 15 juni 2009 Willem Molenaar / Camiel Aggenbach Veensystemen in beekdalen hoogvenen regenwater, zuur, arm laagvenen hellingvenen grondwater, zuur-zwak
Nadere informatiePAS herstelmaatregelen en monitoring Wat kan en moet de kleine beheerder daarmee?
PAS herstelmaatregelen en monitoring Wat kan en moet de kleine beheerder daarmee? Beheerdersdag 2015 Jan Willem van der Vegte, BIJ12 - PAS-bureau Leon van den Berg, Bosgroepen Programmatische Aanpak Stikstof
Nadere informatieEcologische meerwaarde gehoede schaapskuddes. Loek Kuiters en Pieter Slim
Ecologische meerwaarde gehoede schaapskuddes Loek Kuiters en Pieter Slim Gescheperde vs. standbeweiding Sturing begrazing Verspreiding diasporen Verschraling Functionele samenhang landschapschaal Gescheperde
Nadere informatieHerstel van hoogveenlandschap
Herstel van hoogveenlandschap Verslag veldwerkplaats Nat zandlandschap Engbertsdijksvenen, 7 oktober 2009 Inleiders: Gert-Jan van Duinen (Stichting Bargerveen), Fons Eijsink (Bosgroep Noord-Oost Nederland)
Nadere informatieBronnen aan de basis van een goede natuurkwaliteit Over herstelbeheer in bronsystemen
Veldwerkplaats 16 mei 2012 Bronnen aan de basis van een goede natuurkwaliteit Over herstelbeheer in bronsystemen Rob van Dongen, Waterschap Regge en Dinkel & Marcel Horsthuis, Unie van Bosgroepen Bronnen
Nadere informatieZicht op overleven. Tien jaar Overlevingsplan bos+natuur
Zicht op overleven Tien jaar Overlevingsplan bos+natuur Zicht op overleven Tien jaar Overlevingsplan bos+natuur Inhoud Voorwoord 3 1 De natuur in mineur 4 2 Overlevingspaan Bos en Natuur 7 3 De maatregelen
Nadere informatieEco-hydrologische aspecten van beheer op landschapsniveau; Duinvalleien op de Waddeneilanden
Eco-hydrologische aspecten van beheer op landschapsniveau; Duinvalleien op de Waddeneilanden Ab Grootjans, Rijksuniversiteit Groningen/ Radboud Universiteit Nijmegen E-mail; A.P.Grootjans@rug.nl Groenknolorchis
Nadere informatieFauna in de PAS. Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen
Fauna in de PAS Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen De Programatische Aanpak Stikstof Natuurdoelen en economische ontwikkelingsruimte 1600
Nadere informatieKleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen
Resultaten Uitgangssituatie Algemeen Kleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen Projectnummer: 2010_009 Projectnaam: Kleinschalig heidebeheer maatregelen diverse terreinen PMJP: B2 Kwaliteitsverbetering
Nadere informatieKustbeheer en natuurbeheer in Nederland. Evert Jan Lammerts Anton M.M. van Haperen Deskundigenteam Duin en Kust
Kustbeheer en natuurbeheer in Nederland Evert Jan Lammerts Anton M.M. van Haperen Deskundigenteam Duin en Kust OBN-deskundigenteam Duin & Kust 5 inhoudelijke adviseurs beheerorganisaties (Nm, SBB, drinkwaterbedrijven),
Nadere informatieBoeren Burgers Beerzedal; Op Zoek naar de beek met vijf poten Het klimaatbestendige robuuste beekdal
Boeren Burgers Beerzedal; Op Zoek naar de beek met vijf poten Het klimaatbestendige robuuste beekdal Peter Voorn Ecoloog Natuurmonumenten Symposium Biodiversiteit Provincie Noord-Brabant 8 december 2017.
Nadere informatieFauna in het rivierengebied: morfodynamiek in de Millingerwaard biedt kansen voor veel diersoorten. 1 juni 2013, Marieke de Lange
Fauna in het rivierengebied: morfodynamiek in de Millingerwaard biedt kansen voor veel diersoorten 1 juni 2013, Marieke de Lange Met dank aan Projectteam Jinze Noordijk Marijn Nijssen Gilbert Maas Sabine
Nadere informatieReptielen in de heide
Reptielen in de heide Verslag veldwerkplaats Droog zandlandschap Hoge Veluwe, 23 juni 2009 Inleiders: Ton Stumpel (WUR), Joost Vogels (Stichting Bargerveen/ Radboud Universiteit Nijmegen), Jeroen van Delft
Nadere informatieWaterhuishouding en herstelbaarheid van hoogveenvennen
Waterhuishouding en herstelbaarheid van hoogveenvennen Verslag veldwerkplaats Nat zandlandschap Pikmeeuwenwater, 16 juni 2010 Inleiders: Michael van Roosmalen (Stichting Het Limburgs Landschap) Jan Streefkerk
Nadere informatieEffectiviteit KRW maatregelen. Halen we met de geplande maatregelen de ecologische doelen?
Effectiviteit KRW maatregelen Halen we met de geplande maatregelen de ecologische doelen? 1 Maatregelen Kaderrichtlijn Water Kwaliteit Doelstelling Beleidstekort Maatregelen 2 Welke maatregelen worden
Nadere informatieNaar herstel van beekdalvenen: tussenstand van het onderzoek en de praktijk
Naar herstel van beekdalvenen: tussenstand van het onderzoek en de praktijk Camiel Aggenbach, Rudi van Diggelen, Willem-Jan Emsens, Gijsbert Cirkel, Fons Smolders & Ralf Verdonschot 1 Hoe zagen die venen
Nadere informatieMaatregelen voor bosherstel
Veldwerkplaats Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen Maatregelen voor bosherstel Gert-Jan van Duinen Arnold van den Burg Conclusie OBN-onderzoek bossen Te hoge atmosferische stikstofdepositie Antropogene
Nadere informatieHeidebeheer en fauna. Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009
Heidebeheer en fauna Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009 Inleiders: Jap Smits (Staatsbosbeheer) en prof. dr. Henk Siepel (Alterra-WUR) De Strabrechtse Heide is een
Nadere informatieProgrammatische Aanpak Stikstof TERSCHELLING
Programmatische Aanpak Stikstof TERSCHELLING Programma informatieavond Programma Aanpak Stikstof (PAS) 19.30-20.00 uur Inloop 20.00-20.05 uur Opening door voorzitter Piet Dijkstra - Programma en doel van
Nadere informatieRestoring fauna diversity requires an integration of animal ecology and landscape ecology
Verberk, W.C.E.P. & H. Esselink, 2003. Restoring fauna diversity requires an integration of animal ecology and landscape ecology. Landschap 20(5): 3-7. (in dutch, with english summary) Restoring fauna
Nadere informatieHartelijk welkom. Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Holtingerveld
Hartelijk welkom Informatieavond Beheerplan Natura 2000 Holtingerveld Programma Opening Opzet en doel van deze avond Even terug kijken Hoe staat het met de Programmatische Aanpak Stikstof Korte samenvatting
Nadere informatieEffecten van verhoogde N- depositie op natuur: is herstel nog nodig? Roland Bobbink, Leon van den Berg, Hilde Tomassen, Maaike Weijters & Jan Roelofs
Effecten van verhoogde N- depositie op natuur: is herstel nog nodig? Roland Bobbink, Leon van den Berg, Hilde Tomassen, Maaike Weijters & Jan Roelofs Opbouw presentatie Inleiding - atmosferische depositie
Nadere informatieOriëntatie NB-wet 1998 Bedrijventerrein Enter. Verkenning van de mogelijke relatie tussen de plannen en het Natura 2000-gebied Borkeld
Oriëntatie NB-wet 1998 Bedrijventerrein Enter Verkenning van de mogelijke relatie tussen de plannen en het Natura 2000-gebied Borkeld COLOFON Titel: Oriëntatie NB-wet 1998 Bedrijventerrein Enter Subtitel:
Nadere informatieWaardevol heidelandschap op de Hondsrug Samenvatting van het beheerplan Drouwenerzand Concept
Waardevol heidelandschap op de Hondsrug Samenvatting van het beheerplan Drouwenerzand Concept a Waardevol heidelandschap op de Hondsrug Samenvatting van het beheerplan Drouwenerzand Colofon Deze samenvatting
Nadere informatieMonitoring EGM Projecten 2000 CD, Rapport
Monitoring EGM Projecten 2000 CD, Rapport Overlevingsplan Bos en Natuur Monitoring EGM projecten 2000 C.M.A. Hendriks M.H.J. Klein G. van Ommering D. Bal B.C. Kijlstra Wageningen, 2000 Informatie- en KennisCentrum
Nadere informatieDe bedreigde soorten van Staatsbosbeheer
De bedreigde soorten van Staatsbosbeheer Dit document geeft een overzicht van bedreigde soorten die vooral in gebieden van Staatsbosbeheer voorkomen: A-soorten: soorten die vrijwel uitsluitend voorkomen
Nadere informatieHerstel biodiversiteit in Noord-Brabant,
Herstel biodiversiteit in Noord-Brabant, hoe doen we dat en werkt het? Wiel Poelmans Programma Natuur Provincie Noord-Brabant Wat komt er aan de orde? Positie biodiversiteit in natuurbeleid Waarom, wat,
Nadere informatieJaarverslag OBN Redactie: Ellen Reuver
Jaarverslag OBN 2002-2003 Redactie: Ellen Reuver Expertisecentrum LNV, februari 2005 2005 Expertisecentrum LNV, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Rapport EC-LNV nr. 2005/355-O Ede, 2005
Nadere informatieNatura 2000 Botshol. Fleur Smout. Indeling van de avond. Stand van zaken beheerplan Presentatie Natuurmonumenten Terugkoppeling en vragenronde
Natura 2000 Botshol Fleur Smout 1 Indeling van de avond Stand van zaken beheerplan Presentatie Natuurmonumenten Terugkoppeling en vragenronde 2 provincie Utrecht 1 Natura 2000 Waarborgen biodiversiteit
Nadere informatieDe gevolgen van klimaatverandering voor het natuurbeleid door Bas van Leeuwen (Raad voor het Landelijk Gebied)
De gevolgen van klimaatverandering voor het natuurbeleid door Bas van Leeuwen (Raad voor het Landelijk Gebied) Uit: De Levende Natuur, maart 2004 Op basis van het themanummer 'Klimaatsverandering' hebben
Nadere informatieGagel-en wilgenstruwelen
Gagel-en wilgenstruwelen Knelpunten en beheer Bobbink et al. (2013) Preadvies kleine ecotopen in de hydrologische gradiënt. H7. Vormen en voorkomen Gagelstruweel RG Klasse der hoogveenbulten en slenken
Nadere informatieHerstel van hellingschraallanden
Herstel van hellingschraallanden Verslag veldwerkplaats Heuvelland Gulpen, 30 september 2009 Inleiders: Nina Smits (Alterra), Toos van Noordwijk (Stichting Bargerveen) en Patrick Kloet (Staatsbosbeheer)
Nadere informatieAlle vennen zijn hersteld, wat nu? 25 jaar ervaring met venherstel verwerken in het regulier beheer
Alle vennen zijn hersteld, wat nu? 25 jaar ervaring met venherstel verwerken in het regulier beheer Emiel Brouwer Esther Lucassen Hilde Tomassen Onderzoekcentrum B-WARE Inzicht in functioneren vennen +
Nadere informatieDrukbegrazing en Chopperen als Alternatieven voor Plaggen van Natte heide
Drukbegrazing en Chopperen als Alternatieven voor Plaggen van Natte heide Effecten op middellange termijn: Fauna De Vlinderstichting Stichting Bargerveen B-Ware Experimenteel onderzoek Abiotiek: ph, buffercapaciteit,
Nadere informatieBergvennen & Brecklenkampse Veld
Bergvennen & Brecklenkampse Veld Terugkoppeling resultaten onderzoek 15 november 2016 Programma 20:00 uur 20:10 uur 20:15 uur 20:45 uur 21.15 uur 21:20 uur 22:00 uur Opening door Aart van Cooten Proces
Nadere informatieNatura 2000 gebied 23 - Fochteloërveen
Natura 2000 gebied 23 - Fochteloërveen (Zie leeswijzer) Kenschets Natura 2000 Landschap: Hoogvenen Status: Habitatrichtlijn + Vogelrichtlijn Site code: NL9801007 + NL9801007 Beschermd natuurmonument: -
Nadere informatieHerstel en beheer van heideterreinen
Herstel en beheer van heideterreinen Gevolgen van verzuring, vermesting en verdroging en de invloed van beheer op levensgemeenschappen van heide. Een samenvattend rapport voor beheerders. Chris van Turnhout
Nadere informatieNATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014
NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014 NATUURPUNT vzw Een onafhankelijke organisatie gedragen door vrijwilligers grootste natuurbeschermingsorganisate in Vlaanderen eind 2001 opgericht
Nadere informatieDe zaak Parnassia in Drenthe
De zaak Parnassia in Drenthe risico s van hulp bij lange afstandsverspreiding Gerard Oostermeijer Annie Vos Ben Hoentjen Hans Dekker Karin Uilhoorn Loekie van Tweel Rob Bregman Harry Offringa Willem van
Nadere informatieVeldwerkplaats vochtige bossen
Veldwerkplaats vochtige bossen Hoe kan hydrologisch herstel (vermesting), verzuring en verdroging tegen gaan? Emiel Brouwer, onderzoekcentrum BWARE Rob van den Burg, Bosgroep Zuid Nederland Bos op de pleistocene
Nadere informatieAMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP
AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP 1 2 BOOMKIKKER De Achterhoek is voor de boomkikker momenteel het belangrijkste gebied in Nederland. In de jaren 80 van de
Nadere informatieNatuurwaarden en beheer van pingo-ruïnes
Natuurwaarden en beheer van pingo-ruïnes 23 november 2017 Uko Vegter Sector Natuur en Landschap Het Drentse Landschap www.drentslandschap.nl Inhoud Pingo-ruïnes in terreinen van HDL Aantal en voorkomen
Nadere informatieGrasland en Heide. Hoofdstuk 2.2 en 2.4
Grasland en Heide Hoofdstuk 2.2 en 2.4 Planning Grasland Voedselweb opdracht Heide Voedselweb opdracht Grasland Grasland is een gebied van enige omvang met een vegetatie die gedomineerd wordt door grassen
Nadere informatieInhoudsopgave Rapport Herstelstrategieën stikstofgevoelige habitats
Inhoudsopgave Rapport Herstelstrategieën stikstofgevoelige habitats Voorwoord 5 Leeswijzer 9 Inhoudsopgave 11 Deel I Algemene inleiding herstelstrategieën: beleid, kennis en maatregelen 19 Hoofdstuk 1
Nadere informatieLIFE+ IN DE AMSTERDAMSE WATERLEIDINGDUINEN
LIFE+ IN DE AMSTERDAMSE WATERLEIDINGDUINEN De AWD maakt onderdeel uit van Natura 2000, een netwerk van beschermde Europese natuurgebieden. Dankzij een LIFE+ subsidie kan Waternet het duin de komende jaren
Nadere informatieTijdelijke Natuur : win-win
Utrecht - 21 februari 2016 Tijdelijke Natuur : win-win Albert Vliegenthart Green Deal Tijdelijke Natuur Ontheffing Flora en Faunawet: voor het laten ontstaan en weer verwijderen van beschermde soorten
Nadere informatieOp weg naar een levend hoogveen Samenvatting van het beheerplan Fochteloërveen Concept
Op weg naar een levend hoogveen Samenvatting van het beheerplan Fochteloërveen Concept a Op weg naar een levend hoogveen Samenvatting van het beheerplan Fochteloërveen Colofon Deze samenvatting is een
Nadere informatieNaar een monitoringplan 2001 voor Effectgerichte Maatregelen van het Overlevingsplan Bos en Natuur
Naar een monitoringplan 2001 voor Effectgerichte Maatregelen van het Overlevingsplan Bos en Natuur C.M.A. Hendriks Deze Alterra-rapport studie is uitgevoerd 111 in opdracht van het Ministerie van Landbouw,
Nadere informatieHerstel van heide- en hoogveenlandschappen vereist herstel van gradiënten. Gert-Jan van Duinen
Herstel van heide- en hoogveenlandschappen vereist herstel van gradiënten Gert-Jan van Duinen Oppervlakte, depositie, soorten Oppervlakte, depositie, soorten Bargerveen Vaak alleen meest zure, voedsel-
Nadere informatie1. Status. Groenknolorchis (Liparis loeselii) H Kenschets. 3. Ecologische vereisten. 4. Huidig voorkomen
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Groenknolorchis (Liparis loeselii)
Nadere informatieBranden als beheermaatregel
Branden als beheermaatregel Verslag veldwerkplaats ----Droog zandlandschap t Harde, 16 september 2010 Inleiders: Joost Vogels (Stichting Bargerveen), Roland Bobbink (B-ware) en Brand Timmer (Defensie)
Nadere informatieOnderzoek hydrologie, biochemie en maaibeheer beekdalvenen
Onderzoek hydrologie, biochemie en maaibeheer beekdalvenen Camiel Aggenbach Willem-Jan Emsens Gijsbert Cirkel Fons Smolders Arnaut van Loon Pieter Stuyfzand Rudi van Diggelen Inleiding zwaar ontwaterd
Nadere informatieToekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept
Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept a Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Colofon Deze samenvatting is een uitgave van de
Nadere informatieBiodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers
Biodiversiteit in Vlaanderen: de cijfers Myriam Dumortier Natuurrapport www.natuurindicatoren.be www.nara.be www.inbo.be Haalt Vlaanderen de 2010-doelstelling? Biodiversiteit Verstoringen/bedreigingen
Nadere informatieKwaliteit van de natuur. Hoe spoor je aantastingen op?
Kwaliteit van de natuur Hoe spoor je aantastingen op? Ecosystemen en levensgemeenschappen Zoek vergelijkende gebieden (oerbossen, intacte riviersystemen, ongerepte berggebieden, hoogveenmoerassen, etc)
Nadere informatieIndeling lezing. Herstel van leefgebieden voor de gladde slang. Ringslang. Gladde slang. Adder
Indeling lezing Herstel van leefgebieden voor de gladde slang De gladde slang; uiterlijk, verspreiding en habitat Beheer Monitoring Jeroen van Delft Bladel, 13 september 2013 2/31 Ringslang Slanke bruine
Nadere informatieHandreiking bij de omvorming van voormalige landbouwgronden naar natuur
Handreiking bij de omvorming van voormalige landbouwgronden naar natuur Leo Norda Camiel Aggenbach Leo Norda Drs. C. Aggenbach Rudy van Diggelen, Tjisse Hiemstra, Ido Borkent, Matty Berg, Geert van Duinhoven,
Nadere informatieWat is de Ecologische Hoofdstructuur?
Wat is de Ecologische Hoofdstructuur? De EHS is op de helft. Tijd voor een blik terug én een blik vooruit. Hoe is het zo ver gekomen, en wat moet er allemaal nog gebeuren? Werkt het eigenlijk wel, en zijn
Nadere informatieVennensleutel. Verslag veldwerkplaats Nat zandlandschap Malpieven (Valkenswaard), 21 oktober 2009
Vennensleutel Verslag veldwerkplaats Nat zandlandschap Malpieven (Valkenswaard), 21 oktober 2009 Inleiders: Emiel Brouwer (B-ware), Rob van der Burg (Bosgroep) Beheerders en onderzoeker hebben al veel
Nadere informatieVraag 1. Geologie en Sedimentatie
Vraag 1. Geologie en Sedimentatie Geef korte antwoorden op onderstaande vragen (gebruik volgend vel papier), ca. 5 min. per vraag. Noordzee Waddenzee zee niveau zee niveau ca. 1 km 1 m Figuur 1. Schematische
Nadere informatieGrote grazers en behoud van biodiversiteit
foto s Hans van den Bos Grote grazers en behoud van biodiversiteit Na 30 jaar beheerpraktijk nog veel vragen onbeantwoord De laatste jaren is de oppervlakte aan natuurterreinen sterk toegenomen, maar de
Nadere informatieLiefdesbrieven aan het veen
Liefdesbrieven aan het veen Communicatiebureau de Lynx Miranda Koffijberg & Youri Jongkoen Laagveen imagoprobleem? Laagveen is een pakket op elkaar gepakte, onverteerde planten. Geologie van Nederland
Nadere informatieNatura zonder centen?
Natura 2000 zonder centen? Inhoud N2000 In Vlaanderen inventarisatie problemen Life project als voorbeeld van invulling N2000 ervaringen NP Eu-subsidie Aanbevelingen/wensen N2000 in Vl: afbakening Habitatrichtlijn:
Nadere informatie