Herstel van een soortenrijk zandlandschap. Jaap Bouwman (Unie van Bosgroepen)

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Herstel van een soortenrijk zandlandschap. Jaap Bouwman (Unie van Bosgroepen)"

Christina Bos
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Herstel van een soortenrijk zandlandschap Jaap Bouwman (Unie van Bosgroepen)

2 Gert-Jan van Duinen Jaap Bouwman Hein van Kleef Michiel Wallis de Vries

3 Achterliggende vraag Waarom hebben sommige soorten wel en anderen niet geprofiteerd van herstelmaatregel (bijvoorbeeld EGM)?

4 Doelstelling en onderzoeksvragen Herkennen van knelpunten voor het herstel van de ecosystemen met bijbehorende bedreigde soorten van het nat zandlandschap. 1. Welke bedreigde soorten reageren tot op heden niet, wel of soms op herstelmaatregelen? 2. Is de respons te verklaren uit gebiedseigenschappen of combinaties? 3. Hoe kunnen deze inzichten bijdragen aan aanvullende beheermaatregelen?

Welke bedreigde soorten reageren tot op heden niet, wel of soms op herstelmaatregelen? 2.

5 Aanpak

7 Hypotheses/knelpunten 1. Gebiedsgrootte en versnippering 2. Verdroging 3. Ontbreken nectar en bufferend vermogen 4. Ontbreken gradiënten op landschapsschaal 5. Ontbreken kleinschalige variatie 6. Ontbreken latere successiestadia

8 Knelpunt gebiedsgrootte en versnippering Te klein (oppervlakte natuur per km-hok) Te ver (km-hok gelegen in cluster van 400 ha+ natuurgebied)

9 % % Populatiecluster % Opp Heide % Groot gebied Aanwezig Verdwenen na 1999 Verdwenen

10 % Achteruitgang Te klein is niet fijn! Grote gebieden Ja (N=27) Nee (N=102)

11 Gebiedsgrootte zegt niet alles! Korstmossen: Mossen: Sprinkhanen: Vaatplanten: Vertakt bekermos Oermos, Reuzenpuntmos, Sterrengoudmos, Groot vedermos, Langhalsmos Gouden sprinkhaan Dwergbloem, Ondergedoken moerasscherm, Draadgentiaan, Spaanse ruiter, Vleeskleurige orchis, Brede orchis, Stijve moerasweegbree, Armbloemige waterbies, Moeraswespenorchis, Dwergrus, Wijdbloeiende rus, Geelhartje, Teer vederkruid, Parnassia, Moeraskartelblad, Ongelijkbladig fonteinkruid, Klein wintergroen, Dwergvlas, Sierlijke vetmuur

Langhalsmos Gouden sprinkhaan Dwergbloem, Ondergedoken moerasscherm, Draadgentiaan, Spaanse ruiter, Vleeskleurige orchis, Brede

12 % Achteruitgang Afstand is vooral een probleem bij dieren! Ja-Dieren (N=15) Ja-Planten (N=11) Nee-Dieren (N=32) Nee-Planten (N=71)

13 Conclusie Vergroten en verbinden is essentieel voor veel soorten maar veel krenten en relicten zitten juist nog in kleine gebieden.

14 % Achteruitgang Knelpunt verdroging Verdrogingsgevoelig Ja (N=108) Nee (N=21)

15 Knelpunt verdroging

16 Hydrologisch herstel werkt!

17 Aantal gebieden Maar niet te snel en te grootschalig Status Veenhooibeestje Aanwezig Verdwenen Ja Grootschalige vernatting Nee

18 Waak voor verdrukking door alleen interne maatregelen

19 Knelpunt te weinig nectar

20 49 12 Dophei (Erica tetralix) Nederland Buitenland Wateraardbei (Comarum palustre) Kale jonker (Cirsium palustre) Gele Composieten Margriet (Leucanthemum vulgare) Struikhei (Calluna vulgaris) Boterbloem (Ranunculus spec.) 6 Beemdkroon (Knautia arvense) Adderwortel (Polygonum bistorta)

Composieten Margriet (Leucanthemum vulgare) Struikhei (Calluna vulgaris)

21 Voorbeeld Reigersplas Drenthe Jaren zestig vooral op Wateraardbei, deze is hier verdwenen sinds halverwege de jaren 90.

22 Bloemrijke heide

23 Conclusie Herstel lokale gradiënten (bijvoorbeeld invloed basenrijker water in veenranden) en herstel bloemrijkdom op de heide is van groot belang voor insecten en daarmee voor insectenetende vogels.

24 Knelpunt Ontbreken gradiënten op landschapsschaal

25 Tussen heiden en beekdalen

26 Conclusie Verbindingen tussen landschappen ontbreken of zijn schaars maar zijn vooral voor veel faunasoorten essentieel.

27 % Achteruitgang Knelpunt Ontbreken kleinschalige variatie 50 Heterogeniteit Microschaal Ja (N=33) Nee (N=96)

29 Kleinschalige maatregelen met gevoel voor terrein en soorten.

30 % Achteruitgang successie 50 Latere successiestadia Ja (N=79) Nee (N=50)

31 En dan hebben we ook nog? PAS

32 En..

33 De mate van achteruitgang wordt het beste verklaard door een combinatie van de volgende factoren:

34 Belangrijkste aandachtspunten voor behoud bedreigde soorten 1. Vergoten en verbinden bestaande natuur 2. Herstel gradiënten, zowel op landschapsschaal als microschaal 3. Herstel voedselkwaliteit 4. Herstel hydrologie 5. Gevarieerd beheer

35 Handvatten voor omgaan met bedreigde soorten

36 Trots zijn op soorten

37 Vragen?

38 Op naar de borrel!

Vergelijkbare documenten

OBN-onderzoek Randvoorwaarden voor het herstel van kenmerkende en bedreigde soorten in het natte zandlandschap

OBN-onderzoek Randvoorwaarden voor het herstel van kenmerkende en bedreigde soorten in het natte zandlandschap Gert-Jan van Duinen Jaap Bouwman Hein van Kleef Michiel Wallis de Vries Hoofdpunten uit OBN-rapport