Natuur in het Friese veengebied van de toekomst. Eddy Wymenga, Marion Brongers, Wibe Altenburg Altenburg & Wymenga ecologisch onderzoek

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Natuur in het Friese veengebied van de toekomst. Eddy Wymenga, Marion Brongers, Wibe Altenburg Altenburg & Wymenga ecologisch onderzoek"

Clara ten Wolde
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Natuur in het Friese veengebied van de toekomst Eddy Wymenga, Marion Brongers, Wibe Altenburg Altenburg & Wymenga ecologisch onderzoek

2 Friese veenweidegebied KLEI ZAND

3 26 mei 2016

4 Biologiysk Wurkferbân Fryske Akademy Bron Schotanus atlasveenweidensymposiu, KLEI ZAND Eddy Wymenga - 10 januari 2016

5 Groei van de bevolking Opkomst van de landbouw

6 estuarien overstromingslandschap weidelandschap productielandschap precisie landbouw bodemberoering Bestrijdingsmiddelen bemesting org. mest km ontwatering (eerste vormen van) bemaling bedijking vooral zeedijken en grote polderdijken ontboezeming incl. precisie drainage

7 estuarien overstromingslandschap weidelandschap productielandschap precisie landbouw bodemberoering bemesting org. mest ontwatering (eerste vormen van) bemaling bedijking Veranderende ecologische condities ecologische aanpassing?

intensief Blaugerzen i extensief e e tijd

steeds voedselarm, nat schraalland met hoge

8 intensief Blaugerzen i extensief e e tijd Veranderende ecologische condities Engels raaigrasland hoge productie, veel ganzen en (soms) veldmuizen, lage biodiversiteit Nog steeds voedselarm, nat schraalland met hoge biodiversiteit, meest kritische soorten zijn verdwenen (Blonde zegge, Vlozegge)

9 Wat betekent dit voor herstel en ontwikkeling? Ecologische condities zijn sterk veranderd. Deze zijn veelal niet terug te draaien. Er zijn nieuwe ecol. condities Herstel is daardoor niet haalbaar. Dat geldt niet alleen vegetaties maar voor hele levensgemeenschappen incl. weidevogels. Er is geen weg terug Vooral kritische soorten (specialisten) hebben het lastig, want die zijn optimaal aangepast aan de vroegere ecologische condities. Kunnen zich moeilijk aanpassen. Verspreiding knelpunt, want zeldzaam Voorbeelden Noordse woelmuis, Veenmosorchis, Watersnip

De bestaande natuurgebieden op (klei-op-)veen

moerasgebieden : - Peildynamiek is de motor:

relatief goed te ontwikkelen, ook in nieuwe

- Invloed van grondwater, een uitstekende

10 De bestaande natuurgebieden op (klei-op-)veen Natte en gevarieerde, relatief voedselrijke moerasgebieden : - Peildynamiek is de motor: hoge winterpeilen en lage zomerpeilen - zijn relatief goed te ontwikkelen, ook in nieuwe gebieden K Natte schraallanden, watervegetaties, jonge verlandingen, veenmosrietlanden: Zeer soortenrijk etc. - Invloed van grondwater, een uitstekende water- en bodemkwaliteit zijn voorwaarde - sterk locatie gebonden, heel moeilijk te verplaatsen

11 Maaivelddaling in 2100 bij peilbeleid huidige Veenweidevisie Modelresultaten Grootste maaivelddaling: dikke veengronden zonder kleidek Kleinste daling: kleigronden met veen dunne veengronden Tussen in : veengronden met kleidek

Perspectief voor natte natuur in natuurgebieden Landschappelijke ligging is bepalend Natuurgebieden waarvan de omgeving daalt, verdrogen (verder) - Rottige Meente, Deelen, Blaugerzen, Kraanlannen -

12 Perspectief voor natte natuur in natuurgebieden Landschappelijke ligging is bepalend Natuurgebieden waarvan de omgeving daalt, verdrogen (verder) - Rottige Meente, Deelen, Blaugerzen, Kraanlannen - randen van boezemmeren - beekdalflanken van Koningsdiep, Tjonger en Linde Laaggelegen natuurgebieden die dalen t.o.v. de omgeving worden natter - o.a. Bûtefjild, Mieden, Burgumer Mar, De Leijen - beekdalen

13 hydrologische val Landschappelijke inversie - hydrologisch positie verandert, verdroging, veraarding, verzuring kritische soorten verdwijnen

14 Perspectief voor natte natuur? Peilbeleid in de huidige Feangreidefyzje is onvoldoende om natte natuurwaarden veilig te stellen Wel is er lokaal perspectief voor natte/kwelgevoede natuurwaarden in situaties waar natuurgebieden ten opzichte van de omgeving zakken Er zijn bufferzones nodig om de tafels met lange poten veilig te stellen Heroriëntatie op de ligging van natte (kwel)natuur, op termijn naar hydrologisch kansrijke gebieden?. verplaatsen..? K Kansen in door grondwater gevoede sloten : hoge waardering van sloten in het veengebied als genenreservoir voor de toekomst

15 Natuur in agrarisch gebruikte veenweidelandschap Weidevogels Overwinterende ganzen Doortrekkende en overwinterende steltlopers (Kievit, Wulp, Watersnip, Kemphaan, etc) Sloten en slootranden met waterplantenvegetatie, vis, insecten (libellen!) en broedgelegenheid

16 Perspectief natuur in agr. veenweidelandschap? Er is een tweesporenlandschap ontstaan: veel biodiversiteit gehuisvest in 10% van de oppervlakte, 90% van de oppervlakte heeft weinig biodiversiteit Op systeemniveau zien we een verandering van bentivore naar herbivore soorten : voedselnetwerk schuift van wormeneters naar planteneters De bodem is verontachtzaamd! ganzen steltlopers Overwinteraars, bron SOVON, 100 = 1 mln 150 index Steltlopers op slaapplaatsen voorjaar, bron Wymenga et al. 100 =

17 Robuust veenweidelandschap : Bodem aan de basis!

Perspectief natuur in agr. veenweidelandschap?

bodemecosysteem Kansen voor natuur: hogere en

geconcentreerde mestinjectie in vroege voorjaar

naar een gezond bodemecosysteem met een hoge

18 Perspectief natuur in agr. veenweidelandschap? Investeer sterk in de verbetering van het bodemecosysteem Kansen voor natuur: hogere en flexibele grondwaterpeilen en andere bemesting geen geconcentreerde mestinjectie in vroege voorjaar Investeer in kennis over hoe we kunnen toe werken naar een gezond bodemecosysteem met een hoge biodiversiteit K Geef met deze kennis en kunde inhoud en kwaliteit aan natuurinclusieve landbouw

19 Samenvattend Herstel bestaat niet, er is geen weg terug. Kijk ver vooruit om nieuwe kansen slim te benutten of te creëren; Lastig, want we zijn geen helderziende Investeer in kennis en verbetering van het bodemecosysteem Geef inhoud en kwaliteit aan natuurinclusieve landbouw Stem de inzet op natuurkansen af op de nieuwe landschappelijke realiteit

Vergelijkbare documenten

De burger wil best betalen voor veenweidenatuur

De burger wil best betalen voor veenweidenatuur Huidige situatie: tamelijk eenvormige weinig soortenrijke polder. Foto: Lex Broere V eenweidegebieden hebben unieke natuurwaarden en zijn vanuit internationaal