De geohydrologie van een eiland: en wat dat betekent voor het natuurbehoud
|
|
- Barbara van der Wal
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De geohydrologie van een eiland: en wat dat betekent voor het natuurbehoud Ab Grootjans 1,2 Evert Jan Lammerts 3 1 Universiteit Groningen 2 Radboud Universiteit Nijmegen 3 Staatsbosbeheer
2 Korte inhoud Introductie hydrologische systeem en modeleiland Waar bevinden zich duinvalleien met veel Rode Lijstsoorten Hydrologische systeem van een duinvallei Invloed hydrologie op successiesnelheid Aanpassingen van plantensoorten Bedreigingen en kansen
3 Hydrologisch systeem Zoet water is lichter dan zout water Daardoor opbolling van waterstand in het centrum Daardoor stroming van grondwater naar de randen Afwijkingen mogelijk door kleilagen
4 Naar: Pieter Stuyfzand
5 Zoetwaterlichaam Schiermonnikoog)
6 Zoetwaterlichaam Schiermonnikoog)
7 Groene strand op Schiermonnikoog
8 Model eiland strand stuivend duinen zandige kwelder slibbige kwelder verruigde kwelder rietveld oude ontkalkte duinen
9 Waar vind je (natte) Rode Lijstsoorten?
10 Model island Kalkrijke duinvalleien Kalkarme duinvalleien Strandvlakten
11 Hydrologische systeem van een duinvallei
12 Buffering van de zuurgraad zeewater- en kalkbuffering grondwater buffering Bij een kalkgehalte> 0.25% wordt de ph boven 6 gebufferd
13 Schiermonnikoog Primaire vallei ca. 100 jaar Binnenduinrand ca. 400 jaar Uitblaas vallei ca. 40 jaar
14 Primaire vallei: ca. 100 jaar Grondwater zwak brak tot kalkrijk ph overal > 6 Kalkgehalten in toplaag > 0.3 %
15 Secondaire vallei
16 Secondaire vallei: ca. 40 jaar Grondwater kalkrijk ph overal > 6 Kalkgehalten in toplaag < 0.3 %
17 Binnenduinrand: ca. 400 jaar oud Hoogteverschillen maximaal 18 cm Sterke kwel van kalkrijk water Kalkgehalten in toplaag < 0.04 %
18 Primaire vallei: ca. 400 jaar Grondwater op ca. 1m. kalkrijk ph overal 5 Kalkgehalten in toplaag < 0.04 %
19 Vegetatie successie 5 jaar oud 10 jaar oud 20 jaar oud De Koegelwieck Terschelling 80 jaar oud
20 Stapeling van organische stof Opbouw is langzaam in grondwatergevoede duinvalleien % organic matter Lauwersmeerpolder 2 Koegelwieck 3 Strandvlakte 4 Vuurtorenvallei 5 Kapenglop 6 Gritjeplak years 6 Lammerts et al. 1995
21 Pionier vegetatie op Texel stabiel gedurende 70 jaar Adema et al. 2002; JVS Littorella uniflora
22 Hoe worden pionierstadia gestabiliseerd? Microbiele mat Zorgt voor zuurstofloze omstandigheden Met sulfide en pyriet (FeS 2 ) vorming tot gevolg.
23 En sommige pioniers zijn hier perfect aan aangepast. Ze lekken zuurstof via de wortels en verspillen daardoor veel stikstof (uit de lucht). Denitrification (µmol m -2 day -1 ) Adema et al b a a Calamagrostis Carex Schoenus Littorella c
24 Milieueffecten van zuurstoflekken (ROL) in de wortelzone Adema & Grootjans 2003 ROL verhoogd stikstofverliezen en verhoogd fosfaatbinding
25 stuivende duinen onbegroeid strand vergrast duin Zoetwaterlichaam Kroonspolders op Vlieland zandige kopjes in kwelder jonge kwelder oude lage kwelder vergraste kwelder knopbiesvegetatie
26 Rol van het hydrologische systeem Hydrologie kan pionier stadia gedurende vele decennia stabiliseren. Elke verandering in het lokale hydrologische systeem geeft aanleiding tot een versnelde successie Hetgeen weer aangepast beheersmaatregelen noodzakelijk maakt (maaien, plaggen etc), en dat kost geld.
27 Groundwater ontrekking (m 3 /yr)
28 Kapenglop Schiermonnikoog:
29 Terschelling
30 Noordvaarder Terschelling
31 Duinen weer laten stuiven Noordvaarder Terschelling
32 Effect verstuiven op verzuurde vallei Hertenbos-Zuid;geen stuivend zand Jaren sinds 1993 Hertenbos-Noord; met stuivend zand Kalkminnend Zuurminnend Verzuuring als gevolg van grondwateronttrekking gaat door (veenmos groei) Maar instuivend kalkrijk zand kan de verzuring stoppen Echter de productie wordt hoger Jaren sinds 1993 Zuurminnend Kalkminnend
33 Conclusies De voor de toekomst meest waardevolle valleien zijn de nog onbegroeide stranden waar grondwater uittreedt. Aan de binnenduin rand zijn een beperkt aantal plekken waar veenvorming kan plaatsvinden of waar kalkmoerassen kunnen groeien De grootste bedreiging van voedselarme valleien is nog steeds te snelle groei van de vegetatie, voornamelijk een gevolg van nog steeds te hoge stikstofdepositie. Stuivende duinen kunnen deze schade gedeeltelijk compenseren.
Natuurherstel in Duinvalleien
Natuurherstel in Duinvalleien Kan het natuurlijker? A.P.Grootjans@rug.nl 1 Universiteit Groningen, IVEM 2 Radboud Universiteit Nijmegen Opbouw lezing Hydrologisch systeem van een duinvallei Relatie hydrologie,
Nadere informatieDynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden. Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer
Dynamische kustecosystemen op de Waddeneilanden Op reis naar de Boschplaat, symposium 30/31 mei 2017 Evert Jan Lammerts, Staatsbosbeheer Sturende dynamische processen Stroming van zoet en zout oppervlakte-
Nadere informatieDuinbeheer. Verslag veldwerkplaats Duin- en kustlandschap Terschelling, 18 en 19 september 2008
Duinbeheer Verslag veldwerkplaats Duin- en kustlandschap Terschelling, 18 en 19 september 2008 Inleiders: Freek Zwart (Staatsbosbeheer), Ab Grootjans (Universiteit Groningen), Marijn Nijssen (Stichting
Nadere informatieEco-hydrologische aspecten van beheer op landschapsniveau; Duinvalleien op de Waddeneilanden
Eco-hydrologische aspecten van beheer op landschapsniveau; Duinvalleien op de Waddeneilanden Ab Grootjans, Rijksuniversiteit Groningen/ Radboud Universiteit Nijmegen E-mail; A.P.Grootjans@rug.nl Groenknolorchis
Nadere informatieZoet-Zout gradiënten met en zonder Dynamisch kustbeheer
Zoet-Zout gradiënten met en zonder Dynamisch kustbeheer Met speciale aandacht voor de Groenknolorchis Ab Grootjans Pieter Stuyfzand Marijn Nijssen Bart Wouters Henk Everts Nico de Vries Annemieke Kooijman
Nadere informatieAccumulatie van C en N gedurende successie in kalkrijke en kalkarme duinen
Veldwerkplaats, 16 juni2015 1 Accumulatie van C en N gedurende successie in kalkrijke en kalkarme duinen Yuki Fujita & Camiel Aggenbach 2 Overzicht Wat zijn Grijze duinen? Atmosferische N-depositie en
Nadere informatieVerjonging van eilandstaarten. Alma de Groot, Albert Oost, Evert Jan Lammerts, Willem van Duin, Roos Veeneklaas, Bregje van Wesenbeeck
Verjonging van eilandstaarten Alma de Groot, Albert Oost, Evert Jan Lammerts, Willem van Duin, Roos Veeneklaas, Bregje van Wesenbeeck Aanleiding Probleem: Ecologische veroudering, m.n. vergrassing van
Nadere informatieFauna in de PAS. Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen
Fauna in de PAS Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen De Programatische Aanpak Stikstof Natuurdoelen en economische ontwikkelingsruimte 1600
Nadere informatieDe zoute inval. Het Groene Strand Herstel zilte invloed
01 De zoute inval Het Groene Strand Herstel zilte invloed Het Groene Strand is een langgerekte vallei tussen twee zeerepen aan de westkant van Terschelling. In het midden van de vallei loopt een geul die
Nadere informatieVraag 1. Geologie en Sedimentatie
Vraag 1. Geologie en Sedimentatie Geef korte antwoorden op onderstaande vragen (gebruik volgend vel papier), ca. 5 min. per vraag. Noordzee Waddenzee zee niveau zee niveau ca. 1 km 1 m Figuur 1. Schematische
Nadere informatiePotenties voor vegetaties van Natte duinvalleien in het plangebied Hanenplas
reg.nr. 17.87199 17.100697 Potenties voor vegetaties van Natte duinvalleien in het plangebied Hanenplas 1. Hydrologie 1.1 Hydrologische voorwaarden voor Schoenetum : zomergrondwaterstanden die niet verder
Nadere informatieAantasting in droge en natte duinen: dezelfde oorzaken, verschillende gevolgen?
Aantasting in droge en natte duinen: dezelfde oorzaken, verschillende gevolgen? Annemieke Kooijman 1, Ab Grootjans 2, Mark van Til 3 & Erik van der Spek 4 Foto M. Nijssen 1 Institute for Biodiversity and
Nadere informatieAangedragen inzichten door Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat en Vitens 10 februari 2014
Notitie Ontwikkelingen kustvak paal 15-20 op Terschelling Aangedragen inzichten door Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat en Vitens 10 februari 2014 In deze notitie worden enkele belangrijke aspecten van het
Nadere informatieModel 1, Kust. 1 Intro
Model 1, Kust 1 Intro Het gidsmodel Kust beschrijft de Nederlandse duinenkust, het overgangsgebied tussen land en zee. Duinenkusten komen voor langs de hele Noordzeekust, van de Waddeneilanden tot de Zuid-Hollandse
Nadere informatieNatuurherstel: van standplaats naar landschap
Natuurherstel: van standplaats naar landschap Hans Esselink (St. Bargerveen/RU) Wilco Verberk (St. Bargerveen/RU) Ab Grootjans (RU Groningen/RU Nijmegen) André Jansen (Unie van Bosgroepen) Verberk WCEP,
Nadere informatieDuinen met Hippophaë rhamnoides (H2160) Verkorte naam: Duindoornstruwelen
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Duinen met Hippophaë rhamnoides
Nadere informatie*Vastgelegde ontkalkte duinen met Empetrum nigrum (H2140) Verkorte naam: Duinheiden met kraaihei
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. *Vastgelegde ontkalkte duinen
Nadere informatieOnderzoek hydrologie, biochemie en maaibeheer beekdalvenen
Onderzoek hydrologie, biochemie en maaibeheer beekdalvenen Camiel Aggenbach Willem-Jan Emsens Gijsbert Cirkel Fons Smolders Arnaut van Loon Pieter Stuyfzand Rudi van Diggelen Inleiding zwaar ontwaterd
Nadere informatieProgramma 4: Dynamische eilanden
Programma 4: Dynamische eilanden De Nederlandse Waddeneilanden liggen verankerd in de zee. Stuif- en andere dijken maken dat ze geen kant op kunnen. Wind, water en stuivend zand hebben nauwelijks invloed
Nadere informatieEffectgerichte maatregelen tegen verdroging, verzuring en stikstofdepositie in natte duinvalleien in het Waddendistrict (Texel en Terschelling)
Effectgerichte maatregelen tegen verdroging, verzuring en stikstofdepositie in natte duinvalleien in het Waddendistrict (Texel en Terschelling) A.P. Grootjans E.B. Adema F.H. Everts Expertisecentrum LNV,
Nadere informatieNu geen verstuivingen in de Noordwest Natuurkern NPZK!
Nu geen verstuivingen in de Noordwest Natuurkern NPZK! Verstuivingen in de duinen Verstuivingen in de kustduinen zijn een belangrijk proces waardoor weer nieuwe duinen en duinvalleien kunnen ontstaan en
Nadere informatieRespect voor schoonheid. Oog voor detail
Schoonheid van geheel van vegetatie Respect voor schoonheid Details van landschap & bodem Oog voor detail Optimale omstandigheden > verscheidenheid aan Streven soorten die naar zich langs diversiteit hun
Nadere informatieAb Grootjans, Erwin Adema, Camiel Aggenbach, Henk Everts & André Jansen
Foto 1. Plaggen van een duinvallei op Texel met op de voorgrond uittredend ijzerrijk grondwater (foto: Ab Grootjans). Ab Grootjans, Erwin Adema, Camiel Aggenbach, Henk Everts & André Jansen Restauratie
Nadere informatieBergvennen & Brecklenkampse Veld
Bergvennen & Brecklenkampse Veld Terugkoppeling resultaten onderzoek 15 november 2016 Programma 20:00 uur 20:10 uur 20:15 uur 20:45 uur 21.15 uur 21:20 uur 22:00 uur Opening door Aart van Cooten Proces
Nadere informatieNatura 2000 gebied 116 Kop van Schouwen
Natura 2000 gebied 116 Kop van Schouwen (Zie leeswijzer) Kenschets 116_gebiedendocument_Kop van Schouwen_november 2006 Natura 2000 Landschap: Duinen Status: Habitatrichtlijn Site code: NL1000017 Beschermd
Nadere informatieAbiotiek en beheer: hoe werkt stikstof en hoe gaan we er mee om? BIOGEOCHEMICAL WATER-MANAGEMENT & APPLIED RESEARCH ON ECOSYSTEMS
Abiotiek en beheer: hoe werkt stikstof en hoe gaan we er mee om? BIOGEOCHEMICAL WATER-MANAGEMENT & APPLIED RESEARCH ON ECOSYSTEMS De atmosfeer bestaat voor 80% uit niet-reactief stikstofgas (N 2 ) 2 Wat
Nadere informatieSchraal schraler schraalst
Schraal schraler schraalst Van landbouwgrond naar natuur. Maakt het uit hoe we dit aanpakken? Rudy van Diggelen Camiel Aggenbach Matty Berg Jan Frouz Tjisse Hiemstra Leo Norda Jan Roymans 2 Voorwaarden
Nadere informatieSchraal schraler schraalst
Schraal schraler schraalst Van landbouwgrond naar natuur. Maakt het uit hoe we dit aanpakken? Rudy van Diggelen Camiel Aggenbach Matty Berg Jan Frouz Tjisse Hiemstra Leo Norda Jan Roymans Opmerking vooraf:
Nadere informatieNatura 2000-ontwerpbeheerplan Coepelduynen (96) Bijlagendocument
Natura 2000-ontwerpbeheerplan Coepelduynen (96) Bijlagendocument Datum Maart 2016 Status Ontwerpbeheerplan Bijlagen Bijlage 1 - Organisatie van de totstandkoming van het beheerplan Bijlage 2 - Beoordelingsschema
Nadere informatieWoensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat
Aanmelden nieuwsbrief Afmelden nieuwsbrief Klik hier als deze e-mail niet correct wordt weergegeven Woensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat Locatie: Landschotse Heide (bij Middelsbeers)
Nadere informatieWaterhuishouding en herstelbaarheid van hoogveenvennen
Waterhuishouding en herstelbaarheid van hoogveenvennen Verslag veldwerkplaats Nat zandlandschap Pikmeeuwenwater, 16 juni 2010 Inleiders: Michael van Roosmalen (Stichting Het Limburgs Landschap) Jan Streefkerk
Nadere informatieEffecten van begrazing in kustduinen
Effecten van begrazing in kustduinen een wereld van verschil Marijn Nijssen Stichting Bargerveen Geschiedenis van begrazing in kustduinen Huidige kustduinen ontstaan tussen 1100-1600 n.chr. Natuurlijke
Nadere informatieDynamisch duin Landschap van de eeuwige jeugd
Dynamisch duin Landschap van de eeuwige jeugd Dynamisch duin landschap van de eeuwige jeugd Wie gericht gebruik maakt van de dynamische krachten van zee, wind en zand in de kuststrook, bevordert een veilige
Nadere informatieDe Topnatuur van Ameland. Natura 2000 beheerplan
De Topnatuur van Ameland Natura 2000 beheerplan 1 Voorwoord Europeeske topnatuer en dat is Ameland! Het hoort bij het natuurnetwerk Natura 2000. Dit netwerk ligt in heel Europa en Ameland is daar onderdeel
Nadere informatieDe Topnatuur van Ameland. Natura 2000 beheerplan
De Topnatuur van Ameland Natura 2000 beheerplan 1 Voorwoord Europeeske topnatuer en dat is Ameland! Het hoort bij het natuurnetwerk Natura 2000. Dit netwerk ligt in heel Europa en Ameland is daar onderdeel
Nadere informatieEindexamen biologie pilot vwo I
West-Europese duinvalleien bedreigd Natte kalkrijke duinvalleien met hun typische plantengemeenschappen worden steeds zeldzamer, niet alleen in Nederland maar in heel West-Europa. Dit komt niet alleen
Nadere informatieHerstelstrategie H2190A: Vochtige duinvalleien (open water)
Herstelstrategie H2190A: Vochtige duinvalleien (open water) Adams, A.S.,, E. Brouwer & N.A.C. Smits Leeswijzer Dit document start met de kenschets uit het profieldocument (paragraaf 1) en geeft daarna
Nadere informatieDe invloed van zout op natuurlijke vegetatie
Zoet-Zout Tweedaagse Wageningen De invloed van zout op natuurlijke vegetatie Sija Stofberg, Flip Witte, Milou Huizinga 1 Zoet-Zout Tweedaagse Wageningen 2 Inleiding Verzilting in Nederland en tolerantie
Nadere informatieuin- en kustlandschap
Nat Duin uin- en kustlandschap Grootjans, A., R. Slings, H. H Everts, M. M Nijssen & A. A van Haperen Algemene karakterisering en indeling In dit hoofdstuk bespreken we herstelmogelijkheden in duinvalleivegetaties
Nadere informatieNatura 2000 gebied 6 Duinen Schiermonnikoog
Natura 2000 gebied 6 Duinen Schiermonnikoog (Zie leeswijzer) Kenschets Natura 2000 Landschap: Duinen Status: Habitatrichtlijn + Vogelrichtlijn Site code: NL2003058 + NL9802001 Beschermd natuurmonument:
Nadere informatieProgramma informatieavond Programma Aanpak Stikstof (PAS)
Programma informatieavond Programma Aanpak Stikstof (PAS) 19.30-20.00 uur Inloop 20.00-20.05 uur Opening door voorzitter Piet Dijkstra - Programma en doel van de avond 20.05-20.20 uur Het wat en waarom
Nadere informatieHoogveenherstel in de Groote Peel
Hoogveenherstel in de Groote Peel Verslag veldwerkplaats Nat Zandlandschap 9 oktober 2009, De Groote Peel Inleiders: Gert-Jan van Duinen (Stichting Bargerveen/Afd. Dierecologie, Radboud Universiteit Nijmegen)
Nadere informatieHerstelstrategie H2190C: Vochtige duinvalleien (ontkalkt)
Herstelstrategie H2190C: Vochtige duinvalleien (ontkalkt) Grootjans, A.P., A.S. Adams, H.P.J. Huiskes & N.A.C. Smits Leeswijzer Dit document start met de kenschets uit het profieldocument (paragraaf 1)
Nadere informatieHerstelstrategie H2190B: Vochtige duinvalleien (kalkrijk)
Herstelstrategie H2190B: Vochtige duinvalleien (kalkrijk) Grootjans, A.P., A.S. Adams, H.P.J. Huiskes & N.A.C. Smits Leeswijzer Dit document start met de kenschets uit het profieldocument (paragraaf 1)
Nadere informatieNatura 2000-gebied 3 - Duinen Vlieland
Natura 2000-gebied 3 - Duinen Vlieland Toelichting en legenda Lees de Toelichting en legenda voor methode van de analyse en uitleg over de verschillende onderdelen. Wanneer u niet beschikt over de Toelichting
Nadere informatieRelatie bodem en vegetatie in de duinen
Relatie bodem en vegetatie in de duinen en implicaties voor N-depositieN Dr. Annemieke Kooijman Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica, Universiteit van Amsterdam Vegetatie en bodem Bodem
Nadere informatieFosfaat en natuurontwikkeling
Fosfaat en natuurontwikkeling Verslag veldwerkplaats Laagveen- en zeekleilandschap Arcen, 28 augustus 2008 Inleiders: Fons Smolders, B-Ware Nijmegen en Michael van Roosmalen van Stichting Het Limburgs
Nadere informatieKop van Schouwen in beweging
Een volledig dichtgegroeide uitgestoven laagte in de Meeuwenduinen. Kop van Schouwen in beweging LIFE Duinen: Staatsbosbeheer herstelt dynamiek met EU-geld Han Sluiter en Kees van der Meer Op de kop van
Nadere informatieNOORDZEE SYMPOSIUM 2007
NOORDZEE SYMPOSIUM 2007 Kustduinbodems : bodemvorming in een extreem milieu Carole Ampe Vlaamse Landmaatschappij West-Vlaanderen UGent Laboratorium voor Bodemkunde Inhoud Milieufactoren Geologie - moedermateriaal
Nadere informatieKustbeheer en natuurbeheer in Nederland. Evert Jan Lammerts Anton M.M. van Haperen Deskundigenteam Duin en Kust
Kustbeheer en natuurbeheer in Nederland Evert Jan Lammerts Anton M.M. van Haperen Deskundigenteam Duin en Kust OBN-deskundigenteam Duin & Kust 5 inhoudelijke adviseurs beheerorganisaties (Nm, SBB, drinkwaterbedrijven),
Nadere informatieHerstelbeheer van natte heiden en natte heischrale graslanden. Roland Bobbink B-WARE Research Centre
Herstelbeheer van natte heiden en natte heischrale graslanden. Roland Bobbink B-WARE Research Centre Opbouw Presentatie Inleiding - heide landschap - karakterisering natte heiden en heischrale graslanden
Nadere informatieBronnen aan de basis van een goede natuurkwaliteit Over herstelbeheer in bronsystemen
Veldwerkplaats 16 mei 2012 Bronnen aan de basis van een goede natuurkwaliteit Over herstelbeheer in bronsystemen Rob van Dongen, Waterschap Regge en Dinkel & Marcel Horsthuis, Unie van Bosgroepen Bronnen
Nadere informatieNatura 2000-gebied 4 Duinen Terschelling
Natura 2000-gebied 4 Duinen Terschelling Toelichting en legenda Lees de Toelichting en legenda voor methode van de analyse en uitleg over de verschillende onderdelen. Wanneer u niet beschikt over de Toelichting
Nadere informatiePlaggen ten behoeve van natuurontwikkeling. Fosfaatverzadiging als uitgangspunt
Plaggen ten behoeve van natuurontwikkeling Fosfaatverzadiging als uitgangspunt fosfaatverzadigingsindex (PSI) Plaggen en fosfaatverzadiging van de grond Plaggen is een veelgebruikte methode om de voedingstoestand
Nadere informatieLIFE+ IN DE AMSTERDAMSE WATERLEIDINGDUINEN
LIFE+ IN DE AMSTERDAMSE WATERLEIDINGDUINEN De AWD maakt onderdeel uit van Natura 2000, een netwerk van beschermde Europese natuurgebieden. Dankzij een LIFE+ subsidie kan Waternet het duin de komende jaren
Nadere informatieNADERE SYSTEEMANALYSE. VROONGRONDEN op SCHOUWEN
NADERE SYSTEEMANALYSE VROONGRONDEN op SCHOUWEN 27 F.H. Everts & A.P. Grootjans in opdracht van: Staatsbosbeheer Directie Noord Directie Noord uitgevoerd door: EGG consult Groningen EGG consult Groningen
Nadere informatieBiodiversiteit en Landschap tentamen, oktober 2008 Nr:...
Vraag ECOLOGIE De Boschplaat op Terscheling is een zoutmoeras. In onderstaand figuur zijn de verschillende zones van de kwelder van elkaar gescheiden door een stippellijn. De nummers in de figuur corresponderen
Nadere informatieDE VEGETATIES van NEDERLAND - Schaminée e.a. Overzicht van de Klassen van Plantengemeenschappen
DE VEGETATIES van NEDERLAND - Schaminée e.a. Overzicht van de Klassen van Plantengemeenschappen Schaminée - Klassen - n en Lat. naam 01. LEMNETEA MINORIS Eendenkroos 02. RUPPIETEA Ruppia 03. ZOSTERETEA
Nadere informatieSlenken in veengronden met vegetatie behorend tot het Rhynchosporion (H7150) Verkorte naam: Pioniervegetaties met snavelbiezen
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Slenken in veengronden met vegetatie
Nadere informatieNaar herstel van beekdalvenen: tussenstand van het onderzoek en de praktijk
Naar herstel van beekdalvenen: tussenstand van het onderzoek en de praktijk Camiel Aggenbach, Rudi van Diggelen, Willem-Jan Emsens, Gijsbert Cirkel, Fons Smolders & Ralf Verdonschot 1 Hoe zagen die venen
Nadere informatieGagel-en wilgenstruwelen
Gagel-en wilgenstruwelen Knelpunten en beheer Bobbink et al. (2013) Preadvies kleine ecotopen in de hydrologische gradiënt. H7. Vormen en voorkomen Gagelstruweel RG Klasse der hoogveenbulten en slenken
Nadere informatieEffect van overstuiving op korstmosrijke duinen op Terschelling
Rita Ketner-Oostra & Karlè Sy kora Effect van overstuiving op korstmosrijke duinen op Terschelling De botanische verscheidenheid in kalkarme droge duinen wordt o.a. door korstmossen gevormd. Sinds de jaren
Nadere informatieBIS Nederland Symposium 4 februari 2014
BIS Nederland Symposium 4 februari 2014 Landschappelijke bodemkaart, the best of both worlds Gilbert Maas, Bas van Delft & Bart Makaske Inhoud presentatie Waarom een landschappelijke bodemkaart? Hoe hebben
Nadere informatieAndré Jansen NecoV N-symposium Antwerpen, 26 april 2016 Beheer op standplaatsniveau: een pas op de plaats.
André Jansen NecoV N-symposium Antwerpen, 26 april 2016 Beheer op standplaatsniveau: een pas op de plaats. Doel Rode Lijst met Groene Stip Bepalen effectiviteit van effectgerichte maatregelen tegen verdroging,
Nadere informatieVeldwerkplaats vochtige bossen
Veldwerkplaats vochtige bossen Hoe kan hydrologisch herstel (vermesting), verzuring en verdroging tegen gaan? Emiel Brouwer, onderzoekcentrum BWARE Rob van den Burg, Bosgroep Zuid Nederland Bos op de pleistocene
Nadere informatieOude kwelderafzettingen in het wad onder Simonszand? Verslag van een zoektocht op 21 september 2013
Oude kwelderafzettingen in het wad onder Simonszand? Verslag van een zoektocht op 21 september 2013 Wat ging vooraf? Tijdens een vorige onderzoekstocht op 27 april 2013 werden ten Zuiden van Simonszand
Nadere informatieDynamisch kustbeheer - Kustveiligheid en natuur profiteren van stuivend zand
Dynamisch kustbeheer - Kustveiligheid en natuur profiteren van stuivend zand Moniek Löffler (Bureau Landwijzer), Petra Goessen (Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier), Tycho Hoogstrate (PWN), Bert
Nadere informatieHeidebeheer in de 21 e eeuw
Heidebeheer in de 21 e eeuw Henk Siebel Met OBN-faunaonderzoek van Joost Vogels, Arnold van den Burg, Eva Remke, Henk Siepel Stichting Bargerveen, Radboud Universiteit Nijmegen Herstel en beheer van droge
Nadere informatieDocument PAS-analyse Herstelstrategieën
Document PAS-analyse Herstelstrategieën voor Vlieland* 1 Auteurs : J. Meijer, ecoloog DLG, G. Vriens, medewerker gebiedsontwikkeling DLG, i.s.m. E.J. Lammerts, ecoloog SBB * Deze PAS-gebiedsanalyse voor
Nadere informatieNotitie. Betreft : Actuele situatie en, beheermaatregelen en beheerdoelen H2130C Voornes Duin
A COMPANY OF Notitie Aan : Provincie Zuid-Holland t.a.v. Gerard de Jong en Charlotte Los Van : Karel-Henk Grootjans Datum : 24 oktober 2008 Kopie : Wouter van Steenis, Marten Annema (beiden Natuurmonumenten),
Nadere informatieProgramma. Beheerplan Elperstroomgebied
Beheerplan Elperstroomgebied Alie Alserda Pietop t Hof Christina Schipper Rienko van der Schuur 1 Elperstroomgebied Natura 2000 14 mei 2013 Programma Inleiding Doelen Knelpunten Activiteiten Aanvullend
Nadere informatieEénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen
Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia en andere zoutminnende soorten (H1310) Verkorte naam: Zilte pionierbegroeiingen 1. Status Habitatrichtlijn Bijlage I (inwerkingtreding
Nadere informatieAquatische ecologie. Module 1: Ecologische principes van watersystemen. Lesdag 1. drs. M. Maessen (Grontmij)
lesdag onderwerp docent(en) Module 1: Ecologische principes van watersystemen Lesdag 1 Ochtend - Watersysteem - Van mondiaal tot lokaal - Kringlopen en balansen - Hydrologische kringloop - Relatie grondwater
Nadere informatieDocument PAS-analyse Herstelstrategieën
Document PAS-analyse Herstelstrategieën voor Duinen Terschelling Auteurs : J. Meijer, ecoloog DLG, G. Vriens, medewerker gebiedsontwikkeling DLG, i.s.m. E.J. Lammerts, ecoloog SBB 06 december 2013 1 De
Nadere informatieHydrology (CT2310) dr. M. Bakker. Lezing Geohydrologie: grondwaterproblemen
Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker Lezing Geohydrologie: grondwaterproblemen Geohydrologie, hoofdstuk 7 CT 2310 Henry Darcy Fountains of Dijon Mark Bakker Water Resources Section Civil Engineering, TU Delft
Nadere informatieDynamisch kustbeheer. Erna Krommendijk. Milieufederatie Noord-Holland. Versneller van duurzaamheid
Dynamisch kustbeheer Erna Krommendijk Milieufederatie Noord-Holland Programma veldbezoek 15 november 2013 Welkom / introductie Veldbezoek met diverse toelichtingen Lunch Wensen en kansen in deelgebieden:
Nadere informatieBouwstenen uit recent
HOOFDSTUK 4 Bouwstenen uit recent OBN-onderzoek Begrazing door paarden en koeien in een geplagde duinvallei op Terschelling foto: Freek Zwart 54 De natuur van de kust Hoofdstukaanduiding 55 KADER 1 Er
Nadere informatieKnelpunten bij de toetsing. DE AUTEUr
Stikstofdepositie in een duinmilieu Kalk en konijnen Nieuwe infrastructuur of ingrepen die veel extra verkeer genereren, kunnen op grote afstand significant negatieve effecten veroorzaken op Natura 2000-gebieden
Nadere informatieNatura 2000-ontwerpbeheerplan Texel (2) Datum Januari 2016 Status Ontwerpbeheerplan
Natura 2000-ontwerpbeheerplan Texel (2) Datum Januari 2016 Status Ontwerpbeheerplan Colofon Opdrachtgever: Opgesteld door: Tekst: Ministerie van Economische Zaken Directie Natuur & Biodiversiteit Bezuidenhoutseweg
Nadere informatieNatura 2000 gebied 5 Duinen Ameland
Natura 2000 gebied 5 Duinen Ameland (Zie leeswijzer) Kenschets Natura 2000 Landschap: Duinen Status: Habitatrichtlijn + Vogelrichtlijn Site code: NL2003057 + NL9802001 Beschermd natuurmonument: - Beheerder:
Nadere informatieHerstelstrategie voor hoogvenen op landschapsschaal
Herstelstrategie voor hoogvenen op landschapsschaal André Jansen m.m.v. Hilde Tomassen & Gert-Jan van Duinen met dank aan: Gert Jan Baaijens, Ab Grootjans, Hans Joosten, Juul Limpens, Jan Roelofs, Sake
Nadere informatieEen onderzoek naar de mogelijkheden voor meer natuurlijke ontwikkelingen in het kustgebied
Ontwikkeling van zoetzoutgradiënten met en zonder dynamisch kustbeheer Een onderzoek naar de mogelijkheden voor meer natuurlijke ontwikkelingen in het kustgebied Ab Grootjans (EGG; Stichting ERA) Pieter
Nadere informatieDe duinen hebben een belangrijke functie in ons land:
De duinen De duinen hebben een belangrijke functie in ons land: 1 Zeewering 2 Waterwingebied en waterberging 3 Recreatie 4 Natuurwetenschappelijk onderzoek en natuurstudie Laatst las ik: Als de zeespiegel
Nadere informatieEmbryonale wandelende duinen (H2110) Verkorte naam: Embryonale duinen
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Embryonale wandelende duinen
Nadere informatieOntwerp Natuurbeheerplan 2017
Ontwerp Natuurbeheerplan 217 (1/5) N.2 Nog om te vormen naar natuur / nog nader te bepalen N1.1 Zee en wad N1.2 Duin- en kwelderlandschap N1.3 Rivier- en moeraslandschap N2.1 Rivier N3.1 Beek en Bron N4.1
Nadere informatieVan mais naar vochtig schraalland, de teletijdmachine van Blues in the marshes
Van mais naar vochtig schraalland, de teletijdmachine van Blues in the marshes Veldwerkplaats Herstel van vochtig schraalland 14 juli 2016 Fons Mandigers Natuurmonumenten Ecologische Hoofdstructuur (Natte
Nadere informatieWaterplanten en Waterkwaliteit
Waterplanten en Waterkwaliteit Leon van den Berg Moni Poelen Monique van Kempen Laury Loeffen Sarah Faye Harpenslager Jeroen Geurts Fons Smolders Leon Lamers Platform Ecologisch Herstel Meren Vrijdag 11
Nadere informatievegetatie en fauna mogen de Waddeneilanden
De Levende Natuur 1989 nummer 6 210 V. Westhoff & M. F. van Oosten Veranderingen in vegetatie en landschap op de Waddeneilanden Het 2o natuurlijk ogende landschap van de Waddeneilanden is sinds oude tijden
Nadere informatieVeldwerkplaats. Natuurontwikkeling op voormalige landbouwgronden: fosfaat als adder onder het gras
Veldwerkplaats Natuurontwikkeling op voormalige landbouwgronden: fosfaat als adder onder het gras Leon Lamers, Fons Smolders, Esther Lucassen en Jan Roelofs Eutrofiëring ring Bodem- en waterprocessen droog
Nadere informatie1. Status. Groenknolorchis (Liparis loeselii) H Kenschets. 3. Ecologische vereisten. 4. Huidig voorkomen
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Groenknolorchis (Liparis loeselii)
Nadere informatieInformatieblad grondwaterkwaliteit Natte Natuurparel. Wijstgronden Uden
Informatieblad grondwaterkwaliteit Natte Natuurparel Wijstgronden Uden Aanleiding Waterschap Aa en Maas heeft onvoldoende inzicht hoe de grondwaterkwaliteit is in de Natte Natuurparels in haar beheergebied
Nadere informatieInformatie: Waddeneilanden
Informatie: Waddeneilanden Texel Van de Nederlandse Waddeneilanden is Texel het grootste eiland met veruit de meeste bezoekers. Bewoners van de andere eilanden zeggen vaak dat Texel geen echt eiland is,
Nadere informatieHeidevegetaties op golfbanen. Presentatie:
Presentatie: Bodemtypen Vegetatietypen Beheer Bedreigingen Onderhoud en aanleg Fauna 2:43 Mogelijkheden om heide en heischrale graslandvegetaties te creëren op golfbanen Bodemtype Waterhuishouding: droog/vochtig
Nadere informatieWaterlobelia in het Heuvelsven Terug van weggeweest. Packet Jo Likona-contactdag, Diepenbeek 18/01/2014
Waterlobelia in het Heuvelsven Terug van weggeweest Packet Jo Likona-contactdag, Diepenbeek 18/01/2014 Heuvelsven 2 Jeugdvakantiecentrum vzw OCS Heuvelsven ven of parkvijver? 3 Limburgse Plantenwerkgroep
Nadere informatieNatuurbeheerplan 2017
(1/5) N.1 Nog om te vormen natuur N.2 Nog om te vormen naar natuur / nog nader te bepalen N1.1 Zee en wad N1.2 Duin- en kwelderlandschap N1.3 Rivier- en moeraslandschap N2.1 Rivier N3.1 Beek en Bron N4.1
Nadere informatieOntwikkeling en beheer van natuurgraslanden in Utrecht: Nat schraalland
Provincie Utrecht, afdeling FLO, team NEL, 5 februari 2015 Nat is zeer laagproductief hooiland op natte, onbemeste, basenrijke veen- en zandgrond dat gewoonlijk een keer per jaar worden gemaaid in de nazomer.
Nadere informatieDe droge zomers van : vennen
De droge zomers van 1921-2018: vennen Herman van Dam, Adviseur Water en Natuur Gerritsfles, mei 2008 (Gert van Ee) Hoe droog is het eigenlijk? 2 Vennen Ondiepe meertjes, oorspronkelijk (matig) voedselarm
Nadere informatieDocument PAS-gebiedsanalyse voor Vlieland*
Document PAS-gebiedsanalyse voor Vlieland* 1 Auteurs : J. Meijer, G. Vriens, W. Molenaar, H. Valk i.s.m. E.J. Lammerts ecoloog SBB. Deze gebiedsanalyse is mede opgesteld door RVO. Per 1 januari 2017 is
Nadere informatieProgrammatische Aanpak Stikstof TERSCHELLING
Programmatische Aanpak Stikstof TERSCHELLING Programma informatieavond Programma Aanpak Stikstof (PAS) 19.30-20.00 uur Inloop 20.00-20.05 uur Opening door voorzitter Piet Dijkstra - Programma en doel van
Nadere informatieHoofdzaken. Beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog. Informatiebijeenkomst juni 2014. (handout)
Hoofdzaken Beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog Informatiebijeenkomst juni 2014 (handout) Informatieavond Natura 2000 Schiermonnikoog Beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog 3 juni 2014 Programma van
Nadere informatie