GENEESKUNDE VOOR DE DERDE WERELD INTERACTIEVE VORMINGSMODULE TOEGANG TOT GEZONDHEIDSZORG. Conclusie

Transcriptie

1 GENEESKUNDE VOOR DE DERDE WERELD TOEGANG TOT GEZONDHEIDSZORG Conclusie

2 Situatie vandaag: wereldwijde ongelijkheden in gezondheid Ontwikkelingslanden Dragen 90 percent van globale ziektelast. (WHO Globale Health Risks)

3 Terwijl van wereldwijde uitgaven voor gezondheidszorg slechts 12% percent wordt besteed in ontwikkelingslanden De meest kwetsbare mensen met de hoogste noden hebben minste toegang tot gezondheidszorg

4 De rol van gezondheidszorg in het verbeteren van de gezondheid is beperkt Bron: Dahlgren & Whitehead 1991

5 Waarom is universele toegang tot gezondheidszorg dan belangrijk? Sociale determinanten zijn complex web van factoren die elkaar beïnvloeden, geen rechte lijn oorzaakgevolg: Toegang tot gezondheidszorg Beschermt de gezondheid Is een sterk wapen tegen armoede Biedt sociale bescherming Een gezondheids- systeem gebaseerd op sociale solidariteit is afhankelijk van politieke keuzes

6 Verplichtingen van staten m.b.t. toegang tot gezondheidszorg Gezondheid is een recht dat staten moeten respecteren, vervullen en promoten: Internationale verklaring voor de rechten van de mens (1948) Constitutie van de Wereldgezondheidsorganisatie (1948) International Covenant on Economic, Social & Cultural Rights (1966) en General Comment 14 (2000) Universele toegang tot gezondheidszorg maakt hier deel van uit

7 Wat is toegang tot gezondheidszorg? = Het tijdig gebruik van gezondheidszorg wanneer men deze nodig heeft (Peters et al, 2008) 4 dimensies (O Donnell, 2007): Beschikbaarheid op het platteland en in steden: infrastructuur, gezondheidswerkers, materiaal, medicijnen. Betaalbaarheid Aanvaardbaarheid: cultureel aanvaardbaar, gendersensitief, medische ethiek,.. Kwaliteit: de best mogelijke behandeling naargelang de diagnose

8 Trends: Coverage versus Care Universal Health Coverage (UHC) wordt vandaag vaak voorgesteld als oplossing voor het behalen van universele toegang tot gezondheidszorg. Maar... alleen kan UHC geen universele toegang tot gezondheidszorg verwezenlijken, als men niet de andere aspecten van het gezondheidssysteem in rekening neemt, zoals toegang tot medicijnen, beschikbaarheid van voldoende en getrainde gezondheidswerkers en infrastructuur. UHC is belangrijk, maar let op voor gelijktijdige trends in privatisering, commercialisering en liberalisering van gezondheidszorg, die de toegang tot gezondheidszorg ondermijnen.

9 Trends: Privatiseren en commercialiseren EU moedigt liberalisering van publieke sectoren aan via nieuwe generatie handels- en investeringsakkoorden (TTIP, TAFTA, CETA, TISA, TPP,...) = markten openstellen voor private investeringen Competitie private (for-profit) en publieke (non-profit) sector Focus op regelgeving die dient ter bescherming van gezondheid, sociale- en milieuwetgeving Via harmonisering: competitie is automatische spiraal naar beneden: strenge regels trekken geen investeerders aan Nefaste impact op toegang tot gezondheidszorg

10 Trends: Liberaliseren TISA-MANDAAT Minder toegang tot gezondheidszorg

11 Vermarkting van de zorg: minder toegang? Competitie tussen publieke (nonprofit) en private (for-profit) actoren publieke (non-profit) actoren verliezen en zijn niet performant omdat ze zorgen verlenen aan mensen met weinig koopkracht en hoge noden Systeem op 2 snelheden: gezondheidszorg van verschillende kwaliteit naargelang vermogen Commercialisering (via PPP's): Privé (for-profit)-sector zuigt publieke sector financieel leeg via winst publieke sector presteert slechter druk om te privatiseren verhoogt

12 Liberalisering via handels- en investeringsakkoorden: minder toegang? Leidt tot vermarkting nationale gezondheidssystemen Buitenlandse investeerders zuigen middelen weg uit publieke gezondheidssector, via: interne & internationale braindrain medisch toerisme + e-health: te duur voor lokale bevolking + reden om hier niet te investeren + interne braindrain

13 Ingrediënten voor een kwalitatief, efficiënt en duurzaam gezondheidssysteem ① Gezondheid is een politieke keuze. Zelfs met een laag budget konden sommige landen een goede volksgezondheid verwezenlijken. Het is dus een haalbare en betaalbare keuze. ② Publiek verlenen en financieren van gezondheidszorg. Voorbeeld: Costa Rica, Cuba. ③ Gratis basisgezondheidszorg voor de patiënt is mogelijk: voorbeeld Brazilië, Sri Lanka en Cuba. Daarbij is het belangrijk dat men toegang tot geneesmiddelen en medische technologie garandeert! ④ Beschikbaarheid van gezondheidsinfrastructuur en gezondheidswerkers, ook in afgelegen gebieden. Thailand, Sri Lanka verbeterden toegang tot gezondheidszorg door te investeren in publieke gezondheidsinfrastructuur en gezondheidswerkers te stimuleren om in afgelegen gebieden te werken. ⑤ Aanvaardbaarheid van gezondheidszorg: via participatie van de gemeenschap kan men de gezondheidszorg beter afstemmen op noden en verwachtingen. Voorbeeld: community monitoring India. lokale

14 Hoe gezondheid veiligstellen in handels- en investeringsakkoorden? ① Stop geheimhouding: Inhoud onderhandelingen handels- en investeringsakkoorden integraal vrijgeven voor publiek debat. ② Gezondheid en sociale bescherming zijn prioriteit: voorzorgsprincipe + gezondheids- en sociale impactstudies bindend maken. ③ Gezondheidszorg is een fundamenteel onderdeel van universele sociale bescherming: Geen handel in publieke diensten.

15 Gezondheid is niet te koop!