Stedelijke Governance in vier bedrijven. Filip De Rynck UGent Stadsmatinees, West - Vlaanderen

Transcriptie

1 Stedelijke Governance in vier bedrijven Filip De Rynck UGent Stadsmatinees, West - Vlaanderen

2 1 Lokale autonomie 2 Lokale politiek 3 Lokale democratie 4 Lokale organisatie Stadsmatinees - Filip De Rynck 2

3 1 Lokale autonomie De kracht van het lokale Het lokale in een neoliberaal klimaat

4 Stadsmatinees - Filip De Rynck 4

5 Stadsmatinees - Filip De Rynck 5

6 Stadsmatinees - Filip De Rynck 6

7 Stadsmatinees - Filip De Rynck 7

8 Stadsmatinees - Filip De Rynck 8

9 Stadsmatinees - Filip De Rynck 9

10 Stadsmatinees - Filip De Rynck 10

11 Stadsmatinees - Filip De Rynck 11

12 De gedecentraliseerde eenheidsstaat Verscheidenheid via lokale autonomie en innovatie (decentraal) staan in voortdurende wisselwerking met eenheid en gelijke rechten (centraal) Impact van lokale burgerinitiatieven? Impact van Vlaamse overheid als lokaal bestuur en capaciteit van lokale besturen Lokale autonomie = vrijheid om moeizaam te labeuren / te arrangeren Stadsmatinees - Filip De Rynck 12

13 De gedecentraliseerde eenheidsstaat In het neoliberale kader krijgt het lokale ook betekenis als onderdeel van vermarkting, liberalisering, privatisering, individuele responsabilisering, in plaats van publieke goederen en collectieve solidariteit Zie sociaal beleid: op de brug tussen centrale solidariteit en lokalisering / individualisering. Van verzorgingsstaat naar verzorgingsstad Stadsmatinees - Filip De Rynck 13

14 VLAANDEREN FEDERAAL Markt (Individu) PRIVATE ORGANISATIES GEMEENTEN OCMW s Stadsmatinees - Filip De Rynck 14

15 15 coöperatieven Stadsmatinees - Filip De Rynck

16 2 Lokale politiek Meer dan het lokaal bestuur Zelf doen, afstoten, doen doen, laten doen, samen doen, regie

17 Stadsmatinees - Filip De Rynck 17

18 Stadsmatinees - Filip De Rynck 18

19 Stadsmatinees - Filip De Rynck 19

20 Lokale politiek Lokale politiek is verspreid over een uitgebreid veld van lokale actoren en de verantwoordelijkheid en de verantwoording zijn sterk versnipperd Lokale politiek = lokaal debat doorheen al die circuits Hierin past discussie over het begrip regie = vitale coalities maar ook debat regie versus eigen publiek initiatief Stadsmatinees - Filip De Rynck 20

21 Verschillende rollen van de overheid 1. Overheid in een faciliterende rol, stimulerend, eventueel regisserend 2. Overheid als beschermer van het algemeen belang 3. Overheid als verdediger van gevestigde belangen 4. Overheid als bureaucratie en ingesleten routines, verstarde beleidsformats 5. Overheid als publieke dienstverlener Stadsmatinees - Filip De Rynck 21

22 3 Lokale democratie Tussen vernieuwde representatie en autonome participatie

23 Lokale democratie Hoe kijken we naar democratie: dikkewoordendebat of praktijken rond en in demoi Positie en rol van de representatieve democratie in de rijke lokale en ontvoogde democratische scene Stadsmatinees - Filip De Rynck 23

24 Lokale democratie Tegenover het beeld van enerzijds burgers en anderzijds de politiek, zetten we het beeld van verwevenheid en doorwaadbaarheid die lokale politiek bij uitstek kenmerkt Genuanceerder beeld over verschillende rollen die politici, ambtenaren, burgers en middenveld spelen Stadsmatinees - Filip De Rynck 24

25 Politici Ambtenaren Veldwerkers Systeemwereld Overheid Tussenruimte Leefwereld Burgerinitiatieven Stadsmatinees - Filip De Rynck 25

26 Lokale democratie Praktijken van beleid en dienstverlening veranderen nu al, onder invloed van autonome burgerinitiatieven, van gewilde of ongevraagde participatieve praktijken, die zich opdringen of zich handig in dat politieke stelsel nestelen Evolutie van middenveld in steden en relatie met de overheid Maar wat is dan de toekomst van / voor / met het representatieve systeem en de politieke partijen op lokaal niveau? Stadsmatinees - Filip De Rynck 26

27 Stadsmatinees - Filip De Rynck 27

28 Stadsmatinees - Filip De Rynck 28

29 Lokale democratie Het is in de wisselwerking tussen een gerenoveerde representatie die zich moet bewijzen en de participatie die zich opdringt, dat een gezonde lokale democratie vorm krijgt Sterke burgemeesters en sterke schepenen halen hun kracht en gezag uit de manier waarop ze in de samenleving staan en representatie koppelen aan participatie, door te bemiddelen, te onderhandelen, conflicten te beslechten, compromissen te maken, coalities te creëren, Stadsmatinees - Filip De Rynck 29

30 Lokale democratie Stadsgemeenschap maken in toenemende diversiteit is nu de belangrijkste maar ook moeilijkste werf van lokale democratie Evolutie naar majority minority cities: onafwendbaar (ook) voor Westvlaamse steden? Stadsmatinees - Filip De Rynck 30

31 4 Lokale organisatie Van bureaucratie naar netwerkorganisatie

32 32

33 Stadsmatinees - Filip De Rynck 33

34 Stadsmatinees - Filip De Rynck 34

35 Lokale organisatie We komen van een verkokerde, bureaucratische organisatie die sterk van binnen naar buiten denkt We evolueren naar een netwerkachtige organisatie in een autonome samenleving, die gedwongen wordt van buiten naar binnen te denken en organisatie te herdenken Stadsmatinees - Filip De Rynck 35

36 Stadsmatinees - Filip De Rynck 36

37 Stadsmatinees - Filip De Rynck 37

38 In de contacten met het stadsbestuur werd gevraagd welke continuïteit wij als burgerorganisatie konden verzekeren. We zijn ondertussen meer dan tien jaar bezig en in die periode zagen we vier verantwoordelijke politici voorbijkomen, allemaal met hun eigen prioriteiten (die dat dus uiteindelijk niet blijken te zijn) en we hadden contacten met zeker evenveel verantwoordelijke ambtenaren, elk met hun interpretaties en allemaal met de ambitie om van ons te leren. We hebben de indruk dat wij meer een factor van continuïteit zijn dan het stadsbestuur zelf 38

39 Burgers, middenveldorganisaties en bedrijven, in allerlei organisatorische varianten, willen en eisen handelingsruimte om zelf maatschappelijke waarden van publiek belang te creëren en zij willen ook waardering voor het feit dat zij coproducent van publieke waarden zijn. De verhouding met de lokale overheid is doorgaans nogal dubbel: eerder omhelzing en omklemming dan gelijkwaardigheid. Maatschappelijke initiatieven worden voortdurend de maat genomen naar formele richtlijnen en naar de eigen prestatie eisen van de overheid. Alsof deze initiatieven uitvoeringsorganisaties zijn van de overheid in plaats van zelforganiserende clubs die uit eigen beweging publieke waarden creëren. 39

40 Deze gepolitiseerde, hiërarchische en risicomijdende stedelijke organisatie staat haaks op de bewegingen in de samenleving Van Spijker, W., F. Van Eerkel en P. Tops (2016), Nieuw Publiek Werken. Een verkenning van ambitie, Van Vieren Community 40

41 Stedelijke organisaties innoveren Traditie van sectorgebonden, hiërarchische organisaties, beperkte capaciteit Evoluties zijn bezig: ICT en dienstverlening; projecten en programma s, verzelfstandigde entiteiten, het belang van veldwerkers ( street level bureaucrats ) Stadsbesturen in en bevraagd door netwerken en coalities, soms ook in aparte organisatieverbanden 41

42 Stedelijke organisaties innoveren Traditie van sectorgebonden, hiërarchische organisaties, beperkte capaciteit Evoluties zijn bezig: ICT en dienstverlening; projecten en programma s, verzelfstandigde entiteiten, het belang van veldwerkers ( street level bureaucrats ) Stadsbesturen in en bevraagd door netwerken en coalities, soms ook in aparte organisatieverbanden 42

43 Stedelijke organisaties innoveren Kunnen we doordenken: in welke richting zien we de stedelijke organisatie als geheel evolueren? Denken en organiseren we al anders dan sectorgebonden? Waar neemt de logica van samenwerking het over op de interne logica s en verhoudingen? Welke (f)actoren helpen daarbij? Innoveren en publieke waarden waarborgen (rechtsgelijkheid, rechtzekerheid, rechtsbescherming) 43

44 Stedelijke organisaties innoveren Kunnen we doordenken over het politieke systeem: Innoveren van werking gemeenteraad en college Functioneren van politieke partijen in de stad Bevoegdheidsverdeling over schepenen met hun diensten Ambtenaren als publieke ondernemers, werkend voor de gemeenschap (in plaats van Planning en Control : Sense en Respond ) 44

45 Stedelijke organisaties innoveren Durven we radicaal doordenken: Is de grootste innovatie eventueel het afbouwen van de eigen dienstverlening en meer uitbesteden (aan burgers, aan coalities, aan bedrijven,...) Durven we de right to challenge (en de duty to accept ) aan? Het bestaat al, meer van dat? Van 700 naar 9: het Weston syndroom als inspiratie of als nachtmerrie? 45