Marije van den Berg. knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap

Transcriptie

1

2 Marije van den Berg knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap Adviseur, trainer en publicist overheidsparticipatie Raadslid van Bestuurslid van Stadslab Leiden sinds 2010 Lid van de Gemeenteraad van de Toekomst Mede-ontwikkelaar van De Caleidoscoop en initiatiefnemer van 100x100 Online in gesprek sinds 1997

3 Voorbeelden in Delft! Eten met Ina Tussen de Geveltjes Jazzfestival Nieuwe bestuursleden in wijkverenigingen Startups vanuit de TU Ambtenaren die graag willen én kunnen waar gaat het nog meer goed bij jullie?

4 terwijl de manier van werken steeds minder past bij de energie in de samenleving, want wat is die? jullie beslissen niet wat de samenleving doet, dat was al nooit zo, maar het wordt zo ontzettend zichtbaar mensen zijn zelf eigenaar van hun leven, de overheid is van burgers en niet andersom, burgers zullen niet helpen om bestuurlijke ambitie waar te maken als ze er zelf niets in zien (of niet weten hoe ze dat moeten doen!) steeds hoger opgeleid mobilisatiekracht en bijbehorende werkvormen en organisatievormen nieuwe vormen van legitimiteit, in netwerkdemocratie telt niet je positie, maar het uitgevoerde idee hernieuwd ondernemerschap onder invloed van de crisis en tegelijk: brood en spelen van de overheid zijn op maar de reflex is om bij complexe problemen naar de overheid te kijken en de overheid wil dat stiekem ook

5 Waar zien we deze beweging terug in de Gemeenteraad van Delft? - inhoud - proces - relatie

6 herkennen jullie dit? we moeten het allemaal anders gaan doen in ook nog eens zeer complexe omstandigheden gemeenteraad van de toekomst griffie van de toekomst college van de toekomst? leidinggevende van de toekomst?

7 Gemeenteraad van de Toekomst verbinden van de representatieve democratie met de participatieve democratie (of netwerkdemocratie)? decentralisaties zonder (structuur voor) lokale governance? procesarchitect? krachtenveld in kaart? van sturen op resultaat naar bijdragen aan een ontwikkeling? rol van de politieke partij en van coalitie/oppostie? debat?

8 Van kaderstellen naar vragen stellen hoe doe je dat als raad?

9

10 Waar lopen de bestuurlijke ambities spaak met de ontwikkeling in de samenleving? inhoud (kiezen, bezuinigen, organisatievormen) proces (werkvormen, momenten, taal, maar ook aanbestedingen, vergunningen en ander structuurvormend beleid) relatie (legitimiteit) en waar moet jij dus luisteren en verbinden?

11 Raad van de Toekomst? van volksvertegenwoordiging naar initiator van reflectieve gesprekken en publieke besluiten

12

13 Een meetinstrument voor de ruimte voor maatschappelijk initiatief in bestuursakkoorden Jacques Wallage

14 5 spiegels 1. Wie maken de programma s 2. Zie je het overal terug? 3. Komt de organisatie in beweging? 4. Is er tastbare steun? 5. Is er ruimte voor verschil?

15 Spiegel 1: Wie maken de programma s? In hoeverre is het bestuur bereid om dilemma s en lastige keuzevragen te delen met de samenleving? Staan in de bestuurlijke programma s concrete (proces)afspraken over hoe de burgers betrokken wordt bij het bestuur van de gemeente? Gebeurt de overdracht naar de nieuwe gemeenteraad, behalve met het doorgeven van dossiers en lopende zaken, ook door mensen uit de stad te laten vertellen over hun dromen, zorgen en ervaringen? De voortdurende dialoog tussen gemeente en samenleving staat centraal in deze spiegel. De eerste stappen van de nieuwe gemeenteraad, het maken van het coalitieakkoord en collegeprogramma, kunnen in samenspraak met de samenleving gebeuren. Ook daarna blijft de dialoog belangrijk: Wat de prioriteiten zijn en hoe alle doelen bereikt gaan worden hoeft niet binnen de stadhuismuren bedacht te worden.

16 Spiegel! 2: Zie je het overal terug?!! Werken alle beleidsterreinen en afdelingen aan de vertaling van democratische vernieuwing in beleid, beleidsvorming en instrumenten? Hoe wordt de kloof overbrugd van de klassieke sturing van de gemeente naar sturing van de gemeente als gelijkwaardige partner van de samenleving? Wordt er systematisch gekeken waar het maken en handhaven van regels en procedures belemmerend werkt voor lokale initiatieven? Het is belangrijk dat op ieder beleidsterrein en binnen elke afdeling van de gemeente wordt doordacht wat het betekent dat je meer wilt inzetten op lokaal initiatief. Je moet lokale initiatieven niet opsluiten in een eigen participatiehoekje en de rest van het beleid intact laten. Een cultuur waarin deze initiatieven los staan van de grote geldstromen en strategische keuzes is dodelijk.

17 Spiegel 3: Komt de organisatie in beweging?! Werkt de gemeente aan een organisatie waarin niet het ritme van de klassieke beleidscyclus, maar het ritme van de samenleving leidend is? Is de gemeentelijke organisatie (politici, bestuurders, ambtenaren) zichtbaar op straat en in de buurt en weet zij wat daar speelt? Worden ambtenaren aan- en bijgestuurd op hun vermogen om maatschappelijke initiatieven respectvol, dienstverlenend en volwassen te benaderen? Een werkwijze waarin meer ruimte ontstaat voor maatschappelijk initiatief zou ook de organisatie van de overheid moeten beïnvloeden. Een netwerk- of frontlijnorganisatie past beter bij een op de samenleving georiënteerde overheid dan een hiërarchische structuur met veel managementlagen. Een enthousiaste en volwassen bejegening van initiatiefrijke mensen en het bewaken van de menselijke maat in de verhoudingen tussen burgers en overheid doet al heel veel.

18 Spiegel 4: Is er tastbare steun? Worden er concrete voorzieningen getroffen om lokale initiatiefnemers de wind in de rug te geven (geld, gebouwen, ambtelijke ondersteuning) en de weg te wijzen in de instituties? Hoe wordt voorkomen dat lokale initiatieven te afhankelijk worden van incidentele en tijdelijke steun en worden er substantiële publieke budgetten voor deze initiatieven gereserveerd? Krijgen lokale initiatieven speciale rechten die hen in staat stellen om op te boksen tegen de gemeentelijke organisatie en andere partijen met meer geld en macht? Maatschappelijke initiatieven hebben een steuntje in de rug nodig om zich een positie te verwerven in het veld met traditionele spelers. Zij hebben immers minder toegang tot kennis geld, beleidsnetwerken en de besluitvorming. De gemeente kan de autonome kracht van maatschappelijke initiatieven waarborgen.

19 ! Spiegel 5: Is er ruimte voor verschil?! Durft de gemeente initiatieven te belonen en vertrouwen te geven, ook als dat zichtbaar maakt dat initiatiefnemers een voorkeursbehandeling krijgen? Accepteert de gemeente dat onder invloed van lokale initiatieven op iedere plek een andere invulling van het beleid kan ontstaan? Worden initiatieven erkend en gehonoreerd als gelijkwaardig aan gemeentelijke initiatieven, ook als ze spanning oproepen met het beleid vanuit de gemeente? Het is voor overheden die vanuit hun eigen beleid redeneren en geleerd hebben om burgers gelijk te behandelen lastig om met de diversiteit om te gaan die door lokale initiatieven ontstaat. Accepteer dat doelen per buurt anders worden bereikt en werk met de initiatiefnemers samen aan het verbreden van het draagvlak onder hun initiatief.

20 Aan welke ontwikkeling wil jij bijdragen? opschrijven graag, en borduur daarbij voort op wat er nu al goed gaat, waar je energie van krijgt

21