Bijzonder procesdoel 4: beleven van de democratie

Transcriptie

1 Bijzonder procesdoel 4: beleven van de democratie Eerste leerjaar B 4.1. Herkennen en verkennen Mijn gedrag - hoe gedraag ik mij en waarom? - mijn waarden: - aan welke waarde(n) hecht ik belang? - thuis - de klas - de school - andere mensen rondom mij - mag ik iets zeggen?: - van wie wel (niet)? -waarom (niet)? - regels en afspraken: - wat is een regel? wat is een afspraak? - welke ken ik? - voor wie gelden ze? - wie maakt ze? - hoe worden ze gemaakt? - zijn er uitzonderingen? - voor wie (niet)? - worden ze veranderd? - wie en wat spelen daarbij een rol? - hoe noodzakelijk zijn ze? Beroepsvoorbereidend leerjaar 4.1. Herkennen en verkennen Mijn gedrag - mijn grenzen: - wat ik mag en niet mag: - waar? van wie? op welke manier? - welke regels gelden er dan voor mij? - mijn waarden: - aan welke waarde(n) hecht ik belang? - de omstandigheden waarin ik leef - de omstandigheden die mij worden geboden - mag ik iets zeggen?: - van wie wel (niet)?-waarom (niet)? - regels en afspraken: - hun verregaand sociaal belang - hoe komt het ons uit? - hun zinvolheid / overbodigheid - wetten: - wat is een wet? - welke ken ik? - voor wie gelden ze? - zijn er uitzonderingen?- voor wie (niet)?

2 4.2. Leren en beleven van democratische kwaliteiten en democratische cultuur: De rol die ik kan spelen (vaardigheden) - luisteren naar de andere(n) - begrip leren opbrengen - omgaan met verschillen - standpunten kiezen - keuzes maken De gelijkwaardige dialoog (ervaring): - omgaan met de mening van de andere(n) - in overleg treden met de andere(n) - samenwerken - ingaan tegen vooroordelen en discriminatie - inspraak - afspraken maken - regels opstellen - dat anderen een andere mening mogen hebben - ik durf te spreken => vb. toepassingsgebied De school als ontmoetingsplaats * Rechten IN onderwijs: - leerlingenparticipatie: bvb. klasreglement - opkomen voor eigen rechten - recht op informatie - de noodzaak van regels - maar ook: - de sanctie - gestraft worden / de strafmaat 4.2. Leren en beleven van democratische kwaliteiten en democratische cultuur: De rol die ik kan spelen (vaardigheden) - inzichten verwerven in zoveel mogelijk situaties - omgaan met verschillen - verfijnen en nuanceren - gevolgen inschatten - standpunten kiezen - keuzes maken De gelijkwaardige dialoog (ervaring) - meer inzicht verwerven in de betekenis en waardevolheid van: - omgaan met de mening van de andere(n) - in overleg treden met de andere(n) - samenwerken - ingaan tegen vooroordelen en discriminatie - inspraak - afspraken maken - regels opstellen - aanvaarding van de verscheidenheid van anderen - verschillen - kritiek en het uiten ervan - ik durf te spreken maar ik dring mijn eigen mening niet op De school als ontmoetingsplaats * Rechten IN onderwijs: - leerlingenparticipatie: - schoolreglement - leerlingenraad - opkomen voor eigen rechten

3 * Rechten DOOR onderwijs: - betekenis van kinderrechten- en mensenrechteneducatie: - het omgaan van leerkracht en leerlingen: - gelijke kansen voor iedereen - eerlijke behandeling - maatregelen tegen pesten 1ste leerjaar 2de graad 4.1. Verdiepen van democratische waarden Ervaringen in mijn persoonlijke belevingswereld - luisteren we naar anderen? - zijn we wel bereid onze mening te verwoorden? - durven we een stelling in te nemen? - zijn we bereid een discussie aan te gaan? * Samenlevingsvormen - het omgaan met elkaar in: - een traditionele samenleving - een pluralistische samenleving 2 de leerjaar 2de graad 4.1. Verdiepen van democratische waarden Ervaringen in onze persoonlijke belevingswereld - hoe staan we tegenover kritiek? - zijn we kritisch (genoeg)? - hoe staan we tegenover regels, afspraken, wetten? - hoe staan we tegenover verschillen in de samenleving? - zijn we bereid in overleg te treden? - hoever, vinden we, kan (onze) vrijheid gaan? * wetten - wat is een wet? - welke kennen we? - voor wie gelden ze? - wie maakt ze? - zijn er uitzonderingen - voor wie (niet)? - worden ze veranderd? - wie en wat spelen daarbij een rol? - hoe noodzakelijk zijn ze? * voorbeeld toepassingsgebied: - verkeersreglementering

4 - schoolplicht - evolutie strafsysteem op school Democratische waarden * Verdraagzaamheid - verschillen in de omgang * Inspraak - medezeggenschap * Gelijkwaardigheid - je bent leerling van een school, niet van een klas of onderwijsvorm * Pluralisme - gemengd onderwijs Democratische waarden * vrijheid - begrenzen * rechtvaardigheidsgevoel - rechten als universeel goed * samenwerkingsbereidheid - de waarde van meningen en ideeën * oog voor het algemeen welzijn - de wereld behoort allen toe * Verantwoordelijkheidszin - tegen de onverschilligheid 4.2. Leren en beleven van democratische kwaliteiten en democratische cultuur Van ervaringen in de persoonlijke belevingswereld naar verwerkelijking van democratische kwaliteiten - luisteren naar anderen - in overweging nemen wat anderen zeggen - beseffen dat niet iedereen jouw mening deelt: een minderheidsmening - leren omgaan met kritiek - leren je mening zo juist mogelijk verwoorden - de waarde van taal in het algemeen - stelling durven innemen - bereidheid om een stelling te herzien na verder onderzoek - iemand of iets een waardering willen,durven toekennen 4.2. Leren en beleven van democratische kwaliteiten en democratische cultuur Van ervaringen in de persoonlijke belevingswereld naar verwerkelijking van democratische kwaliteiten - deze stelling willen verfijnen - leren deze stelling ook te kunnen verfijnen - iemand met een andere mening is daarom geen tegenstander - iemand met dezelfde mening is daarom geen mede (voor) stander - in overleg met anderen leren onderzoeken wat de gevolgen van een mogelijke keuze kunnen zijn - beseffen dat verschillen vaak zeer verrijkend kunnen zijn - de waarde van de consensus - leren compromis(sen) sluiten

5 - verdraagzaamheid naar de genomen besluiten - leren relativeren van het gesloten compromis: het nut, de tijdelijkheid * voorbeeld toepassingsgebied: de school als ontmoetingsplaats - inspraak: leerlingenraad - opvolging van de leerlingenraad - de schoolkrant als uiting van recht op een mening - opvolging van de schoolkrant - afspraken leerlingen - leerkrachten - er bestaat zoiets als een leerlingencontract - belonen en straffen - het schoolreglement: bespreekbaarheid van de inhoud - rechten DOOR onderwijs: - respect van de school voor de privacy van de leerlingen - betrokkenheid van kinderen bij besluitvorming die hen aanbelangt 1 ste leerjaar 3 de graad 2 de leerjaar 3 de graad 3 de leerjaar 3 de graad 4.1. Uitdiepen van democratische waarden Onze verantwoordelijkheid * Het sociale ik - solidariteit, liefde, vriendschap, eigenliefde, egoïsme - respect, verdiend respect, respect voor de autoriteit - toegeven, plooien, buigen, breken, compromissen sluiten, onderhandelen, afspreken, zichzelf verraden 4.1. Uitdiepen van democratische waarden Onze verantwoordelijkheid * Het sociale ik - strijden en vechten - beschermen van zwakken en minderheden - individualisme en samenhorigheidsgevoel 4.1. Uitdiepen van democratische waarden Onze verantwoordelijkheid * Het sociale ik - samen sterk: historische voorbeelden: Ghandi, Nelson Mandela - sociale herverdeling: verschillen in inkomen en belastbaarheid

6 Maatschappelijke omstandigheden * Politieke systemen - wat is democratie? - dictatuur, alleenheersers * Democratische bevraging - petitie - recht op antwoord * Macht en onmacht: de antipolitiek - politici bekommeren zich niet om mijn mening - mensen zoals ik hebben geen enkele invloed op wat de regering doet 4.2. Leren en beleven van democratische kwaliteiten en vaardigheden: de erkenning van de ander binnen een democratische cultuur: De rol die ik kan spelen * Onze verantwoordelijkheid en engagement - de leerlingenraad - integriteit - leren luisteren * Onze democratische waarden - tolerantie - gelijkwaardigheid - recht op informatie De gelijkwaardige dialoog Maatschappelijke omstandigheden * Politieke systemen - de parlementaire democratie - de pers als controle op de democratie * Democratische bevraging - stemplicht, stemrecht - referendum * Macht en onmacht: de antipolitiek - politici bekommeren zich niet om de mening van anderen - politiek interesseert me niet: - de kloof burger-politiek - onwetendheid en onverschilligheid (desinteresse of omgekeerd?) 4.2. Leren en beleven van democratische kwaliteiten en vaardigheden: de erkenning van de ander binnen een democratische cultuur: De rol die ik kan spelen * Onze verantwoordelijkheid en engagement - kritisch bewustzijn - inzet, opoffering, burgerzin - leren luisteren * Onze democratische waarden - vrijheid - openheid en objectiviteit - recht op informatie De gelijkwaardige dialoog Maatschappelijke omstandigheden * Politieke systemen - de volksdemocratie - het politieke middenveld: organisaties tussen burger en macht - oligarchie * Macht en onmacht: de antipolitiek: verdere uitdieping - politici bekommeren zich niet om mijn mening - politici bekommeren zich niet om de mening van anderen - politiek interesseert me niet: - de kloof burger-politiek - onwetendheid en onverschilligheid (desinteresse of omgekeerd?) - mensen zoals ik hebben geen enkele invloed op wat de regering doet 4.2. Leren en beleven van democratische kwaliteiten en vaardigheden: de erkenning van de ander binnen een democratische cultuur: De rol die ik kan spelen * Onze verantwoordelijkheid en engagement - woorden en daden * Onze democratische waarden - pluralisme De gelijkwaardige dialoog

7 * Democratische besluitvorming - inspraak - sociale controle - recht van de sterkste vs de zwakke(re): minderheden, minderheidsfracties * Democratische besluitvorming - de oppositie - drukkingsgroepen - kritiek, opbouwende kritiek, aanval, cynisme, laster en sarcasme * Democratische besluitvorming - openbaarheid van bestuur - overleg: hoe wordt een CAO afgesloten?