Dyscalculie een diagnose alleen maar zinvol om leerlingen te helpen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dyscalculie een diagnose alleen maar zinvol om leerlingen te helpen"

Transcriptie

1 Dyscalculie een diagnose alleen maar zinvol om leerlingen te helpen Annemie Desoete Ugent, Arteveldehogeschool & Sig

2 Inhoud lezing Inleiding : DC, hoe vaak? Begrippen/ oorzaken Varianten DC - angst : Conclusies 3 perspectieven Inleiding Begrippen/oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

3 OVERAL CIJFERS Inleiding Begrippen/oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

4 DYSCALCULIE Inleiding Begrippen/oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

5 Begrippenkader LEERPROBLEEM Leerstoornis Dyslexie Dyscalculie Leermoeilijkheid Dumont Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies 5

6 3 Criteria Dyscalculie? 1. Achterstand 2. Hardnekkigheid 3. Niet door andere oorzaken Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

7 Achterstand Ook tests voor SO/HO Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

8 Hoe Dyscalculie: vaak? hoe vaak komt het voor? Prevalentie % (Barbaresi et al., 2005; Desoete et al., 2004; Geary, 2004) Vlaanderen: 5% Gender 1 versus 1of 2 =atypische OS Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies 8

9 DC uitlokken? Wat is het grootste getal? incongruente conditie 2 4 congruente conditie 2 4 Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

10 Verschillen zien Hoe? Barner, Thalwitz, Wood, Yang, & Carey, 2007; Cordes & Brannon, submitted; Xu, 2003 Object-file Klein* aantal Getaldiscriminatie Groot aantal Analoge grootte * < 4 > 4 Inleiding Begrippen/ Oorzaken Kenmerken Conclusies

11 Implicaties Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

12 Oorzaak? DC DC niet-dc niet-dc Inleiding Begrippen/ Oorzaken Kenmerken Conclusies

13 Varianten -semantische geheugen DC -procedurele DC (-VSLD -getallenkennis DC) Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

14 Varianten Semantische geheugendc Problemen met temporekenen: tafels Minder accuraat/ trager in hoofdrekenen Problemen met arbitraire informatie < >, teller,noemer Onregelmatige resultaten Bij 20 à 30% meer tijd BETERE resultaten Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

15 Procedurele DC Problemen met schriftelijk rekenen ( lenen, staartdelen) Problemen met langere stappenplannen Moeite met rekentaal Bij gebruik van OPZOEKBOEKJE beter resultaten Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

16 Visuospatiële subtype/ VSLD Probleem met het ruimtelijk voorstellen Probleem met meetkunde, wijzerklok Probleem met schattend rekenen en vraagstukjes Bij hulp met het voorstellen en talige hulpmiddeltjes gaat het beter Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

17 GetallenkennisDC: = afzonderlijk subtype of overal in vervat? Moeite met vergelijken van getallen, ordenen van getallen Problemen met getallenkennis, metend rekenen Problemen met getallen lezen en schrijven Bij CONCREET MATERIAAL betere resultaten Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

18 Risicosignalen kleuters Probl. snel benoemen dagen/vormen Concrete rekentaal (STOS!) Classificatie, seriatie Problemen met tellen (leeftijd +1) Problemen met subitizeren Problemen met volgen van langere instructies Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

19 Kenmerken lagere school -problemen met tellen, splitsingen, basiscombinatie tot 10, tafels onthouden -problemen met analoge klok -problemen met optellen/ aftrekken met brug, staartdelen, -verwarren 11/12, > en <, teller/noemer Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

20 Angst & DC: verweven? 3 perspectieven - angst, slaap- en vermoeidheidsproblemen % sociale en emotionele moeilijkheden (Gadeyne, Ghesquière, & Onghena, 1999; Karande et al., 2008; Mclean & Hitch, 1999). - 73% gedragsproblemen (Scarborough & Parker, 2003) - 45% internaliserende en 38.5% externaliserende stoornissen (Prior et al., 1999) meer externaliserende problemen (Scarborough & Parker, 2003) Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC : 3 perspectieven Conclusies

21 Comorbiditeit angst/gedragsproblemen: dyscalculie plus % dyslexie / 50% dysorthografie -25 % ADHD ((Karande & Kulkarni, 2009) -23% ODD of CD (Prior et al., 1999). -30% fobie of angststoornis (Prior et al., 1999). Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC : Perspectief 1 Conclusies 21

22 Dyscalculie & EF Sem Geheugen Dysc Procedurele Dysc Leerstoornis Sterke kanten Aandacht, motivatie, intelligentie, EF Getallenkennis Dysc VSLD Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC : Perspectief 2 Conclusies

23 EF EF helpt aan nieuwe of veranderende situaties aanpassen. Helpt om flexibel te reageren zonder slaaf van omgeving. Noodzakelijk om doelgericht en toekomstgericht gedrag op een effectieve manier uit te voeren. Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC : Perspectief 2 Conclusies

24 EF = systeem in ontwikkeling + te oefenen INHIBITIE In peutertijd inhibitievaardigheid grote evolutie tss 7-12 m. 5 à 6 jaar inhibitievermogen van kind plafond. FLEXIBILITEIT/ SHIFTING Tussen 3 en 4 jaar ontstaat flexibliteit (shifting) Evolueert sterk tussen 6 en 10 jaar. PLANNEN, PROBLEMEN OPLOSSEN 4 jaar: kind voordenken en eenvoudige problemen oplossen. Groeispurt tussen 7 en 9 jaar en tussen 11 en 13 jaar. LASTIGE EF s ONTW LAATST (tot in adolescentie) bv. zelfregulering/controle Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC : Perspectief 2 Conclusies

25 Soorten relatie Zelfbeeld/ faalangst en EF Type l : BESCHIKBAARHEIDSDEFICIT Type 2 : PRODUCTIEDEFICIT EF faalangst EF congres A. Desoete 23 april 2009 Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC : Perspectief 2 Conclusies

26 Faalangst, onjuiste gevoelens Falen + buiten proportie attributie/ onjuiste gevoelens probleem - Onjuist negatief: depressie, angst, wanhoop, waardeloosheidsgevoel - Onjuist positief: dwepen, verafgoden, gevoel van superioriteit Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC : Perspectief 3 Conclusies

27 STICORDI voorkomt angst & is een recht op redelijke aanpassingen / de omgeving maakt het verschil : PROTOCOLLEN: ERWD (Ned). Protocol ernstige rekenwiskunde-probl. & dyscalculie Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC Conclusies

28 STICORDI STICORDI voorkomt angst / de omgeving maakt het verschil : vb. -Nooit onverwachts een oefening aan het bord oplossen -Geen letterlijke definities -Meer tijd (20-30%) voor toetsen (vroeger beginnen of minder vragen) in een rustig lokaal -Gebruik tafelkaarten/ ZRM/ formuleboekje bij toetsen -spreiding examens Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst DC Conclusies

29 Conclusie DC komt vaak voor (1/20) en reken-moeilijkheid Varianten DC/ er zijn tests! Angst & gedragsproblemen bij DC : Comorbiditeit Tekort aan EF (evolutie in + te trainen)/ soorten EF problemen Secundaire faalangst: nood aan STICORDI Belang van eisen doseren/ STICORDI + geloof in kinderen opdat ze in zichzelf zouden geloven Recht op redelijke aanpassingen / neg. Discriminatie/ PRODIA Inl. Begrippen/Oorz/Varianten/ 3 perspectieven Conclusie

30 Bedankt voor uw aandacht! Meer informatie Inl. Begrippen/Oorz/Varianten/ 3 perspectieven Conclusie

Dyscalculie een werkwoord

Dyscalculie een werkwoord Dyscalculie een werkwoord Annemie Desoete 1.03.2010 Ugent, Arteveldehogeschool & Sig Inhoud lezing Inleiding : DC, hoe vaak? Begrippen/ oorzaken Varianten DC - angst : STICORDI Conclusies 3 perspectieven

Nadere informatie

Hulpmiddelen bij de aanpak van dyscalculie. Wat is dyscalculie? Beschrijvende diagnose. Dyscalculie

Hulpmiddelen bij de aanpak van dyscalculie. Wat is dyscalculie? Beschrijvende diagnose. Dyscalculie Hulpmiddelen bij de aanpak van dyscalculie Nathalie Colpaert, ergotherapeute Jannes Baert, psycholoog 2 Kunnen rekenen (competentie) Rekenen niet van 8.30-15.30 uur Dyscalculie niet verdwenen op 21 jaar

Nadere informatie

3/03/2015. Exclusief probleem. Ernstig probleem. Exclusief probleem. Hardnekkig probleem

3/03/2015. Exclusief probleem. Ernstig probleem. Exclusief probleem. Hardnekkig probleem is dyscalculie? Ik reken op jouw hulp: Hulpmiddelen bij de aanpak van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met vlot/accuraat oproepen van rekenfeiten

Nadere informatie

WETENSCHAP VANDAAG OVER DYSCALCULIE

WETENSCHAP VANDAAG OVER DYSCALCULIE DYSCALCULIE BIJ VOLWASSENEN Dr. Wim Tops Neurolinguïst Psycholoog De Kronkel Rijksuniversiteit Groningen WETENSCHAP VANDAAG OVER DYSCALCULIE één hardnekkige rekenstoornis 2 veel voorkomende stoornis drie

Nadere informatie

Over dyscalculie en rekenproblemen

Over dyscalculie en rekenproblemen De Dyscalculie-Survivalgids 19 Hoofdstuk 1 Over dyscalculie en rekenproblemen Voor we verder ingaan op dyscalculie, moeten we toch eerst even vertellen wat dyscalculie eigenlijk is. Dat gaan we doen in

Nadere informatie

Het ABC van de leerstoornissen

Het ABC van de leerstoornissen Het ABC van de leerstoornissen 23 oktober 2012 K.A. Redingenhof Leuven Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud Leerstoornissen, dyslexie, dyscalculie een beknopt overzicht

Nadere informatie

INLEIDING. Guido Galle. Directeur studenten en onderwijsbeleid Arteveldehogeschool. 29-05-2012 PROEF OP DE SOM - studeren met dyscalculie

INLEIDING. Guido Galle. Directeur studenten en onderwijsbeleid Arteveldehogeschool. 29-05-2012 PROEF OP DE SOM - studeren met dyscalculie INLEIDING Guido Galle Directeur studenten en onderwijsbeleid Arteveldehogeschool 2 DOCUMENTAIRE Brecht Vanmeirhaeghe regisseur 3 IN GESPREK MET ENKELE GETUIGEN Valérie Van Hees projectleider 4 STAND VAN

Nadere informatie

Wiskundeonderwijs : Is er een relatie met motoriek? En zijn er clusters binnen het rekenen? Ruth Vanderswalmen, Stefanie Pieters en Annemie Desoete

Wiskundeonderwijs : Is er een relatie met motoriek? En zijn er clusters binnen het rekenen? Ruth Vanderswalmen, Stefanie Pieters en Annemie Desoete Wiskundeonderwijs : Is er een relatie met motoriek? En zijn er clusters binnen het rekenen? Ruth Vanderswalmen, Stefanie Pieters en Annemie Desoete Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie

Nadere informatie

Dyscalculie: als cijfers niet voor zich spreken en leerkrachten het verschil kunnen maken

Dyscalculie: als cijfers niet voor zich spreken en leerkrachten het verschil kunnen maken Dyscalculie: als cijfers niet voor zich spreken en leerkrachten het verschil kunnen maken Annemie Desoete Ugent & Arteveldehogeschool 1 2 Ik ben een leerkracht wiskunde en ik geef les in een eerste jaar

Nadere informatie

Protocol dyscalculie januari 2016 DYSCALCULIE PROTOCOL

Protocol dyscalculie januari 2016 DYSCALCULIE PROTOCOL DYSCALCULIE PROTOCOL 1 Inhoud Wat is dyscalculie?... 2 Vermoeden dyscalculie... 2 Signalering... 3 Stappenplan onderzoek en begeleiding... 4 Vergoeding... 5 Dyscalculieverklaring... 5 Wat is dyscalculie?

Nadere informatie

VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be

VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be Campus Centrum Hallershofstraat 7 2100 Deurne Tel. (03) 285 34 50 Fax (03) 285 34 51 Campus Noord Markt 3 2180

Nadere informatie

Dyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs

Dyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs Dyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs Prof. dr. Wim Tops (Rijksuniversiteit Groningen) Dr. Frauke De Weerdt (IVV Sint-Vincentius Gent) Overzicht deel I 1. Definities dyslexie en dyscalculie

Nadere informatie

WORKSHOP DYSCALCULIE. SSgN studiedag 21 maart 2014

WORKSHOP DYSCALCULIE. SSgN studiedag 21 maart 2014 WORKSHOP DYSCALCULIE SSgN studiedag 21 maart 2014 6 + 3 =? Volgens Jelle (2Jn): 6 + 3 = 8??? Hoe doet Jelle dat? 6 x 7 =? Volgens Jelle: 6 x 7 = 44 Of 49? Jelle heeft het eerste uur vrij. Het tweede uur

Nadere informatie

21/11/2016. Is je diagnostiek van leerstoornissen nog futureproof? 1 LEERSTOORNISSEN. Inleefoefening

21/11/2016. Is je diagnostiek van leerstoornissen nog futureproof? 1 LEERSTOORNISSEN. Inleefoefening Is je diagnostiek van leerstoornissen nog futureproof? 1 LEERSTOORNISSEN 2 Inleefoefening 1 Inleefoefening: vervolg AUTOMATISEREN 6 2 > 1-3 % : Italiaans/Spaans/Chinees: 5 % : Nederlands kat paard/ web/

Nadere informatie

Bijlage 9: Cognitieve deelvaardigheden rekenen (CDR) 1

Bijlage 9: Cognitieve deelvaardigheden rekenen (CDR) 1 Bijlage 9: Cognitieve deelvaardigheden rekenen (CDR) 1 Om vlot en accuraat te kunnen rekenen zijn er minstens negen cognitieve deelvaardigheden nodig. In onderstaande tekst worden de negen cognitieve deelvaardigheden

Nadere informatie

Aandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU

Aandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU Aandacht.. graag! Elly Kok Marianne van Etten Expertiseteam Fritz Redlschool/UMCU VOORSTELLEN DOELEN IN DEZE KORTE TIJD Meer kennis over mogelijke achtergronden en oorzaken van niettaakgericht gedrag

Nadere informatie

RekenTrapperS Cool 1.1

RekenTrapperS Cool 1.1 RekenTrapperS Cool 1.1 Inhoud 1 Doe-activiteiten met kalender en klok... 5 1.1 Weetjes over de indeling van het jaar... 5 1.2 Kloklezen en rekenen met uren, minuten en seconden... 9 2 Getallenkennis tot

Nadere informatie

Protocol Ernstige Reken-Wiskunde problemen en Dyscalculie (samenvatting)

Protocol Ernstige Reken-Wiskunde problemen en Dyscalculie (samenvatting) 0 Protocol Ernstige Reken-Wiskunde problemen en Dyscalculie (samenvatting) 1 Inhoud Inleiding 2 Onderscheid tussen ernstige reken-wiskunde problemen en dyscalculie 3 Wat wordt verstaan onder dyscalculie

Nadere informatie

A. Cooreman. 4 CIJ Deel 1 Cijferen met natuurlijke getallen

A. Cooreman. 4 CIJ Deel 1 Cijferen met natuurlijke getallen A. Cooreman x ijke xe mp la ar CIJ Deel Cijferen met natuurlijke getallen Ink + Leerjaar kk Groep Remediëring 0 0 0 7 digitaal Naam: i.s.m Klas: Legende iconen Leer dit vanbuiten. Werk schriftelijk en

Nadere informatie

Samen méér. Samenwerken rond leerstoornissen in functie van onderwijsbehoeften.

Samen méér. Samenwerken rond leerstoornissen in functie van onderwijsbehoeften. Samen méér. Samenwerken rond leerstoornissen in functie van onderwijsbehoeften. 1 29-05-2012 PROEF OP DE SOM - studeren met dyscalculie Ik ben een leerkracht wiskunde en ik geef les in een eerste jaar

Nadere informatie

Vroegtijdig signaleren en preventie van rekenwiskunde problemen.

Vroegtijdig signaleren en preventie van rekenwiskunde problemen. Vroegtijdig signaleren en preventie van rekenwiskunde problemen. IDJK 2017 Ine van de Sluis Stijgen en Dalen 1. Eén persoon stelt een gesloten vraag. 2. Is het antwoord op jou van toepassing, ga je staan.

Nadere informatie

Metacognitie, executieve functies en persoonlijkheid bij. dyslexie. Symposium "Dyslexie in het hoger onderwijs" - Metacognitie, EF en persoonlijkheid

Metacognitie, executieve functies en persoonlijkheid bij. dyslexie. Symposium Dyslexie in het hoger onderwijs - Metacognitie, EF en persoonlijkheid Metacognitie, executieve functies en persoonlijkheid bij eerstebachelorstudenten met dyslexie Inleiding Mijn oma is toen ze 65 jaar werd, gaan sporten. Ze ging elke dag 5 km joggen. Ze is nu 83 jaar en

Nadere informatie

Stomme sommen. Mijn boek over dyscalculie. Raúl Saez Scheihing. Ellie Smulders

Stomme sommen. Mijn boek over dyscalculie. Raúl Saez Scheihing. Ellie Smulders Stomme sommen Mijn boek over dyscalculie Raúl Saez Scheihing Ellie Smulders Met dank aan: Professor Dr. Hans van Luit, hoogleraar diagnostiek en behandeling van kinderen met dyscalculie. Stomme sommen

Nadere informatie

Onderwijs op Lariks - Dyslexie. M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog

Onderwijs op Lariks - Dyslexie. M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog Onderwijs op Lariks - Dyslexie M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog Definitie dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat

Nadere informatie

Dyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie

Dyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie Niet alle rekenproblemen zijn dyscalculie 2 1 T O M B R A A M S Dyscalculie gediagnostiseerd. En dan? MBO conferentie Dyscalculie PPON 2004 en 2011 De onderzoeken van PPON 2004 en 2011 laten zien dat routinematige

Nadere informatie

Publicatielijst particulieren Eureka Expert www.eurekaexpert.be

Publicatielijst particulieren Eureka Expert www.eurekaexpert.be Publicatielijst particulieren Eureka Expert www.eurekaexpert.be Alle prijzen zijn ENKEL voor PARTICULIEREN. Alle werkboeken zonder prijsvermelding kosten 15 BTW incl. Online kan je de digitale versie 9,

Nadere informatie

Workshop Dyscalculie. Startopdracht. Doel. Opdracht 1 Placemat

Workshop Dyscalculie. Startopdracht. Doel. Opdracht 1 Placemat Workshop Dyscalculie Evelien Brouwer Dianne Roerdink Startopdracht Opdracht 1 Placemat Bedenk voor je zelf wat jij al van dyscalculie af weet. Wat is volgens jou dyscalculie. Schrijf dit op in één van

Nadere informatie

Het Project. Congres Netwerk Leerproblemen Vlaanderen - 7 feb work. Prodia doelstellingen. Algemeen Diagnostisch Protocol = Rode Draad

Het Project. Congres Netwerk Leerproblemen Vlaanderen - 7 feb work. Prodia doelstellingen. Algemeen Diagnostisch Protocol = Rode Draad Prodia @ work Het Project 2 Prodia doelstellingen Ontwikkeling van diagnostische protocollen - meer gestandaardiseerd en gelijklopend - wetenschappelijk onderbouwd - gedragen door onderwijs, CLB, overheid

Nadere informatie

Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8

Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8 nummer 2 bijgesteld in nov. 2013 Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8 Hoe cijferend rekenen wordt aangeleerd Deze uitgave van t Hinkelpad gaat over het

Nadere informatie

Peiling wiskunde basisonderwijs

Peiling wiskunde basisonderwijs Peiling wiskunde basisonderwijs Voorstelling resultaten 1 juni 2017 dr. Daniël Van Nijlen Overzicht De peiling wiskunde basisonderwijs Beschrijving van de steekproef Resultaten van de peiling o o Behalen

Nadere informatie

Bestaat enkelvoudige dyslexie? Frank Wijnen & Elise de Bree Universiteit Utrecht SDN congres, Dyslexie 2.0

Bestaat enkelvoudige dyslexie? Frank Wijnen & Elise de Bree Universiteit Utrecht SDN congres, Dyslexie 2.0 Bestaat enkelvoudige dyslexie? Frank Wijnen & Elise de Bree Universiteit Utrecht SDN congres, Dyslexie 2.0 Situatieschets PDDB: vergoeding van behandeling enkelvoudige dyslexie Enkelvoudig: bij het kind

Nadere informatie

Marisca Milikowski. Dyscalculie en rekenproblemen. 20 obstakels en hoe ze te nemen

Marisca Milikowski. Dyscalculie en rekenproblemen. 20 obstakels en hoe ze te nemen Marisca Milikowski Dyscalculie en rekenproblemen 20 obstakels en hoe ze te nemen Dyscalculie en rekenproblemen Dyscalculie en rekenproblemen 20 obstakels en hoe ze te nemen Marisca Milikowski BOOM Voor

Nadere informatie

Dr. Bert De Smedt - KULeuven 1

Dr. Bert De Smedt - KULeuven 1 Kinderen met rekenproblemen of dyscalculie Dr. Bert De Smedt Overzicht Inleiding Definitie + Prevalentie Recente wetenschappelijke inzichten Cognitieve kenmerken van kinderen met dyscalculie Neurobiologische

Nadere informatie

RID, daar kom je verder mee. Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling

RID, daar kom je verder mee. Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling RID, daar kom je verder mee Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling Waarom het RID? Wat is dyscalculie? Een gestructureerde aanpak Ruim 25

Nadere informatie

Daarom geef ik vanaf vandaag geen huiswerk meer mee om extra tijd vrij te maken om te oefenen. Wat kan in deze voorbereidingsperiode geoefend worden?

Daarom geef ik vanaf vandaag geen huiswerk meer mee om extra tijd vrij te maken om te oefenen. Wat kan in deze voorbereidingsperiode geoefend worden? Beste, Vanaf vandaag (25/11) tot en met dinsdag 3 december wordt in de klas alle geziene leerstof van taal en wiskunde herhaald en geoefend. Dit als voorbereiding op de kerstproeven. Daarom geef ik vanaf

Nadere informatie

Bijlage 2: Achtergrondinformatie bij enkele begrippen.

Bijlage 2: Achtergrondinformatie bij enkele begrippen. Bijlage 2: Achtergrondinformatie bij enkele begrippen. 1. Beelddenken Wat is beelddenken? Het is een droevig misverstand om te menen dat ieder mens dezelfde denkstrategie heeft. Dit misverstand is wellicht

Nadere informatie

Handelingsplan. Dyscalculie

Handelingsplan. Dyscalculie Handelingsplan Dyscalculie Datum van invullen: Omschrijving van dit plan: Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de basisvaardigheden van het

Nadere informatie

(A)TYPISCH ZIJN IN REKENEN, WAAR HANGT HET MEE SAMEN?

(A)TYPISCH ZIJN IN REKENEN, WAAR HANGT HET MEE SAMEN? VAKGROEP EXPERIMENTEEL-KLINISCHE EN GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE ONDERZOEKSGROEP ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN (A)TYPISCH ZIJN IN REKENEN, WAAR HANGT HET MEE SAMEN? Elke Baten, Annemie Desoete, 02/06/2017 INLEIDING

Nadere informatie

Ernstige rekenproblemen of dyscalculie? Mariska Hennipman Karin van der Meer

Ernstige rekenproblemen of dyscalculie? Mariska Hennipman Karin van der Meer Ernstige rekenproblemen of dyscalculie? Mariska Hennipman Karin van der Meer De problematiek van de zwakke rekenaar In tweetallen: Waar herkennen we een zwakke rekenaar aan? Waar herkennen we een kind

Nadere informatie

Leerstoornissen in een notendop

Leerstoornissen in een notendop Leerstoornissen in een notendop Sprankel Vlaams-Brabant 21/09/2015 Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud een inleiding in het domein van de leerstoornissen Leerstoornissen,

Nadere informatie

Nationale Dyslexie Conferentie 2010

Nationale Dyslexie Conferentie 2010 Nationale Dyslexie Conferentie 2010 De samenhang tussen dyscalculie en dyslexie 13 oktober 2010 Sui Lin Goei Lector Onderwijs en Zorg Hogeschool Windesheim Universitair docent Onderwijscentrum VU Orthopedagoog/GZ-psycholoog

Nadere informatie

Andere psychometrische kenmerken. www.prodiagnostiek.be/ diagnostisch materiaal

Andere psychometrische kenmerken. www.prodiagnostiek.be/ diagnostisch materiaal Rekenbegrip Verachtert P., Dudal P., VCLB-Service, Schaarbeek, 2004 Een betrouwbaar beeld geven van de voorbereidende rekenvaardigheden en inzichten van kleuters. De toets bestaat uit de onderdelen: vergelijken

Nadere informatie

Veel voorkomende rekenproblemen; preventie en interventie. Arlette Buter

Veel voorkomende rekenproblemen; preventie en interventie. Arlette Buter Veel voorkomende rekenproblemen; preventie en interventie Arlette Buter 1 Inhoud Schoolbrede preventieve maatregelen Rekenproblemen bij: n Verlenen van betekenis aan getallen en bewerkingen n Hardnekkig

Nadere informatie

Dubbeldiagnose dyslexie en dysfatische ontwikkeling. Parallelsessie C: Dubbeldiagnoses: dubbele zorg? Januari 2012 Petra van de Ree

Dubbeldiagnose dyslexie en dysfatische ontwikkeling. Parallelsessie C: Dubbeldiagnoses: dubbele zorg? Januari 2012 Petra van de Ree Dubbeldiagnose dyslexie en dysfatische ontwikkeling Parallelsessie C: Dubbeldiagnoses: dubbele zorg? Januari 2012 Petra van de Ree Definitie spraaktaalstoornis Dysfatische ontwikkeling (DO) Specific Language

Nadere informatie

Executieve functies, wat zijn dat:

Executieve functies, wat zijn dat: Executieve functies, wat zijn dat: Sinds het breinonderzoek een grote vlucht heeft genomen, hebben wetenschappers ontdekt dat leerlingen met bepaalde stoornissen, problemen hebben in dezelfde hersengebieden

Nadere informatie

UIT DE WERELD VAN DE DESKUNDIGEN

UIT DE WERELD VAN DE DESKUNDIGEN 17 UIT DE WERELD VAN DE DESKUNDIGEN DYSLEXIE OF DYSCALCULIE, NIET DE SCHULD VAN HET ONDERWIJS! EN EEN CORRECTE DIAGNOSE SCHAADT NIET Annemie Desoete hoogleraar UGent en docent Arteveldehogeschool annemie.desoete@ugent.be

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. inhoudstafel... 2

INHOUDSTAFEL. inhoudstafel... 2 INHOUDSTAFEL inhoudstafel... 2 getallenkennis waarde van cijfers in een getal... 6 grote getallen... 7 rekentaal... 8 rekentaal deel 2... 9 soorten getallen... 9 rekentaal deel 3... 10 de ongelijke verdeling...

Nadere informatie

Het advies voor school is om te handelen volgens het protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie (ERWD, 2011).

Het advies voor school is om te handelen volgens het protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie (ERWD, 2011). Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij onderzoek naar rekenproblemen/ dyscalculie Voorwaarden voor een aanmelding

Nadere informatie

Checklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren?

Checklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren? Checklist Rekenen Groep 3 1. Tellen tot 20 Als kleuters, in groep 1 en groep 2, zijn de kinderen bezig met de zogenaamde voorbereidende rekenvaardigheid. Onderdelen hiervan zijn ordenen en seriatie. Dit

Nadere informatie

Dyslexie. Ingrid van de Meerendonk Jeffrey ter Meulen

Dyslexie. Ingrid van de Meerendonk Jeffrey ter Meulen Dyslexie Ingrid van de Meerendonk Jeffrey ter Meulen Dyslexie is een stoornis in het voldoende snel koppelen van codes b = de klank b En niet p, d, q Boom = Snel moeten handelen, vooral in sociale of

Nadere informatie

Dyscalculie. Linette van Oijen

Dyscalculie. Linette van Oijen Dyscalculie Linette van Oijen In deze workshop Korte ervaring met rekenen Diagnose dyscalculie Protocol (ernstige) rekenproblemen en dyscalculie Tips voor in de les Evt. regelgeving omtrent de rekentoets

Nadere informatie

Exam s digitale testen voor dyscalculie.

Exam s digitale testen voor dyscalculie. Exam s digitale testen voor dyscalculie. Er wordt in de Nederlandse literatuur over dyscalculie een gemeenschappelijk standpunt aangetroffen in de overtuiging dat iets basaals de oorzaak is en dat een

Nadere informatie

Intake vragenlijst bij onderzoek naar rekenproblemen/dyscalculie

Intake vragenlijst bij onderzoek naar rekenproblemen/dyscalculie Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij onderzoek naar rekenproblemen/dyscalculie Voorwaarden voor een aanmelding

Nadere informatie

Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie

Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie Het Project 2 Prodia doelstellingen Ontwikkeling van diagnostische protocollen - meer gestandaardiseerd en gelijklopend - wetenschappelijk onderbouwd

Nadere informatie

Op stap naar 1 B Minimumdoelen wiskunde

Op stap naar 1 B Minimumdoelen wiskunde Campus Zuid Boomsesteenweg 265 2020 Antwerpen Tel. (03) 216 29 38 Fax (03) 238 78 31 www.vclbdewisselantwerpen.be VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Op stap naar 1 B Minimumdoelen

Nadere informatie

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Gegevens leerling Naam leerling :.. 0 jongen 0 meisje Geboortedatum Groep

Nadere informatie

Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013. Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding

Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013. Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013 Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding Nouchka Tick 1 Thea Vogelaar 2 1 Senior Onderzoeker,

Nadere informatie

Protocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen: Van signalering naar diagnose

Protocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen: Van signalering naar diagnose Protocol dyscalculie en ernstige rekenproblemen: Van signalering naar diagnose Als een kind rekenproblemen heeft, is het belangrijk om dit snel aan te pakken. Tijdig ingrijpen kan heel wat voorkomen. Maar

Nadere informatie

Uw kind heeft dyslexie, wat nu? w w w. w o o r t b l i n d. n l Wo o r t b l i n d

Uw kind heeft dyslexie, wat nu? w w w. w o o r t b l i n d. n l Wo o r t b l i n d Uw kind heeft dyslexie, wat nu? w w w. w o o r t b l i n d. n l Wo ortblind Stationsstraat 79G 3811 MH Amersfoort Telefoon 0900 666 2 666 Inhoudsopgave 3 Uw kind heeft dyslexie, wat nu? 4 Wat is dyslexie?

Nadere informatie

Neem er even de tijd voor!

Neem er even de tijd voor! DYSLEXIE Neem er even de tijd voor! Ongeveer 3,5 procent van alle leerlingen in het basis- en het voortgezet onderwijs heeft problemen met lezen en spellen als gevolg van dyslexie. Een deel van deze kinderen

Nadere informatie

Inhoud. De zoektocht naar vroege voorspellers van rekenstoornissen vanaf babyleeftijd

Inhoud. De zoektocht naar vroege voorspellers van rekenstoornissen vanaf babyleeftijd De zoektocht naar vroege voorspellers van rekenstoornissen vanaf babyleeftijd Doctoranda: Annelies Ceulemans Promotor: Prof. Dr. A. Desoete Co-promotor: Prof. Dr. G. Crombez Inhoud Preventie Herkennen

Nadere informatie

Omgaan met hoeveelheden bij jonge kinderen en bij adolescenten met dyscalculie. Kwaliteitsvolle zorg voor kinderen en jongeren 14 december 2015

Omgaan met hoeveelheden bij jonge kinderen en bij adolescenten met dyscalculie. Kwaliteitsvolle zorg voor kinderen en jongeren 14 december 2015 Omgaan met hoeveelheden bij jonge kinderen en bij adolescenten met dyscalculie Kwaliteitsvolle zorg voor kinderen en jongeren 14 december 2015 Omgaan met hoeveelheden bij jonge kinderen en bij adolescenten

Nadere informatie

18-4-2013. Werkgeheugen en executieve functies. Opzet presentatie. 1. Executieve functies. 1. Executieve functies. 1. Werkgeheugen. 1.

18-4-2013. Werkgeheugen en executieve functies. Opzet presentatie. 1. Executieve functies. 1. Executieve functies. 1. Werkgeheugen. 1. Opzet presentatie Werkgeheugen en executieve functies Wat moeten we ermee in de klinische praktijk? 1. Werkgeheugen en executieve functies werkgeheugen en executieve functies 12 april 2013 Brigitte Vugs

Nadere informatie

Problemen met executieve functies bij kinderen met DCD: een literatuuroverzicht

Problemen met executieve functies bij kinderen met DCD: een literatuuroverzicht 1 Problemen met executieve functies bij kinderen met DCD: een literatuuroverzicht Marina Schoemaker, Merel Timmer, Marleen van der Wees, Heleen Reinders Messelink, Chiel Volman, Jolien van den Houten Wat

Nadere informatie

Resultaten van de interdiocesane proeven. Schooljaar 2005-2006. Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) Wezenstraat 8. 9090 Melle

Resultaten van de interdiocesane proeven. Schooljaar 2005-2006. Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) Wezenstraat 8. 9090 Melle Resultaten van de interdiocesane proeven Schooljaar 2005-2006 Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) Wezenstraat 8 9090 Melle 1 INHOUD Bijlage : vragen Interdiocesane proeven Inleiding 3 4 Schoolresultaten Nederlands

Nadere informatie

Toetswijzer examen Cool 2.1

Toetswijzer examen Cool 2.1 Toetswijzer examen Cool 2.1 Cool 2.1 1 Getallenkennis: Grote natuurlijke getallen 86 a Ik kan grote getallen vlot lezen en schrijven. 90 b Ik kan getallen afronden. 91 c Ik ken de getalwaarde van een getal.

Nadere informatie

Executieve functies in relatie tot leer- en gedragsproblemen

Executieve functies in relatie tot leer- en gedragsproblemen Executieve functies in relatie tot leer- en gedragsproblemen Je hoofd erbij houden.. Hoe vaak worden deze uitspraken in de klas geroepen ; waar zit je met je hoofd?, let je wel op?, je zit te dromen! Wat

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

The development of ToM and the ToM storybooks: Els Blijd-Hoogewys

The development of ToM and the ToM storybooks: Els Blijd-Hoogewys The development of ToM and the ToM storybooks: Els Blijd-Hoogewys Een reactie door Hilde M. Geurts Lezing Begeer, Keysar et al., 2010: Advanced ToM 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Autisme (n=34) Controle

Nadere informatie

Spellen Rekentuin Optellen Aftrekken Vermenigvuldigen

Spellen Rekentuin Optellen Aftrekken Vermenigvuldigen Spellen Rekentuin Bij alle spellen in de Rekentuin moeten de opgaven binnen een bepaalde tijd opgelost worden. Bij de meeste spellen is dat 20 seconden. Alle spellen bevatten opgaven die variëren van heel

Nadere informatie

STICORDI: kan het? Mag het? Zijn STICORDI-maatregelen effectief in de aanpak bij leerstoornissen

STICORDI: kan het? Mag het? Zijn STICORDI-maatregelen effectief in de aanpak bij leerstoornissen STICORDI: kan het? Mag het? Zijn STICORDI-maatregelen effectief in de aanpak bij leerstoornissen KAN HET? Ja! Geachte professor, Beste collega De UGent wil álle talentvolle jongeren de kans geven om een

Nadere informatie

Visie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs

Visie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs Visie op zorg voor leerlingen in het secundair onderwijs Joost Laeremans Stafmedewerker Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Edegem 15 november 2011 1. Inleiding Het is mei 2011. Robbe

Nadere informatie

VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be TOELICHTING GEMOTIVEERD VERSLAG DYSCALCULIE

VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be TOELICHTING GEMOTIVEERD VERSLAG DYSCALCULIE VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be Campus Centrum Hallershofstraat 7 2100 Deurne Tel. (03) 285 34 50 Fax (03) 285 34 51 Campus Noord Markt 3 2180

Nadere informatie

Aanmelding dyscalculie-onderzoek

Aanmelding dyscalculie-onderzoek Aanmelding dyscalculie-onderzoek Aanmeldingsformulier school Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee ja, in groep Op deze school sinds groep Schoolgegevens Adres Postcode Plaats Telefoon

Nadere informatie

Persoonsgegevens leerling Naam leerling: Geboortedatum: Geslacht: jongen meisje. Groepsverloop: Huidige groep: Huidige leerkracht: School:

Persoonsgegevens leerling Naam leerling: Geboortedatum: Geslacht: jongen meisje. Groepsverloop: Huidige groep: Huidige leerkracht: School: Vragenlijst voor de school bij rekenproblemen en/of dyscalculieonderzoek Uw leerling is aangemeld voor een rekendiagnostisch onderzoek. Om dit onderzoek goed te kunnen uitvoeren, is het nodig dat wij informatie

Nadere informatie

Lesbrief 2, groep 5/6. 27 oktober 2017

Lesbrief 2, groep 5/6. 27 oktober 2017 Lesbrief 2, groep 5/6. 27 oktober 2017 Beste ouders, De toetsen van het tweede blok zullen deze week en volgende week weer afgenomen worden. Een mooi moment voor een nieuwe lesbrief om jullie op de hoogte

Nadere informatie

Dyslexie / dyscalculie

Dyslexie / dyscalculie / dyscalculie Dev os, qedeer en het beir qatmen sheet. In petijb qat beqeiren nog konbendraten, Waren ze pe deste vreinqen. Pas later is bat veranqerb. Oq een pag stuurben ze qe vos naar het dalies van

Nadere informatie

CIJFEREN: DE TRAPVERMENIGVULDIGING

CIJFEREN: DE TRAPVERMENIGVULDIGING CIJFEREN: DE TRAPVERMENIGVULDIGING Luc Cielen Ik noem dit een trapvermenigvuldiging omdat deze bewerking een trap vormt als de vermenigvuldiger een getal is met 2 of meer cijfers. In een opbouw die 10

Nadere informatie

1. Optellen en aftrekken

1. Optellen en aftrekken 1. Optellen en aftrekken Om breuken op te tellen of af te trekken maak je de breuken gelijknamig. Gelijknamig maken wil zeggen dat je zorgt voor 'gelijke noemers': Om de breuken met 'derden' en 'vijfden'

Nadere informatie

Een verkennend onderzoek naar dyslexie en schoolverzuim in het VMBO

Een verkennend onderzoek naar dyslexie en schoolverzuim in het VMBO Nationale Dyslexie Conferentie 18 januari 2011 Een verkennend onderzoek naar dyslexie en schoolverzuim in het VMBO Nouchka Tick 1 & Veronique Prins 2 1 Onderzoeker, Yulius Academie, Yulius 2 Gedragsspecialist

Nadere informatie

VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding TOELICHTING ONDERZOEKSVERSLAG DYSLEXIE BIJ DE OVERSTAP NAAR HET SECUNDAIR ONDERWIJS

VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding TOELICHTING ONDERZOEKSVERSLAG DYSLEXIE BIJ DE OVERSTAP NAAR HET SECUNDAIR ONDERWIJS VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.vclbdewisselantwerpen.be TOELICHTING ONDERZOEKSVERSLAG DYSLEXIE BIJ DE OVERSTAP NAAR HET SECUNDAIR ONDERWIJS 1. Visie Het doel van een

Nadere informatie

aantal evaluatielessen

aantal evaluatielessen Jaarplanning Rekensprong Plus Rekensprong Plus heeft voor elk leerjaar een eenduidig jaarwerkplan. Elk werkschriftje van Rekensprong Plus overspant een periode tussen twee schoolvakanties werkschrift a

Nadere informatie

LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE

LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE Training - Begeleiding - Coaching LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE TIJDELIJKE ONDERSTEUNING BIJ SCHOOLVAKKEN MATRIXCOACHING BIJ LEER- EN EMOTIONELE PROBLEMEN HERKENT U DIT? Heeft uw kind moeite met een of meerdere

Nadere informatie

DE basis WISKUNDE VOOR DE LAGERE SCHOOL

DE basis WISKUNDE VOOR DE LAGERE SCHOOL Inhoud GETALLENKENNIS 13 1 Getallen 13 2 Het decimale talstelsel 14 3 Breuken 16 Begrippen 16 Soorten breuken 16 Een breuk vereenvoudigen 17 4 Breuken, percenten, kommagetallen 18 Breuk omzetten in een

Nadere informatie

Het stellen van de diagnose dyscalculie gebeurt aan de hand van volgende criteria:

Het stellen van de diagnose dyscalculie gebeurt aan de hand van volgende criteria: Dyscalculie : een werkwoord. Annemie Desoete, docent leerstoornissen Ugent en Arteveldehogeschool, promotor associatieonderzoeksgroep leerstoornissen Ugent, wetenschappelijk medewerker Sig Inleiding Iedereen

Nadere informatie

Overzicht van de bij het DLE Boek verschenen aanvullingen

Overzicht van de bij het DLE Boek verschenen aanvullingen Sinds de 2001-editie van het DLE boek zijn de volgende aanvullingen verschenen: - Aanvulling januari 2014 leverbaar - Aanvulling PDF mei 2013 opgenomen in aanvulling januari 2014 - Aanvulling oktober 2012

Nadere informatie

Beter zien is beter leven

Beter zien is beter leven Beter zien is beter leven Wij helpen u en uw kind graag om beter te zien. Oogonderzoek en visuele training bij: Lees- en leerproblemen NLD Dyslexie Hoofdpijn Vermoeide ogen Concentratieproblemen Klachten

Nadere informatie

Foetaal Alcohol Syndroom: Een ondergediagnosticeerde en voorkombare aandoening. Pieter Jelle Vuijk, neuropsycholoog STAP 23 september

Foetaal Alcohol Syndroom: Een ondergediagnosticeerde en voorkombare aandoening. Pieter Jelle Vuijk, neuropsycholoog STAP 23 september Foetaal Alcohol Syndroom: Een ondergediagnosticeerde en voorkombare aandoening Pieter Jelle Vuijk, neuropsycholoog STAP 23 september Indeling presentatie Inleiding FASD: o.a. voorkomen, diagnostiek, gedragskenmerken

Nadere informatie

Rekenen op taal. Opbouw van deze presentatie. Seminar Berkenbrein Neurocognitie- Wat als leren niet vanzelf gaat?

Rekenen op taal. Opbouw van deze presentatie. Seminar Berkenbrein Neurocognitie- Wat als leren niet vanzelf gaat? dia 1 Seminar Berkenbrein Neurocognitie- Wat als leren niet vanzelf gaat? Rekenen op taal Inzichten vanuit de neurocognitie Inzichten vanuit de gedragswetenschap Implicaties voor de onderwijspraktijk 15

Nadere informatie

Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat

Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst,

Nadere informatie

Handelingsgerichte diagnostiek van leerproblemen: een wetenschappelijk kader. Prof. Dr. Pol Ghesquière K.U. Leuven - Orthopedagogiek

Handelingsgerichte diagnostiek van leerproblemen: een wetenschappelijk kader. Prof. Dr. Pol Ghesquière K.U. Leuven - Orthopedagogiek Handelingsgerichte diagnostiek van leerproblemen: een wetenschappelijk kader Prof. Dr. Pol Ghesquière K.U. Leuven - Orthopedagogiek Handelingsgerichte diagnostiek een proces waarbij men onderwijs- en opvoedingsproblemen

Nadere informatie

Zorgaanbod. De weg vrij voor talent

Zorgaanbod. De weg vrij voor talent Zorgaanbod De weg vrij voor talent Het RID Sinds 1989 is het RID (Regionaal Instituut voor Dyslexie) specialist in onderzoek naar en behandeling van dyslexie. Sinds een aantal jaren verzorgen wij ook onderzoek

Nadere informatie

Type 3 Voor kinderen met ernstige sociale, emotionele en/of gedragsproblemen

Type 3 Voor kinderen met ernstige sociale, emotionele en/of gedragsproblemen Type 3 Voor kinderen met ernstige sociale, emotionele en/of gedragsproblemen Type 3 - Kleuter- en lager onderwijs op maat De Leerexpert in de August Leyweg 4 biedt kinderen met gedrags- en emotionele stoornissen

Nadere informatie

Veel voorkomende rekenproblemen; preventie en interventie. Arlette Buter

Veel voorkomende rekenproblemen; preventie en interventie. Arlette Buter Veel voorkomende rekenproblemen; preventie en interventie Arlette Buter 1 Inhoud Schoolbrede preventieve maatregelen Rekenproblemen bij: n Verlenen van betekenis aan getallen en bewerkingen n Hardnekkig

Nadere informatie

Realistisch versus traditioneel rekenonderwijs: Welke leerlingen presteren beter?

Realistisch versus traditioneel rekenonderwijs: Welke leerlingen presteren beter? BSc. Mireille Hubers & dr. Marjolein Gompel Realistisch versus traditioneel rekenonderwijs: Welke leerlingen presteren beter? Inhoud Geschiedenis Kenmerken Voor- & tegenstanders Methode Resultaten Implicaties

Nadere informatie

Studieochtend Dyslexie

Studieochtend Dyslexie Studieochtend Dyslexie Hoe ziet de ochtend eruit? Welkomstwoord Introductie dyslexie (praktische opdracht) Beleidskader dyslexie Theoretisch kader Koppeling naar de praktijk (praktische opdracht) 10.35-10.45

Nadere informatie

Kinderen met dyscalculie

Kinderen met dyscalculie Kinderen met dyscalculie rekenen op jou Vormingspakket omtrent dyscalculie voor leerkrachten van het eerste tot en met het vierde leerjaar Stageopdracht: Lien Ghysens - VCLB Ninove Oktober 2005 Stageopdracht:

Nadere informatie

toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E

toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E toetswijzer wiskunde curriculumdifferentiatie 6de leerjaar naam:... Getallenkennis *De waarde van natuurlijke getallen en kommagetallen, bv. 8 560 = 8 D + 5 H + 6 T + 0 E *Getallen in de positietabel noteren

Nadere informatie

AANMELDINGSFORMULIER OUDERS VOOR ONDERZOEK VAN DYSCALCULIE

AANMELDINGSFORMULIER OUDERS VOOR ONDERZOEK VAN DYSCALCULIE AANMELDINGSFORMULIER OUDERS VOOR ONDERZOEK VAN DYSCALCULIE De heer en mevrouw ouders / verzorgers van: Voornaam kind: Achternaam kind: Geboortedatum: Geslacht: jongen meisje Verlenen BNT-consult toestemming

Nadere informatie

Bijsluiter bij het onderzoek naar leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs

Bijsluiter bij het onderzoek naar leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs Bijsluiter bij het onderzoek naar leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs Bij dit onderzoek hebben we gekeken of de leerlingen voldoen aan criteria die door een landelijke commissie worden

Nadere informatie