3/03/2015. Exclusief probleem. Ernstig probleem. Exclusief probleem. Hardnekkig probleem

Transcriptie

1 is dyscalculie? Ik reken op jouw hulp: Hulpmiddelen bij de aanpak van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met vlot/accuraat oproepen van rekenfeiten en/of het leren en vlot/accuraat toepassen van rekenprocedures Proef op de som.studeren met dyscalculie. Desoete,A., Van Hees,V., Tops,W., &Brysbaert,M.(2012) (Desoete, ea. 2010) Nathalie Colpaert, ergotherapeute CAR Ter Kouter Dyscalculie: niet dom, wel stoornis ernstige achterstand t.o.v. klasgenoten presteren op stoornisniveau bij de 10 % zwaksten, pc 10 = klinische score 9 % Ernstig probleem Exclusief probleem (voldoende gelegenheid tot leren) er is geen ándere verklaring ziekte, syndroom onderbroken onderwijsloopbaan, inadequaat onderwijs, intelligentie etniciteit: allochtone versus autochtone kinderen opgelet: soms treden 2 problemen tegelijk op comorbiditeit Comorbiditeit Exclusief probleem 7,6 tot 56% comorbiditeit met dyslexie (Badian, 1999; Dirks, Spyer, van Lieshout, & de Sonneville, 2008; Gross-Tsur e.a., 1996; Light & De Fries, 1995; Lewis, Hitch, & Walker, 1994; Ostad, 1998; von Aster, Schweiter, & Zulaug, 2007) 20 tot 60 % comorbiditeit met ADHD (Karande & Kulkarni, 2009; Capano, Minden, Chen, Schachar, & Ickowicz, 2008; Gross-Tsur e.a., 1996; Mayes & Calhoun, 2006; Monuteaux e.a., 2005) 25 % DCD (Pieters et al., 2010) 23% ODD of CD (Prior et al., 1999) 30% fobie of angststoornis (Prior et al., 1999) Het samen optreden van twee betekent vaak dat ze een negatieve invloed hebben op elkaar Hardnekkig probleem 1 meetmoment: presteren op stoornisniveau tussenin taakspecifieke interventie individuele remediërende leerhulp gedurende 6 mnd 2 meetmoment: presteren op stoornisniveau 1

2 Soorten dyscalculie: Semantische geheugendyscalculie Procedurele dyscalculie Getallenkennisdyscalculie Visuospatiële dyscalculie Enkel wetenschappelijke evidentie over eerste 2(Desoete, 2009) In praktijk heel veel mengvormen Semantische geheugendc Problemen met temporekenen: splitsingen, tafels Minder accuraat/ trager in hoofdrekenen Problemen met arbitraire informatie < >, teller,noemer Onregelmatige resultaten Geen gebrek aan inzicht, wel automatisatieprobleem Bij 20 à 30% meer tijd en/of minder oefeningen BETERE resultaten 42-7=? Procedurele DC Gebruiken rekenalgoritmes die eerder normaal zijn voor jongere kinderen; bvb vingertellen. Begrijpen rekenprocedures niet en hebben problemen met langere stappenplannen Problemen met schriftelijk rekenen ( lenen, staartdelen) Moeite met rekentaal Bij gebruik van OPZOEKBOEKJE beter resultaten Problemen met getallenkennis Momenteel wordt dit niet meer als afzonderlijk type gezien, daar de meeste kinderen met dyscalculie problemen hebben met getallenkennis. Moeite met inzicht in de getalstructuur(h T E) Problemen met lezen van getallen, getaldictee, getallen herhalen, getalbegrip, getalproductie Problemen met procenten, breuken, decimale getallen dus ook metend rekenen(omzetten van maateenheden, ) buurt van 14=? Bij CONCREET MATERIAAL betere resultaten 9 Visueel ruimtelijke problemen Moeite met ruimtelijk goed weergeven van numerieke informatie Probleem met het ruimtelijk voorstellen Probleem met meetkunde, wijzerklok Probleem met schattend rekenen en vraagstukjes Bij hulp met het voorstellen en talige hulpmiddeltjes gaat het beter Hoe kunnen we kinderen/ jongeren/ volwassenen helpen wanneer rekenen moeilijk loopt? 2

3 Als hulpverlener/leerkracht heb je de taak om: Negatieve gedachten en (onjuiste)gevoelens tov rekenen proberen te vermijden of te verminderen(faalangst) Kinderen moeten durven denken, durven proberen Belang van een stimulerende omgeving! DOOR succeservaringen aan te bieden: Bevestigend deel(flink zo, goed geprobeerd) Infomatief deel(wat is er goed aan?) Attribuerend deel(waarom was het goed? Wie was er verantwoordelijk voor dat het goed was?) Kunnen, durven, willen Kunnen, durven, willen Stimuleren: het kind uitnodigen om te leren Compenseren:het probleem oplossen door de foute handeling te ontwijken Remediëren:het probleem oplossen door foute handelingen zelf aan te pakken van vught: relativeren Dispenseren:vrijstellen van bepaalde leerstofinhouden STICORDI Geloof in hen zodat ze in zichzelf gaan geloven Laten cijferen,zakrekenmachine, tafelkaart,formularium Therapie geven WERO toets is geen spelligstoets Tafels enkel op inzicht kunnen maken,niet op tijd sticordi Vaak voor een ganse klas bruikbaar Tweerichting-verkeer ik MAG mijn tafelkaart gebruiken, maar ik MOET D op mijn toets schrijven Vuistregels: Geef meer tijd of minder oefeningen Doe beroep op de sterke kanten huistaken??? hulpmiddelen Pas beoordelingen aan Besteed aandacht aan hulpmiddelen en aan leren leren motiveer Hulpmiddelen Enkele krachtlijnen: gemaakt op maat: op basis van een degelijke en voortdurende procesanalyse discreet geef geheugensteuntjes, ankerpunten stimuleer zelfspraak uitgebreide, geïndividualiseerde oefenfase daarna transfer leggen naar klas en thuis Metacognitie:kind moet weten wanneer hij een hulpmiddel nodig heeft; moet de hulpmiddelen willen gebruiken. T-taak Taalbegrijpen, rekentaal 1 meer den 50 is. Het k.g.v. van 4,5,6 is Rekenbegrippen aanleren, taalbegrip uitbreiden Begrippenlijst voor die begrippen die niet geautomatiseerd geraken(vaak korte uitleg met een voorbeeld) Cognitieve deeltaak: T-taak 3

4 T-taak: begrippen leren / ondersteunen L-taak Lexie: lezen, schrijven, interpreteren van getallen Dictee van getalwoorden en cijfers Schrijf in cijfers: vierduizend achtenzeventig Oefenen op getallen lezen en schrijven, getalinzicht, wegwerken van inversies Cognitieve Tabellen deeltaak: gebruiken, cijferkaarten L-taak S-taak Lezen of schrijven van operatiesymbolen. O.a. +,-,x,:,<,>, correct kunnen interpreteren 1 danst op één been 2 zwemt in zee 3 een krul van Marie 4 een neus van een pompier 5 een oor gelijk een schijf 6 zit in een fles 7 is aan het zweven 8 staat op wacht Vul in met < of >of = 15.4 Oefenen op het correct gebruiken en begrijpen van deze symbolen Symboolkaart voor de symbolen die niet geautomatiseerd worden. (verschillend in elk lj) S-taak: symbolen interpreteren het hapmonster pakt altijd de grootse K-taken Getallenkennis. Inzicht in de getalstructuren en de getallenlijnen Twee plaatsen na 7 komt. Schrijf met een kommagetal: 9/10 Vul aan: Oefenen met concreet materiaal, tabellen, getallenlijnen, waarde van het cijfer binnen een getal leren opbouwen(h-t-e) 9 zit in de regen voorbeeld Cognitieve deeltaak: S-taak Cognitieve deeltaak: K-taak voorbeeld Tabellen gebruiken Geheugensteun voor begrippen voor en na 4

5 D H T E MAB-materiaal P-taak Cognitieve deeltaak Rekenalgoritmes, procedures kunnen gebruiken. (splitsen, overbruggen, ontlenen, ) 45-19= 9+8= 569 x 3 =... Verschillende technieken worden aangeleerd in kleine deelstappen. 100-veld, duizendveld, opzoekboekje Cognitieve deeltaak: P-taak Opzoekboekje; formularium mogen gebruiken Brugsommen tot 20 bv = G-taak Geheugen: automatisatie(splitsingen, maaltafels, formules, ) 3x4= Opp vierkant= Eerst inzicht verwerven in deze taken adhv materiaal: vb weten dat 3x4= een drie groepjes van 4 blokken= Daarna heel veel oefenen en wanneer het niet lukt hulpmiddelen leren gebruiken Maaltafelkaart, Visuele voorstelling van getallen splitsen Meer tijd(20 tot30%)/minder oefeningen V-taak Het vormen van een adequate probleemvoorstelling 5 is de helft van 20 is 2 meer dan Tafels van 1 tot 10 Op concreet niveau inzicht verwerven, om stap voor stap naar abstracter niveau te kunnen overgaan. Cognitieve deeltaak: G-taak Cognitieve deeltaak: V-taak voorbeeld Doelstellingen op dit vlak beperken 5

6 C-taak In therapie Opdrachten bestaande uit meerdere zinnen waar veel contextinformatie vervat zit. De som van 2 getallen is 480. Het ene getal is driemaal zo groot als het andere. Deze getallen zijn: en Complexiteit systematisch verhogen. Leren gestructureerd taken op te lossen, stappenplan leren gebruiken. Vraagstukken EHBO boekje (Verschaffel) R-taak Opdrachten waarbij men relevante informatie moet selecteren van irrelevante informatie Femke weegt 20kg, Silke weegt 22kg, Femke is 1m groot. Wie weegt het meest? Kinderen leren dat niet elk getal moet gebruikt worden binnen een opgave. Cognitieve deeltaak: R-taak Doelstellingen op dit vlak beperken N-taak Schattend rekenen. Number-sense 1meer dan 25 licht het dichtst bij? Kies uit 10,30,50 Uitkomst schatten bij cijferen Via materiaal inzicht verbeteren Cognitieve Stappenplan deeltaak: voor toepassingen C-taak voorbeeld Schattend rekenen weglaten of vervangen door een controle met Cognitieve zakrekenmachine deeltaak: N-taak Gebruik van een rekenmachine Nuttige literatuur/bronnen 6