Nationale Dyslexie Conferentie 3 april Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding
|
|
- Fien Maas
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013 Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding Nouchka Tick 1 Thea Vogelaar 2 1 Senior Onderzoeker, Yulius Academie, Yulius 2 Klinisch Psycholoog, Yulius/ Psychologische-pedagogische praktijk Thea Vogelaar
2 Achtergrond: Een verkennend onderzoek naar dyslexie en schoolverzuim in het VMBO Nouchka Tick 1 & Veronique Prins 2 (Gedragsspecialist SEN, Stichting voor Elkaar ) Stichting Volkskracht, Provincie Zuid-Holland, CED, CMO Stimulans, Erasmus MC, BAVO- RNO/Europoort, Stichting voor Elkaar, Stichting Actie! Voor Dyslexie, Yulius e.a.
3 Wat weten we over dyslexie: Stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van en het accuraat/vlot toepassen van het lezen en of het spellen op woordniveau Prevalentiegegevens Schatting: 4% van de leerlingen Man-vrouw ratio varieert 3:2/5:4 Risico s VS: School-/ studieuitval (bij onvoldoende begeleiding) Externaliserende problemen/internaliserende problemen
4 Wat weten we over schoolverzuim: (On)geoorloofd afwezig zijn van school: frequent ziek zijn, spijbelen, maar ook: thuishouden door ouders, schorsing. Prevalentie & risicofactoren Meisjes: 8,4%; Jongens:7,5% Vaker onder allochtone jongeren Risicofactoren zijn o.a. lage ouderbetrokkenheid, weinig sociale vaardigheden, slechte leerprestaties Belangrijke voorspeller schooluitval Lang proces, dat al op jonge leeftijd begint 4
5 Onderzoeksvragen VMBO-3 leerlingen in Rotterdam Hoge schooluitval Diverse populatie Onderzoeksvragen Hoe hoog is de prevalentie (niet onderkende) dyslexie op het VMBO (-3)? Hoe hoog is de prevalentie verzuim (spijbelen en frequent) ziekteverzuim op het VMBO Is er een verband tussen schoolverzuim en (nietonderkende) dyslexie?
6 Procedure Onderzoek Sample Rotterdamse VMBO-scholen random geselecteerd Indien ja, deelname alle leerlingen klas 3 Screening Registratie verzuimgegevens & kenmerken kind Klassikale dyslexiescreening (Selectie) Individuele dyslexiescreening (Selectie) Onderzoek Dyslexie-Onderzoek BAVO-RNO/Europoort & Eenheidszorg
7 Deelnemers Deelnemers - 12 scholen; leerlingen Gegevensverzameling: Dyslexie (n=528; 73%) Verzuim (n=707; 97%) Etniciteit (n=315; 43%) & Sekse (n=664; 91%)
8 (1) Resultaten prevalentie Dyslexie (niet-) onderkende dyslexie Eerste Signalering 31,8% Geen enkel vermoeden 55,3% Dyslexie 12,9% Onderkend (verklaring) 4,9% Niet-onderkend (NO) 8,0%
9 (2) Resultaten Schoolverzuim 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Totaal 46% 34% 27% 15% Verzuim Spijbelen >4 keer ziek Beiden Totaal
10 (2) Dyslexie (NO+O) onder verzuimers 30,0% 27,9% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 19,2% 16,1% 14,7% 10,2% 10,6% 10,6% 10,3% Wel Niet 5,0% 0,0% Spijbelt Ziekteverzuim Verzuim Beiden
11 (2) Dyslexie NO onder verzuimers 12% 10% 08% 8,8% 8,0% 7,6% 7,5% 7,6% 8,1% 9,8% 7,6% 06% 04% Wel Niet 02% 00% Spijbelt Ziekteverzuim Verzuim Beiden
12 Conclusies Studie Prevalentie dyslexie op VMBO scholen hoog Verzuimcijfers hoog, verband met dyslexie Onderkenning is slechts een stapje in het proces! Grote uitdaging voor VMBO scholen Inzicht in processen noodzakelijk
13 Wat lijkt er nu aan de hand te zijn... Dyslexie Leerproblemen Slechte schoolprestaties Schoolverzuim 13
14 Wat lijkt er nu aan de hand te zijn... Dyslexie Leerproblemen Slechte schoolprestaties Schoolverzuim 14 Internaliserende problemen angst, depressie, onzekerheid
15 Dyslexie en internaliserende (emotionele) problemen Dyslexie kan leiden tot faalervaringen Tot negatief zelfbeeld en gebrek aan motivatie Angst en depressieklachten Emotionele en fysiologische stress-klachten Eerder geneigd uit te vallen van school en studie niet af te maken Vernooy, 2004; Poleij en Stikkelbroek 2009, Daniel et al., 2007; Richardson & Wydell, 2003; Maag& Reid, 2006; Alexander Passe, 2008)
16 Dyslexie en comorbide psychiatrische diagnosen Kinderen met RD hebben vaker internaliserende of externaliserende diagnoses Externaliserend komt niet vaker voor indien gecontroleerd voor samenhang RD en ADHD Angst en depressiestoornis blijft significant Maar vooral voor meisjes. Jongens laten eerder externaliserende problemen zien. (Wilcutt et al., 2000)
17 Dyslexie en zelfvertrouwen Kinderen met dyslexie scoren lager op zelfvertrouwen w.b. schoolfunctioneren (CBS-K) Meer sociale emotionele en gedragsproblemen, deze hangen samen met zelfvertrouwen Niet altijd verschil in globaal zelfvertrouwen Als globaal zelfvertrouwen goed is, zijn ouders positiever over leesproblemen en de consequenties Vaker self-handicapping strategies (Terras et al., 2009; Alesi et al., 2012)
18 Dus Internaliseren is een belangrijke factor om aan te pakken om schoolverzuim te voorkomen bij dyslectici Duidelijke relatie internaliseren (angst depressie, zelfvertrouwen) en dyslexie Dit kan ernstige vormen aannemen Vooral bij meisjes! In de behandeling/begeleiding van dyslexie is het belangrijk om hier vroeg aandacht aan te besteden Positieve attitude omgeving en adaptieve strategieën zijn belangrijk
19 Hoe aan te pakken? Effectieve praktijkervaringen. 1. Psychoeducatie 3. Motiveren voor de begeleiding en taken 2. Signaleren van emotionele problemen en problemen met zelfvertrouwen 4. Zelfvertrouwen geven
20 1. Psychoeducatie: Herkennen en erkennen problematiek Kind, ouder en leerkracht de dyslexie en bijkomende ervaringen en mogelijkheden leren erkennen en herkennen TIP: Boekje psycho-educatie van Thea Vogelaar & Ellen Titre (EDUforce) Op kindniveau geschreven, simpel en bevat tips Kinderen individueel; Ouders kunnen op groepscursus komen
21 2. Signaleren van problemen Gebruik van bestaande instrumenten/screeners: SDQ, CBCL (internaliseren) CBS-K CORS, bespreekbaar maken
22 CBS-K)
23 Child Outcome Rating Scale CORS
24 3. Motiveren We gaan het samen doen Verdient eerst het sociaal emotionele stuk eerst de aandacht? Benoemen dat het niet makkelijk is Maak inhoud signaleringsinstrumenten bespreekbaar Evelien is bijzonder :
25 Evelien is bijzonder Laat Evelien verschillende mensen vragen op te schrijven waarom ze haar bijzonder vinden. Uitkomsten bespreken in behandeling
26 4. Werken aan zelfvertrouwen; de stapjes samen monitoren Successen zichtbaar maken Rapport Voor de toets: doornemen wat geleerd en presentje uitzoeken Paperclipslinger
27 Rapport
28 Rapport
29 Rapport
30 De paperclipslinger Eigen slinger met naam aan de muur Eigen kleuren kiezen Bij iedere gelezen bladzijde: paperclip toevoegen
31 Conclusies Belangrijke samenhang tussen dyslexie en internaliserende problematiek, die ernstige vormen aan kan nemen. De combinatie van deze problemen kan onder andere schooluitval tot gevolg hebben Belangrijk om in de begeleiding dit goed te signaleren en te werken aan niet alleen dyslexie, maar ook aan motivatie, zelfvertrouwen en welbevinden.
32 Toekomst Onderzoek naar effectiviteit methodieken en aanpassingen tijdens de behandeling Rol van externaliseren en andere comorbide diagnoses bij de ontwikkeling van dyslectische kinderen
33 Dank voor uw aandacht!! Vragen?
Een verkennend onderzoek naar dyslexie en schoolverzuim in het VMBO
Nationale Dyslexie Conferentie 18 januari 2011 Een verkennend onderzoek naar dyslexie en schoolverzuim in het VMBO Nouchka Tick 1 & Veronique Prins 2 1 Onderzoeker, Yulius Academie, Yulius 2 Gedragsspecialist
Nadere informatieDyslexie en Schoolverzuim in het vmbo
Nouchka Tick, Veronique Prins & Chris Struiksma Dyslexie en Schoolverzuim in het vmbo SAMENVATTING Dyslexie is een stoornis die veel gevolgen kan hebben voor de loopbaan van kinderen en mogelijk zelfs
Nadere informatieDyslexie valt als voldaan wordt aan de criteria onder de zorgverzekeringswet, waardoor kinderen gebruik kunnen maken van de vergoedingsregeling voor
Inhoudsopgave 1 Introductie 4 2 Het belang van psycho-educatie 6 3 Het herkennen van dyslexie 8 4 Diagnose dyslexie 10 5 Vergoedingsregeling 12 6 De dyslexieverklaring 13 7 Dyslexie: herkomst en hersenwerking
Nadere informatiem w b s y q h j a Is niet onderkende dyslexie en / of onvoldoende ondersteuning bij dyslexie een risicofactor voor leerlingen van VMBO 3?
m n k w b v z t x g e c pdyslexie, schoolverzuim en etniciteit in het VMBO s y r l q o d h j a Is niet onderkende dyslexie en / of onvoldoende ondersteuning bij dyslexie een risicofactor voor leerlingen
Nadere informatieInterculturele psychiatrie en jeugd-ggz
Interculturele psychiatrie en jeugd-ggz mr.dr. Lieke van Domburgh Onderzoeker Vumc, afd. Kinder- en Jeugdpsychiatrie Hoofd afdeling O&O Intermetzo prevalentie problemen: etniciteit en gender (Zwirs 2006)
Nadere informatieDyslexie de baas!(poleij & Stikkelbroek, 2009)
Dyslexie de baas!(poleij & Stikkelbroek, 2009) Caroline Poleij Klinisch psycholoog/ cognitief gedragstherapeut c.poleij@uu.nl Universiteit Utrecht/GGZingeest Amsterdam Inhoud van de Workshop Samenhang
Nadere informatieAutisme in het gezin. Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda
Autisme in het gezin Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda Disclosure belangen spreker Achtergrond Problemen in de sociale ontwikkeling: belangrijk kenmerk
Nadere informatieSignaleren: kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. huiselijkgeweldwb.nl. 0900 126 26 26 5 cent per minuut
Signaleren: kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26 Signaleren: kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld Kinderen die getuige zijn van geweld tussen hun
Nadere informatiePROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding
PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG 1.Inleiding In dit protocol wordt beschreven hoe op de Annie M.G. Schmidtschool wordt gewerkt aan het voorkomen, onderkennen en aanpakken van lees-
Nadere informatieAngst en depressie. Multistage assessment. Denise Bodden
Angst en depressie Multistage assessment Denise Bodden Indeling Hoe vaak komt angst en depressie voor? Onderdiagnostiek? Signalering Waar? Waneer? Wie? Hoe? Multi-stage assessment Hoe vaak komt angst en
Nadere informatieDe Groeifabriek! 3-11-2015. Korte online interventie om jongeren te leren dat ze de potentie hebben om te veranderen!
De Groeifabriek! Het ontwikkelen van een groeimindset Dr. Petra Helmond, UvA & Pluryn Fenneke Verberg, MSc, Pluryn Doel De Groeifabriek! Korte online interventie om jongeren te leren dat ze de potentie
Nadere informatieDyslexiebeleid van het Ludger College
Dyslexiebeleid van het Ludger College Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Wat is dyslexie? 1.2 Kenmerken van dyslexie 2 2 De procedure 4 2.1 Ouderavond 2.2 Een vermoeden van dyslexie 2.3 De screening 2.4 De
Nadere informatieDe Groeifabriek. Denken met een groeimindset!
De Groeifabriek Denken met een groeimindset! Dr. Petra Helmond & Fenneke Verberg, MSc: Pluryn Research & Development & Universiteit van Amsterdam Prof. Dr. Geertjan Overbeek: Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieExperts in diagnostiek
Experts in diagnostiek Het beste in een kind naar boven halen Elk kind heeft zijn eigen talenten. Dit betekent niet dat alle kinderen even goed mee kunnen komen op school. Sommige kinderen hebben onvoldoende
Nadere informatiedyslexiezorg berkel-b
dyslexiezorg berkel-b Wat is dyslexie? In Nederland hebben ongeveer 3 tot 5 procent van alle mensen dyslexie. Dit komt neer op 1 tot 2 leerlingen per klas. Dyslexie is erfelijk. Veel ouders van leerlingen
Nadere informatieProtocol Leesproblemen en dyslexie
www.pcpokrimpenerwaard.nl Protocol Leesproblemen en dyslexie Geloof in onderwijs DE ARK - DE WEGWIJZER - ICHTHUSSCHOOL - DE RANK - KON. JULIANASCHOOL - KON. WILHELMINASCHOOL - EBEN-HAËZER - DE BRON Inhoudsopgave
Nadere informatieDislectie? Dyslectsie?
Dyslektie? Dicleksie? Dyslectie? Dislectie? Dyslectsie? Studiemiddag dyslexie BAVO Eemland Eveline Wouters, Seminarium voor Orthopedagogiek, Utrecht Juist/onjuist Bespreek 5 minuten met uw buurman/buurvrouw
Nadere informatieGroepsprocessen Netwerkvragen als uitgangspunt. Dynamiek in netwerken en gedrag
Groepsprocessen bij jongeren @ProfVeenstra @KiVaschool Uiteindelijk zullen we ons niet de woorden van onze vijanden herinneren, maar het zwijgen van onze vrienden (Martin Luther King) Netwerkvragen als
Nadere informatieondersteuning in het onderwijs
ondersteuning in het onderwijs School is een centraal onderdeel van het leven van kinderen en jongeren. Ervaringen op school zijn vormend en het wel of niet afmaken van school is bepalend voor hun toekomst.
Nadere informatie2012/2014. Beleid diagnostiek dyslexie. Samenwerkingsverbanden voor Primair Onderwijs. Katwijk/Rijnsburg/Valkenburg & Duin- & Bollenstreek
Beleid diagnostiek dyslexie 2012/2014 Beleidsdocument ten aanzien van dyslexieonderzoek binnen de samenwerkingsverbanden Katwijk/Rijnsburg/Valkenburg en de Duin- & Bollenstreek. Het beleid geldt tot de
Nadere informatiePLD de Spindel, bijlage 4
Checklist Onderkenning Dyslexie Edux Beoordeling van de ernst en hardnekkigheid van de lees- en/of spellingproblemen t.b.v. de continuïteit van de zorg in het primair en voortgezet onderwijs Naam leerling
Nadere informatieChange Your Mindset! Petra Helmond & Fenneke Verberg Research & Development, Pluryn
Change Your Mindset! Petra Helmond & Fenneke Verberg Research & Development, Pluryn Doel Change Your Mindset! Korte online interventie om jongeren te leren dat ze de potentie hebben om te veranderen! Theoretische
Nadere informatieRisk factors for the development and outcome of childhood psychopathology NEDERLANDSE SAMENVATTING
Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology EDERLADSE SAMEVATTIG 157 Het komt regelmatig voor dat psychiatrische klachten clusteren in families. Met andere woorden, familieleden
Nadere informatie6 Psychische problemen
psychische problemen 6 Psychische problemen Gonneke Stevens In onderzoek naar de gezondheid en het welzijn van jongeren is het relevant aandacht te besteden aan psychische problematiek, waarbij vaak een
Nadere informatieDyslexie in vogelvlucht. 6 februari 2015 Elise de Bree
Dyslexie in vogelvlucht 6 februari 2015 Elise de Bree 1 Doel van lezing: 2 Dyslexie Klinische en schoolpraktijk Wetenschappelijke inzichten in lees-spellingsproblemen Definitie van dyslexie Signalering
Nadere informatieDyslexie: onderbenutting van talent in MBO en HO? Prof. Dr. Aryan van der Leij
Dyslexie: onderbenutting van talent in MBO en HO? Prof. Dr. Aryan van der Leij Wat is dyslexie? Hoe diagnostiseer je dyslexie? Kan dyslexie zich pas laat manifesteren? Voortraject: vmbo, havo, vwo Welke
Nadere informatieBEPERKING ONDERWIJSPARTICIPATIE
BEPERKING ONDERWIJSPARTICIPATIE GOOD PRACTICES De onderbouwing van de beperking van de onderwijsparticipatie blijkt uit het VO Aanmeldformulier Amsterdam 2009-2010, niet ouder dan een half jaar, plus diagnostische
Nadere informatieLeerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie
Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie dekroon,diagnostiek enbehandelcentrum Koningin Wilhelminalaan 9 7415 KPDeventer Tel:06-81285377 info@centrumdekroon.nl Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie
Nadere informatieDyslexie. Beatrijs Brand
Dyslexie Beatrijs Brand Hoe lezen wij? T s errassend oeveel ekst r emist an orden Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn (c)
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Op grond van klinische ervaring en wetenschappelijk onderzoek, is bekend dat het gezamenlijk voorkomen van een pervasieve ontwikkelingsstoornis en een verstandelijke beperking tot veel bijkomende
Nadere informatieAdviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.
1 2 INFORMATIE OVER COMENIUS Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring
Nadere informatieSlim omgaan met intelligentie. Beatrijs Brand orthopedagoog
Slim omgaan met intelligentie Beatrijs Brand orthopedagoog Wat verstaat u onder intelligentie? Intelligentie Wat je al kunt Hoe snel je kunt leren Hoe snel je kunt analyseren en oplossen Hoe goed je doelgericht
Nadere informatieAutisme spectrum stoornissen en delinquentie
Autisme spectrum stoornissen en delinquentie Lucres Nauta-Jansen onderzoeker kinder- en jeugdpsychiatrie VUmc Casus Ronnie jongen van 14, goed en wel in de puberteit onzedelijke handelingen bij 5-jarig
Nadere informatiesociale problemen DYSLEXIE
Ik voelde mij raar 10 BALANS 7-2013 DYSLEXIE en erg opgelaten Meisjes met leesproblemen ervaren vaker sociale problemen Als leren lastig is, snappen we dat dat effect kan hebben op het zelfvertrouwen van
Nadere informatieAANPAK EN PREVENTIE SCHOOLWEIGERING. Martin van Geffen, Klinisch psycholoog Pro Persona Jeugd Arnhem
AANPAK EN PREVENTIE SCHOOLWEIGERING Martin van Geffen, Klinisch psycholoog Pro Persona Jeugd Arnhem Wat is schoolweigering? - Ook wel schoolfobie of schoolangst genoemd - Hardnekkig verzet om naar school
Nadere informatieTaak van de school. Vermoeden onderbouwen. Leerling ondersteunen & begeleiden. Verwijzen naar gezondheidszorg
Intervisie ONL, 10 februari 2012 Taak van de school Toetsen (en interventies) in het onderwijs Leerling ondersteunen en begeleiden Vermoeden van dyslexie onderbouwen Eventueel verwijzen naar de gezondheidszorg
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,
Nadere informatiezeer jeugdige delinquenten in nederland: een zorgwekkende ontwikkeling? theo doreleijers lieke van domburgh vumc amsterdam
zeer jeugdige delinquenten in nederland: een zorgwekkende ontwikkeling? theo doreleijers lieke van domburgh vumc amsterdam samenwerkingsverband vu medisch centrum amsterdam Prof. Dr Th. Doreleijers, kinder-
Nadere informatieKeeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit
Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit Dutch summary De financiële en maatschappelijke kosten van jeugdcriminaliteit zijn
Nadere informatieUw kind en dyslexie. Brochure voor ouders
Uw kind en dyslexie Brochure voor ouders Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie is een aangeboren handicap die iedereen kan treffen. Onafhankelijk van intelligentie. Dyslexie is een hardnekkig probleem
Nadere informatieBegeleiding van dyslexie
Begeleiding van dyslexie Inhoud Wat is dyslexie?... 3 Wat biedt het HVC?... 4 Onderzoek naar dyslexie in de brugklas... 4 Dyslexiepas... 4 De dyslexiecoach... 5 Dyslexie ondersteuningssoftware... 5 Meer
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 134 Nederlandse samenvatting De inleiding van dit proefschrift beschrijft de noodzaak onderzoek te verrichten naar interpersoonlijk trauma en de gevolgen daarvan bij jongeren in
Nadere informatieActief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie
Actief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie Wat zijn de opbrengsten voor de organisatie Dr. Judith Bekebrede judith.bekebrede@bekebrede-onderwijsconsulent.nl Prevalentie I Tussen 4 14% 4%
Nadere informatieSamenvatting. Het vergelijkend onderzoek "Is onvoldoende ondersteunde
Samenvatting Het vergelijkend onderzoek "Is onvoldoende ondersteunde dyslexie een risicofactor voor uitval in het VMBO?" heeft getracht te laten zien dat leerlingen in het VMBO 3 die onvoldoende begeleiding
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod
Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod U bent niet de enige Een op de tien Nederlanders heeft te maken met een persoonlijkheidsstoornis of heeft trekken hiervan. De Riagg Maastricht is gespecialiseerd
Nadere informatie. In een notendop. . Over de auteur
Boek : DYSLEXIE Een complex taalprobleem Auteur : Tom Braams Vierde herziene druk 2007, Boom ISBN: 9789053527191 Bespreker : Peter Bauwens, vrijwillige medewerker Die- s-lekti-kus Datum : december 2010.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING 143. Nederlandse samenvatting
NEDERLANDSE SAMENVATTING 143 Nederlandse samenvatting 144 NEDERLANDSE SAMENVATTING De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt dat psychische gezondheid een staat van welzijn is waarin een individu zich
Nadere informatieWelzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders. Voorlopige Resultaten. Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld
Welzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders Voorlopige Resultaten Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld INLEIDING Stijgend aantal gedetineerde vrouwen (100%) Weinig bekend
Nadere informatieImplementatie van een effectief CGt programma voor gedragsproblemen op school Spelen leerkrachten een rol?
Implementatie van een effectief CGt programma voor gedragsproblemen op school Spelen leerkrachten een rol? Juliette M.Liber, Gerly M. De Boo & Pier J.M. Prins VGCt 2011, Veldhoven Training is effectief,
Nadere informatieNormaalbegaafde vrouwen met een autismespectrumstoornis
Normaalbegaafde vrouwen met een autismespectrumstoornis Van een onderbelichte subgroep Naar een subgroep in de spotlight Dr Audrey Mol, Gz-psycholoog i.o. tot Klinisch psycholoog Volwassenenteam Centrum
Nadere informatieOngemerkt problematisch. Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts)
Ongemerkt problematisch Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts) Kijk, als een kind zich opzettelijk uit de auto gooit, dan is het vrij duidelijk dat er iets mis is. Dan heb
Nadere informatieRichtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)
Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) 2. Introductie slaapproblemen Deze introductie beschrijft de definitie van slaapproblemen en slaapstoornissen, de prevalentie en de gevolgen
Nadere informatie3 Schoolbeleving. Simone de Roos & Rob Gommans
schoolbeleving Schoolbeleving Simone de Roos & Rob Gommans School speelt een belangrijke rol in het leven van jongeren. Zij brengen een groot deel van hun tijd door op school, doen er kennis op en leren
Nadere informatieProtocol leesproblemen en dyslexie, groep 1 en 2
Protocol leesproblemen en dyslexie, groep 1 en 2 Een vertaling Ivonne Vossen Steffi Nowacki Wie zijn wij? Ivonne Vossen Steffi Nowacki Wie zijn jullie? Wat gaan we in deze workshopronde doen? Sprookje
Nadere informatieSamenwerkingsafspraken dyslexiezorg
Samenwerkingsafspraken dyslexiezorg Inleiding In het kader van Passend Onderwijs is bij wet vastgelegd dat scholen vanaf 1 augustus 2014 aan leerlingen een passende onderwijsplek moeten aanbieden. Ook
Nadere informatieAnalyse van de informatie in de dossiers van de jeugdrechtbank met focus op minderjarigen met psychiatrische stoornissen.
Analyse van de informatie in de dossiers van de jeugdrechtbank met focus op minderjarigen met psychiatrische stoornissen Sofie Merlevede 1 Jeugdrechtbank dossiers Belang van de dossiers Beslissingsprocessen
Nadere informatiePeiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs. Voorstelling resultaten Werkseminarie 17 november 2016
Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs Voorstelling resultaten Werkseminarie 17 november 2016 Overzicht De peiling wereldoriëntatie natuur en techniek Resultaten van de peiling:
Nadere informatieDE KERNVISIE METHODE KRACHTIG ANDERS LEREN
DE KERNVISIE METHODE KRACHTIG ANDERS LEREN Voor kinderen met leerproblemen (ook bij dyslexie en dyscalculie) Kinderen met leerproblemen werkelijk kunnen helpen Leerkrachten en kinderhulpverleners hebben
Nadere informatieFormat Leerlingdossier Dyslexie
Format Leerlingdossier Dyslexie Aanmeldformulier in te vullen door de school voor dyslexieonderzoek Gelieve een complete uitdraai van het Leerlingvolgsysteem,de AVI-gegevens, eventuele entreetoetsen, het
Nadere informatieOnderzoek naar zorgvragen en behoeften van patiënten met een verslaving en ADHD of Autisme
Onderzoek naar zorgvragen en behoeften van patiënten met een verslaving en ADHD of Autisme dr. L.M. Kronenberg Prof. dr. van Achterberg Prof. dr. W. van den Brink Prof. dr. P. Goossens K. Slager-Visscher,
Nadere informatieCriminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet?
Stijging criminaliteit meisjes Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Anne-Marie Slotboom Vrije Universiteit Amsterdam 1 BRISBANE 2010 - Steeds meer jonge meisjes tussen tien en veertien
Nadere informatieFormat Leerlingdossier Dyslexie
Format Leerlingdossier Dyslexie Aanmeldformulier in te vullen door de school voor dyslexieonderzoek Gelieve een complete uitdraai van het Leerlingvolgsysteem,de AVI-gegevens, eventuele entreetoetsen, het
Nadere informatieDyslexie, wat is dat eigenlijk?
Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie is een handicap die iedereen kan treffen. Het is een ernstige beperking bij het lezen en spellen van taal. Dyslexie is aangeboren en onafhankelijk van intelligentie.
Nadere informatieVoortgangsmonitor. Driehuis en gezinshuizen. JiO 9 maart 2015. Caroline van den Bel en Carolien Konijn
Voortgangsmonitor Driehuis en gezinshuizen JiO 9 maart 2015 Caroline van den Bel en Carolien Konijn Voortgangsmonitor Driehuis en gezinshuizen Driehuis en gezinshuizen bij Spirit: doelgroep driehuis: kinderen
Nadere informatieDe gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid
De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid Tilja van den Berg & Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Aanleiding Zorgsector Aanleiding
Nadere informatieWaarom stigma rondom AD(H)D bestaat
Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst,
Nadere informatieModerne zorg voor kinderen met psychosociale problemen. -NHG Congres 2012-
Moderne zorg voor kinderen met psychosociale problemen -NHG Congres 2012- Hans Moolenburgh (huisarts) Femmie Verkerk (POH GGZ jeugd) Kitty Wijsman (POH GGZ jeugd) How fragile we are De roepende Zwaan(swijk)
Nadere informatieSport en de persoonlijke ontwikkeling van kwetsbare jongeren
Sport en de persoonlijke ontwikkeling van kwetsbare jongeren Verslag van de eerste vragenlijstronde Jeugd, Zorg en Sport Auteur: Sabina Super, Niels Hermens, Kirsten Verkooijen Datum: 19 april 2016 Inleiding
Nadere informatieDyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs. De Meent
DE DE DE DE MEENT MEENT MEENT MEENT MAARN MAARN MAARN MAARN Dyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs De Meent Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Wat is dyslexie... 1 3. Van signaleren tot
Nadere informatieOnderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.
Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon
Nadere informatiePAINT-T (Psychosociale ADHD Interventies-Teacher training): Een onderzoek naar een korte leerkrachttraining voor leerkrachten van kinderen met ADHD.
PAINT-T (Psychosociale ADHD Interventies-Teacher training): Een onderzoek naar een korte leerkrachttraining voor leerkrachten van kinderen met ADHD. Informatiebrief voor ouders Beste ouder(s)/verzorger(s),
Nadere informatieDyslexiebeleid. Greijdanus Enschede
Dyslexiebeleid Greijdanus Enschede 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding dyslexie Pag. 3 1.1. Wat is dyslexie? 1.2. Hoe uit dyslexie zich? 2. Dyslexiescreening en onderzoek Pag. 5 2.1. Screening in klas 1 2.2.
Nadere informatieBegeleiding bij overstap van basisschool naar middelbaar onderwijs voor leerlingen met moeite met sociale interactie en flexibiliteit
Begeleiding bij overstap van basisschool naar middelbaar onderwijs voor leerlingen met moeite met sociale interactie en flexibiliteit Even voorstellen: Iris Tjaarda Esther Höhle Chris Kuiper Promovenda
Nadere informatieDyslexie en Hoogbegaafdheid
Dyslexie en Hoogbegaafdheid Amber de Wilde in samenwerking met Evelyn Kroesbergen - Universiteit Utrecht, afdeling Orthopedagogiek - Ambulatorium Universiteit Utrecht - Pieter Span Expertisecentrum Hoogbegaafdheid
Nadere informatieStappenplan Dyslexietraject
Stappenplan Dyslexietraject Een leerling komt in aanmerking voor dyslexie-onderzoek wanneer: Criterium van de achterstand: er sprake is van een significante achterstand op het gebied van lezen en/of spelling
Nadere informatieWanneer school een lijdensweg wordt.
Wanneer school een lijdensweg wordt. Dr. D. Neves Ramos Kinder- & Jeugdpsychiater ZNA UKJA Tegenwoordig heeft iedere leerling wel iets! Leerlingen met een psychiatrische stoornis horen niet in een klas
Nadere informatieDe rol van school en samenwerking met hulpverlening. Anne-Freda Brouwer Gz-psycholoog / Systeemtherapeut Karakter, kinder- en jeugdpsychiatrie
De rol van school en samenwerking met hulpverlening Anne-Freda Brouwer Gz-psycholoog / Systeemtherapeut Karakter, kinder- en jeugdpsychiatrie Casus Milan 13 jaar woont als enig kind bij zijn ouders Hij
Nadere informatieAngst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL
Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen Peter F M Verhaak NIVEL 12-maands prevalentie stemmings-, angst- en middelenstoornis 250 200 N/1000 patiënten 150 100 50 Depressie
Nadere informatieDefinitieve versie 1 mei 2015
1 Gecomprimeerd Schoolondersteuningsprofiel De Fontein Algemene gegevens School De Fontein BRIN 04FI Locatieleider Mw. L. v.d. Wel Adres Hoyledestraat 23, 3036 LP Rotterdam Telefoon 010-4659366 E-mail
Nadere informatieGeïntegreerde behandeling voor patiënten met Autisme spectrum stoornisen (ASS) en comorbide verslavingsproblematiek
Geïntegreerde behandeling voor patiënten met Autisme spectrum stoornisen (ASS) en comorbide verslavingsproblematiek Een innovatieve behandeling met TOPGGZ erkenning Linda Kronenberg & Hendrikje Bloemert
Nadere informatiePagina 16 MENUKAART. Stichting Aandacht+ Kometenlaan CN Emmeloord. Telefoon:
MENUKAART Pagina 16 Stichting Aandacht+ Kometenlaan 1 8303 CN Emmeloord Telefoon: 06-29031784 E-mail: info@aandachtplus.nl Ontwerp en teksten: E. Kok, K. de Bondt stichting Aandacht+ augustus 2008 2008
Nadere informatieSociale angst. Faalangst. Project Pasta. Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten. Risicofactoren. Interventies. Sociale Angst bij Jongeren
Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten Sociale angst Risicofactoren Interventies Angst voor het oordeel van anderen Voor gek staan Uitgelachen te worden In verlegenheid gebracht te worden In de belangstelling
Nadere informatieSamenvatting Resultaten PMA leerlingcoaching SWV VO Gorinchem & SWV-ND. Folkert van Oorschot, Bsc
Samenvatting Resultaten PMA leerlingcoaching SWV VO Gorinchem & SWV-ND Folkert van Oorschot, Bsc Datum: 5 september 2018 Introductie Binnen het onderwijs zijn er leerlingen met uiteenlopende problemen
Nadere informatiePieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1
EENZAAMHEID Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 Partners 'Aanpak eenzaamheid Hatert' EENZAAMHEID / 2 Programma Wat is eenzaamheid? Signalen Omgaan met EENZAAMHEID / 3 Wat is eenzaamheid?
Nadere informatieK e r n v i s i e m e t h o d e
Kinderen met leerproblemen werkelijk kunnen helpen Leerkrachten en kinderhulpverleners hebben er dagelijks mee te maken. Leerlingen die na grondige uitleg, extra persoonlijke aandacht en grote inspanningen
Nadere informatieProcedure advies en aanmelding september 2014. Samenwerken aan Passend Onderwijs voor elke leerling
Procedure advies en aanmelding september 2014 Voorbereiding PO Juni Planningsafspraken met bureau School & Onderwijs Service (SOS) 2 toetsmomenten(dagdelen): NIO en PMT-K2 Drempelonderzoek Voorbereiding
Nadere informatieAANPAK VAN SCHOOLWEIGERING EN
AANPAK VAN SCHOOLWEIGERING EN SPIJBELEN VAN HETZELFDE LAKEN EEN PAK? Symposium Interventies in het onderwijs: werken aan goede verhoudingen 25 maart 2011 1 Caroline Poleij PROGRAMMA Schoolverzuimers, wie
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting (Dutch summary)
Chapter 9 Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Samenvatting Samenvatting Depressie en angst klachten bij Nederlandse patiënten met een chronische nierziekte Het onderwerp van dit proefschrift is depressieve
Nadere informatieHerkennen gevolgen en signalen voor jeugdigen
Herkennen gevolgen en signalen voor jeugdigen u Eventuele psychische en/of verslavingsproblemen bij de ouders kunnen van invloed zijn op de opvoeding, ontwikkeling en (toekomstige) psychische gezondheid
Nadere informatieGroepsplan VSO AGL Naam school: Drechtster College
Groepsplan VSO AGL Naam school: Drechtster College Yulius onderwijslocatie Leerroute Drechtster College AGL Groep/klas 2.2 Mentor(en) Kiona Groenen-van den Rijen Schooljaar 2015-2016 Datum start groepsplan
Nadere informatie1. Een aantal kinderen komt in aanmerking voor de vergoede dyslexie.
Dyslexieonderzoeken WSNS-Salland Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau. (SDN 2008)
Nadere informatieNAH bij Kinderen en Jongeren. Dr. Eric Hermans
NAH bij Kinderen en Jongeren Dr. Eric Hermans Vilans Kennisinstituut voor de langdurende zorg (Vooral: gehandicaptenzorg, ouderenzorg, chronisch zieken) Ontwikkelen van vernieuwende, praktijkgerichte kennis
Nadere informatieSociaal-emotionele kinderen ontwikkeling bij jonge ESM-
Sociaal-emotionele jonge Bernadette ESM-kinderen Vermeij ontwikkeling bij Rosanne NSDSK van Zee Inhoud Inleiding Monitor Onderzoek ontwikkeling voor sociaal bij jonge ESMkinderen emotionele met ESM Siméa
Nadere informatieTriple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen?
21/11/11 Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen? Inge Glazemakers Dirk Deboutte Inhoud Het probleem Oplossingen: de theorie Triple P Het project De eerste evaluatie - - -
Nadere informatieVeelgestelde vragen (FAQ) EED Ernstige Enkelvoudige Dyslexie-ondersteuning SWV Brabantse Wal
Veelgestelde vragen (FAQ) EED Ernstige Enkelvoudige Dyslexie-ondersteuning SWV Brabantse Wal Inhoud Basisondersteuning: waarvoor zijn scholen verantwoordelijk, op het gebied van lees- en/of spellingsproblemen?...
Nadere informatiehoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Om de herkenning van patiënten met depressieve stoornis in de eerste lijn te verbeteren wordt wel screening aanbevolen. Voorts worden pakketinterventies aanbevolen om de kwaliteit van zorg en de resultaten
Nadere informatieDyscalculie een werkwoord
Dyscalculie een werkwoord Annemie Desoete 1.03.2010 Ugent, Arteveldehogeschool & Sig Inhoud lezing Inleiding : DC, hoe vaak? Begrippen/ oorzaken Varianten DC - angst : STICORDI Conclusies 3 perspectieven
Nadere informatiePeiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs. dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016
Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016 Overzicht De peiling wereldoriëntatie natuur en techniek Achtergrondinformatie Resultaten van de
Nadere informatieVoortgangsmonitor. Driehuis en gezinshuizen. JiO 9 maart 2015. Caroline van den Bel en Carolien Konijn
Voortgangsmonitor Driehuis en gezinshuizen JiO 9 maart 2015 Caroline van den Bel en Carolien Konijn Voortgangsmonitor Driehuis en gezinshuizen Driehuis en gezinshuizen bij Spirit: doelgroep driehuis: kinderen
Nadere informatieDyslexiedocument OBS Binnenstad Inhoudsopgave
DyslexiedocumentOBSBinnenstad Inhoudsopgave 1. ZorgroutedyslexieOBSBinnenstad 2. Compenserendeendispenserendemaatregelenbijdyslexie 3. InstellingenDyslexie 4. Kindkaart DyslexiedocumentOBSBinnenstad Pagina1
Nadere informatie