Uw preferred partner in passend onderwijzen en gepersonaliseerd studeren. Scholingsgids Zuidoost Nederland

Transcriptie

1 Uw preferred partner in passend onderwijzen en gepersonaliseerd studeren Scholingsgids Zuidoost Nederland

2 Seminarium voor Orthopedagogiek als preferred partner in passend onderwijzen en gepersonaliseerd studeren! VOORWOORD Het Seminarium voor Orthopedagogiek (SvO) biedt u voor het schooljaar een breed en kwalitatief hoog scholingsaanbod op het gebied van speciale leerlingenzorg. In deze scholingsgids treft u onze regionale activiteiten aan voor individuele en teamgerichte professionalisering in kader van Leven Lang Leren. We kunnen onze scholingsactiviteiten van harte aanbevelen als preferred partner in passend onderwijzen en gepersonaliseerd studeren voor het PO SO VO VSO en MBO! Dit schooljaar zijn we meer dan voorheen zichtbaar in Noord-Brabant met o.a. veel scholingsactiviteiten in Eindhoven. Het Seminarium voor Orthopedagogiek specialiseert zich in de professionalisering van onderwijsgevenden die werken met kinderen met specifieke onderwijs- en opvoedingsbehoeften. Zowel op het gebied van onderwijsleerproblemen, gedragsproblemen, bij voorbeeld speciaal onderwijs voor doelgroepen en in meer algemene zin bieden wij een uitgebreid aanbod. Alle scholingsactiviteiten zijn sterk praktijkgericht. Het Seminarium voor Orthopedagogiek maakt onderdeel uit van de Faculteit Educatie van Hogeschool Utrecht. De Faculteit Educatie leidt leraren op voor het regulier basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het speciaal (basis)onderwijs. Naast bacheloropleidingen biedt de Faculteit Educatie diverse masters aan en voert zij in lectoraten praktijkgericht onderzoek uit op terreinen als: leerproblemen - in het bijzonder preventie van leesproblemen -, gedragsproblemen in de onderwijspraktijk en beroepsonderwijs. Voor uitgebreidere informatie kunt u ook terecht op onze website Uiteraard kunt u contact opnemen met managementassistente Anne-Marie Loermans op ons regiokantoor te Houthem-Valkenburg. Leven lang Leren: HU Partner voor opleiding van professionals in de beroepspraktijk Leven Lang Leren programma's zijn ingebed in professional communities waarmee het Seminarium voor Orthopedagogiek duurzame relaties aangaat met de beroepspraktijk. Het scholingsaanbod bestaat onder andere uit: opleiding Master Special Educational Needs (Master-SEN) voltijd en deeltijd schoolontwikkelingsarrangementen/mastercursussen mastermodules post-bachelor opleidingen postmaster onderwijs/follow-up bijeenkomsten alumni Master-SEN divers aanbod aan regionale cursussen/studiedagen Op een professioneel uitmuntend schooljaar ! Namens het managementteam Zuidoost Nederland Ginny Vlieks, Ger Ramakers en John Kistermann Regiokantoor Seminarium voor Orthopedagogiek Zuidoost Nederland Onderstestraat 29, 6301 KA Houthem-Valkenburg Tel Fax maastricht.seminarium@hu.nl 2

3 INHOUDSOPGAVE PAGINA DIVERS AANBOD 04 TOTAALOVERZICHT AANBOD 05 INDIVIDUELE SCHOLING 10 POST-BACHELOR OPLEIDINGEN 42 MASTERMODULES 55 POSTMASTER ONDERWIJS 89 FOLLOW-UP BIJEENKOMSTEN 89 TEAMGERICHTE SCHOLING 98 MASTER SPECIAL EDUCATIONAL NEEDS 99 INFORMATIEBIJEENKOMSTEN 102 AANMELDING, INSCHRIJVING 103 INSCHRIJFFORMULIER 105 3

4 DIVERS AANBOD AAN REGIONALE STUDIEDAGEN, CURSUSSEN en OPLEIDINGEN PASSEND ONDERWIJZEN Wilt u als individuele leraar een studiedag of korte cursus over een specifiek onderwerp volgen? Heeft u behoefte aan een persoonlijk begeleidingstraject of aan een combinatie van beide? Dat kan allemaal bij ons. We hebben als Seminarium voor Orthopedagogiek een divers regionaal aanbod van cursussen, studiedagen, Post-bachelor opleidingen, follow-up bijeenkomsten alumni en mastermodules op het gebied van gedrag, leren, begeleiden en speciale hulpvragen voor primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Het aanbod is digitaal beschikbaar als PDF-file op onze website en up to date bijgewerkt met actuele data zie Een groot deel van ons aanbod en van onze collega s Faculteit Educatie te Utrecht kunt u zien op onze landelijke website Diverse scholingsopties regionale cursussen/studiedagen komen in aanmerking voor regeling vergoeding prestatiebox binnen primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Meer weten over het aanbod in uw regio? -> aanbod -> regionaal aanbod Wilt u contact opnemen met een regiokantoor? -> contact 4

5 TOTAALOVERZICHT SCHOLINGSAANBOD Individueel regionaal scholingsaanbod studiedagen Cursus Cursuscode Startdatum Domein Pagina Angst bij leerlingen en faalangst september Gedrag Gesprekken met individuele september Gedrag 12 leerlingen 2014 Het OPP in het primair onderwijs in september Speciale hulpvragen 13 het kader start passend onderwijs 2014 Executieve functies: belangrijker oktober Leren 14 dan IQ? 2014 Werken aan de werkhouding; oktober Leren 15 werken aan opbrengsten! 2014 Leren observeren en interpreteren oktober Leren Intervisie jonge kind oktober Jonge kind PDD-NOS, Asperger en AD(H)D november Gedrag Provocatieve coaching november Begeleiden Vervolgbijeenkomsten casuïstiek november Leren 20 dyslexie 2014 Reflecteren met leerlingen, hoe november Begeleiden 21 doe je dat? 2014 Rekenen en kleuters november Jonge kind Autisme spectrumstoornissen (ass) november Speciale hulprvragen 23 en de persoon van de leraar 2014 Communicatie met ouders december Begeleiden Coaching voor jezelf, leerlingen of december Begeleiden 25 collega s middels methode coachen met pioniers en piraten 2014 Executieve functies en gedrag december Speciale hulpvragen/gedrag Executieve functies en jonge december Speciale hulpvragen/ 27 kinderen 2014 jonge kind Help een moeilijke kleuter januari 2015 Jonge kind 28 Spel: ontwikkelen door prikkelen januari 2015 Jonge kind 29 Dyslexie januari 2015 Leren 30 5

6 Cursus Cursuscode Startdatum Domein Pagina Dyscalculie? hoe helpt u leerlingen januari 2015 Leren 31 met ernstige rekenproblemen? Goede instructie, hogere januari 2015 Leren 32 opbrengsten Casuïstiekbespreking complexe februari Leren 33 leerproblemen 2015 Energize your day: inspiratie voor februari Leraarschap 34 leerling en leraar 2015 Executieve functies en begrijpend maart 2015 Speciale 35 lezen hulpvragen/leren Help. Een moeilijke leerling maart 2015 Gedrag 36 Hoogbegaafdheid april 2015 Leren 37 Positive behavior support (Goed april 2015 Gedrag 38 gedrag kun je leren): een aanpak voor uw school? Schrijfproblemen april 2015 Leren 39 ODD en CD anders bekeken april 2015 Gedrag 40 Groepsplan gedrag juni 2015 Gedrag 41 Individuele scholing: Post Bachelor opleidingen Cursus Cursuscode Startdatum Domein Pagina Post bachelor Practitionor School video interactive begeleiding (SVIB) september 2014 Begeleiden 43 Post bachelor dyslexie september 2014 Leren 44 Post bachelor rekenen en dyscalculie oktober 2014 Leren 45 Post bachelor zorgniveau 1 en oktober 2014 Gedrag en Leren 48 Post bachelor remedial teaching december 2015 Leren 50 Post bachelor intern begeleider/ januari 2015 Begeleiden 51 zorgcoördinator Post bachelor opbrengstgericht januari 2015 Jonge kind 52 werken met jonge kinderen Post bachelor gedrag januari 2015 Gedrag 53 6

7 Individuele scholing: Mastermodules Cursus Cursuscode Startdatum Domein Pagina Mastermodule Orthopedagogiek , 09 of 10 september 2014 Mastermodule Communicatie in gesprek met Mastermodule Omgaan met de eisen van de omgeving Mastermodule begeleiden van leerlingen met syndromen, ziektebeelden + functiestoornissen of 09 september september oktober 2014 Mastermodule Geletterdheid november 2014 Mastermodule Leren en november professioneel handen 2014 Mastermodule Passend handelen november bij complex gedrag 2014 Gedrag 56 Leren Begeleiden Gedrag 57 Leren Begeleiden Begeleiden 58 Speciale hulpvragen 59 Leren 60 Leren 61 Gedrag 62 Mastermodule Gedragsontwikkeling; belemmeringen en mogelijkheden Mastermodule Leren van innoveren november november 2014 Gedrag 63 Begeleiden 64 Mastermodule communicatieve november Speciale hulpvragen 65 redzaamheid 2014 Mastermodule ernstige reken-en november Leren 66 wiskundeproblemen of dyscalculie Masternodule Jonge kind, brede november Jonge Kind 67 ontwikkeling 2014 Mastermodule (Hoog)begaafdheid november Leren Zorgbeleid en passend onderwijs januari 2015 Voortgezet Onderwijs 69 Mastermodule Taak van de begeleider februari 2015 Mastermodule Begeleiden van , 03 of 04 collega s februari 2015 Mastermodule Geletterdheid februari 2015 Mastermodule Probleemgedrag: februari preventie en interventie 2015 Begeleiden 70 Gedrag Leren 71 Begeleiden Leren 72 Gedrag 73 7

8 Cursus Cursuscode Startdatum Domein Pagina Mastermodule Autisme februari Speciale hulpvragen Mastermodule Spelregistratie en februari Jonge kind 75 speldiagnostiek 2015 Mastermodule Interactief in teams april 2015 Begeleiden 76 Mastermodule Gecijferdheid april 2015 Leren 77 Mastermodule Ernstige lees-en april 2015 Gedrag 78 spellingsproblemen of dyslexie Mastermodule leren aanpassen in april 2015 Gedrag 79 gedrag Mastermodule Ernstige reken-en april 2015 Leren 80 wiskundeproblemen dyscalculie 2 Mastermodules voor teamscholing 81 Individuele scholing: Postmaster onderwijs/follow-up bijeenkomsten Cursus Cursuscode Startdatum Domein Pagina Postmaster onderwijs 89 Follow-up Lezen en dyslexie september 2014 Follow-up Remedial Teaching september 2014 Follow-up School Video Interactie november Begeleiding 2014 Leren 90 Leren 91 Begeleiden 92 Follow-up Coachen en Begeleiden november Begeleiden Follow-up Rekenen en dyscalculie december Leren Follow-up Jonge kind maart 2015 Jonge kind 95 Follow-up Gedrag + Autisme (casuïstiek) april 2015 Gedrag en speciale hulpvragen 96 Follow-up Gedrag en autisme (actuele ontwikkelingen) mei 2015 Gedrag 97 8

9 Schoolontwikkelingsarrangementen/mastercurssussen voor teams Pagina Schoolontwikkelingarrangementen Mastercursussen voor teams 98 Master Special Educational Needs Master Special Educational Needs 99 Informatiebijeenkomsten Master SEN, mastermodules, Postbacheloraanbod 102 Aanmelding, Inschrijving Plaatsing Aanmelding, inschrijving plaatsing scholingsbijeenkomsten 103 9

10 Individuele scholing: studiedagen passend onderwijzen Wilt u als individuele leraar een studiedag of korte cursus over een specifiek onderwerp volgen? Het Seminarium voor Orthopedagogiek biedt een divers regionaal aanbod van cursussen, studiedagen op het gebied van gedrag, leren, begeleiden en speciale hulpvragen voor primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. In het vernieuwde scholingsaanbod studiedagen schooljaar is meer nadruk voor scholingsopties van de diverse doelgroepen primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Nieuw zijn diverse studiedagen omtrent executieve functies, casuïstiekbespreking complexe leerproblemen na de vragen vanuit onderwijswerkveld, reflecteren met leerlingen, het gebruik van een ontwikkelingsperspectief OPP, Postitive Behaviour Support PBS (goed gedrag kun je leren) en intervisie jonge ki nd naast actualisering van diverse bijeenkomsten. Op het gebied van leren is expliciet aandacht voor opbrengstgericht werken bij diverse studiedagen. Op het gebied van begeleiden, jonge kind, leraarschap en voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs zijn diverse studiedagen geactualiseerd op actuele ontwikkelingen. Diverse scholingsopties regionale cursussen/studiedagen komen in aanmerking voor regeling vergoeding prestatiebox binnen primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. 10

11 Gedrag ANGST BIJ LEERLINGEN EN FAALANGST Voor wie Leraren en begeleiders en andere medewerkers in het primair en voortgezet (speciaal) onderwijs. In het kort Het leren herkennen van (faal)angst bij leerligen en de uitwerking van (faal)angst binnen de klassensituatie; tevens een verkenning van de mogelijkheden van aanpak binnen de groep. Inhoud Angst is één van de meest voorkomende psychische klachten bij zowel kinderen, pubers als adolescenten. In feite is angst een waarschuwingssignaal: er dreigt gevaar en het is daarmee dus een heel normale en adequate reactie. Op deze dag wordt naast een theoretisch kader veel aandacht besteed aan de vertaalslag naar het praktisch handelen. Er wordt gestart met een inleiding in de achtergronden van angst. Vervolgens wordt er verder ingegaan op sociale angst. Het ontstaan, het beeld en de aanpak in de klas komen aan de orde. Een op de tien kinderen heeft te kampen met faalangst. Deze angst komt op school, maar ook tijdens andere gelegenheden tot uiting. Kinderen met faalangst hebben vaak een negatief zelfbeeld en zijn ervan overtuigd dat ze niets kunnen en niets weten. Tijdens deze scholingsdag besteden we aandacht aan kennis, vaardigheden en attitude om faalangst zo vroeg mogelijk te onderkennen, te voorkomen en optimaal te behandelen. Info Data Donderdag 18 september 2014 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Deelnemers aan deze nascholing namen na afloop ook deel aan de nascholing Leren observeren en interpreteren 11

12 Gedrag GESPREKKEN MET INDIVIDUELE LEERLINGEN Voor wie Leraren, intern begeleiders, ambulant begeleiders, medewerkers, counselors en directieleden in het primair en voortgezet onderwijs. Info Data Vrijdag 19 september 2014 Van uur In het kort U leert effectiever luisteren en in gesprek gaan met leerlingen. Door af te stemmen op de leerling leert u, om vanuit wederzijdse waardering en respect, tot een open communicatie met leerlingen te komen. U leert vanuit interactie en de regels van de basiscommunicatie uw communicatie te verdiepen. Doel is om door verbreding van de gespreksvaardigheden de interactie te verbeteren. Inhoud Tijdens de bijeenkomst zullen de principes van basiscommunicatie besproken en geoefend worden. Uitgangspunt is dat we door beter te leren luisteren naar leerlingen makkelijker zullen ontdekken wat hun motiveringen tot sommige gedragingen zijn. Hierdoor zullen we leren hoe we door in gesprek te gaan met de leerling kunnen komen tot andere invalshoeken en oplossingen. U leert leerlingen als coöperatieve gesprekspartners ervaren. Door te vragen om verheldering en met de leerling afspraken te maken over de gespreksregels ontstaat er een betere gespreksvoering. Deze gesprekken zullen uw contact met leerlingen kunnen veranderen waardoor de gesprekken effectiever kunnen verlopen. U leert het gesprek voorbereiden, te starten, tot de kern te komen en af te ronden in stappen. Daarnaast leert u kinderen tot steun te zijn in voor hen moeilijke en soms zelfs onoverzichtelijke situaties bij verdriet en rouw, angsten en frustraties. Aan de orde komen: Technieken van basiscommunicatie. Anders leren luisteren en zoeken naar onderliggende motieven. Openstaan voor de signalen van non verbale communicatie. Omgaan met verdriet en rouw. Omgaan met boosheid en angst. Verstevigen van zelfbeeld bij kinderen. Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Centraal staat door anders te leren luisteren, af te stemmen en feedback te geven komen tot een verbetering van de communicatie met leerlingen. Dit zal bijdragen aan een prettige sfeer in de klas en op school. Leerlingen zullen zich gehoord gaan voelen waardoor er een wederzijdse basis voor vertrouwen en respect kan groeien. We zullen gebruik maken eigen casuïstiek en videobeelden, aanvullend kan van rollenspel gebruik gemaakt worden. U leert diverse interventies met betrekking tot moeilijke klassen herkennen, analyseren, toepassen en vastleggen. De medeopbrengst van de cursus is daarom het handboek: omgaan met een moeilijke klas. We sluiten de bijeenkomsten af met opdrachten die passen bij uw praktijk. 12

13 Speciale hulpvragen HET OPP IN HET PRIMAIR ONDERWIJS in het kader start passend onderwijs Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het (speciaal) primair onderwijs. Info Data Woensdag 24 september 2014 Van uur In het kort Deze studiedag is in eerste plaats een praktische handleiding omtrent het gebruik van een ontwikkelingsperspectief (OPP) voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Omvang 1 bijeenkomst Locatie Inhoud Passend onderwijs moet maatwerk mogelijk maken voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, zodat zij zoveel mogelijk binnen het regulier onderwijs opgeleid kunnen worden. De Wet passend onderwijs biedt hiervoor de kaders. Een van de maatregelen uit deze wet betreft het gebruik van een ontwikkelingsperspectief (OPP) voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Over het algemeen gaat het in het regulier basisonderwijs om die leerlingen die naar verwachting uitstromen naar het leerwegondersteunend onderwijs binnen het vmbo, naar het praktijkonderwijs of naar het voortgezet speciaal onderwijs en om een aantal rugzakleerlingen. Voor deze leerlingen zal individueel moeten worden afgewogen en verantwoord wat voor hen het hoogst haalbare uitstroomniveau is, welke leerweg daarvoor uitgezet moet worden en welke onderwijs- en organisatieaanpassingen daarbij noodzakelijk en haalbaar zijn. In het speciaal basisonderwijs moet voor alle leerlingen een OPP worden vastgesteld. Het standpunt dat het Seminarium voor Orthopedagogiek inneemt komt voort uit een ontwikkelingsgerichte visie op opvoeding en onderwijs. Bij de totstandkoming van een OPP moet nadrukkelijk rekening worden gehouden met de sociale en emotionele competentieontwikkeling van de desbetreffende leerling. Tevens moeten de ouders, en waar mogelijk ook het kind zelf, zo actief mogelijk betrokken worden bij het werken met het OPP. In deze workshop willen we hierover (indien door u gewenst) verdere informatie geven en met u van gedachten wisselen over uitgangspunten en mogelijkheden.. Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 13

14 Leren / Gedrag/ Jonge kinderen/ Voortgezet Onderwijs EXECUTIEVE FUNCTIES: BELANGRIJKER DAN HET IQ? Voor wie Leraren en begeleiders en andere medewerkers in het primair en voortgezet (speciaal) onderwijs. In het kort Vaak hoor ik dat het belangrijk is om het IQ te weten van een leerling. Aangenomen wordt dat het een goede voorspeller van schoolsucces óf falen is. Maar als een leerling voortdurend zit te dromen in de klas? Of moeite heeft met veranderingen, óf niet in staat is effectief om te gaan met zijn of haar emoties, óf? Kennelijk zijn voornoemde vaardigheden of competenties minstens zo belangrijk als een IQ of misschien nog wel belangrijker. Inhoud Executieve functies zijn een verzamelterm voor denkprocessen (functies) die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren (executie) van sociaal én doelgericht gedrag (2013, Smidts en Huizinga). Wanneer u zou willen deelnemen aan deze bijeenkomst en u bent niet op tijd, of u bent vergeten het in uw agenda of planner te zetten, of u heeft moeite om keuzes te maken, dan zou u wel eens problemen kunnen hebben met executief functioneren. Executieve functies krijgen steeds meer aandacht en dat is terecht. Hoeveel leerlingen zitten er in een klas voor beter begaafden die blijken niet tot acceptabele leerprestaties te komen? Een hoger IQ was kennelijk aanleiding om een fantastisch leerproces van hen te verwachten, waarbij misschien onvoldoende is gekeken naar het niveau van executief functioneren. Op welke leeftijd kan ik wát verwachten van het executief functioneren? Mag ik verwachten dat een kind van vier zijn snoeplust kan onderdrukken wanneer hij de geopende snoeptrommel van zijn vriendje ziet staan? Mag ik verwachten dat een leerling van tien jaar nadenkt voor hij zijn frustraties de vrije loop laat? Mag ik verwachten dat een leerling van acht jaar zijn eigen oplossingsstrategie bedenkt wanneer ik hem een complexe som aanbied? Executieve functies ontwikkelen zich naarmate een kind/leerling ouder wordt. Sommige functies (zoals inhibitie = het onderdrukken van impulsen) ontwikkelen zich eerder dan andere (planningsvaardigheid). In de bijeenkomst gaan we bespreken wat executieve functies nu precies zijn. W gaan kijken naar de invloed op leren en gedrag. We gaan praktisch aan de slag gaan met enkele executieve functies. Vervolgens komen problemen in het executief functioneren aan bod en bekijken we de invloed op leren en gedrag. Na deze bijeenkomst weet u wat executieve functies zijn en bent u in staat om de titel van deze bijeenkomst te beantwoorden. Is uw interesse gewekt en u behoefte heeft specifieker informatie? Na deze studiemiddag kunt u ook andere studiedagen over dit onderwerp volgen voor verdere verdieping. Zie elders in deze gids. Info Data Woensdag 01 oktober 2014 Eindhoven Van uur of Woensdag 29 oktober 2014 Roermond Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven of Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 100,- inclusief lunch Werkvorm Studiemiddag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 14

15 Leren WERKEN AAN DE WERKHOUDING; WERKEN AAN OPBRENGSTEN! Voor wie (Startende) Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs die kennis en vaardigheden met betrekking tot de werkhouding willen opdoen of vergroten. In het kort U verwerft inzicht en vaardigheden in het voorkomen van werkhoudingproblemen en het stimuleren van een adequate taakgerichtheid. Inhoud Werkhoudingproblemen kan men omschrijven als de manier waarop leerlingen leerstof opnemen, verwerken en weergeven. Het blijkt dat steeds meer leerlingen werkhoudingproblemen hebben. Om meer inzicht en vaardigheden te krijgen in het stimuleren van een gezonde taakgerichtheid besteden we aandacht aan: Het begrip werkhouding. De verschijningsvormen van werkhoudingproblemen. Mogelijke oorzaken van werkhoudingproblemen. Het systematisch signaleren van kinderen met werkhoudingproblemen. De aanpak van kinderen met werkhoudingproblemen. Deelnemers aan deze nascholing namen na afloop ook deel aan de nascholing Leren observeren en interpreteren Info Data Donderdag 09 oktober 2014 van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 15

16 Leren LEREN OBSERVEREN EN INTERPRETEREN Voor wie (Startende) Leraren in het primair en voortgezet (speciaal) onderwijs die kennis en vaardigheden met betrekking tot observeren willen opdoen en/of vergroten. In het kort Om uw onderwijsopbrengsten te kunnen verhogen is het van groot belang om binnen het onderwijs af te stemmen op de onderwijsbehoeften van uw leerlingen. Het analyseren en interpreteren van toetsgegevens is hierbij belangrijk. Maar pas wanneer u deze weet aan te vullen met observaties kunt u zich een compleet beeld vormen van de leerling. Maar hoe observeert u nu leerlinggedrag? Binnen deze nascholing verwerft u inzicht en vaardigheden om adequaat en nauwkeurig leerlinggedrag te kunnen observeren, registreren en interpreteren. Inhoud Theoretische achtergronden en praktische oefeningen in het adequaat observeren, nauwkeurig registreren en objectief interpreteren van leerlinggedrag aan de hand van videobeelden uit de praktijk. Na het volgen van deze scholing is het volgen van de nascholing binnen het domein kindpsychiatrische beelden een goede vervolgoptie Info Data Maandag 27 oktober 2014 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 16

17 Jonge Kinderen INTERVISIE JONGE KIND Voor wie Leraren, IB-ers en andere geïnteresseerden in het primair en secundair (speciaal) onderwijs die, eventueel samen met hun leerlingen, hun handelingsrepertoire willen uitbreiden op basis van zelfgemaakte videobeelden. Om met dit onderwerp aan de gang te gaan hoeft u geen SVIB-er te zijn of over de competenties van een SVIB-er te beschikken. Van belang is het dat u nieuwsgierig en bereidheid bent om een en ander uit te proberen. Het verdient wel aanbeveling om enige ervaring te hebben met het werken met een video-camera, flipcamera of mobieltje met camera of dat u daar graag mee wil gaan experimenteren. In het kort Door te werken in intervisiegroepen, elkaar aan de hand van good practice laten kennismaken met ervaringen en nieuwe ontwikkelingen. Inhoud Deze bijeenkomsten zijn gericht op professionalisering door middel van intervisie. Door gebruik te maken van het beeldmateriaal van de deelnemers is een voortdurende afstemming met de dagelijkse praktijk mogelijk. Het vasthouden en delen van ervaringen biedt een goede voedingsbodem voor de eigen ontwikkeling. Het is de bedoeling dat de deelnemers een of meerdere activiteiten kiezen waar zij al dan niet samen met hun leerlingen in de eigen praktijk mee aan de slag gaan. Tijdens de vervolgbijeenkomsten worden de eigen video-opnamen getoond en besproken. Met de verkregen feedback gaat men in de tussenliggende periode weer aan de slag. Tijdens de derde bijeenkomst worden de eindresultaten getoond en besproken. Info Data Woensdag 29 oktober 2014 Woensdag 19 november 2014 Woensdag 21 januari 2015 Van uur Omvang 3 bijeenkomsten Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 270,- Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Het doel voor de kwaliteitsprofessional is, elkaar ontmoeten gelegenheid geven tot uitwisselen van kennis, kunde en ervaringen op basis van videobeelden kennis te nemen van nieuwe ontwikkelingen en deze toe te passen vormen van netwerken en samenwerking met anderen 17

18 Gedrag PDD-NOS, ASPERGER EN AD(H)D Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs In het kort De bijeenkomsten zijn gericht op PDD-NOS, Asperger en ADHD. Tevens is er ruimte om ervaringen uit de eigen praktijk in te brengen en met elkaar te bespreken. Praktische aanwijzingen om leerkrachtgedrag af te stemmen op de behoeften van deze leerlingen komt uiteraard ook aan bod. Inhoud Het grote probleem voor leerkrachten is dikwijls: hoe ga je om met kinderen met een stoornis in het autistisch spectrum (PPD-NOS, Asperger) en ADHD,zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen op didactisch en sociaal-emotioneelgebied? Deze vraag is de leidraad van de themadagen. U leert het gedrag van kinderen met deze gedragsproblemen in de dagelijkse praktijk herkennen, de gevolgen voor de onderwijsleersituatie in te schatten en met dit probleemgedrag in de klas om te gaan binnen de grenzen van de eigen mogelijkheden Info Data Maandag 03 november 2014 Maandag 24 november 2014 Van uur Omvang 2 bijeenkomsten Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 380,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Collega s kiezen ook voor het volgen van ODD en CD, anders bekeken. 18

19 Begeleiden PROVOCATIEVE COACHING Voor wie Leraren, begeleiders en coaches in het onderwijs. In het kort Provocatieve begeleiding is een nieuwe, vrolijke en bevrijdende manier om met leerlingen te communiceren. Humor, warmte en uitdaging vormen de basishouding. Je zegt: wat je denkt, maar doet daar een flinke schep er bovenop. Je ontregelt en doorbreekt vaste patronen. En het mooie is dat het werkt. Leerlingen worden assertiever, krijgen meer zelfvertrouwen, durven meer en krijgen door jouw rare gedrag een realistischer kijk op zichzelf en hun omgeving. Inhoud Wat wil je bereiken met provocatieve begeleiding? Frank Farrelly, een Amerikaans therapeut en grondlegger van Provocative therapy, noemt vijf typen gedrag die hij met provocatie bij de ander wil bereiken: bevestigen van eigenwaarde; doelmatig opkomen voor jezelf; je op realistische wijze kunnen verdedigen; je eigen werkelijkheid kunnen en durven testen; realiteitszin hebben; risico s durven nemen in persoonlijke relaties. Met name je kwetsbaar op durven stellen. Samengevat: zelfvertrouwen, assertiviteit, realisme en durf. Je kunt je voorstellen dat een begeleider die dat bij zijn leerlingen wil bereiken, zelf ook aardig wat van die kwaliteiten in huis moet hebben. Voor wie provocatief gaat begeleiden geldt wie durft? Info Data Dinsdag 04 november 2014 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Kasteel Vaalsbroek te Vaals Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Deelnemers aan deze nascholing namen ook deel aan, individuele gesprekken met lln en coaching voor jezelf, leerlingen of collega s middels methodiek coachen met pioniers en piraten 19

20 Leren VERVOLGBIJEENKOMSTEN CASUÏSTIEK DYSLEXIE Voor wie Leraren, begeleiders, managers, coaches en medewerkers in het (speciaal) primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs die in het verleden de studiedagen dyslexie hebben gevolgd bij Frans Hakvoort. (zie cursusnummer in deze gids) Uiteraard zijn ook degenen die in het cursusjaar de vervolgbijeenkomsten hebben bezocht welkom!! In het kort Casuïstiekbijeenkomsten waarbij kennis en ervaringen van de deelnemers worden uitgewisseld en waar tevens 'hulpmiddelen' besproken zullen worden. Inhoud Oorspronkelijk zijn de vervolgbijeenkomsten als aanvulling op de studiedagen dyslexie georganiseerd. In feite een soort van terugkomdagen waarin casuïstiek wordt besproken die door de deelnemers zelf wordt ingebracht. Problematiek van de casussen ligt op het gebied van lezen, spelling, dyslexie (PO, VO, SBO/SO). Ook de deelnemers van eerdere vervolgbijeenkomsten dyslexie zijn van harte welkom. Tijdens deze bijeenkomsten waarbij we uitgaan van aanwezige basiskennis op het gebied van dyslexie- worden casussen geanalyseerd, worden interventies besproken en wordt (indien noodzakelijk) theoretische kennis toegevoegd. Accent ligt op de casuïstiek waarbij kennis en ervaringen van de deelnemers worden uitgewisseld en waar tevens 'hulpmiddelen' besproken zullen worden. Casuïstiek van elke deelnemer zal aan bod komen, waarbij het bespreken van 3 of 4 casussen per bijeenkomst mogelijk moet zijn. Info Data Woensdag 05 november 2014 Woensdag 21 januari 2015 Woensdag 15 april 2015 Van uur Omvang 3 bijeenkomsten Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 330,- Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Deelnemers aan deze nascholing namen ook deel aan de studiedagen dyslexie 20

21 Gedrag REFLECTEREN MET LEERLINGEN, HOE DOE JE DAT? Voor wie Leraren, intern begeleiders, ambulant begeleiders, medewerkers, counselors en directieleden in het primair en voortgezet onderwijs. In het kort Vanuit de Handelingsgerichte werkwijze (HGW) en de oplossingsgericht benadering (OGB) wordt het thema reflecteren met leerlingen verder uitgediept. Aan de hand van meegebrachte casussen en voorbeelden van good practice zal het onderwerp vanuit verschillende perspectieven worden belicht. Inhoud Het is belangrijk om na te denken over wat je als leerkracht verwondert, waar je nieuwsgierig naar bent en wat je graag zou willen kunnen bespreken met een leerling. De volgende vragen vormen een leidraad bij de bijeenkomst reflecteren met leerlingen. Wat wil je als leerkracht allemaal weten? Hoe stel je een leerling op haar gemak? Hoe zet je een leerling aan tot nadenken en meedenken? Hoe introduceert de leerkracht een gesprek Info Data Vrijdag 21 november 2014 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Vanuit de Handelingsgerichte werkwijze (HGW) en de oplossingsgericht benadering (OGB) wordt het thema reflecteren met leerlingen verder uitgediept. Aan de hand van meegebrachte casussen en voorbeelden van good practice zal het onderwerp vanuit verschillende perspectieven worden belicht. Een thema voor iedere leraar die zich serieus wil gaan verdiepen in de beweegredenen van zijn of haar leerlingen. Deelnemers aan deze nascholing namen ook deel aan, individuele gesprekken met lln, communicatie met ouders en coaching voor jezelf, leerlingen of collega s middels methodiek coachen met pioniers en piraten 21

22 Leren / Jonge kinderen REKENEN EN KLEUTERS Voor wie Leraren, begeleiders, remedial teachers en rekenspecialisten in de onderbouw van het (speciaal) primair onderwijs. In het kort U vergroot uw competentie ten aanzien van het proces en adequaat handelen in de domeinen die gecijferdheid en rekenen bij kleuters stimuleren. Inhoud Jonge kinderen en reken-wiskunde? Gaat dat niet te ver? Helemaal niet. Door gericht gebruik te maken van rekenroutines, kan de rekenwiskundeontwikkeling van kleuters worden gestimuleerd. Jonge kinderen zijn spelenderwijs al vroeg bezig met rekenen. Zijn er genoeg bekers voor iedereen? Welke dag is het vandaag? Die grote pop past niet in de kinderwagen. Ook tijdens het opruimen zijn ze met rekenen (ordenen en meten) bezig. Er worden drie domeinen onderscheiden: Tellen en getalbegrip, Meten en Meetkunde. Als basis worden de tussendoelen uit het TAL-project (Tussendoelen Annex Leerlijnen), geïnitieerd door het ministerie van OC&W, vertaald naar de aandachtsgebieden binnen de reken-wiskundeontwikkeling voor kleuters. Info Data Dinsdag 25 november 2014 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 22

23 Speciale hulpvragen AUTISME SPECTRUMSTOORNISSEN (ASS) EN DE PERSOON VAN DE LERAAR Voor wie Deze specialisatie sluit aan op de competentieontwikkeling van beginnende en meer ervaren leraren en ambulante begeleiders die in onderwijs en dienstverlening leerlingen met ASS moeten ondersteunen en begeleiden. Info Data Donderdag 27 november 2014 Donderdag 11 december 2014 Van uur Omvang 2 bijeenkomsten In het kort Autisme spectrumstoornissen (ASS) stellen specifieke eisen aan de competenties en deskundigheid van onderwijsgevenden. Leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum ervaren complexe uitdagingen in het begrijpen van de betekenis van de leefwereld om hen heen. Het creëren van een uitdagende leef- en leeromgeving waarin deze leerlingen hun talenten optimaal kunnen ontwikkelen vraagt veel van hun leraren en begeleiders. Vroegtijdige onderkenning van ASS is hierbij essentieel, zowel voor de cognitieve als sociaal-emotionele ontwikkeling van deze leerlingen. Inhoud Binnen deze twee dagen staan u en uw wijze van omgaan met leerlingen met ASS centraal. Hierbij ligt de focus op de executieve functies. Op welke manier krijg je zicht op de executieve functies. Daarnaast wordt ingegaan op de mogelijkheden om deze te trainen en coachen. Deelnemers aan deze nascholing namen ook deel aan Groepsplan gedrag. Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 380,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 23

24 Begeleiden COMMUNICATIE MET OUDERS Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair onderwijs en het(speciaal) voortgezet onderwijs. In het kort Na afloop van deze studiedagen kunt u in gesprekken met ouders een groot aantal gesprekstechnieken hanteren. Deze oudergesprekken worden dan een veelzijdig en doeltreffend middel om, in het belang van de leerling, het contact en de afstemming met ouders in belangrijke mate te verbeteren. Inhoud Aan de orde kunnen komen: Verwerkingsprocessen van ouders met betrekking tot problematiek rond kinderen. Invloed kwaliteit van communicatie tussen leraar en ouders. Non-verbale communicatie, basisvaardigheden ten aanzien van gespreksvoering (luisteren en vragen stellen). Valkuilen in gespreksvoering, het effect ervan en de manier waarop dat is te voorkomen. Structuur van een gesprek (inhoud, procedure, communicatie over en weer en gevoelens). Werking en verloop van feedback, mogelijkheden van het huisbezoek. Doel en belang van verschillende soorten gesprekken, bijvoorbeeld: 10 minuten gesprek, adviesgesprek, slechtnieuwsgesprek. De ouders zijn betrokken bij de uitwerking van passend onderwijs binnen de regio. Daarnaast kunnen ouders een beroep doen op individuele ondersteuning bij het vaststellen van het onderwijszorgaanbod. Centraal staat daarbij steeds; in hoeverre bent u als leraar in staat om binnen een gesprek voldoende ruimte en inbreng aan ouders te geven, zonder direct zelf met oplossingen en adviezen te komen? Ook verdere verdieping van een aantal aspecten van gespreksvoering, met name als er sprake is van sterke weerstanden, komt aan de orde. Info Data Maandag 01 december 2014 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Deelnemers aan deze nascholing namen ook deel aan, individuele gesprekken met lln, reflecteren met leerlingen, hoe doe je dat, coaching voor jezelf, leerlingen of collega s middels methodiek coachen met pioniers en piraten 24

25 Begeleiden COACHING VOOR JEZELF, LEERLINGEN OF COLLEGA S MIDDELS METHODE COACHEN MET PIONIERS EN PIRATEN Voor wie Leraren, begeleiders, managers, coaches en medewerkers in het (speciaal) primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs. In het kort Met behulp van de methode Pioniers en Piraten ontwikkelt u een krachtige, hartelijke en speelse houding in het onderwijs. De piraat hindert, verbergt, vermijdt, saboteert en beschuldigt. Door druk en ongewenste piratenstreken van ouders, instanties, collega s en leerlingen en soms zelfs u uzelf, raakt u uit uw kracht. De pionier werkt mee creeërt, ontdekt, speelt, neemt waar, zet door vergeeft, verwondert zich en verlegt grenzen. Ongewenste patronen worden zichtbaar en doorbroken, wenselijke gewoontes versterkt. Inhoud U krijgt handvatten voor: Effectievere communicatie binnen uw team. Persoonlijk leiderschap. Organisatieontwikkeling. U leert werken met uw eigen geluksformule bij inzicht en beslissingen, prioriteiten stellen in groepen, werken met versnellers en vertragers, Piratenstreken, Pionierstrategieën, diagnosestelling voor de organisatie, visieontwikkeling en cultuurverandering, realisatie van ambities, coaching en teamontwikkeling, innovatie, prioriteiten en stellen en actieplanning in teams, feedback enz. Info Data Dinsdag 09 december 2014 Dinsdag 13 januari 2015 Van uur Omvang 2 bijeenkomsten Locatie Kasteel Vaalsbroek te Vaals Kosten 380,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Deelnemers aan deze nascholing namen ook deel aan oplossingsgerichte begeleiding, individuele gesprekken met lln 25

26 Gedrag EXECUTIEVE FUNCTIES EN GEDRAG Voor wie Leraren, coördinatoren, remedial teachers, intern begeleiders in het primair (speciaal) onderwijs en in de onderbouw van het voortgezet (speciaal) onderwijs. In het kort Executieve functies (denkprocessen) lijken belangrijker dan cognitieve vermogens bij het begrijpen van teksten. Succesvol begrijpend lezen is alleen mogelijk wanneer er rekening wordt gehouden met de executieve functies van leerlingen. In één dagdeel wordt een ander (verhelderend?) perspectief geboden voor de aanpak van het begrijpend lezen. Inhoud Executieve functies zijn een verzamelterm voor denkprocessen (functies) die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren (executie) van sociaal én doelgericht gedrag (2013, Smidts en Huizinga). Executieve functies krijgen steeds meer aandacht en dat is terecht. Een hoger IQ blijkt geen garantie te zijn voor schoolsucces. Leerlingen in de onderbouw en bovenbouw van de basisschool (en onderbouw van het voortgezet onderwijs) laten duidelijk verschillen zien. Problemen in de ontwikkeling van executieve functies leiden tot problemen in het begrijpen, overzien en verwerken van begrijpend leesteksten. Op welke leeftijd kan ik wát verwachten van het executief functioneren? Mag ik verwachten dat een leerling van 8 jaar zijn eigen leesstrategie bedenkt? Wat is eigenlijk begrijpend lezen? Is het méér dan het hanteren van een begrijpend leesstrategie? Info Data Donderdag 18 december 2014 Roermond Van uur of Donderdag 12 maart 2015 Eindhoven Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven of Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 100,- Werkvorm Studiemiddag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Zowel theorie als praktijk komen aan bod voor zover de tijd dit toelaat. Wanneer er behoefte is aan méér verdieping zijn vervolgbijeenkomsten mogelijk (alleen bij voldoende deelnemers). Deelnemers aan deze studiedag volgden ook de studiemiddag Executieve functies: belangrijker dan IQ? 26

27 Jonge kinderen EXECUTIEVE FUNCTIES EN JONGE KINDEREN Voor wie Leraren, coördinatoren, remedial teachers, intern begeleiders in het primair (speciaal) onderwijs en in de onderbouw van het voortgezet (speciaal) onderwijs. In het kort Jonge kinderen krijgen voortdurend te maken met nieuwe situaties of omstandigheden. Ze moeten die nieuwe situatie leren kennen, en dat doen ze vooral door goed op te letten wat anderen doen en door handelingen na te bootsen. Wat iemand doet en hoe iemand zich gedraagt, wordt aangestuurd door de Executieve Functies, ook wel zelfsturing genoemd. Inhoud Executieve functies zijn een verzamelterm voor denkprocessen (functies) die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren (executie) van sociaal én doelgericht gedrag (2013, Smidts en Huizinga). Zelfsturing is zo belangrijk, omdat het een rol speelt bij alles wat iemand doet. Het is een voorwaarde om dingen te kunnen leren. Goed ontwikkelde zelfsturing op jonge leeftijd leidt bijvoorbeeld tot meer succes op school. Kinderen kunnen beter vriendjes maken, omgaan met teleurstellingen, plannetjes die ze hebben gemaakt ook goed uitvoeren, langere tijd geconcentreerd de aandacht vasthouden. En er zijn ook effecten op de lange termijn: als kinderen deze vaardigheden goed leren op jonge leeftijd, kunnen ze later beter met anderen samenwerken, goede relaties opbouwen, beter op hun gezondheid letten, zelf kinderen opvoeden, een bijdrage leveren aan de economie. Kortom, hun leven lang hebben kinderen er baat bij wanneer zij al vanaf jonge leeftijd kunnen werken aan zelfsturing. Hoe kun jij nu jonge kinderen ondersteunen bij het ontwikkelen van zelfsturing? Info Data Donderdag 18 december 2014 Roermond Van uur of Donderdag 12 maart 2015 Eindhoven Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond of Van Abbemuseum Eindhoven of Kosten 100,- Werkvorm Studiemiddag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Zowel theorie als praktijk komen aan bod voor zover de tijd dit toelaat. Wanneer er behoefte is aan méér verdieping zijn vervolgbijeenkomsten mogelijk (alleen bij voldoende deelnemers). Wanneer er behoefte is aan méér verdieping zijn vervolgbijeenkomsten mogelijk (alleen bij voldoende deelnemers). Deelnemers aan deze studiedag volgden ook de studiemiddag Executieve functies: belangrijker dan IQ? 27

28 Gedrag / Jonge kinderen HELP EEN MOEILIJKE KLEUTER! Voor wie Leraren in de onderbouw die hun handelingsverlegenheid willen omzetten in doelgerichte acties/interventies. In het kort In de klas komen steeds meer kinderen met ontwikkeling- en gedragsproblemen. Dit is niet altijd even gemakkelijk. Jonge kinderen hebben steeds meer moeite om zich te concentreren. Een adequate werkhouding en sociaal gedrag zijn niet altijd even vanzelfsprekend. Dit vraagt van u als leraar om creatief, inventief maar ook gericht te kunnen werken. Hoe kijkt u naar deze kinderen? Wanneer is een jong kind een aandachtskind, wanneer een zorgkind en wanneer een jong risico kind? Hoe gaat u om met deze kinderen in uw klas? Waar liggen mogelijkheden en waar liggen uw grenzen en onmogelijkheden? Hoe krijgt u een goed beeld en hoe gaat u handelen? Al deze vragen spelen een belangrijke rol bij het begeleiden van en lesgeven aan deze kinderen. In deze cursus staat de dagelijkse praktijk centraal en door aansluitend theorie geven we mogelijke antwoorden en praktische tips. Inhoud Binnen deze twee studiedagen wordt vanuit zowel een theoretisch als een praktisch kader ingegaan op het gedrag en de ontwikkeling van jonge (risico) kinderen (hechtingsproblematiek, temperament, sociaal onhandig gedrag, ADHD, autistisch spectrum stoornissen, angst, werkhouding, en groepsvorming). We werken met videomateriaal en praktijkvoorbeelden. Daarnaast zal er aandacht worden besteed aan literatuur en materialen. Aan de hand van een kind uit de eigen groep bespreekt u samen met de andere deelnemers de theorie en de praktijk en deelt praktische tips. Door middel van opdrachten zal de beeldvorming rondom het kind steeds helderder worden, zodat u beter zicht hebt op het kind en uw handelen beter af kunt stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerling. De cursus vergt een actieve houding en bereidheid om praktische opdrachten in de groep toe te passen. Info Data Donderdag 08 januari 2015 Donderdag 05 februari 2014 Van uur Omvang 2 bijeenkomsten Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 380,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 28

29 Jonge kinderen SPEL: ONTWIKKELEN DOOR PRIKKELEN Voor wie Voor leerkrachten, IB-ers, coaches en iedereen die werkt met jonge leerlingen. In het kort Deze dag besteden we aan het verkennen en van initiatieven om bij jonge leerlingen de nieuwsgierigheid en leergierigheid te stimuleren. Door spel en gericht materiaalaanbod uitdagen tot actie en ontwikkeling. Door een uitdagende spelomgeving de ontwikkeling van leerlingen stimuleren. Inhoud Spelen is belangrijk voor de ontwikkeling van mensen Kinderen spelen en komen daardoor tot ontwikkeling. Kinderen spelen omdat ze het leuk vinden, gezonde kinderen kunnen de hele dag spelen totdat ze weer naar bed gaan. Overal zien ze spel en sluiten daarop aan. Spel stimuleert hun algehele ontwikkeling. Door bewust speelgoed en spelvormen aan te bieden als begeleider, stimuleer je allerlei facetten van de ontwikkeling. Door te spelen verkennen kinderen hun mogelijkheden, ontdekken zij grenzen en leren die verleggen. Ze leren omgaan met regels en routines, verkennen de wereld en ontwikkelen daarmee een concept van de wereld waarin zij leven. Spelmateriaal ondersteunt de ontwikkeling. Door het aanbieden van spelmaterialen proberen we ervaringen te laten opdoen die belangrijk zijn voor ontwikkeling - en leerprocessen bij kinderen. Kinderen leven in voortdurende interactie met de wereld om zich heen, waarbij zij de wereld ontdekken en hun ideeën over de wereld voortdurend bijstellen. Zo ontstaat er voor het kind greep op de omringende wereld. Als kinderen leren door spel, zich uitten door spel en zich ontwikkelen door spel, dan is spel iets om heel serieus te nemen. Aan de orde komen: spel en spelontwikkeling; spelbegeleiding; speltherapie en speldiagnostiek; inrichten van een uitdagende spelomgeving; eigen vaardigheden bij het begeleiden van spel. Tijdens de bijeenkomst zullen de principes van basiscommunicatie besproken en geoefend worden. Uitgangspunt is dat we door beter te leren luisteren naar leerlingen makkelijker zullen ontdekken wat hun motiveringen tot sommige gedragingen zijn. Hierdoor zullen we leren hoe we door in gesprek te gaan met de leerling kunnen komen tot andere invalshoeken en oplossingen. U leert kinderen als coöperatieve gesprekspartners ervaren. Door te vragen om verheldering en met de leerling afspraken te maken over de gespreksregels ontstaat er een betere gespreksvoering. Deze gesprekken zullen uw contact met leerlingen kunnen veranderen waardoor de gesprekken effectiever kunnen verlopen. U leert het gesprek voor bereiden, te starten, tot de kern te komen en af te ronden in stappen. Daarnaast leert u kinderen tot steun te zijn in voor hen moeilijke en soms zelfs onoverzichtelijke situaties bij verdriet en rouw, angsten en frustraties. Info Data Vrijdag 09 januari 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 29

30 Leren DYSLEXIE Voor wie Leraren, leescoördinatoren, remedial teachers, intern begeleiders in het primair (speciaal) onderwijs. In het kort U frist uw kennis op over dyslexie en krijgt ideeën over een adequate aanpak van de begeleiding van leerlingen met dyslexie. Inhoud Kennis over dyslexie is op dit moment van groot belang voor elke leerkracht, leescoördinator, RT-er, IB-er én begeleider. Sinds 1 januari 2009 de vergoedingsregeling van kracht is geworden, hebben kinderen vanaf groep 4 t/m groep 8 van de basisschool recht op diagnostiek en behandeling. Dyslexiekennis kan en mag echter niet beperkt worden tot deze vergoedingsregeling (Protocol PDDB) omdat ook de vernieuwde Protocollen Lezen en Dyslexie uitstekende aanknopingspunten bieden voor aanpak binnen de scholen. Ondanks de externe zorg (bij ernstige, enkelvoudige dyslexie) blijven scholen verantwoordelijk voor het leren lezen en spellen van dyslectici. Ook leerlingen met ernstige lees- en/of spellingproblemen zónder dyslexiediagnose vergen extra zorg. Voor een leraar, RT er, IB er of leescoördinator die elke dag zijn/haar handen al vol heeft aan de (zorg) leerlingen, de veranderingen door Passend Onderwijs én voorbereidingen van de leerstof is het nagenoeg onmogelijk om bij te blijven. Toch wilt u wel weten wat u met de leerling moet die toch zo traag blijft lezen, of de leerling die veel spellingfouten maakt. Hebben zij dyslexie? Info Data Woensdag 14 januari 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl De bijeenkomst over dyslexie geeft de mogelijkheid kennis op te frissen, samen met collegae te ontdekken dat er een grote diversiteit aan lees- en spellingproblemen bestaat én ideeën te krijgen over passende aanpak. Zowel theorie, de vergoedingsregeling, kennis van lees- en spellingproces, met eventueel casuïstiek en video ter illustratie alsook de bespreking van remediërende programma s komt aan bod. Verzoek aan elke deelnemer om hulpmiddelen mee te nemen naar de bijeenkomst om gebruikerservaringen te bespreken. 30

31 Leren DYSCALCULIE? HOE HELPT U LEERLINGEN MET ERNSTIGE REKENPROBLEMEN? Voor wie Leraren, begeleiders, remedial teachers en rekenspecialisten in het (speciaal) primair onderwijs. In het kort U vergroot uw competentie ten aanzien van leerlingen met ernstige reken problemen. Inhoud Mart is acht en heeft nog steeds zijn vingers nodig om te rekenen. Hij heeft ongewoon veel moeite met het onthouden van allerlei basisfeiten over getallen en hoeveelheden. Kees heeft de sommen tot tien wel geautomatiseerd, maar heeft nog steeds papier nodig om sommen uit te rekenen die over het tiental gaan. Het inzicht in de rekenhandeling is niet sterk. Is bij beide kinderen sprake van dyscalculie? Tijdens de studiedagen gaan we in op meningen en uitspraken over dyscalculie en het Protocol RekenWiskundeproblemen en Dyscalculie. Mogelijke kenmerken en oorzaken komen aan de orde. Vanuit het perspectief van actuele opvattingen ten aanzien van het rekenonderwijs kijken we naar de mogelijkheden die u kinderen met (ernstige) rekenproblemen kunt bieden. Een casus die u zelf meebrengt, dient als uitgangspunt om de opgedane kennis direct te vertalen naar de praktijk. Info Data Dinsdag 20 januari 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 31

32 Leren GOEDE INSTRUCTIE, HOGERE OPBRENGSTEN! Voor wie Leraren primair onderwijs die de kwaliteit van de eigen instructie willen verbeteren In het kort Aan het eind van deze dag heeft u zicht op de wijze waarop u een effectieve instructie verzorgt. Dit is nodig om de verschillen in instructieniveaus te bedienen. Daarnaast heeft u handreikingen om de inhoud van de instructie adequaat te organiseren. Inhoud Om de onderwijsopbrengsten te vergroten is het van groot belang om een effectieve instructie te verzorgen die is afgestemd op de onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Tijdens deze studiedag maken we aan de hand van de theorie een vertaalslag naar uw eigen praktijk. Uw eigen klassensituatie en instructievaardigheden zijn hierbij uitgangspunt. De nascholing start door het inzoomen op de randvoorwaarden. Wat is er nodig binnen het klassenmanagement om te kunnen komen tot een goede instructie? Vervolgens staat het eigen handelen centraal. Binnen deze nascholing werken we met eigen beeldmateriaal. Het samen bekijken van, praten over en hierdoor leren van en met elkaar staat centraal. Info Data Donderdag 22 januari 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 32

33 Leren CASUÏSTIEKBESPREKING COMPLEXE LEERPROBLEMEN Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair en voortgezet (speciaal) onderwijs. In het kort Bespreken van casuïstiek (supervisie én intervisie) die door de deelnemers zelf wordt ingebracht. Info Data Woensdag 04 februari 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 100,- Inhoud In de bijeenkomst worden 3 of 4 casussen besproken die door de deelnemers zelf zijn ingebracht. We maken een analyse van de casusproblematiek, bekijken ruwe materialen (schriften, taakuitvoeringen.), bespreken toetsgegevens, analyseren probleembeschrijvingen e.d.. Misschien is het mogelijk een videoopname van taakuitvoeringen te bekijken? Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Na zorgvuldige analyse van de problemen worden adviezen geformuleerd over de aanpak en mogelijk gebruik van hulpmiddelen. Uiteraard wordt gebruik gemaakt van ieders kennis en ervaringen: we leren van en met elkaar. U begrijpt dat niet iedereen een casus kan inbrengen aangezien we niet meer dan 3 of 4 casussen kunnen bespreken. Het bespreken en analyseren van een casus blijkt echter zeer waardevol, óók wanneer het geen eigen casus is. Bovendien is iedereen in de gelegenheid vragen te stellen, informatie toe te voegen, enz.. Vaak zijn er veel overeenkomsten met casuïstiek uit de eigen praktijk/werkomgeving, waardoor de inhoud voor iedereen inspirerend is. Dit laatste is gebaseerd op ervaringen in de afgelopen jaren. Wanneer u zich inschrijft voor deze casuïstiekbespreking, geeft u dan aan of u wel/niet een casus heeft. Vóór de aanvang van de bijeenkomst worden (geanonimiseerde) casusgegevens ter voorbereiding aan alle deelnemers g d 33

34 Leraarschap ENERGIZE YOUR DAY; INSPIRATIE VOOR LEERLING EN LERAAR Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs. In het kort Tijdens deze studiedag maakt u gebruik van een variatie aan werkvormen om samen met leerlingen effectiever en plezieriger te blijven leren. Info Data Dinsdag 24 februari 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Kasteel Vaalsbroek te Vaals Inhoud Hoe kunt u meer rendement halen uit het leervermogen van uzelf en de leerlingen? Hoe krijgt u de leerschakelaar weer aan als de leerling of uzelf geen energie meer heeft? U ontdekt een diversiteit aan werkvormen, oefeningen en energizers, waarmee u een scala aan mogelijkheden heeft om met uw eigen leerlingen in de praktijk verder te gaan met leren. Vol inspiratie gaan we ook materialen, oefeningen uitwerken om direct een vertaalslag naar uw praktijksituatie te maken. Deelnemers aan deze nascholing namen ook deel aan zinvol, effectief en plezierig omgaan met tijd (zep) Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 34

35 Leren / Gedrag/ Jonge kinderen/ Voortgezet Onderwijs EXECUTIEVE FUNCTIES EN BEGRIJPEND LEZEN Voor wie Leraren, coördinatoren, remedial teachers, intern begeleiders in het primair (speciaal) onderwijs en in de onderbouw van het voortgezet (speciaal) onderwijs. In het kort Executieve functies (denkprocessen) lijken belangrijker dan cognitieve vermogens bij het begrijpen van teksten. Succesvol begrijpend lezen is alleen mogelijk wanneer er rekening wordt gehouden met de executieve functies van leerlingen. In één dagdeel wordt een ander (verhelderend?) perspectief geboden voor de aanpak van het begrijpend lezen. Inhoud Executieve functies zijn een verzamelterm voor denkprocessen (functies) die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren (executie) van sociaal én doelgericht gedrag (2013, Smidts en Huizinga). Executieve functies krijgen steeds meer aandacht en dat is terecht. Een hoger IQ blijkt geen garantie te zijn voor schoolsucces. Leerlingen in de onderbouw en bovenbouw van de basisschool (en onderbouw van het voortgezet onderwijs) laten duidelijk verschillen zien. Problemen in de ontwikkeling van executieve functies leiden tot problemen in het begrijpen, overzien en verwerken van begrijpend leesteksten. Op welke leeftijd kan ik wát verwachten van het executief functioneren? Mag ik verwachten dat een leerling van 8 jaar zijn eigen leesstrategie bedenkt? Wat is eigenlijk begrijpend lezen? Is het méér dan het hanteren van een begrijpend leesstrategie? Info Data Woensdag 11 maart 2015 Eindhoven Van uur of Woensdag 18 maart 2015 Van uur Roermond Omvang 1 bijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven of Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 100,- Werkvorm Studiemiddag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Zowel theorie als praktijk komen aan bod voor zover de tijd dit toelaat. Wanneer er behoefte is aan méér verdieping zijn vervolgbijeenkomsten mogelijk (alleen bij voldoende deelnemers). Deelnemers aan deze studiedag volgden ook de studiemiddag Executieve functies: belangrijker dan IQ? 35

36 Gedrag HELP EEN MOEILIJKE LEERLING Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs. In het kort Wat maakt een leerling moeilijk? Gedrag komt tot stand in interactie met de omgeving. Wat biedt deze omgeving ( de school )? De moeilijke leerling heeft hulvragen die niet zomaar eventjes beantwoord kunnen worden door de leerkracht. Vaker is er dan sprake van handelingsverlegenheid. Binnen deze studiedag trachten wij de hulpvragen van leerlingen in kaart te brengen. Tevens wordt er aandacht besteed aan het beantwoorden van deze vragen. Inhoud Los van het feit of er sprake is gedragsproblemen ( stoornissen ), kan een leerling de leerkracht voor grote raadsels stellen. Waarom flipt die leerling uit? Waarom is er altijd ruzie? Binnen dit externaliserend gedrag is er vaker een patroon te herkennen. Dit patroon wordt de escalatiecurve genoemd. Waar zit de trigger voor deze leerling? Onderken ik als leerkracht deze trigger? Op welk moment ontploft de leerling? Wat moet ik dan doen? Wat moet de school dan doen? Preventief handelen is in deze geboden. Zorgen voor een basisrust in de groep is van essentieel belang. Hoe kan ik voor deze basisrust zorgen? Hoe kan ik de triggers voorkomen? Er is aandacht voor sensitief en responsief gedrag van de leerkracht. Naast de aandacht die er is voor als het moeilijke gedrag plaatsvindt, komt het preventieve aspect tevens aan de orde, zowel op klassenniveau als op schoolniveau, waarbij een uitstapje gedaan wordt naar Positive Behavior Support ( PBS ) Info Data Vrijdag 23 maart 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 36

37 Leren HOOGBEGAAFDHEID Voor wie Leraren, begeleiders, remedial teachers in het (speciaal) primair en voortgezet onderwijs. In het kort De wereld van een (hoog)begaafd kind is vele malen groter dan de wereld die de school doorgaans aanbiedt. Tijdens deze studiedag leert u hoe u kunt bijdragen aan een evenwichtige ontwikkeling van (hoog)begaafde leerlingen. Inhoud Leraren hebben tijdens hun opleiding nauwelijks iets gehoord over hoogbegaafdheid of over onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen. Onzekerheid kan zich meester maken van leraren die voor het eerst horen dat een kind in de klas hoogbegaafd is. Dit roept al snel een aantal vragen op, zoals: Hebben hoogbegaafde kinderen wel speciale aandacht en begeleiding nodig? Is het goed om kinderen die toch al voorlopen te stimuleren om nog harder te gaan? Naast aandacht voor de verstandelijke ontwikkeling moet er toch ook aandacht zijn voor de sociale en emotionele ontwikkeling. Ze moeten toch ook kind mogen zijn en kunnen spelen. Stellen hun ouders misschien te hoge eisen? Er wordt aandacht besteed aan informatie over hoogbegaafdheid, u krijgt tips voor herkenning, hoe u voldoende uitdaging en veiligheid kunt bieden bij hun leerproces en bij de ontwikkeling van hun persoonlijkheid. Info Data Woensdag 08 april 2015 Van uur Omvang 1 middagbijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 100,- Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 37

38 Gedragsproblemen POSITIVE BEHAVIOR SUPPORT (Goed gedrag kun je leren ): een aanpak voor Uw school? Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs. In het kort Tijdens deze studiemorgen worden de uitgangspunten en werkwijze van PBS nader uitgelegd. Doel is om zicht te krijgen op het feit of PBS een aanpak is die voor Uw school in aanmerking zou kunnen komen. Als begeleider van PBSscholen wordt geschetst wat PBS voor Uw school kan betekenen. Mocht U na deze morgen enthousiast zijn geraakt, dan is een vervolgafspraak met Uw management en/of het team een volgende stap. Nadien wordt dan teambreed de beslissing genomen om PBS te implementeren. Info Data Maandag 13 april 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 100,- Werkvorm Studiemorgen Inhoud Schoolwide Positive Behavior Support is een schoolbrede aanpak gericht op het bevorderen van positief gedrag binnen school. Het doel is een positieve, sociale omgeving te creëren die het leren bevordert en gedragsproblemen voorkomt of doet afnemen. PBS is een kapstok waaraan bestaande en nieuwe gedragsaanpakken opgehangen kunnen worden. PBS is daardoor geschikt en aantrekkelijk voor iedere school. Omdat het stimuleren van positief gedrag niet aan leeftijd is gebonden, is PBS geschikt voor scholen in het basisonderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. In iedere PBS-school wordt een PBS-gedragsteam gevormd. Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl Dit gedragsteam bestaat uit een vertegenwoordiging van de school, ouders, zorgmedewerkers en eventueel leerlingen. Het gedragsteam bevordert het toepassen van de PBS-principes in de school, zij bereidt mede de scholingsdagen voor en zij bespreekt het succes van de implementatie aan de hand van verzamelde gegevens. 38

39 Leren SCHRIJFPROBLEMEN Voor wie Leraren, intern begeleiders, remedial teachers en medewerkers in het primair en (speciaal) voortgezet onderwijs. In het kort U krijgt inzicht en vaardigheden in het voorkomen van schrijfproblemen en u leert een adequate taakgerichtheid te stimuleren. Inhoud In deze cursus bespreken we het leren schrijven en de aanpak van de problemen die daarbij kunnen optreden. Allereerst staat de complexe relatie tussen schrijven en motoriek centraal. Daarna behandelen we de preventie, signalering, diagnostiek en speciale begeleiding bij respectievelijk de schrijfvoorwaarden, het voor - bereidend, het aanvankelijk en het voortgezet schrijven. Een aandachtspunt is de mogelijke verwijzing naar en samenwerking met specialisten op het gebied van motorische therapieën (sensomotorische therapie, fysiotherapie, motorische remedial teaching, Ceasarthearapie, Mensendieck etc.). Info Data Woensdag 15 april 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 39

40 Gedrag GEDRAGSSTOORNIS ODD EN CD: ANDERS BEKEKEN Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs. In het kort Er wordt aandacht besteedt aan de oppositionele-opstandige gedragsstoornis ( oppositional defiant disorder ) en de gedragsstoornis ( conduct disorder ) Als leidraad worden de uitgangspunten van Walther Matthys gehanteerd. Deze kinderpsychiater toont middels onderzoek aan dat er een basis is voor het feit dat deze stoornissen over kunnen gaan. Een interessant gegeven!!!! Inhoud De beschrijving van de problematiek komt aan de orde. Symptomen en de stoornissen worden beschreven. Theorie en modellen worden uitgelegd. Wat zijn de eigenschappen van kinderen met genoemde gedragsstoornissen en wat zijn de kenmerken van hun omgeving. Comorbiditeit met ADHD krijgt de aandacht. Tevens komen diagnose, indicatiestelling en behandeling aan bod. Hierbij is er aandacht voor farmacotherapie, gedragstherapeutische training en cognitieve en systeeminterventies. De aanpak op school krijgt uiteraard de aandacht binnen deze studiedag. Er is ruimte om met elkaar casussen te bespreken. Info Data Maandag 20 april 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 40

41 Gedrag GROEPSPLAN GEDRAG Voor wie Leraren, begeleiders en andere medewerkers in het primair onderwijs en het (speciaal) voortgezet onderwijs. In het kort In de beleving van leerkrachten komt probleemgedrag steeds veelvuldiger voor en wordt het intenser en moeilijker. Groepsplan gedrag richt zich op het voorkomen van gedragsproblemen door het bieden van goed onderwijs. Hierbij staat centraal het aandacht besteden aan alle leerlingen, zodat zij de ondersteuning krijgen die ieder kind nodig heeft. Inhoud Groepsplan Gedrag is een schriftelijk planningsmodel, waarin de leerkracht vastlegt hoe de groep zich ontwikkelt en zich zou moeten ontwikkelen. In kaart wordt gebracht de ondersteuningsbehoeften van alle leerlingen ( preventie) voor sommige leerlingen die het risico lopen zich problematisch te ontwikkelen en voor enkele leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben wegens risico op ernstig probleemgedrag. Er wordt aandacht besteed aan groepsvorming en groepsdynamiek, sociaal emotioneel leren en handelingsgericht werken. Groepsplan gedrag gaat uit van een gelaagde en planmatige aanpak. De werkwijze van Groepsplan Gedrag is zo concreet dat iedere leerkracht er morgen mee zou kunnen ( moeten ) beginnen. Leidraad van deze bijeenkomst is het boek van Kees van Overveld: Groepsplan Gedrag. Er is ruimte om een casus in kleine groep te bespreken. Info Data Maandag 01 juni 2015 Van uur Omvang 1 bijeenkomst Locatie Theaterhotel Oranjerie te Roermond Kosten 190,- inclusief lunch Werkvorm Studiedag Aanmelden en meer info: Regiokantoor Limburg en Noord-Brabant Oost t maastricht.seminarium@hu.nl 41

42 Postbachelor OPLEIDINGEN Gedurende het schooljaar worden naast de opleiding Master-Special Educational Needs een aantal Postbachelor opleidingen aangeboden. Het zijn 1-jarige opleidingen die bestaan uit 10 lesbijeenkomsten van 3 uur (of 5 studiedagen) en een aantal intervisiebijeenkomsten. De volgende Postbachelor opleidingen worden aangeboden op locatie Theaterhotel Oranjerie Roermond en Van Abbemuseum Eindhoven Practitionor School video interactie begeleiding (svib) Dyslexie Rekenen en dyscalculie Zorgniveau 1 en 2 Remedial Teaching Intern Begeleider/Zorgcoördinator Opbrengstgericht werken met Jonge Kinderen Gedrag 42

43 POST BACHELOR PRACTITIONOR SCHOOL VIDEO INTERACTIE BEGELEIDING (SVIB) In het kort Deze Post bachelor opleiding is er voor een ieder die School Video Interactie Begeleiding (SVIB) als coachingsmethodiek wil gebruiken op zijn of haar school. De cursus bestaat uit tien bijeenkomsten van drie uur én zelf te organiseren intervisiebijeenkomsten. Voor wie Wij denken aan onderwijsprofessionals met een begeleidende taak en andere geïnteresseerden. Inhoud School Video Interactie Begeleiding is vooral: kijken, bespreken, betekenis verlenen en leren/ ontwikkelen.de betreffende cursus houdt een training in die grotendeels bestaat uit het werken met videomateriaal. Iedereen die op zijn school collega s begeleidt, heeft met SVIB een extra middel in handen om te coachen. De cursus bestaat uit tien bijeenkomsten die zo zijn opgebouwd, dat de deelnemer vanaf de tweede bijeenkomst zelf de inhoud bepaalt door het meebrengen van videomateriaal uit de eigen praktijk. Hierbij staat het leren met en van elkaar, feedback geven en feedback ontvangen centraal Er zijn een aantal basisprincipes verbonden aan deze cursus. Oefening in de praktijk is onmisbaar. Door zelf dingen uit te proberen verhoogt u het rendement van wat u hoort en ziet. Geslaagd gedrag is het uitgangspunt. Datgene wat goed gaat is basis voor de analyse; dit vormt de ingang van de verandering. De oplossing moet concreet zijn. Veranderingen zullen moeten aansluiten op de praktijk van alledag, dus naast wenselijk vooral haalbaar moeten zijn. Niet het gesprek maar video-opnames vormen de basis van de methode. Het meeste wordt geleerd als men zichzelf op video heeft gezien. Met SVIB verwerft u voldoende basisvaardigheden om SVIB in uw school in te zetten. Na de inleiding waarin u uw visie en de visie van uw school in beeld brengt, voert u drie begeleidingstrajecten uit. Ieder begeleidingstraject wordt afgesloten met een opdracht, bestaande uit een compilatie en een verslag waarin een theoretische onderbouwing plaats vindt. Deze worden door de docent van schriftelijke feedback voorzien en beoordeeld. De laatste bijeenkomst staat in het teken van een eigen beeldpresentatie van een uitgevoerde begeleiding. De trajecten moeten minimaal als voldoende worden beoordeeld. Bij afronding ontvangt u een certificaat. U kunt hiermee aansluiten bij de beroepsvereniging SVIB. Bijzonderheden Uitgangspunten SVIB, ethische aspecten en randvoorwaarden, interactie op groeps- en individueel niveau, klassenmanagement en didactiek. Aspecten van basiscommunicatie, analyseren van beelden, werken vanuit een begeleidingsvraag. Beelden uit begeleidingstrajecten, gespreksvaardigheden en coachingsvaardigheden. Omvang 10 bijeenkomsten en 6 tot 8 intervisiebijeenkomsten Datum Woensdagen 10/09,15/10, 12/11, 03/ , 07/01, 04/02, 04/03, 08/04, 13/05 en 10/ tot uur Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg OF Datum Woensdagen: 10/09,15/10, 12/11, 03/ , 07/01, 04/02, 04/03, 08/04, 13/05 en 10/ uur Locatie Theaterhotel Oranjerie Roermond Kosten 1650,- Werkvorm interactieve scholing met inbreng van eigen materiaal Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 43

44 POST BACHELOR DYSLEXIE In het kort Leerlingen bij wie de leer-ontwikkelingsprocessen niet vanzelfsprekend verlopen, vragen aan de begeleiders, op de allereerste plaats een manier van orthodidactisch denken en handelen. Toegespitst op onze geletterde maatschappij is het één van de kerntaken van het onderwijs om leerlingen vlot en accuraat te leren lezen en spellen. Wanneer men signaleert dat het lees-spellingproces niet vanzelfsprekend op gang komt of zelfs stagneert en leerlingen, ondanks afgestemde hulp, grote lees-spelling achterstanden opbouwen, dan is de vraag gerechtvaardigd of er sprake is van dyslexie. Voor wie Wij denken aan onderwijsprofessionals met een lesgevende en/of begeleidende taak. Inhoud In de bijeenkomsten wordt uitgebreid ingegaan op actuele ontwikkelingen op het gebied van dyslexie, d.m.v. wetenschappelijke publicaties, praktijkartikelen, videofragmenten en website-informatie. U ontwikkelt zo een kennislaag, die de basis vormt voor de Postbachelor-bijeenkomsten. Er wordt gestreefd naar de verbinding tussen theorie en praktijk via het inbrengen van casuïstiek. Vanaf de 1 e bijeenkomst wordt gelegenheid geboden casuïstiek te bespreken. Deelnemers wordt gevraagd al vanaf de 1 e bijeenkomst casuïstiek mee te nemen : Zowel schriftelijke informatie (zoals toetsscores, liefst in combinatie met ruwe toetsmaterialen, voorbeelden van lees/spellingproblemen, voorgeschiedenis, volgsysteemgegevens etc.) als mondelinge informatie kan daarbij worden gebruikt. Eventueel aangevuld met videomateriaal. Om een indruk te geven van de inhoudelijke thematiek: aan bod komen onderwerpen als vroegtijdige signalering en onderkenning van dyslexie, de diagnose van dyslexie en de vergoedingsregeling, de dyslexieverklaring en diverse verklaringsmodellen voor dyslexie. Uitgangspunt is het gewone lees- en spellingproces binnen het onderwijs. We kijken niet alleen naar kenmerken van het kind, maar ook hoe de omgeving, de leerkracht, de groep en de ouders het lees-spellingproces beïnvloeden. Naast theoretische kennis is uiteraard de praktijk van groot belang. We maken een praktijkanalyse, gaan na wat er wordt gedaan t.a.v. registratie en aanpak van lees- en spellingproblemen (dyslexie), gebruik van de diverse Protocollen, overgang basis- naar voortgezet onderwijs (MBO/HBO). Tevens staan we stil bij de rol van een lees- of dyslexiespecialist in de school. Na het voorgaande wordt geruime tijd geïnvesteerd in nóg uitgebreider analyseren van casuïstiek in combinatie met aanpak van lees- en spellingproblemen (dyslexie). Wordt het accent gelegd op remediëring of compensatie? We wisselen kennis en ervaringen uit over casuïstiek en aanpakmanieren!! Bij alle casuïstiek proberen we álle stadia van het HGW-model te betrekken bij het analyseren van een casus én het opstellen van een handelingsplan (of groepsplan). Deze korte opleiding tracht in korte tijd het niveau van lees/dyslexiedeskundige te bereiken. Vandaar dat ook gevraagd wordt om literatuur te lezen, inventarisaties te maken van de eigen praktijk, casuïstiekgegevens te verzamelen, eventueel onderzoek te doen en handelingsplanning uit te voeren. Buiten de bijeenkomsten moet u dus tijd reserveren om optimaal te profiteren van deze opleiding. Omvang 5 dagen (10 dagdelen) en 6 tot 8 intervisiebijeenkomsten Woensdagen 24/09, 19/ , 04/03, 22/04 en 10/ uur Locatie Theaterhotel Oranjerie Roermond Kosten 1650,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 44

45 POST BACHELOR REKENEN EN DYSCALCULIE In het kort Deze Postbachelorscholing is gemaakt voor een ieder die zich wil verdiepen in de ontwikkelingen met betrekking tot rekenen en dyscalculie en zich wil bekwamen om het rekenonderwijs op individueel niveau, groepsniveau en organisatieniveau te verbeteren. Een positionering als rekenspecialist in de eigen organisatie kan daaruit voortkomen. De scholing bestaat uit tien bijeenkomsten van drie uur en zelf te organiseren intervisiebijeenkomsten. Voor wie Onderwijsprofessionals die het als een uitdaging zien om het rekenonderwijs te verbeteren. Inhoud De inhoud van de bijeenkomsten is gebaseerd op de actuele ontwikkelingen en opvattingen ten aanzien van het rekenonderwijs. Vanaf de jaren 90 werd het rekenen in Nederland op bijna alle basisscholen realistisch onderwezen. Deze benadering ligt echter sinds kort onder vuur. Een stroming stelt zich kritisch op en stelt dat het niet goed gaat met het Nederlandse rekenonderwijs. Te veel kinderen verlaten de basisschool zonder dat ze behoorlijk kunnen optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Te veel kinderen ontwikkelen zich tot onzekere rekenaars. De vraag is of dit wel zo kan worden gesteld. Wat kunnen wij als onderwijsprofessionals doen om de sterke kanten van welke opvattingen dan ook te genereren naar het dagelijks handelen in de klas ter verbetering van het rekenonderwijs. De bijeenkomsten zullen dan ook gericht zijn op het verwerven van kennis, vaardigheden en attitude om als professional een bijdrage te leveren aan het verzorgen van goed rekenonderwijs, dat aansluit bij de actuele ontwikkelingen eenduidig afgestemd binnen de eigen organisatie. Een citaat uit een rapport voor kwaliteitsverbetering: Om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren zijn niet alleen de methoden van belang, maar vooral de mensen die ermee werken. Onderwerpen: Inzicht in de actuele rekenontwikkelingen Na een korte schets van waar het Nederlandse rekenonderwijs staat in internationaal perspectief, staan de actuele opvattingen in deze bijeenkomst centraal. Aan de hand van vragen en stellingen komen verschillende opvattingen ter sprake. Deze opvattingen worden in relatie gebracht met de actuele visies en ontwikkelingen ten aanzien van het rekenonderwijs. Aansluitend ontwikkelt u een persoonlijke rekenvisie die u gaat vergelijken met het rekenonderwijs zoals het wordt uitgevoerd in de school of organisatie waarin u werkzaam bent. Hieruit komen persoonlijke aanbevelingen ter verbetering van het rekenonderwijs, die meteen vertaald worden naar de eigen praktijk en acties. 45

46 Rekenproblemen en dyscalculie Hebben we het bij leerlingen waar het rekenen niet vanzelfsprekend verloopt over rekenproblemen of dyscalculie? De ontwikkeling en afbakening van de definitie en behandeling van ernstige rekenproblemen en dyscalculie komen aan de orde. Er wordt ingegaan op het onderscheid en de achtergronden. Wat het ook is, ook hier geldt dat we aan elk kind tegemoet kunnen komen om zijn rekendenken verder te ontwikkelen. Kerndoelen, leerlijnen, referentieniveaus Er wordt aandacht besteed aan de leerlijnen, in relatie met de kerndoelen en de referentieniveaus. De leerlijnen van groep 1 t/m VO en daarbij behorende cruciale leermomenten, getalbegrip als basis van het rekenonderwijs, efficiëntie in strategieën, ontlasting van het werkgeheugen, ondersteuningsmogelijkheden, doelgerichtheid, instructie zijn enkele aspecten die aan bod komen. Ze dragen bij tot het vergroten van de (ortho)didactische vaardigheden van een ieder en kunnen leiden tot verbeteren van het rekenonderwijs. Daarnaast worden de fundamentele en de streefdoelen van het rekenonderwijs besproken. Het vaststellen, bewaken en borgen van de kwaliteit van het rekenonderwijs van een school vraagt om goede informatie over de opbrengsten van een school. Vanuit het leerlingontwikkelingsvolgsystemen (LOVS) worden gegevens geïnterpreteerd om de opbrengsten transparant te maken. Het ontdekken naar belemmeringen en het zoeken naar kansen is de uitdaging om tot een verdere ontwikkeling van een professionele houding ten aanzien van het rekenonderwijs te komen. Een LOVS is daarmee onderdeel van de evaluatieve cyclus in het onderwijs (informatie verzamelen, registreren, interpreteren en beslissingen nemen.) Deze cyclus past binnen de opzet van het handelingsgerichtwerkmodel (HGW). Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie Het Protocol ERWD, dat eind 2011 is uitgebracht, benadrukt dat het gaat om goed rekenonderwijs. De rekenwiskundigee ontwikkeling verloopt via vier hoofdlijnen, die beschreven worden als begripsvorming, het ontwikkelen van oplossingsprocedures, het vlot leren rekenen en het flexibel toepassen van kennis en vaardigheden. Inzicht in de vier hoofdlijnen geeft steun bij het signaleren van mogelijke stagnatie en leiden tot suggesties voor preventief handelen en het afstemmen van de begeleiding op datgene wat de leerling nodig heeft. Er worden suggesties gegeven voor het preventief handelen in de klas. Het handelingsmodel en het drieslagmodel geven inzicht in de rekenvaardigheid van de leerling. Het handelen in realistische situaties ( werkelijkheidssituaties ) en het representeren van rekenvraagstukken in concrete objecten of afbeeldingen wordt in het protocol als belangrijke voorbereiding op het formele rekenen beschreven. Het handelingsmodel is een schematische afbeelding van de rekenwiskundige ontwikkeling die leerlingen doormaken. Dit model wordt op drie manieren ingezet: als observatiemodel, als hulpmiddel bij het afstemmen van het onderwijsaanbod en als informatiebron voor het bieden van verdere ondersteuning. Het drieslagmodel is een model dat het probleemoplossend handelen van de leerling in beeld brengt. De uitgangspunten uit het protocol ERWD leiden tot een aantal aanbevelingen die beschreven kunnen worden in een (herzien) rekenbeleidsplan dat u voor de eigen school opstelt. Interventies Er wordt ingegaan op speciale rekenbegeleiding op schoolniveau, groepsniveau en individueel niveau. Het begeleiden van kinderen met een rekenontwikkelingsprobleem is soms een individueel proces, of een groepsproces waarbij verschillende invalshoeken meespelen. Vanzelfsprekend staat het rekenprobleem voorop. De manier echter waarop met dit kind met dit rekenprobleem wordt omgegaan is voor elk kind en voor elke 46

47 rekenbegeleider anders. Het begeleidingsaanbod wordt gebaseerd op observatiegegevens en gegevens uit het vooronderzoek. Een grondig vooronderzoek is noodzakelijk om de juiste begeleiding aan te bieden. Een goed onderzoek en een uitvoering van het handelingsplan voor een leerling met rekenproblemen vereist kennis van didactische principes en methodische motieven. Een verantwoorde keuze voor begeleidingsmiddelen en methodieken kan pas gemaakt worden nadat de specifieke leerbehoeften van leerlingen met rekenproblemen in kaart gebracht zijn. Daarna wordt gekeken hoe de orthodidactiek afgestemd kan worden op deze specifieke leerbehoeften van de leerling. Het uitgangspunt is daarbij altijd dat de leerling onderdeel is van zijn leeromgeving, die dus nadrukkelijk meegenomen wordt in de begeleiding. Interventies en mogelijk te gebruiken rekenmaterialen worden besproken, vergeleken, uitgevoerd en geëvalueerd. In het protocol ERWD worden sporen van lesgeven beschreven, evenals kenmerken van de les en de ondersteuning die de leraar biedt. De sporen geven de vakbekwaamheid van leraren weer. Daarbij is differentiatie in subgroepen en het afstemmen van lesinhoud en lesmateriaal leidend. Het coachen van leraren in het begeleiden van leerarrangementen en leerkrachtcompetenties kan ertoe bijdragen dat het belang van een gepositioneerde rekenspecialist in de organisatie wordt onderschreven. Omvang 10 dagdelen en 6 tot 8 intervisiebijeenkomsten Datum Vrijdagen : 10/10, 07/11, 21/ , 16/01, 06/ tot uur Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Kosten 1650,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 47

48 POST BACHELOR ZORGNIVEAU 1 EN In het kort Deze Postbachelor is gemaakt voor een ieder die School Video Interactie Begeleiding (SVIB) als coachingsmethodiek wil gebruiken op zijn of haar school. De cursus bestaat uit tien bijeenkomsten van drie uur én zelf te organiseren intervisiebijeenkomsten. Voor wie Wij denken aan onderwijsprofessionals met een begeleidende taak en andere geïnteresseerden. Inhoud Uitgangspunt van de opleiding is dat elke onderwijsmedewerker is opgeleid en gekwalificeerd om de begeleiding van de kinderen op zorgniveau 1 en 2 zelfstandig in eigen groep uit te voeren. Tijdens de tien bijeenkomsten komen de volgende onderwerpen aan bod: klassenmanagement, rekenen, taal, lezen, spelling, begrijpend lezen, sociaal emotionele ontwikkeling en omgaan met gedragsproblemen. De nadruk zal liggen op het belang van goede samenwerking en doorlopende leer- en zorglijnen. Deze scholing is voor alle medewerkers van belang in kader van taakbeleid en mobiliteitsopties binnen het basisonderwijs. Bijeenkomsten leraargedrag: sociaal emotioneel leren 1. Ecologische uitgangspunten 2. Klassenmanagement 3. Preventie om gedragsproblemen te voorkomen Het denken in kansen en mogelijkheden staat centraal tijdens deze bijeenkomsten. Leerkrachten gunnen leerlingen goed onderwijs en zijn dan ook bewust van het feit dat zij een belangrijke rol spelen in het creëren van een positief pedagogisch klimaat in de groep en school. De leerkracht zorgt ervoor dat hij/zij een beschermende factor is voor het kind in het algemeen en voor de kinderen met speciale onderwijsbehoeften in het bijzonder. Elk kind stelt een hulpvraag aan de leerkracht. Het is de taak om deze hulpvraag te beantwoorden, zonder dat er handelingsverlegenheid ontstaat. Preventief werken om gedragsproblemen te voorkomen krijgt inhoudt door sensitief en responsief te zijn. Een goed klassenmanagement is een basis om samen met de leerlingen een fijn leer/speelklimaat te maken. Bijeenkomsten taal: 1. Mondelinge taalontwikkeling: woordenschat en communicatie 2. Beginnende geletterdheid en aanvankelijk lezen 3. Gevorderde geletterdheid De inhoud van de bijeenkomsten is gebaseerd op de uitgangspunten van interactief taalonderwijs zoals geformuleerd en uitgewerkt door het Expertisecentrum Nederlands. Hierbij wordt uitgegaan van drie pijlers: het taalonderwijs is functioneel, sociaal en strategisch. Onderwijs dat hierop gebaseerd is vraagt om de inrichting van een krachtige leeromgeving en krachtig leerkrachtgedrag. Dit is voor alle leerlingen van belang, maar met name de zorgleerlingen hebben baat bij gestructureerd, betekenisvol en uitdagend onderwijs. De bijeenkomsten zullen bestaan uit een verdieping van de kennis met betrekking tot de mondelinge taalontwikkeling en de ontwikkeling van de (beginnende) geletterdheid. Vervolgens zullen recente ontwikkelingen worden besproken in het kader van interactief taalonderwijs. Uitgangspunt van handelen vormen de tussendoelen mondelinge communicatie en geletterdheid en de protocollen leesproblemen en dyslexie. Bijeenkomsten rekenen: 1. Inzicht in de actuele rekenontwikkelingen 2. Rekenproblemen en dyscalculie 3. Kerndoelen, leerlijnen, referentieniveaus De inhoud van de bijeenkomsten is gebaseerd op de actuele ontwikkelingen en opvattingen ten aanzien van het rekenonderwijs. Vanaf de jaren 90 werd het rekenen in Nederland op bijna alle basisscholen realistisch onderwezen. Deze benadering ligt echter sinds kort onder vuur. Een stroming stelt zich kritisch op en stelt dat het niet goed gaat met het Nederlandse rekenonderwijs. Te veel kinderen verlaten de basisschool zonder dat ze 48

49 behoorlijk kunnen optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Te veel kinderen ontwikkelen zich tot onzekere rekenaars. De vraag is of dit wel zo kan worden gesteld. Wat kunnen wij als onderwijsgevenden doen om de sterke kanten van welke opvattingen dan ook te genereren naar het dagelijks handelen in de klas ter verbetering van het rekenonderwijs? In de klas moet het gebeuren. De leerkracht is de spil in goed rekenonderwijs. De bijeenkomsten zullen dan ook gericht zijn op het verwerven van kennis, vaardigheden en attitude om als professional in staat te zijn goed rekenonderwijs op niveau 1 en 2 te verzorgen dat aansluit bij de actuele ontwikkelingen in een eenduidige afstemming binnen de eigen organisatie. Een citaat uit een rapport voor kwaliteitsverbetering: Om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren zijn niet alleen de methoden van belang, maar vooral de mensen die ermee werken. De toepasbaarheid in de dagelijkse praktijk is dan ook het uitgangspunt voor deze bijeenkomsten. Welke onderwijsvorm Na de startbijeenkomst volgen drie bijeenkomsten leraargedrag: sociaal emotioneel leren, drie bijeenkomsten taal en drie bijeenkomsten rekenen Via diverse werkvormen zal afstemming, samenwerking en intervisie geactiveerd en gestimuleerd worden om zowel collega s te activeren die nog minder of juist veel kennis, vaardigheden uit scholingen toepassen en ook collega s uit te dagen om rekening te houden met andere teamleden. Het leren van elkaar staat ook centraal in kader van kruisbestuiving/olievlekwerking om te voldoen aan vereisen basisscholing en elkaar te stimuleren een en ander toe te passen op alle leslocaties binnen uw schoolbestuur. Verbindende factoren zijn de invoering van en de relatie tot de zorgplicht Passend Onderwijs. Leerdoelen en beoordelingsmethodiek Het voornaamste doel van deze opleiding is het leveren van zorg en onderwijs op post-bachelorniveau. De opleiding wordt afgerond met een Certificaat Practitioner Zorgniveau 1 en 2. Omvang 5 dagen (10 dagdelen) en 6 tot 8 intervisiebijeenkomsten 15/10, 12/ , 14/01, 11/02, 11/03, 15/04, 22/04, 13/05, 08/ uur Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Kosten 1650,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 49

50 POST BACHELOR REMEDIAL TEACHING In het kort Leerlingen bij wie de leer-ontwikkelingsprocessen niet vanzelfsprekend verlopen, vragen aan de begeleiders, op de allereerste plaats een manier van orthodidactisch denken en handelen. In deze opleiding gaan we uit van de Handelingsgerichte Procedure waarbij we de verschillende fasen van dit model doorlopen om uiteindelijk te komen tot een adequate handelingsaanpak. We richten ons op de gebieden (aanvankelijk) lezen en spellen, begrijpend lezen, (aanvankelijk) rekenen en motoriek. Voor wie Onderwijsprofessionals met een lesgevende en/of begeleidende taak. Inhoud Leerlingen bij wie de leer-ontwikkelingsprocessen niet vanzelfsprekend verlopen, vragen aan de begeleiders, op de allereerste plaats een manier van orthodidactisch denken en handelen. In deze opleiding gaan we uit van de Handelingsgerichte Procedure waarbij we de verschillende fasen van dit model doorlopen om uiteindelijk te komen tot een adequate handelingsaanpak. We richten ons op de gebieden: - (aanvankelijk) lezen en spellen - begrijpend lezen, - (aanvankelijk) rekenen - motoriek Tijdens de intervisiebijeenkomsten komt eveneens casuïstiek aan bod, worden 'opbrengsten' van de handelingsaanpak geëvalueerd en ervaringen uitgewisseld. Omvang 5 dagen (10 dagdelen) en 6 tot 8 intervisiebijeenkomsten Woensdagen 03/12, 07/01, 04/02, 15/04, 13/ uur Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Kosten 1650,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 50

51 POST BACHELOR INTERN BEGELEIDER / ZORGCOÖRDINATOR In het kort Deze Postbacheloropleiding is voor iedereen die ambities heeft op school collega s te begeleiden in het kader van Passend Onderwijs. Naast het omgaan met veranderingen, komen onderwerpen zoals begeleiden, inspelen op actuele zaken aan bod Voor wie Wij denken aan onderwijsprofessionals met een begeleidende taak en andere geïnteresseerden. Inhoud De aandacht voor en de hulp aan leerlingen waarbij leren en ontwikkelen niet vanzelf gaat zijn voortdurend aan verandering onderhevig. Professionals in het reguliere onderwijs kunnen niet meer om Passend Onderwijs heen. Iedereen heeft binnen zijn of haar werk meer dan tot nu toe te maken met leerlingen die extra aandacht vragen. Tegelijkertijd zien hun collega's in het Speciaal Onderwijs zich gesteld voor nieuwe uitdagingen bij hun werk met leerlingen met vaak zeer complexe ondersteuningsvragen. Orthopedagogiek is bij uitstek de wetenschap die professionals hierbij kan helpen. De term orthopedagogiek - die alleen in Nederland en in Vlaanderen wordt gebruikt - is herhaaldelijk aanleiding tot discussie. Orthopedagogiek vormt de wetenschapelijke paraplu voor alle vraagstukken op het gebied van opvoeding en onderwijs aan deze leerlingen. Omgaan met veranderingen in de schoolorganisatie is tevens een onderwerp dat uitvoerig aan bod komt. Taken en verantwoordelijkheden. (formeel: structuur, informeel: cultuur),de rol van weerstand, de betrokkenheid bij de in gang te zetten verandering,fasen van verandering,mentale modellen en hun oorsprong, te kiezen strategieën enz. Het Spel van verandering wordt in kleine groepen gespeeld. Een specifiek aspect van het begeleiderswerk is coachen. De meeste begeleiders zullen hier niet aan toe komen. In dit thema gaan we zeer algemeen in op de coachingcyclus. De toepassings(on)mogelijkheden zullen daarbij steeds punt van aandacht zijn. De coachingcyclus is een systematische benaderingswijze die past in weloverwogen planmatig handelen. Inzicht krijgen in de complexe materie van onderwijsveranderingen (Passend Onderwijs). Dit doen we onder andere door het maken van een krachtenveld analyse en een belanghebbendeninventarisatiekaart. Binnen het onderwijs spelen wederzijdse beïnvloeding tussen scholen aan de ene kant en de overheid, gemeenten, samenwerkingsverbanden, inspectie, ouders en diverse organisaties, etcetera aan de andere kant een grote rol. Die beïnvloeding kan sterk zijn of wat meer op de achtergrond. Feit is dat er een voortdurende wisselwerking plaats vindt die zijn weerslag heeft op de dagelijkse praktijk van de school cq. de onderwijsgevenden en de leerlingen. Bij eisen van de omgeving is de overheid een belangrijke speler in het spel. Immers: zij bepaalt grotendeels de beleidslijnen waarlangs de onderwijspraktijk evolueert. Eén van de meest in het oog springende voorbeelden hiervan is Passend Onderwijs. Omvang 5 dagen (10 dagdelen) en 6 tot 8 intervisiebijeenkomsten Vrijdagen : 09/01, 13/02, 06/03, 27/03 en /02 05/03, 24/04 en tot uur Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Kosten 1650,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 51

52 POST BACHELOR OPBRENGSTGERICHT WERKEN MET JONGE KINDEREN In het kort Werken met jonge kinderen is een vak apart! De kwaliteit van de onderwijsprofessional staat vaak ter discussie, vooral ten aanzien van de jonge kind inhouden en opbrengstgericht werken. Voor wie Onderwijsprofessionals die in het dagelijks werken met jonge kinderen nieuwsgierig zijn naar nieuwe en actuele inhouden. Inhoud De ontwikkeling van het jonge kind staat volop in de aandacht. Uit onderzoeken (de Haan, Elbers & Leseman, 2011) blijkt telkens weer hoe belangrijk de taak is van de professional die met jonge kinderen werkt: het aanbrengen van een stevig en breed fundament voor verder leren en ontwikkelen. Het kind in de kleuterfase ontwikkelt zich op een geheel eigen manier. Het spel neemt hierbij een belangrijke plaats in. In het spel komen alle ontwikkelingsgebieden samen. Belangrijk is het dat leerkrachten alle ontwikkelingslijnen in hun hoofd hebben! Zo kunnen ze op basis van dat wat ze weten en dat wat ze zien een rijke leeromgeving creëren en hun handelen afstemmen op de onderwijsbehoeften van het kind. Binnen deze Post-bachelor komen de volgende onderwerpen aan bod: Passend onderwijzen: Jonge Risico Kind & Kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong Observeren en peilen Organisatie in de onderbouw Planmatig handelen Spelontwikkeling Taal Rekenen Omvang 5 dagen (10 dagdelen) en 6 tot 8 intervisiebijeenkomsten Donderdagen 15/01, 12/02 05/03, 26/03 en 23/ uur Locatie Theaterhotel Oranjerie Roermond Kosten 1650,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 52

53 POST BACHELOR GEDRAG In het kort Het denken in kansen en mogelijkheden staat centraal tijdens deze bijeenkomsten. Leerkrachten gunnen leerlingen goed onderwijs en zijn dan ook bewust van het feit dat zij een belangrijke rol spelen in het creëren van een positief pedagogisch klimaat in de groep en school. De leerkracht zorgt ervoor dat hij/zij een beschermende factor is voor het kind in het algemeen en voor de kinderen met speciale onderwijsbehoeften in het bijzonder. Elk kind stelt een hulpvraag aan de leerkracht. Het is de taak om deze hulpvraag te beantwoorden, zonder dat er handelingsverlegenheid ontstaat. Preventief werken om gedragsproblemen te voorkomen krijgt inhoud door sensitief en responsief te zijn. Een goed klassenmanagement is een basis om samen met de leerlingen een fijn leer/speelklimaat te maken. Pesten is een groot aandachtspunt binnen de scholen. Wat kunnen we doen om het pestgedrag te voorkomen? Wat kunnen we doen als er nu reeds gepest wordt? Een aantal stoornissen worden besproken, echter ook hier is het van belang de context mee te nemen in de aanpak. Is het belangrijk om te weten wat de diagnose is en/of is kennis hebben van executieve functies tevens een basis om naar gedrag te kijken. Voor wie Onderwijsprofessionals die werken met leerlingen in primair, voortgezet onderwijs Inhoud Bijeenkomst 1 Het ecologisch denken staat centraal tijdens deze eerste bijeenkomst. Hoe komt gedrag tot stand en welke actoren spelen daarbij een rol, is de vraag die wij ons stellen. Door het creëren van een positief pedagogisch klimaat zorgt de leerkracht ervoor dat alle leerlingen zich veilig kunnen ontwikkelen. Goed klassenmanagement is van groot belang om ervoor te zorgen dat er een fijn leerklimaat ontstaat. Door het creëren van goed klassenmanagement kan de leerkracht sensitiviteit en responsiviteit ontwikkelen. Naast een goede voorbereiding, wordt hier ook aandacht besteed aan het omgaan met verschillen. De zelfstandige leerhouding krijgt aandacht waarbij de koppeling wordt gemaakt naar relatie, competentie en autonomie. Bijeenkomst 2 Het voorkómen van gedragsproblemen is de insteek. Er wordt kennis genomen van de preventiepiramide van Deklerck. Deze is dan weer gekoppeld aan Positive Behavior Support. Bij handelingsgericht werken in combinatie met oplossingsgericht werken staan vooral de kansen en mogelijkheden van leerlingen centraal. Door kennis te nemen de uitgangspunten kan de vertaalslag naar de dagelijkse praktijk plaatsvinden. Het aansluiten op de onderwijsbehoeften van leerlingen op sociaal-emotioneel vlak zullen de leeropbrengsten ten goede komen. Inzetten van coöperatieve werkvormen en energizers zullen de groepsdynamica mede bepalen. Bijeenkomst 3Pesten: wat verstaan we precies onder pesten. Hoe kun je het meten? Welke verklaringen zijn? Welke factoren dragen ertoe bij? Naast het geven van antwoord op deze vragen, wordt ingespeeld op de actuele ontwikkelingen om pestgedrag op scholen te voorkomen. Naast preventie is er ook aandacht voor de curatieve aanpak via de oplossingsgerichte aanpak. De benadering van pesten als groepsproces krijgt de aandacht. Dit houdt in dat er verder gekeken wordt dan alleen maar naar dader en slachtoffer. Tevens worden een aantal interventieprogramma s toegelicht en gekeken of deze werken in de praktijk. 53

54 Afhankelijk van de actuele ontwikkelingen rondom pesten via het Ministerie van Onderwijs, wordt ingegaan op wat de school op dit moment verplicht is om te doen in het kader van pestaanpak. Echter speelt pestgedrag nu al een rol. Wat dan? Via de supportgroepaanpak van Sue Young wordt kennis genomen van deze aanpak. Ook hier is er een duidelijk rol weggelegd voor de groep als geheel. Executieve functies krijgen de aandacht. Er wordt toegelicht wat deze inhouden en hoe deze te herkennen zijn bij de leerlingen. Er worden observatielijsten ingevuld en de aanpak wordt besproken. Het escaleren van (storend) gedrag is vaker een doorn in het oog van de leerkracht. De ontploffing heeft impact op de leerling zelf, zijn klasgenootjes, de leerkracht. Maar: is er ook zicht op hetgeen voorafgaande aan deze ontploffing plaatsvindt? M.a.w. er wordt kennis genomen van de escalatiecurve om de tirgger agitatie en versnelling in kaart te brengen. Ook het herstel wordt besproken. Bijeenkomst 4 In de beleving van leerkrachten komt probleemgedrag steeds veelvuldiger voor en wordt het intenser en moeilijker. Groepsplan gedrag richt zich op het voorkomen van gedragsproblemen door het bieden van goed onderwijs. Hierbij staat centraal het aandacht besteden aan alle leerlingen, zodat zij de ondersteuning krijgen die ieder kind nodig heeft. Groepsplan Gedrag is een schriftelijk planningsmodel, waarin de leerkracht vastlegt hoe de groep zich ontwikkelt en zich zou moeten ontwikkelen. In kaart wordt gebracht de ondersteuningsbehoeften van alle leerlingen ( preventie) voor sommige leerlingen die het risico lopen zich problematisch te ontwikkelen en voor enkele leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben wegens risico op ernstig probleemgedrag. Er wordt aandacht besteed aan groepsvorming en groepsdynamiek, sociaal emotioneel leren en handelingsgericht werken. Groepsplan gedrag gaat uit van een gelaagde en planmatige aanpak. De werkwijze van Groepsplan Gedrag is zo concreet dat iedere leerkracht er morgen mee zou kunnen ( moeten ) beginnen. Leidraad van deze bijeenkomst is het boek van Kees van Overveld: Groepsplan Gedrag. Er is ruimte om een casus in kleine groep te bespreken. Er is aandacht voor de methode Programma Alternatieve Denkstrategieën (PAD). De methode wordt schoolbreed ingezet om gedragsproblemen te voorkomen. Er is aandacht voor oplossen van problemen, emoties, zelfbeeld, waarbij het uitgangspunt is: alles gevoelens mag je laten zien, niet alle gedrag. Bijeenkomst 5 PDD/NOS, Asperger, AD(H)D, ODD en CD komen aan de orde. De DSM criteria worden besproken. Kijkwijzers worden met elkaar gedeeld. Tevens worden handelingsadviezen besproken. Afhankelijk van de eigen situaties worden deze handelingsadviezen uitgevoerd. Omvang 5 dagen (10 dagdelen) en 6 tot 8 intervisiebijeenkomsten Datum Maandagen 12/01, 26/01, 09/02, 09/03 en 30/ uur Locatie Theaterhotel Oranjerie Roermond Kosten 1650,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 54

55 Mastermodules Waarom kiezen voor Mastermodules 1 Ze voldoen aan de wettelijke eisen professionalisering ministerie OC&W 2 Ze zijn allen geaccrediteerd 3 Toepasbaar in primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs 4 Ze zijn geregistreerd in landelijk lerarenregister 5 Ze worden door specialisten en deelnemers als beste gewaardeerd Wilt u zich verder professionaliseren in uw vakgebied, maar niet direct een masteropleiding volgen? Dan zijn de mastermodules uit de Master Special Needs wellicht een uitstekend alternatief voor u. In een mastermodule volgt u zes bijeenkomsten van een thema uit de opleiding Master Special Educational Needs die u interessant vindt. Met een mastermodule maakt u een verdere stap op uw professionaliseringsladder. U neemt hiermee deel aan een activiteit op een geaccrediteerd masterniveau. Inhoudelijk gaat het om onderwerpen die actueel zijn en die een grote relevantie hebben voor de ontwikkelingen in uw werkveld en op uw vakgebied. Bij mastercourses wordt bovendien nadrukkelijk een link gelegd met dat wat de wetenschap, nationaal en internationaal, hierin kan betekenen. Alle mastercourses worden ondersteund door een rijke elektronische leeromgeving die u voorziet van gevarieerde bronnen, oefenvormen en illustraties. U kunt rekenen op 140 uur studielast. Daarvan besteedt u zes dagdelen aan bijeenkomsten met een of meerdere docenten. (de eerste bijeenkomst bestaat uit een introductie en/of volgen atelierbijeenkomst) Een mastermodule wordt altijd afgerond met een toets waarmee u op basis van de nieuw verworven kennis een prestatie uitvoert in uw eigen praktijk. Na afronding van de mastermodule via de toets ontvangt u een certificaat. 55

56 Mastermodule ORTHOPEDAGOGIEK In deze mastermodule wordt u uitgedaagd uw impliciete ideeën over orthopedagogisch denken en handelen te expliciteren. De aandacht voor hulp aan leerlingen waarbij leren en ontwikkelen niet vanzelf gaat is voortdurend aan verandering onderhevig. Zo kunt u als professional in het reguliere onderwijs niet meer om Passend Onderwijs heen en hebt u, meer dan tot nu toe, te maken met leerlingen die extra aandacht vragen. Tegelijkertijd zien uw collega's in het Speciaal Onderwijs en het Speciaal Voortgezet Onderwijs zich gesteld voor nieuwe uitdagingen bij hun werk met leerlingen met vaak zeer complexe ondersteuningsvragen. Voor alle professionals geldt dat zij, ieder vanuit de eigen discipline, op talloze momenten keuzen moeten maken ten behoeve van het welzijn van deze leerlingen. Het is van belang dat dit gebeurt vanuit een grondige doordenking van de plaats en de positie van deze leerlingen, nu en in de toekomst. Orthopedagogiek is bij uitstek de wetenschap die professionals hierbij kan helpen. Het is de wetenschap die zich richt op leerlingen in problematische onderwijs-, leer- en opvoedingssituaties. U bestudeert wat de betekenis is van de orthopedagogiek en welke verschillende stromingen en opvattingen daarover van de afgelopen eeuw een rol speelden. Orthopedagogiek is een handelingswetenschap, die opvoeders en leraren perspectief biedt om hun handelingsverlegenheid op te heffen en weer perspectief te bieden aan de betrokkenen. U bestudeert de meest recente publicaties op het gebied van handelingsgericht werken en passend onderwijs en u gaat na hoe handelingsgericht u werkt in uw onderwijssetting. U bestudeert theorie en praktijktoepassingen over de oplossingsgerichte benadering (Cauffman & van Dijk, 2009) in het onderwijs en gaat in gesprek met leerlingen en collega s. Informatie: Datum (3 opties) a) Maandag 08/09, 15/09, 22/09, 29/09 en 06/ van uur of b) Dinsdag 09/09, 16/09, 23/09, 30/09 en 07/ van uur of c) Woensdag 10/09, 17/09, 24/09, 01/10 en 08/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 56

57 Mastermodule COMMUNICATIE, IN CONTACT MET In uw beroep komt u in contact met vele en diverse gesprekspartners: leerlingen, collega s en ouders. U verhoudt zich tot deze gesprekspartners in verschillende systemen of groepen: de leerling, de klassengroep, het team en de dynamische driehoek tussen leerling, ouder en leraar. Het kennen en kunnen hanteren van gespreksstructuren en -technieken en het kiezen van de juiste interactiestijl zijn daarbij van belang. In deze mastermodule wordt daarom aandacht besteed aan uw persoonlijke communicatiestijl en op welke wijze u die effectief kunt inzetten in contact met de ander. Er is daarbij vanuit de theorie en praktijk aandacht voor velerlei gesprekstechnieken, omgaan met diversiteit, oplossingsgericht denken, groepsdynamica, conflicthantering etc. Daarbij wordt ruimschoots aandacht besteed aan allerlei nieuwe vormen van communicatie: sociale media en de pedagogische betekenis daarvan. Informatie: Datum (3 opties) a) Maandag 08/09, 15/09, 22/09, 29/09 en 06/ van uur of b) Dinsdag 09/09, 16/09, 23/09, 30/09 en 07/ van uur of c) Dinsdag 11/11, 18/11, 25/11, 02/12 en 09/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 57

58 Mastermodule OMGAAN MET DE EISEN VAN DE OMGEVING Doel van deze mastermodule is het inzicht krijgen in twee componenten die van invloed zijn op de rolneming van de begeleider, t.w. druk en invloed. Om inzicht te krijgen in de diverse belangen wordt gebruik gemaakt van een krachtenveld- analyse en een belanghebbendeninventarisatiekaart. Binnen het onderwijs spelen wederzijdse beïnvloeding tussen scholen aan de ene kant en de overheid, gemeenten, samenwerkingsverbanden, inspectie, ouders en diverse organisaties, aan de andere kant een grote rol. Die beïnvloeding kan sterk zijn of wat meer op de achtergrond. Feit is dat er een voortdurende wisselwerking plaats vindt die zijn weerslag heeft op de dagelijkse praktijk in en van de school cq. de onderwijsgevenden en de leerlingen. De invloeden van veranderingen in de (inter)nationale samenleving, politiek en economie zijn een punt van beschouwing. In deze mastermodule komen alle vaardigheden, taken, rollen en posities die de begeleider kan innemen in één perspectief namelijk: Op welke wijze geef ik invulling aan mijn functioneren en draag ik daarmee bij aan het mede ontwikkelen van een adequate visie op het werk in de schoolorganisatie, de effecten op de gemeenschap en de ontwikkeling van de beroepsgroep in een (inter)nationaal perspectief. Informatie: Datum Woensdag 10/09, 17/09, 24/09, 01/10 en 08/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 625,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 58

59 Mastermodule BEGELEIDEN VAN LEERLINGEN MET SUNDROMEN, ZIEKTEBEELDEN EN FUNCTIESTOORNISSEN Leerlingen met een lichamelijke, verstandelijke en of meervoudige beperking hebben recht op passend onderwijzen. Het ecologisch paradigma dient als kader in het denken over en vormgeven van de onderwijsleersituatie waarin tegemoet gekomen wordt aan specifieke onderwijsbehoeften. Integratie en inclusie van leerlingen met een lichamelijke en of verstandelijke beperking noodzaakt tot handelingsgerichte (psycho)diagnostiek. Kennis en inzicht van mogelijkheden, beperkingen, stoornissen en eigenaardigheden passend bij syndromen en ziektebeelden dragen er toe bij dat er vanuit een transactioneel kader niet alleen naar het syndroom eigen gedragsaspecten gekeken wordt, maar tevens naar de gevolgen van de reactie van de omgeving hierop. Begeleiden van leerlingen met syndromen, ziektebeelden en functiestoornissen Het handelingsgericht kijken naar en begeleiden van de ontwikkeling van leerlingen met beperkingen en handicaps vraagt naast kennis van de gewone ontwikkeling ook kennis omtrent syndromen en de invloed daarvan op de ontwikkeling. De student verdiept zich in de verscheidenheid van syndromen, ziektes en aandoeningen, en de mogelijke gevolgen voor het somatisch, psychisch, communicatief en sociaal functioneren van de leerling. Naast aandacht voor de leerling kenmerken is er ook aandacht voor de omgevingskenmerken en de wisselwerking daartussen. De student leert door middel van ontwikkelingsgericht observeren factoren in kaart te brengen met als doel zicht te krijgen op de mogelijkheden en krachten van het individuele ontwikkel- en leervermogen van de leerling. Er wordt ingezoomd op het zien van mogelijkheden waarin `onderwijs en gezondheidszorg samen zoeken naar adequate ontwikkelingsmogelijkheden die aansluiten bij individuele behoeften van de leerlingen en hun ouders. Informatie: Datum Donderdag 09/ en 30 / van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 59

60 Mastermodule GELETTERDHEID In de mastermodule Geletterdheid 2 wordt dieper ingegaan op begrijpend (en studerend) lezen, staat het spellen in PO, VO en SO centraal op zorgniveau 1 en 2 (en 3 ) en daarnaast wordt het vakgebied creatief schrijven belicht. Leerlingen die bij het leren lezen en spellen in hun moedertaal ervaren hebben hoe moeizaam dat proces bij hen verlopen is, zullen waarschijnlijk diezelfde problemen weer ervaren bij het leren van vreemde talen, vandaar dat binnen dit onderwerp ook deze problematiek aan de orde komt. Het afronden van de mastermodule Geletterdheid 1 is voor het volgen van deze mastermodule een voorwaarde, tenzij u heeft aangetoond over de gewenste voorkennis (EVC, eerder verworven competenties) te beschikken om aan deze mastermodule te kunnen deelnemen. Geletterdheid 2 veronderstelt dat u door gericht te werken aan uw kennisniveau vanuit recente ontwikkelingen een koppeling leert maken met uw praktijksituatie. Informatie: Datum Maandag 10/11, 17/11, 24/11, 01/12 en 08/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 60

61 Mastermodule LEREN EN PROFESSIONEEL HANDELEN Gedurende meer dan veertig jaar houden wetenschappers zich bezig met onderzoek naar de condities voor een optimaal leerproces (Houtveen, 2011). De onderzoeken onderscheiden volgens Houtveen (Houtveen, Brokamp & Smits, 2011) drie componenten die de kwaliteit van het onderwijs bepalen: 1. Het functioneren van de leraar; 2. De school als systeem waarbinnen voorwaarden voor effectief leerkrachtgedrag en leerkrachtverwachtingen mogelijk worden gemaakt en ondersteund; 3. Leidinggevende aspecten m.b.t. het onderwijsleerproces als geheel. Een groot aantal onderzoeksresultaten is op toegankelijke wijze samengevat door Marzano (2004, 2008) en Hattie (2009). De onderzoeksopbrengsten maken duidelijk welke interventies een bijdrage leveren aan het verbeteren van leerprestaties van kinderen. Al eerder concludeerde o.m. Hattie (2003) uit onderzoeksgegevens dat vooral leraren een forse invloed op de leerprestaties van leerlingen hebben. In de mastermodule Leren en professioneel handelen, wordt op basis van wetenschappelijke literatuur onderzocht wat moet worden verstaan onder effectief pedagogisch- en didactisch handelen van leraren. Nagegaan wordt, welke leerkrachtvaardigheden ertoe doen en welk kennisniveau van leraren van belang is als het gaat om de ontwikkeling van leerlingen. Er wordt in deze mastermodule een duidelijke relatie gelegd tussen literatuur, praktijk en de eigen professionele ontwikkeling. Tijdens de bijeenkomsten komen de indicatoren aan bod, waarvan aangetoond is dat deze van invloed zijn op het realiseren van kwalitatief goed onderwijs. Informatie: Datum Dinsdag 11/11, 18/11, 25/11, 02/12 en 09/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 61

62 Mastermodule PASSEND HANDELEN BIJ COMPLEX GEDRAG In deze mastermodule draait het om gedrag van leerlingen dat vraagt om toegesneden competenties van de leraar: passend handelen. Het gaat om situaties waar de basiskennis en de vaardigheden van alledag tekort schieten. Het gaat hier niet alleen om het goed kunnen beschrijven van gedrag, maar ook om het verklaren van gedrag. Er wordt ingegaan op diverse verschijningsvormen van gedrag: gedrag dat naar buiten toe is gekeerd (externaliserend) en gedrag dat naar binnen toe is gekeerd (internaliserend). We zullen zien dat het in onderzoek gebruikelijk is om gedrag categoriaal in te delen. We staan op kritische wijze stil bij de vraag in hoeverre dat recht doet aan de eigenheid van de leerling en de visie van de school. Een aantal gedragsstoornissen passeren de revue waarbij we steeds vanuit een handelingsgericht kader kijken naar de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van alle betrokken partijen: de leerling, de groep, de leraar, de school en de ouders. Vanuit deze verschijningsvormen van gedrag komen we ook bij de wijze waarop scholen gericht interventies kunnen inzetten. Voorbeelden van dergelijke interventies zijn methoden voor sociaalemotioneel leren en agressietrainingen. Ook crisisinterventie zal binnen deze mastermodule een plek krijgen. Het passend handelen rond gedrag kan ook tot uiting komen in onderwerpen als de mogelijkheden en persoonlijke grenzen van de leraar (omgaan met ervaren kracht en onmacht bij specifieke gedragsstoornissen), ontwikkelingsperspectieven, de zin van time-out en switch, huiselijk geweld, rouwverwerking of leerlingen met oorlogservaringen. Informatie: Datum Dinsdag 11/11, 18/11, 25/11, 02/12 en 09/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 62

63 Mastermodule GEDRAGSONTWIKKELING: BELEMMERINGEN EN MOGELIJKHEDEN In deze mastermodule is optimalisatie van de normale gedragsontwikkeling het uitgangspunt. De ontwikkeling van gedrag wordt belemmerd of gestimuleerd in interactie met de omgeving. Ontwikkelingsbelemmeringen kunnen benaderd worden vanuit de opvatting dat deze de dialoog en interactie tussen opvoeder, kind/jongere en omgeving zodanig verstoren dat de ontwikkeling van het kind /de jongere met zijn specifieke mogelijkheden (en onmogelijkheden) belemmerd of vertraagd wordt. We onderzoeken welke risicofactoren in de leer- en leefomgeving van de leerling een rol spelen. We kijken in het bijzonder naar (digitaal) pesten en kindermishandeling Daarnaast bekijken we in hoeverre leerling-kenmerken de match met die omgeving kunnen verstoren. In de zoektocht naar ontwikkelingsmogelijkheden leggen we de nadruk op primaire preventie in school en klas. We staan uitgebreid stil bij protectieve factoren zoals het handelen en de rol van leraren, klassenmanagement, het opstellen en handhaven van regels, het uitspreken van gedragsverwachtingen, de pedagogische mogelijkheden van ouders en de invloed van de peergroup en de sociale media. De ontwikkeling van klas naar groep, groepsdynamica, zal nader uitgewerkt worden. Informatie: Datum Woensdag 12/11, 19/11, 26/11, 03/12 en 10/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 63

64 Mastermodule LEREN VAN INNOVEREN De onderwerpen in deze mastermodule zijn divers, er wordt onder andere aandacht besteed aan de schoolstructuur, maar ook aan de schoolcultuur met haar eigen aardigheden. Een belangrijk onderdeel is het leren omgaan met weerstanden tijdens veranderingsprocessen. De student verwerft kennis van veranderingsprocessen en het toepassen en uitvoeren ervan. Veranderingsprocessen kenmerken zich enerzijds doordat een lineair proces wordt doorlopen en anderzijds doordat het een cyclisch proces is met steeds grotere ovale lussen. Veel onderwijsinnovaties stranden omdat het de (bege)leiders ontbreekt aan kennis van veranderingsprocessen en transformaties, gewenste interventies en het inschatten van de weerstand of mate van betrokkenheid van de teamleden. Hieraan wordt in deze mastercourse, naast het kennis hebben van systeemdenken (in actie) en de 5 disciplines van Senge, ruim aandacht besteed. Informatie: Datum Woensdag 12/11, 19/11, 26/11, 03/12 en 10/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 64

65 Mastermodule COMMUNICATIEVE REDZAAMHEID Taal (vocaal of non-vocaal) is een communicatiesysteem dat berust op afspraken. Taalsystemen (gebarentaal, braille, symbolentaal) hebben ieder hun eigen codes en regels die nodig zijn om boodschappen over te brengen en te interpreteren. Communicatieve redzaamheid betreft het wederkerig communiceren en converseren met behulp van woorden, gebaren of symbolen. Het verwerven en gebruiken van taal wordt meestal als iets vanzelfsprekends beschouwd. In de interactie met leerlingen met een lichamelijke, verstandelijke en/of functiestoornissen wordt duidelijk wat er gebeurt als de taal van de omgeving niet 'spontaan' verworven wordt. Dan wordt zichtbaar hoe complex het proces van taalverwerving is, welke centrale rol taal en communicatie speelt in het dagelijkse leven en in het verwerven van (abstracte) kennis en wat de gevolgen en mogelijkheden zijn van een noodzakelijk andere wijze van communiceren. De belemmeringen, die deze leerlingen ontmoeten in hun ontwikkeling, hebben enorme gevolgen voor hun totale ontwikkeling. Een communicatiesysteem is het instrument waarmee leerlingen de concepten verwerven over hoe de wereld, de ander en zijzelf in elkaar steken. Informatie: Datum Donderdag 13/ en 22 / van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 65

66 Mastermodule ERNSTIGE REKEN-EN WISKUNDEPROBLEMEN OF DYSCALCULIE Leerlingen verschillen in hun ontwikkelingsmogelijkheden en in hun vermogen om te leren rekenen (Van Groenestijn, Borghouts, & Jansen, 2011). Daarom is het noodzakelijk om het reken- wiskundeonderwijs af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerling. Deze afstemming vraagt om een voortdurend proces van diagnosticerend onderwijzen en handelingsgerichte diagnostiek. Het diagnosticerend onderwijzen is een taak van de leraar. Deze kan daarbij ondersteund worden door de interne rekenexpert (Remedial Teacher, Interne begeleider, Rekenspecialist). Het Protocol Ernstige Reken-Wiskundeproblemen en Dyscalculie (ERWD; Van Groenestijn et al., 2011) geeft aan dat deze taak voorbestemd is voor een Master Special Educational Needs met specialisatie rekenen en rekenproblemen of een geregistreerd Remedial teacher (LBRT) met specialisatie rekenen. Informatie: Datum Vrijdag 14/11 en 12/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 66

67 Mastermodule JONGE KIND, BREDE ONTWIKKELING Onderwijs aan jonge kinderen is het fundament waarop later leren plaatsvindt. Verschillende visies en theoretisch inzichten t.a.v. het leren van jonge kinderen worden verkend en onderzocht naar toepasbaarheid in de dagelijkse praktijksituaties. De speciale onderwijsbehoeftes van jonge kinderen krijgen hierbinnen extra aandacht. Onderstaande vragen staan centraal in deze mastermodule: Wat is goed onderwijs voor jonge kinderen? Hoe leren jonge kinderen? Hoe kan ik beoordelen of de opbrengsten voldoende zijn? Deelnemers reflecteren over hun persoonlijke attitude in het werken met jonge kinderen. De leraar doet er toe komt uit divers onderzoek naar voren. Het pedagogisch en didactisch handelen van de deelnemers zal nadrukkelijk centraal komen te staan in deze mastermodule. Informatie: Datum Vrijdag 28/ en 21/01 van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 67

68 Mastermodule (HOOG)BEGAAFDHEID Leraren staan voor de taak om passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen. Aandacht voor de (hoog) begaafde leerling mag daarbij niet ontbreken. Voor (hoog) begaafde leerlingen zijn aanpassingen, zowel didactisch als pedagogisch, essentieel om zich te kunnen ontwikkelen naar zijn of haar capaciteiten, maar ook om het welbevinden en het ontwikkelen van een goede leerhouding te verzekeren. In deze mastercourse komen diverse aspecten van het omgaan met (hoog) begaafde leerlingen aan de orde. De leraar wordt gezien als de spil in de begeleiding van deze leerling. Hij/zij weet wat hoogbegaafdheid inhoudt, signaleert, heeft kennis van leer- en onderwijsbehoeften, van aanpassingen en materialen, past interventies toe en biedt ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied. De doorgaande lijn in de school wordt eveneens nader bekeken. Hierbij kunt u denken aan visie- en beleidsontwikkeling, protocollen voor signalering, beslissingen t.a.v. versnellen, het ontwikkelen van een plusklas e.d. Informatie: Datum Vrijdag 28/ en 21/01 van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 68

69 Mastermodule ZORGBELEID EN PASSEND ONDERWIJS De zorgcoördinator is niet meer weg te denken uit het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. De praktijk leert dat zowel de invulling als de facilitering van deze taak zeer sterk uiteenloopt. Soms zijn voormalige leerlingbegeleiders zorgcoördinator geworden en voeren ze zowel begeleidende als coördinerende taken uit, soms hebben ze een minimaal aantal uren op administratieve taken uit te voeren en staan ze voornamelijk voor de klas. Ook zijn er zorgcoördinatoren die management taken vervullen en actief het bredere schoolbeleid meesturen. In deze mastercourse komt het taak- en competentieprofiel van de zorgcoördinator aan bod, gerelateerd aan de nieuwste ontwikkelingen binnen Passend Onderwijs. Het concrete resultaat levert een zorgbeleidsplan voor de school op dat aan een kwaliteitsstandaard voldoet. Informatie: Datum 08/01 en 22/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 69

70 Mastermodule TAAK VAN DE BEGELEIDER In deze mastermodule wordt de rol, positie en taak van de begeleider in de eigen organisatie aan de orde gesteld. De rol, positie en taak van de begeleider hangen nauw samen met opvattingen in de eigen organisatie over Opbrengstgericht werken, de Oplossingsgerichte benadering, het gehanteerde LeerlingVolgSysteem, het omgaan met de ontwikkelingsperspectieven van leerlingen, het maken en hanteren van groepsplannen. Actuele ontwikkelingen op genoemde onderwerpen zullen zorgen voor een dynamische invulling van de mastermodule en voeden het besef dat de rol van de begeleider constant in ontwikkeling is. Daarnaast is er aandacht voor de taak om met andere specialisten in de organisatie af te stemmen en samen te werken. Het voorbereiden van een inspectiebezoek is een mogelijke leidraad om de onderwerpen van een kader te voorzien, voor de begeleider zal mede daardoor duidelijk worden wat de eigen rol, positie en taak voor uitdaging biedt. Informatie: Datum Maandag 02/02, 09/02, 23/02, 02/03 en 09/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 70

71 Mastermodule BEGELEIDEN VAN COLLEGA S Specialist zijn op een bepaald gebied stelt de professional al snel voor de opdracht om vanuit dat specialisme in de eigen schoolorganisatie ondersteuning te geven aan collega s. Vaak gaat het hierbij om begeleiding bij het verhelderen of het oplossen van een probleem. Binnen de mastercourse Begeleiding van collega s wordt uw handelen als begeleider centraal gesteld. Het betekenis geven aan het begrip begeleiden en begeleidingsvormen is het startpunt. Dat betekent dat u op zoek gaat naar passende betekenissen vanuit verschillende theoretische invalshoeken die voor uzelf passen bij uw ontwikkelingsvragen op het gebied van begeleiden van collega s. U staat stil bij verschillen tussen begeleiden en coachen, bij pedagogische en agogische sensitiviteit en u maakt kennis met de basisprincipes van coaching. Aan bod komen verder relevante competenties, zoals observeren, luisteren, vragen stellen, constructieve feedback, werken met de camera; dit alles vanuit een handelingsgerichte - en oplossingsgerichte benadering. Dat begeleiding niet altijd van een leien dakje gaat is duidelijk. Er zal daarom ook gekeken worden naar theorieën rondom weerstand en betrokkenheid, naar de dramadriehoek en de kracht van het systeemdenken. De aard en intensiteit, tenslotte, van begeleiding samen met de context waarin deze plaatsvindt, maar ook met de aard van de verandering. Een (Bege)leider zorgt eerst voor overzicht, dan voor inzicht en biedt tenslotte uitzicht. Informatie: Datum (3 opties) Maandag a) Maandag 02/02, 09/02, 23/02, 02/03 en 09/ van uur b) Dinsdag 03/02, 10/02, 25/02, 03/03 en 10/ van uur of c) Woensdag 04/02, 11/02, 26/02, 04/03 en 11/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 71

72 Mastermodule GELETTERDHEID In de mastermodule geletterdheid wordt het domein taal zo breed mogelijk verkend. U bent werkzaam in het PO of VO of SO en u leert door gericht te werken aan uw kennisniveau op basis van recente ontwikkelingen een koppeling te maken met uw praktijksituatie. Taal is belangrijk en via de Referentieniveaus Taal (z.a., Introductie Referentieniveaus Taal, geraadpleegd op 30 september 2011) is het gewenste niveau van leerlingen in elke fase van hun opleiding vastgelegd. De niveaus geven een opklimmende moeilijkheidsgraad m.b.t. basiskennis en - vaardigheden aan. In deze mastercourse gaan we na wat dit alles betekent voor ons professionele handelen op vooral zorgniveau 1 (goed onderwijs binnen de klas) en op zorgniveau 2 (extra zorg binnen de klas) en in beperkte mate op zorgniveau 3 (specifieke interventies uitgevoerd en/of ondersteund door zorgspecialisten in de school). Informatie: Datum Dinsdag 03/02, 10/02, 25/02, 03/03 en 10/ van uur in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 72

73 Mastermodule PROBLEEMGEDRAG: PREVENTIE EN INTERVENTIE Binnen deze mastermodule is het model van handelingsgericht werken het theoretische kader voor de omgang met gedragsproblemen. Handelingsgericht werken houdt in dat een leraar een verantwoord stappenplan gericht en planmatig doorloopt met als doel (probleem)gedrag van leerlingen te beïnvloeden. Zowel het voorkomen als het aanpakken van probleemgedrag wordt verder uitgewerkt. Er wordt zicht gegeven op diverse actuele theoretische benaderingen waaronder de cognitief-gedragstherapeutische benadering, de oplossingsgerichte benadering en de schoolbrede gedragsaanpak Positive Behavior Support. Nadat probleemgedrag is gesignaleerd, wordt het gedrag van de leerling binnen de context van de schoolsituatie geobserveerd en geanalyseerd. De uitgangspunten van de functionele analyse worden hierbij als leidraad gehanteerd. Vervolgens wordt, aan de hand van gedragsinterventies, een plan ontwikkeld waarmee individueel of groepsgewijs gewerkt kan worden. De leerling wordt nadrukkelijk betrokken bij de afstemming van de doelen van het gedragsveranderingsplan. De leerling wordt gezien als een actieve deelnemer aan het opvoedingsproces. Voor welke interventie er ook gekozen wordt om probleemgedrag aan te pakken, de rol van de leraar kan hierbij niet buiten schot blijven. Er zijn veel materialen en middelen op de markt die als interventie bij probleemgedrag ingezet kunnen worden. Om tot een verantwoorde keuze te komen, wordt er vanuit een tweetal invalshoeken naar de materialen gekeken: theoretisch uitgangspunten en aangetoonde effectiviteit (evidence-based) enerzijds en praktische inzet en haalbaarheid anderzijds. Informatie: Datum Woensdag 04/02, 11/02, 26/02, 04/03 en 11/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 73

74 Mastermodule AUTISME In deze mastermodule legt u een stevige basis in het bieden van passend onderwijs aan leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS). Leerlingen met ASS stellen specifieke eisen aan de competenties en deskundigheid van leraren. Deze leerlingen ervaren complexe uitdagingen in het begrijpen van de betekenis van de leefwereld om hen heen. Op basis van theoretische kennis leert u kijken naar de leerling in zijn totaliteit en hoe de stoornis zich bij de leerling kan presenteren. Vanuit een integratieve benadering wordt ingezoomd op de consequenties van de stoornis voor het leren en gedrag. Er is aandacht voor de vormgeving van de begeleiding en aanpak van de leerling met als doel het creëren van een adequate leef- en leersituatie waarin deze leerlingen hun talenten optimaal kunnen ontwikkelen. U krijgt binnen de mastercourse de gelegenheid om uw eigen praktijksituatie (PO- VO- (V)SO- MBO) in te brengen en nader te onderzoeken. Informatie: Datum 05/02 en 26/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 74

75 Mastermodule SPELREGISTRATIE EN SPELDIAGNOSTIEK In deze mastermodule werken we observaties (vastgelegd d.m.v. beeldmateriaal uit de eigen onderwijscontext) uit tot een adequaat (spel)aanbod. Hierbij maken we gebruik van de spelsituaties en de interacties met de andere kinderen in de groep. De geanalyseerde observaties geven ons zicht op de spelfasen, spelniveau en spelvoorwaarden, en vormen hiermee het uitgangspunt van het spelaanbod of de spelbehoefte. We beoordelen welke observatie instrumenten en begeleidingstechnieken passend zijn bij de verschillende spelbehoeften. Om leerlingen met (complexe) onderwijsbehoeften goed te kunnen begrijpen en te kunnen begeleiden is een theoretische verdieping op spel noodzakelijk. Datum Vrijdag 06/ en 17/04 van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 75

76 Mastermodule INTERACTIEF IN TEAMS Het accent in deze mastermodule ligt op groepsgerichte gesprekken en technieken, uitgaande van het gegeven dat de (bege)leider mogelijk (bege)leiding moet geven aan veranderingsprocessen binnen de eigen praktijksituatie. Kennis van groepsdynamica en conflicthantering komen naast de volgende zaken aan de orde: Het analyseren van groepskenmerken op aspecten als doel, belangen, interactie, structuur en cohesie; Vaststellen welke posities groepsleden innemen; Nagaan wat dat betekent voor de communicatie als begeleider. Van de (bege)leider wordt verwacht dat deze een team leerlingbespreking; een teamvergadering; een informatieve vergadering, een oplossingsgerichte vergadering of anderszins een teambespreking met een speciaal doel kan leiden. Ook het voorbereiden en houden van een presentatie behoort tot die benodigde vaardigheden. Tenslotte is er in deze mastercourse aandacht voor de rolneming in (externe) netwerken als ZAT s en groepen in het samenwerkingsverband of bestuurlijk overleg. Informatie: Datum Maandagen en een dinsdag 07/04 (i.v.m. Paasmaandag) Maandag 13/04, 20/04, 11/05, 18, van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 76

77 Mastermodule GECIJFERDHEID Vrijwel alle leerlingen kunnen leren rekenen. Hierbij vervult de leraar een grote rol. Vanuit de gangbare reken-wiskunde ontwikkeling richt deze mastermodule zich op de specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen, op groepsniveau en op individueel niveau. Deze mastermodule begint met een inleiding in de ontwikkeling van gecijferdheid en de leerlijnen en tussendoelen die u daarbij kunt volgen voor het rekenwiskundeonderwijs. Besproken wordt hoe u groepsplannen op kunt stellen (handelingsgericht werken op groepsniveau), hoe u deze evalueert en nieuwe doelen kunt stellen. U bestudeert onderzoeksgegevens en literatuur over de recente werkwijzen binnen de didactiek (o.a. interactie, oplossingsstrategieën, werken vanuit contexten en modellen) van het rekenwiskunde onderwijs en reflecteert op de waarde daarvan voor leerlingen in uw eigen setting. Door het voeren van diagnostische rekengesprekken met leerlingen (handelingsgericht werken op individueel niveau) en diagnostisch onderwijzen krijgt u zicht op de specifieke onderwijsbehoeften. U stemt hierbij af op strategieën die leerlingen hanteren en maakt kennis met een aantal modellen, instructievormen, materialen en hulpprogramma s. Daarbij leert u gecijferde leeromgevingen ontwerpen, waarin uw leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Informatie: Datum Dinsdag 07/04, 14/04, 21/04, 12/05, 19/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 77

78 Mastermodule ERNSTIGE LEES-EN SPELLINGSPROBLEMEN OF DYSLEXIE Leerlingen die ondanks goed en effectief onderwijs (zorgniveau 1) en ondanks extra ondersteuning binnen de klas (zorgniveau 2) blijven stagneren in hun lees- en/ of spellingontwikkeling komen in aanmerking voor specifieke interventies uitgevoerd of ondersteund door zorgspecialisten in de school (zorgniveau 3). Het is één van de kerntaken van het onderwijs om leerlingen vlot en accuraat te leren lezen en spellen. Wanneer men signaleert dat het lees- of spellingproces niet vanzelfsprekend op gang komt of zelfs stagneert en leerlingen, ondanks afgestemde hulp, grote lees- of spellingachterstanden opbouwen, dan is de vraag gerechtvaardigd of er sprake is van dyslexie. Inmiddels is vanuit een brede kennisbasis over het proces van leren lezen en de factoren die dit proces beïnvloeden bekend dat het volgens veel onderzoekers toch mogelijk is nagenoeg alle leerlingen tot vloeiend lezen te brengen (Houtveen, Brokamp & Smits, 2011). Het is belangrijk vroegtijdig te signaleren en leerlingen die risico lopen op het ontwikkelen van leesproblemen via meer intensieve interventies te ondersteunen dan alleen de zorg op niveau 1 en 2 (Collins Block, 1997; Farstrup & Samuels (Eds.), 2002; National Reading Panel, 2000; Snow, Burns & Griffin, 1998; Simmons & Kameenui (Eds.), 1998). Het is ook bekend dat wanneer leraren een gerichte bijdrage leveren aan het opdoen van succeservaringen en het bevorderen van gevoelens van competentie en zelfvertrouwen, leerlingen beter tot leren gemotiveerd zijn (Ellis & Worthington, 1994). Vooruitgang boeken op het gebied van technisch lezen betekent helaas niet automatisch een vooruitgang op het gebied van spelling (Van Leerdam, Bosman en Van Orden, 1998). In het geval van hardnekkige spellingproblemen, soms in combinatie met hardnekkige leesproblemen of dyslexie, is een planmatige aanpak via een geprotocolleerde behandeling aan te bevelen (Ruijssenaars, Ruissenaars-Elshoff, Smeets, Willemsen-Bouwmans & Van Mameren- Schoehuizen, 2010). Informatie: Datum Woensdag 08/ / van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 78

79 Mastermodule SCHOOL EN SOCIAAL EMOTIONEEL LEREN In deze mastermodule staat het kijken naar de schoolaanpak rondom sociaal emotioneel leren centraal. In deze mastercourse staat vooral de kwaliteitszorg op schoolniveau centraal. Deze kwaliteitszorg is te plaatsen in een model voor integrale preventie: de preventiepiramide. Dit model geeft zicht op de visie en het dagelijks handelen van de school: wordt er vooral gewerkt vanuit een positief gerichte oriëntatie op fundamentele preventie waarbij het welzijn van leerling en leerkracht voorop staat? Of is er meer sprake van een negatieve oriëntatie met een toenemende probleemgerichtheid? Vanuit bovenstaande vragen komen we op nieuwe vragen: Welke plaats neemt het sociaal emotioneel leren op school in? Hoe wordt er gedacht over preventie van probleemgedrag? Hebben we een veiligheidsbeleid? Welke niveaus van zorg worden geboden? Welk zorgprofiel heeft de school? In deze mastercourse werken we ook de theorie van het handelingsgericht werken verder uit. We bezien de theorie in het licht van ontwikkelingen die op dit moment in het onderwijs plaatsvinden, zoals passend onderwijs voor alle leerlingen. Tevens gaan we in op de rol van de Specialist Gedrag: wie wil je straks zijn in je klas of school? We zien dat een deel van de studenten ervoor kiest om in de eigen klas uit te groeien tot een heel goede leerkracht die met alle typen gedrag kan omgaan. Anderen hebben ambities om de klas te verlaten en meer te betekenen voor collega s in de bouw, voor de school in zijn geheel of voor het samenwerkingsverband. Er zijn zelfs deelnemers die plannen maken voor het uitoefenen van een zelfstandige praktijk. Informatie: Datum Woensdag 08/04, 15/04, 22/04, 13/05, 20/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 79

80 Mastermodule ERNSTIGE REKEN-EN WISKUNDEPROBLEMEN OF DYSCALCULIE In deze mastermodule werkt u aan competenties betreffende de begeleiding op schoolniveau. Vanuit theoretische onderbouwing ontwikkelt u een persoonlijke visie op rekenproblemen. Deze visie is uitgangspunt voor het opzetten/ondersteunen bij het maken van schoolbeleid op het gebied van het reken- wiskundeonderwijs en het omgaan met leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte hierbij. Als rekenexpert verdiept u zich in de rekenzorg binnen en buiten de groep. Het zorgplan wordt uitgewerkt aan de hand van de fasen, beschreven in het protocol ERWD. Onderwerpen vanuit de landelijke rekenpilots en passend onderwijzen worden besproken. Deze kunnen worden gebruikt bij het vormgeven van rekenbeleid. U neemt kennis van de inhouden van de doorlopende leerlijnen rekenen-wiskunde (Meijerink, 2008) en u leert knelpunten in deze lijnen te onderkennen. U bestudeert trendanalyses vanuit de leerlingvolgsystemen en gebruikt deze bij de advisering van de leraar. U adviseert over de samenstelling van instructiegroepen en rekeninhouden. De analyses kunnen tevens bijdragen aan het vormgeven van schoolbeleid op reken- wiskundegebied. Als rekenexpert kijkt u naar kansen en mogelijkheden binnen de opbrengsten van het reken- wiskundeonderwijs. Interventies worden besproken, vergeleken en geëvalueerd. U richt zich vooral op het coachen en begeleiden van de leraar. U begeleidt bijvoorbeeld bij het diagnosticerend onderwijzen binnen de groep. Informatie: Datum Vrijdag 17/04 en 22/ van uur + in overleg introductie en/of volgen atelierbijeenkomst Locatie Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 6 dagdelen inclusief data introductie en/of atelier Kosten 640,- Deze scholing kan in aanmerking komen voor vergoeding middels prestatieboxen 80

81 MASTERMODULES ALS TEAMSCHOLING OP LOCATIE De eerder genoemde mastermodules die in Houthem-Valkenburg en Eindhoven worden aangeboden, kunt u ook volgen op een locatie in nader overleg bij voldoende deelnemers Naast deze mastermodules die we in ons open aanbod aanbieden kunnen we ook onderstaande mastermodules op uw locatie aanbieden. DOMEIN GEDRAG, LEREN EN BEGELEIDEN Mastermodule Co-Teaching, achtergronden en condities In veel landen die tegemoet komen aan de eisen van passend onderwijzen, is gekozen voor het concept co-teaching. "Meerdere professionals werken als co-teachers op gestructureerde wijze samen in een groep en zijn daarbij in gelijke mate verantwoordelijk voor het onderwijs aan alle leerlingen." In integratieklassen met twee leraren gaan de leerresultaten van alle leerlingen vooruit en is het pedagogisch klimaat over het algemeen uitstekend. Het is voor de co-teachers een uitdaging om gezamenlijk te werken aan deze vorm van onderwijs die een andere pedagogische en didactische benadering kent. De volgende onderwerpen aan bod: onderwerp 1: passend beleid (mensbeeld, wet, internationaal) onderwerp 2: passende communicatie (met partner en omgeving) onderwerp 3: passend handelen (koppelen met OGW, HGW,...) De mastercourse Co-teaching, achtergronden en condities is een prima voorbereiding op de mastercourse Co-teaching in de praktijk. Mastermodule Co-Teaching in de praktijk Co-teachers ervaren wederom in deze mastermodule hoe het is om als duo les te geven aan alle leerlingen in een groep. Zij maken een ontwikkeling door, waarin zij groeien als professional in het omgaan met diversiteit in de groep. De volgende onderwerpen aan bod: onderwerp 1: klassenmanagement en pedagogisch klimaat onderwerp 2: de rijke leeromgeving onderwerp 3: samenwerkend en coöperatief leren De mastercourse Co-teaching in de praktijk bouwt voort op de mastercourse Co-teaching, achtergronden en condities. 81

82 DOMEIN GEDRAG Mastermodule Agressie 1: Agressie als facet van de communicatie Gedragsproblemen zijn in het onderwijs aan de orde van de dag. In alle sectoren maken leraren in toenemende mate melding van leerlingen met gedragsproblemen in de klas en op school. Deze toename heeft dan niet alleen betrekking op het aantal leerlingen met problemen, maar ook en vooral op de ernst en de intensiteit van die problemen. Wanneer spreekt men van agressie in het onderwijs? In deze mastercourse onderzoeken deelnemers het thema agressie als verschijningsvorm van problematisch gedrag vanuit een ecologisch kader. Verschillende theoretische benaderingen worden verkend, waardoor de student zicht krijgt op actuele onderzoeken, die wetenschappelijk onderbouwd zijn. Behalve een theoretische verkenning worden deelnemers ook uitgenodigd om hun praktijksituatie in beeld te brengen. In welke mate doet agressie zich voor in groep, in de school en in de buurt? Wat is het handelingsrepertoire met betrekking tot agressie-interventie en welke afspraken hanteert de school? Tenslotte zullen deelnemers reflecteren over hun persoonlijke beleving van agressie. Mechanismen die van invloed zijn op de conflicthantering worden daarbij geanalyseerd ten behoeve van het pedagogisch handelen. Tenslotte zullen deelnemers reflecteren over hun persoonlijke beleving van agressie. Mechanismen die van invloed zijn op de conflicthantering worden daarbij geanalyseerd ten behoeve van het pedagogisch handelen. Mastermodule Agressie 2: agressie als signaal van maatschappelijke kwetsbaarheid In alle onderwijssectoren maken leraren zich ernstig zorgen over agressieve en regelovertredende gedragsproblemen. Het gaat om ernstig probleemgedrag in de klas en op school. In deze mastercourse onderzoeken deelnemers het thema agressie als een signaal van maatschappelijke kwetsbaarheid, als een verschijningsvorm van problematisch gedrag vanuit een ecologisch kader. Het bio-ecologisch model van Bronfenbrenner is de rode draad binnen deze mastercourse. De inhoud van deze mastercourse is een vervolg op de mastercourse Agressie I. Terwijl in die mastercourse de nadruk ligt op het handelen van de leraar binnen de eigen school, wordt de agressieproblematiek in Agressie II vanuit een breder, maatschappelijk kader bezien. De student zal zich meer richten op het thema agressie als maatschappelijk verschijnsel en de betekenis hiervan voor de school en de samenleving. Er wordt ingegaan op het pedagogisch klimaat, de sociale verbindingen met de buurt en de samenwerking met ouders en ketenpartners. Verschillende theoretische benaderingen worden verkend, waardoor de student zicht krijgt op actuele, evidence-based benaderingen. 82

83 DOMEIN LEREN Mastermodule Handelingsgericht werken In zes bijeenkomsten komen de volgende onderwerpen aan bod. U maakt bij het bestuderen en het uitwerken ervan uw eigen keuzes: Visies op orthopedagogiek en historisch perspectief, in relatie tot de schoolvisie. HGW zeven uitgangspunten: van leerprobleem van de leerling naar werkprobleem van de leraar; van onderwijsbehoefte van de leerling naar ondersteuningsbehoefte van de leraar. Uitgangspunten en fasen van HGW; doelgericht werken aan onderwijsbehoeften en afstemming in een transactioneel referentiekader. Samenwerken met ouders: educatief partnerschap. Diversiteit: passend onderwijs. Passend onderwijs: zorgstructuur en zorgroute binnen uw eigen setting. De systematische cyclus van waarnemen, begrijpen, plannen en uitvoeren op groepsniveau. De systematische cyclus van signaleren, intake, strategie, onderzoek, indicering, advies en uitvoering op individueel niveau. De oplossingsgerichte benadering in het onderwijs (Cauffman & van Dijk, 2009). Gesprekken met leerlingen. Diagnostische gespreksvoering; onderzoeksvragen en onderzoeksmiddelen. Groepsoverzichten, handelingsplannen en groepsplannen. DOMEIN BEGELEIDEN Mastermodule Leidinggeven: organisatie en beheer In de mastermodule Organisatie en Beheer staat integraal leiderschap centraal, dit in tegenstelling tot de praktijk waarin zaken als strategisch beleid, kwaliteitszorg, personeelsbeleid en financieel beleid gescheiden worden ingevuld. Bij integraal leiderschap gaat het erom dat u: geïntegreerd leert sturen op output t.a.v. de gewenste onderwijsopbrengsten, de middelen op het gebied van personeel, organisatie, informatie en financiën samenhangend kunt inzetten, medewerkers zodanig kunt motiveren, dat ze optimaal willen bijdragen aan de doelrealisatie, in staat bent taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zo te delegeren dat er in alle lagen van de organisatie voldoende regelmogelijkheden zijn om resultaatgericht te kunnen werken, een gedeelde verantwoordelijkheid kunt realiseren als het gaat om het nakomen van afspraken rond het leidend onderwijsconcept. 83

84 Mastermodule Leidinggeven aan samenwerkende teams Ieder veranderingsproces vraagt om samenwerking tussen mensen. Het is van belang om daarbij patronen te herkennen. Deze bestaan vaak onafhankelijk van de inhoud van veranderingen. In deze mastercourse onderbouwt u de interventies in een schoolverandering vanuit uw leidinggevende verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van samenwerking, het initiëren van collectieve leerprocessen en vormen van kennisdeling. Daarbij kan aandacht besteed worden aan: systeemdenken, groepsdynamica, teamcoaching en kennismanagement. Kenmerkend voor het systeemdenken is dat we bij veranderingsprocessen proberen om de verschijnselen in samenhang met elkaar te zien. In de toepassing van uw interventies koppelt u o.a. het systeemdenken specifiek aan de groepsdynamica in het team. Teamleren is bewustwording van collectieve patronen in gedrag en denken, teamcoaching draagt daar aan bij door de groep in beweging te brengen. Teamcoaching is er op gericht om een ieder zicht te geven op hoe en wat er gebeurt in de communicatie, en dat eenieder daar als teamlid een verantwoordelijkheid in heeft. Mastermodule Videobegeleiding in school 1: Het begeleiden van collega s Een traject bestaat uit een intake, een of twee aantal klassenopnamen en begeleidingsgesprekken. De volgende stappen kunt u onderscheiden: Stap 1: Afstemmingsgesprek voor het opstellen van de leervraag. De leervraag kan ook voortkomen uit een groepsbespreking, leerling-bespreking of functioneringsgesprek. Stap 2: Maken van de klassenopname (hooguit 20 minuten). Stap 3: Begeleidingsgesprek waarin de beelden worden geanalyseerd: komt de leervraag goed in beeld, wat zijn de parels en wat zijn de puzzels. Formuleren van werkpunten voor de leraar en afspraak maken voor 2de klassen opname. Stap 4: Tweede klassenopname (hooguit 20 minuten). Stap 5: Begeleidingsgesprek. Een beeldselectie waarin de resultaten van het handelen zichtbaar zijn wordt besproken. Als dit uw eerste begeleidingstraject is, kan het zinvol zijn om te beginnen met een leraar bij wie u zich op uw gemak voelt en omgekeerd. Als bij u op school het werken met de camera nog geen gebruikelijke begeleidingsmethodiek is, is het belangrijk om u bewust te zijn met wie u gaat beginnen. Voor een eerste traject kunt u beter een collega vragen, die in ieder geval positief staat tegenover het maken van filmopnamen en niet direct met een heel complexe leervraag zit. Als dit traject succesvol verloopt voor beide partijen, is spin-off naar het team gemakkelijker te realiseren. Zodra uw competenties toenemen in het begeleiden met een camera, zult u zich zekerder voelen om ook collega s met meer complexe vragen te begeleiden. In de hierboven beschreven werkwijze van een begeleidingstraject ligt de keuze van de fragmenten voor het begeleidingsgesprek volledig bij u als begeleider. De laatste jaren zien we steeds vaker, dat de leraar mede verantwoordelijk gemaakt wordt voor de invulling van het 84

85 begeleidingsgesprek door hem de gemaakt klassenopname te geven en te vragen zelf een selectie te maken passend bij zijn leervraag. Het zelf terugkijken van de klassenopname wordt ondersteund door de leraar een kijkopdracht mee te geven, waarin hij uitgenodigd wordt om een paar fragmenten te kiezen, waarover hij tevreden is en 1 of 2 fragmenten, waar de leervraag in beeld is. In het begeleidingsgesprek wordt gestart met de selectie van de leraar. Filmen op basis van de gestelde leervraag en een goede analyse zijn het begin van een begeleiding. Het wel of niet slagen van een begeleiding hangt in hoge mate af van de manier waarop u als begeleider in gesprek met de leraar gaat. Net zoals in de klas de interactie van de leraar naar de leerlingen belangrijk is, zo is in het begeleidingsgesprek met de leraar de interactie belangrijk. Van de leraar verwacht u reflectie op eigen handelen waardoor veranderingen in de klas met de leraar in gang gezet kunnen worden. Voor uzelf geldt dat in het begeleidingsproces reflectie verwacht wordt op uw eigen handelen als begeleider. Ook hier is de vraag: 'Hoe kunt u deze leraar het beste ondersteunen? In de analyse van de begeleiderscommunicatie is het volgende relevant: Hoe is mijn basiscommunicatie? Activeren /compenseren Oplossingsgericht en handelingsgericht Positief De termen activeren en compenseren, oplossingsgericht en handelingsgericht blijken cruciaal voor een verantwoorde begeleiding. Coaches en begeleiders moeten willen leren hoe ze de leraar actief kunnen maken (activeren) en niet zelf met oplossingen komen. Ze moeten in de veranderkracht van de leraar blijven geloven en de beelden laten spreken. Mastermodule Videobegeleiding in school 2: Het begeleiden van een leerling met specifieke onderwijsbehoeften Scholen en maatschappij zijn in ontwikkeling. Deze ontwikkeling zorgt ervoor dat binnen de scholen een grotere diversiteit aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften aanwezig is. Binnen deze mastercourse is aan de orde de eigen kracht en goede wil van ieder leerling te ontdekken en te benutten als potentieel voor eigen leren en ontwikkelen. Daarbij is het mogelijk om samen met leerlingen te ontdekken wat de eigen specifieke onderwijsbehoeften zijn. Met behulp van videobeelden leert de leerling zelf mee te denken welke mogelijkheden er voor hem zijn. Hierdoor wordt hij zich tevens bewust van zijn eigen sterkte (en zwakte).die kracht zet de leerling in om zijn leervraag te beantwoorden. De leerling wordt zo mede verantwoordelijk voor verandering en ontwikkeling. Stap 1: Afstemmingsgesprek voor het opstellen van de leervraag. Bij de keuze voor onderwerp 2 kan de leervraag ook voortkomen uit een groepsbespreking, leerlingbespreking of functioneringsgesprek. Stap 2: Maken van de klassenopname (hooguit 20 minuten). 85

86 Stap 3: Begeleidingsgesprek waarin de beelden worden geanalyseerd: komt de leervraag goed in beeld, wat zijn de parels en wat zijn de puzzels. Formuleren van werkpunten voor de leerling/leraar en afspraak maken voor tweede klassenopname. Stap 4: Tweede klassenopname (hooguit 20 minuten). Stap 5: Begeleidingsgesprek. Een beeldselectie waarin de positieve resultaten van het handelen zichtbaar zijn, wordt besproken. Inhoud Onderwerp 1: Het werken met een leerling zelf. De leraar als ingang voor verandering, is een bekend uitgangspunt bij de SVIB. Een leraar die voorwaarden schept voor ontwikkeling en groei van leerlingen. In een traject met de leerling zelf zal een leerling moeten toegroeien naar autonomie, niet afhankelijk zijn en blijven van zijn opvoeder (Stevens, 2001). In een dergelijk traject is de leerling startpunt, doel en resultaat van verandering. De leerling die problemen ervaart, wordt medeverantwoordelijk gemaakt voor de oplossingen en blijft daarmee eigenaar van zijn eigen ontwikkeling (den Otter & Haasen, 2004). Een belangrijke doelstelling van de begeleiding met de leerling is: de leerling als een actieve partner betrekken in zijn eigen ontwikkelingsproces. Om dit te realiseren, is het belangrijk dat de algemene structuur van een traject wordt aangehouden. De leerling beslist samen met de begeleider welke situatie gefilmd zal worden, waarbij de leerpunten door de leerling (zelf) worden geformuleerd. Deze leerpunten vormen de uitgangspunten voor het feedbackgesprek. Doel van de opname is: door middel van de beelden de leerling laten inzien hoe hij met behulp van ondersteuning kan komen tot beter gedrag in de klas. Onderwerp 2: Het werken met een leraar met een vraag in de omgang met een leerling met specifieke onderwijsbehoeften. Hierbij is sprake van een begeleiding van een leraar die een leervraag heeft over een leerling met een indicatie. In het kader van passend onderwijs geldt dat de leraar als ingang van verandering steeds noodzakelijker geworden is, zodat hiermee tegemoet gekomen kan worden aan de individuele behoeften van leerlingen. Leerlingen met een specifieke onderwijsbehoeften, gerelateerd aan een verkregen indicatie, vragen van de leraar veel inzet en kennis. Vanuit de regionale expertise centra worden ambulante begeleiders ingezet om de afstemming en aanpak van bovenstaande leerlingen te ondersteunen. Het realiseren van deze adviezen vraagt van de leraar een kritisch kijken naar zichzelf. SVIB kan hierbij een adequaat hulpmiddel zijn. Binnen de school worden leraren vaak ondersteund vanuit de leerlingbespreking (blauwe cirkel van het HGW-schema) en kan in overleg de keuze worden gemaakt om hierbij gebruik te maken van de camera. Het doel hiervan kan zijn: vragen signaleren (signaleringsfase HGW), vragen observeren (onderzoeksfase HGW), ondersteunen van afgesproken handelingen (uitvoeringsfase HGW). Deze begeleiding kan ingezet worden om inhoud te geven aan passend onderwijs en de vragen die daaruit voortvloeien bij leraar en leerling. 86

87 Mastermodule Het eigen verhaal van de leerling: narratieve begeleiding van kinderen en jongeren In deze mastermodule verkennen we de mogelijkheden om structurele gesprekken met individuen of groepen te houden, waarbij het persoonlijke verhaal van betrokkenen een grote rol speelt. Van leerlingen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs. Steeds worden mogelijkheden op zowel individueel als groepsniveau besproken. Onderwijs is veel meer dan het overdragen van kennis. Iedere school besteedt tegenwoordig ook veel tijd en aandacht aan de begeleiding van leerlingen. Daarnaast zijn de verwachtingen van leerlingen op school veranderd. Een leerling wordt geacht steeds meer medeverantwoordelijkheid te dragen voor zijn eigen ontwikkelingsproces; er wordt een beroep gedaan op een actieve houding ten aanzien van leven en leren. Een zelfonderzoek sluit aan op - en draagt bij tot - de ontwikkeling van deze houding. Het appelleert aan de eigen verantwoordelijkheid van de leerling: het geeft hem, als vanzelf: het heft weer mede in eigen hand OPLOSSINGSGERICHT AFSTEMMEN OP SCHOOL MET HET SOLOTION FOCUSED TUNING INSTRUMENT In deze mastermodule worden de executieve functies (EF) als neuropsychologisch concept belicht en staat het leren werken met het Solution Focused Tuning (SFT) instrument centraal. SFT is een oplossingsgericht begeleidingsinstrument voor de leraar of begeleider (van de midden- en bovenbouw van het primair en voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs of het hoger onderwijs) ontwikkeld door Lucie Spreij, Geke Klapwijk, Annemiek Broersen en Edith Peeters. Elementen uit handelingsgericht en oplossingsgerichte werken zijn hierin samengebracht. Kenmerkend is dat de stem van alle betrokken partijen (leerling, leraar en ouders) gehoord en benut wordt. Met dit instrument kan de leerling/student de eigen EF s, leervoorkeuren en interesses in kaart brengen, de leraar kan zijn visie daarop geven en de ouders eveneens. De leerling/student krijgt door SFT meer inzicht in zijn sterke kanten, mogelijkheden en onderwijsbehoeften in de richting van de gewenste toekomst. De leraar of begeleider krijgt zicht op de onderwijsbehoeften van de leerling/student, zodat hij zijn didactiek en interventies daarop kan afstemmen. De ouders en de leraar krijgen meer zicht op hun ondersteuningsmogelijkheden en kunnen de benadering van de leerling, op school en thuis, afstemmen (educatief partnerschap) en hierin doelgericht samenwerken. 87

88 DOMEIN SPEL/JONGE KINDEREN Mastermodule Speltechnieken en (groeps)spelbegeleiding Het begeleiden van het spelproces en doordacht meespelen met leerlingen staat centraal. Oefenen met speltechnieken is heel belangrijk en met behulp van videoregistraties geeft u feedback op elkaar. De begeleiding kan zowel individueel als op groepsniveau plaatsvinden. De leraar kan o.a. op deze wijze het spel gebruiken om leerlingen hun eigen ontwikkelingskracht te laten hervinden. In deze mastermodule is eveneens ruimte om zich te oriënteren over het innoveren van spel in het aanbod van de school. DOMEIN VOORTGEZET (SPECIAAL) ONDERWIJS/MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Mastermodule Schoolloopbaanbegeleiding Mentoren, leerlingbegeleiders en schoolloopbaanbegeleiders spannen zich in om hun leerlingen op koers te krijgen en te houden door met hen te praten, hun verhalen te beluisteren, en begeleidingsmethodieken in te zetten. Begeleiders gaan eerst op zoek naar verhalen (narratieven) van leerlingen en geven leerlingen een stem, door constructief met hen te communiceren. Zij kunnen daarbij gebruik maken van een LeerlingZelfOnderzoek. Mentoren, leerlingbegeleiders en keuzebegeleiders voeren gerichte begeleidingsgesprekken en stimuleren en coachen hun leerlingen vakkundig, op weg naar een passende toekomst. Daarbij kiezen begeleiders uit methodieken als oplossingsgericht werken, contextueel werken, werken met interactie en werken met contact. Mastermodule Praktijk- en arbeidsleren Binnen deze mastermodule wordt gewerkt aan een geïntegreerd onderwijsprogramma, waarin praktijk- en arbeidsgericht leren, zowel binnen als buiten de school, centraal staan. Scholen zijn er op gericht hun leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op hun (toekomstige) integratie in de samenleving. Veel leerlingen hebben een praktisch gericht onderwijsaanbod nodig om zich de hiervoor benodigde kennis, vaardigheden en houdingen eigen te maken. Scholen staan voor de uitdaging dit ontwikkelingsproces actief en effectief te ondersteunen door een adequaat onderwijsaanbod te realiseren. Het onderwijsprogramma staat in dienst van de toekomstige overgang van de leerling naar de maatschappij en naar werk. Vanaf het eerste leerjaar werkt de leerling hier aan. In de school verlangt dit wellicht een herbezinning op het onderwijsaanbod en op de manier waarop docenten werken met de leerlingen en met elkaar. 88

89 POSTMASTER ONDERWIJS Postmaster Onderwijs voor universitaire of hbo masters Na uw masteropleiding kunt u bij ons studeren en deelnemen aan het Postmaster Onderwijs. Zo blijft u op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen binnen uw vakgebied. U kunt uw kennis verbreden of verdiepen ten behoeve van de schoolbegeleiding of in het kader van het onderwijs aan leerlingen bij wie de ontwikkeling niet vanzelfsprekend verloopt. Elke postmastercursus is geaccrediteerd door NVO en NIP, voor nieuw cursusaanbod is accreditatie in aanvraag, zodat het behaalde certificaat een bijdrage kan zijn voor uw beroepsregistratie of voor uw herregistratie. Tevens voldoet elke cursus aan de eisen voor herregistratie bij de LBRT. Zowel voor universitaire masters (onderwijskundigen, psychologen, orthopedagogen) als voor hbo masters (Master SEN, Master Ecologische Pedagogiek) vindt u een up-to-date cursusaanbod op het gebied van speciaal onderwijzen en begeleiden. Hierbij het het landelijk aanbod Postmaster Onderwijs voor het primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs: Handelingsgericht diagnosticeren met het protocol ERWD FOLLOW-UP BIJEENKOMSTEN ALUMNI MASTER-SEN Gedurende het schooljaar worden voor oud-studenten (alumni) Master-SEN follow-up bijeenkomsten gehouden. Onder leiding van masterdocenten worden actuele ontwikkelingen t.a.v. onderwerpen/specialisaties besproken, komt casuïstiek aan bod en leert van elkaar middels intervisie. Gedurende het schooljaar worden voor de volgende specialisaties/onderwerpen follow-up bijeenkomsten georganiseerd 1 Lezen en dyslexie 2 Remedial teaching 3 School Video Interactie Begeleiding 4 Coachen en begeleiden 5 Rekenen en dyscalculie 5 Jonge kind 6 School Video Interactie Begeleiding 7 Gedrag ( met optie 1 actuele ontwikkelingen) 8 Gedrag en autisme met optie 2 casuïstiek) Wilt u nadere informatie ontvangen mail dan uw verzoek voorkeur onderwerp/specialisatie naar maastricht.seminarium@hu.nl onder vermelding van uw naam en adresgegevens en u wordt geïnformeerd over inhouden, data en tijden. 89

90 Follow-Up Lezen & Dyslexie Voor wie Studenten die Master-SEN Lezen&Dyslexie ofwel Specialist Leren&HGW (RT) hebben gevolgd met accent op dyslexie. Inhoud Als aanvulling op de opleidingen MSEN Lezen&Dyslexie ofwel Specialist Leren&HGW worden terugkomdagen georganiseerd waarin casuïstiek wordt besproken die door de deelnemers zelf wordt ingebracht. Problematiek van de casussen ligt op het gebied van lezen, spelling, dyslexie (PO, VO, SBO/SO). Uitgaande van aanwezige basiskennis op het gebied van dyslexie worden casussen geanalyseerd, worden interventies besproken en wordt (indien noodzakelijk) theoretische kennis toegevoegd. Accent ligt op de casuïstiek waarbij kennis en ervaringen van de deelnemers worden uitgewisseld en waar tevens 'hulpmiddelen' besproken zullen worden. Casuïstiek van elke deelnemer zal aan bod komen, waarbij het bespreken van 3 of 4 casussen per bijeenkomst mogelijk moet zijn. Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 3 dagdelen Data woensdag 17/09, 12/ en 11/ Tijdstip Keuzemogelijkheid: a u. b u. Kosten 270,- 90

91 Follow- Up Remedial Teaching Voor wie Studenten die Master-SEN Remedial teaching, Lezen&Dyslexie ofwel Specialist Leren hebben gevolgd Inhoud Als aanvulling op de opleidingen MSEN worden terugkomdagen georganiseerd waarin casuïstiek wordt besproken die door de deelnemers zelf wordt ingebracht. Bij de casuïstiek van RT kan het dan gaan om een casus te doorlopen vanaf de probleemstelling t/m de handelingsplanning. Uitgaande van aanwezige basiskennis worden casussen geanalyseerd, worden interventies besproken en wordt (indien noodzakelijk) theoretische kennis toegevoegd. Accent ligt op de casuïstiek waarbij kennis en ervaringen van de deelnemers worden uitgewisseld en waar tevens 'hulpmiddelen' besproken zullen worden. Casuïstiek van elke deelnemer zal aan bod komen, waarbij het bespreken van 3 of 4 casussen per bijeenkomst mogelijk moet zijn. Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 3 dagdelen Data woensdag 17/09, 12/ en 11/ Tijdstip Keuzemogelijkheid: a u. b u. Kosten 270,- 91

92 Follow-Up Rekenen & Dyscalculie Voor wie Studenten die Master-SEN Rekenen & Dyscalculie hebben gevolgd. Inhoud Als aanvulling op de opleidingen MSEN Rekenen & Dyscalculie worden terugkomdagen georganiseerd waarin de actuele opvattingen ten aanzien van het rekenen aan bod komen en casuïstiek wordt besproken die door de deelnemers zelf wordt ingebracht. Problematiek van de ingebrachte casussen (PO, VO, SBO/SO) worden geanalyseerd en interventies besproken gekoppeld aan theorie, hulpmiddelen en de uitgangspunten van het Protocol Ernstige RekenWiskundeproblemen en Dyscalculie. Locatie Van Abbemuseum Eindhoven en Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 3 dagdelen Data Eindhoven woensdag 03/ , 11/02 en 11/ uur Houthem-Valkenburg 18/ , 13/01 en 03/ uur Kosten 270,- 92

93 Follow-Up COACHEN EN BEGELEIDEN Voor wie Deze bijeenkomsten zijn bedoeld voor alumni studenten en andere belangstellenden werkzaam in het (speciaal) onderwijs en zich bezig houden met enige vorm van coachen en/of begeleiden. In het kort Door te werken in intervisiegroepen elkaar laten kennismaken met ervaringen en nieuwe ontwikkelingen binnen het vakgebied begeleiden. Daarnaast zal er iedere bijeenkomst expliciet aandacht worden besteed aan actuele mogelijkheden en ontwikkelingen. Inhoud Deze bijeenkomsten zijn gericht op professionalisering, intervisie en nieuwe ontwikkelingen. We zullen aandacht besteden aan kernreflectie en de mogelijkheden van zijnsgericht coachen. Dit betreft een eerste kennismaking. Een actualiteitskring wil een bijdrage leveren aan de professionalisering van haar leden. Dit is mogelijk door te leren van elkaar en door het bevorderen van kennis over en toepassing van nieuwe inzichten en ontwikkelingen. Het vasthouden en delen van ervaringen biedt een goede voedingsbodem voor ontwikkeling. Het netwerk van de actualiteitskring fungeert als voedingsbodem voor kennis en ervaring van ontwikkeling, verbetering, verandering en vernieuwing. Het doel voor de kwaliteitsprofessional is, elkaar regelmatig ontmoeten gelegenheid geven tot uitwisselen van kennis, kunde en ervaringen kennis te nemen van nieuwe ontwikkelingen en deze uit te dragen vormen van netwerken en samenwerking met anderen Locatie Van Abbemuseum Eindhoven en Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 3 dagdelen Eindhoven woensdag 05/ , 21/ en 18/ tot uur Houthem-Valkenburg woensdag 05/ , 21/ en 18/ tot uur Kosten 270,- 93

94 Follow-Up SVIB Voor wie Deze bijeenkomsten zijn bedoeld voor alumni studenten en andere belangstellenden werkzaam in het (speciaal) onderwijs als school video interactie begeleider. In het kort Door te werken in intervisiegroepen elkaar aan de hand van good practice laten kennismaken met ervaringen en nieuwe ontwikkelingen binnen het begeleiden met beeld. Daarnaast zal er iedere bijeenkomst expliciet aandacht worden besteed aan actuele mogelijkheden en ontwikkelingen. Inhoud Deze bijeenkomsten zijn gericht op professionalisering, intervisie en nieuwe ontwikkelingen. Een actualiteitskring wil een bijdrage leveren aan de professionalisering van haar leden. Dit is mogelijk door te leren van elkaar en door het bevorderen van kennis over en toepassing van nieuwe inzichten en ontwikkelingen. Door gebruik te maken van het beeldmateriaal van de deelnemers is een voortdurende afstemming met de dagelijkse praktijk mogelijk. Het vasthouden en delen van ervaringen biedt een goede voedingsbodem voor ontwikkeling. We zullen aandacht besteden aan nieuwe ontwikkelingen en aan zijnsgericht coachen. Het netwerk van de actualiteitskring fungeert als voedingsbodem voor kennis en ervaring van ontwikkeling, verbetering, verandering en vernieuwing. Het doel voor de kwaliteitsprofessional is, elkaar regelmatig ontmoeten gelegenheid geven tot uitwisselen van kennis, kunde en ervaringen kennis te nemen van nieuwe ontwikkelingen en deze uit te dragen vormen van netwerken en samenwerking met anderen Locatie Van Abbemuseum Eindhoven en Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 3 dagdelen Eindhoven woensdag 05/ , 21/ en 18/ tot uur Houthem-Valkenburg woensdag 05/ , 21/ en 18/ tot uur Kosten 270,- Follow-Up Jonge kind 94

95 Voor wie Deze bijeenkomsten zijn bedoeld voor alumni studenten en andere belangstellenden werkzaam in de onderbouw van het (speciaal) onderwijs die hun handelingsrepertoire willen verdiepen op basis van zelfgemaakte videobeelden. Om met dit onderwerp aan de gang te gaan hoeft u geen SVIB-er te zijn of over de competenties van een SVIB-er te beschikken. Van belang is het dat u nieuwsgierig en bereidheid bent om een en ander uit te proberen. Het verdient wel aanbeveling om enige ervaring te hebben met het werken met een video-camera, flipcamera of mobieltje met camera of dat u daar graag mee wil gaan experimenteren. In het kort Door te werken in intervisiegroepen elkaar aan de hand van persoonlijke cases laten kennismaken met ervaringen en nieuwe ontwikkelingen binnen het begeleiden van leerlingen met behulp van video. Daarnaast zal er iedere bijeenkomst expliciet aandacht worden besteed aan actuele mogelijkheden en ontwikkelingen. Inhoud Deze bijeenkomsten zijn gericht op professionalisering, intervisie en nieuwe ontwikkelingen in het kader van de onderwijsbehoeften van het jonge (risico-)kind. Door gebruik te maken van het beeldmateriaal van de deelnemers is een voortdurende afstemming met de dagelijkse praktijk mogelijk. Op basis van de verkregen feedback tijdens de bijeenkomsten worden door de deelnemers interventies ingezet op de werkvloer. De ontwikkelingen worden met behulp van videobeelden vastgelegd en tijdens de volgende bijeenkomst(en) getoond en besproken. Aan de hand van de ingebrachte cases zal ook aandacht worden besteed aan nieuwe ontwikkelingen. Het doel voor de kwaliteitsprofessional is: elkaar regelmatig ontmoeten gelegenheid geven tot uitwisselen van kennis, kunde en ervaringen op basis van videobeelden van een persoonlijke casus kennis te nemen van nieuwe ontwikkelingen en deze uit te dragen Regiokantoor Houthem/Valkenburg woensdag 18 mrt, 22 april, 20 mei tot uur Van Abbemuseum Eindhoven donderdag 19 maart, 23 april, 21 mei tot uur Kosten 270,- 95

96 Follow-Up Gedrag en Autisme casuïstiek Voor wie Alumni specialist gedrag/specialist autisme/specialist beperkingen & handicaps Inhoud Tijdens de bijeenkomsten gaan we aan de hand van casuïstiek en onder supervisie van de docent in op actuele leervragen. Deze follow-up is bedoeld als leertraject onder leiding van een supervisor waarin je als leerkracht je eigen stijl van werken kan verbeteren en actualiseren. Elke individuele deelnemer kan een praktijkprobleem of praktijkvraag inbrengen. De groep heeft de functie van een reflecterend team en zo een belangrijk aandeel in de werkwijze. De deelnemers kunnen zo niet alleen profiteren van de supervisor zelf maar ook van de ervaringen en tips van de overige deelnemers. De gestelde vragen worden vanuit verschillende perspectieven bekeken, zodat de oplossing die te voorschijn komt bruikbaar en werkzaam is. Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg Omvang 3 dagdelen Data dinsdag 14/04, 12/05 en 26/ tot uur Kosten 270,- 96

97 Follow-Up Gedrag Actuele ontwikkelingen Voor wie Alumni specialist gedrag/specialist autisme/specialist beperkingen & handicaps Inhoud De nadruk tijdens de bijeenkomsten zal vooral gericht zijn op de preventie van gedragsproblemen. De onderwerpen die in dit kader aan de orde komen zijn o.a.: Sociaal-emotioneel leren. De preventiepiramide van Deklerck. Hoe krijgt deze piramide inhoud op de werkplek? Positive Behavior Support ( PBS ) n traject dat schoolbreed doeltreffende ideeën aanreikt om alle medewerkers op school op 1 lijn te krijgen, wat betreft omgang met gedrag van de leerling. Executieve functies. Niet stoornissen staan centraal, maar het al dan niet kunnen uitvoeren van deze functies bepalen of een leerling zich kan gedragen. Er is aandacht voor impulsen de baas, plannen maken en uitvoeren, omgaan met verandering, actief je geheugen gebruiken,inzicht in eigen gedrag, effectief omgaan met emoties. Het belang van de relatie leerkracht/leerling in het kader van risicoleerlingen. Zijn jouw lessen in orde? Aandacht voor het creëren van een veilige, plezierige leeromgeving. Pesten; inspelen op actuele ontwikkelingen t.a.v. dit onderwerp. In ieder geval komt de supportgroep aanpak aan de orde. Ook PBS leert leerlingen om pestgedrag uit te bannen. Tevens komen nieuwe inzichten aan bod met betrekking tot gedragsstoornissen bij kinderen. Leidraad is de visie van Walter Matthys, kinder-en jeugdpsychiater te Utrecht. Er is aandacht voor de oppositioneel-opstandige gedragsstoornis ( ODD ) en de anti-sociale gedragsstoornis (CD.) Tevens is er ruimte om casuïstiek in te brengen m.b.t. gedragsproblemen en/of gedragstoornissen. Aanbevolen literatuur Crone, D. & Horner, R.(2012) Positive Behavior Support in de school. Strategieën voor effectieve oplossingen bij gedragsproblemen. Huizen: Pica. Dawson P. & Guare, R.(2011) Executieve functies bij kinderen en adolescenten. Amsterdam: Hogrefe. Deklerck, J.(2011) De preventiepiramide. Den Haag: Acco. Golly, A & Sprague, J.(2011) Positive Behavior Support, goed gedrag kun je leren! Huizen: Pica Lemov, D.(2012) Teach like a champion. Rotterdam: CED groep. Matthys, W.(2011) Gedragsstoornissen bij kinderen. Amsterdam: Hogrefe. Smidts, D. & Huizinga, M.(2011) Gedrag in uitvoering, overexecutieve functies bij kinderen en pubers. Amsterdam: Nieuwezijds Teitler, P.(2009) Lessen in orde. Bussum: Coutinho. Teitler, P.( 2012) Lessen in orde op de basisschool. Bussum: Coutinho. Locatie Regiokantoor Houthem/Valkenburg en Van Abbemuseum Eindhoven Omvang 3 dagdelen Houthem-Valkenburg woensdag 20/05, 03/06, 24/ tot uur Eindhoven woensdag 27/05, 10/06, 01/ uur Kosten 270,- 97

98 SCHOOLONTWIKKELINGSARRANGEMENTEN / MASTERCURSUSSEN VOOR TEAMSCHOLING Schoolontwikkelingsarrangementen Hierbij een kort overzicht van onze teamgerichte scholings- en begeleidingstrajecten voor primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Gedrag Werken met een groepsplan gedrag School Wide Positive Behavior Support (PBS) Leren in Veiligheid (LIV) Programma Alternatieve Denk strategieën (PAD) Professional in de Spiegel (PidS) Ontwikkelingsvolgmodel (OVM) Leren Handelingsgericht werken: praktijkmodel voor passend onderwijs Lezen is top in het primair en speciaal onderwijs (LIST) DENK! Werk aan groei in begrip! Ontwikkelingsvolgmodel (OVM) Begeleiden Oplossingsgericht afstemmen op school m.b.v. het SFT instrument Bouwen aan een adaptieve school (BAS+) Class observatie en kwaliteitsinstrument voor de attitude-ontwikkeling voor de leerlingen in de onderbouw Flitsend onderwijs Meer handen in de klas door co-teaching Scholopoly Seminarium profiel Scan Voortgezet Onderwijs (SPS) Ontwikkelingsvolgmodel (OVM) Talentontwikkeling en diversiteit Families and Schools Together (FAST) Kwaliteitszorg passend onderwijs Informeer bij het regiokantoor voor meer informatie over alle mogelijkheden. Of vraag de betreffende productfolder aan. Onze adviseurs zijn uitstekend in staat om uw professionaliseringsvragen af te stemmen op uw specifieke situatie voor het schoolteam of samenwerkingsverband. U kunt hiervoor contact opnemen met ons regiokantoor. Diverse schoolontwikkelingstrajecten komen in aanmerking voor de regeling vergoeding prestatiebox binnen primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. 98

99 MASTER SPECIAL EDUCATIONAL NEEDS De beste Master-SEN Seminarium voor Orthopedagogiek volgens keuzegids Met de master Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs specialiseert u zich op het gebied van de speciale onderwijszorg. Doelgroep De focus is gericht op leraren in alle sectoren die betrokken zijn bij leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Professionele ontwikkeling Tijdens de masteropleiding Special Educational Needs: Leraar Speciaal Onderwijs groeit u uit tot de excellente professional die ingewikkelde situaties binnen de groep kan hanteren, die leerlingen met complexe problemen adequaat helpt en die een deskundige partner is voor ouders en hulpverleners. In het kader van taak- en functiedifferentiatie zijn er voor afgestudeerde masters mogelijkheden om persoonlijke expertise in te zetten in een nieuwe positie binnen de school: als begeleider, coördinator of als schoolleider. Programma Afhankelijk van uw ambities en mogelijkheden kiest u voor een specialisatie. In iedere specialisatie komen verschillende thema s aan de orde die u afgestemd op uw eigen werkveld uitwerkt. Een centrale component in de opleiding is het Praktijkgericht Onderzoek. Specialisaties Specialisatie Leren, met de onderwijseenheden Orthopedagogiek Communicatie: in contact met... Leren en professioneel handelen Geletterdheid 1 Gecijferdheid Geletterdheid 2 Begeleiden van collega's Praktijkgericht Onderzoek Vrije ruimte en Portfolio Specialisatie Gedrag, met de onderwijseenheden Orthopedagogiek Communicatie: in contact met... Gedragsontwikkeling: belemmeringen en mogelijkheden Probleemgedrag: preventie en interventie School en sociaal emotioneel leren Passend handelen bij complex gedrag Begeleiden van collega's Praktijkgericht Onderzoek Vrije ruimte en Portfolio 99

100 Specialisatie Begeleiden, met de onderwijseenheden Orthopedagogiek Communicatie: in contact met... Taak van de begeleider (Be)geleiden van collega's Interactief in teams Leren van innoveren Seminarium voor Orthopedagogiek Omgaan met eisen van de omgeving Praktijkgericht Onderzoek Vrije ruimte enportfolio Ter verbreding of verdieping kunt u ook nog een keuze maken uit de thema s: Keuzethema s Gedrag: Agressie 1 en 2 Keuzethema s Leren: Ernstige lees- en spellingsproblemen of dyslexie Ernstige reken- en wiskunde problemen of dyscalculie 1 en 2 Keuzethema s Begeleiden: Organisatie en beheer Leidinggeven aan samenwerkende teams Keuzethema leerlingen met speciale onderwijsbehoeften/werkveld speciaal onderwijs: Begeleiden van leerlingen met syndromen, ziektebeelden en functiestoornissen Communicatieve redzaamheid Keuzethema s mbo, vo en vso: Zorgbeleid en passend onderwijs Schoolloopbaanbegeleiding Praktijk- en arbeidsleren Keuzethema s jonge kinderen en spel: Jonge kinderen, brede ontwikkeling Spelregistratie en speldiagnostiek, Speltechnieken en (groeps)spelbegeleiding ->masteropleidingen Eindkwalificaties De eindkwalificaties hebben betrekking op drie gebieden: het primaire proces (de opvoedings- en onderwijsactiviteiten), het functioneren in een schoolteam en organisatie en de eigen professionele ontwikkeling. 100

101 Lesdagen Specialisaties Master Sen lesplaats Maastricht Deeltijd Specialist Begeleiden jaar 1 op maandag u. Specialist Begeleiden jaar 2 op woensdag u. Specialist Gedrag jaar 1 op woensdag u. Specialist Gedrag jaar 2 op dinsdag u. Specialist Leren jaar 1 op dinsdag u. Specialist Leren jaar 2 op maandag u. Voltijd Maandag uur Woensdag uur 101

102 INFORMATIEBIJEENKOMSTEN MASTER-SEN, MASTERMODULES EN POST BACHELOR Wilt u meer informatie en/of afstemmingsgesprek met medewerkers van het regiokantoor Zuidoost Nederland? Bezoek dan één van de regionale informatiebijeenkomsten Onderstaande informatiebijeenkomsten op regiokantoor Seminarium voor Orthopedagogiek Zuidoost Nederland te Houthem-Valkenburg Informatiebijeenkomsten start schooljaar Woensdag 9 april 2014 van tot uur, Van Abbemuseum Eindhoven Dinsdag 13 mei 2014 van tot uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Donderdag 15 mei 2014 van tot uur, TheaterHotel De Oranjerie Roermond Maandag 16 juni 2014 van tot uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Woensdag 2 juli 2014 van tot uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Woensdag 26 augustus 2014 van tot uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Informatiebijeenkomsten Master-SEN, mastermodules, post bachelor start Woensdag 25 februari 2015: uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Donderdag 19 maart uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Eindhoven woensdag 01 april 2015: uur Van Abbemuseum Eindhoven Donderdag 09 april uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Roermond donderdag 21 mei uur Theaterhotel Oranjerie Roermond Dinsdag 02 juni uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Maandag 06 juli uur Regiokantoor Houthem-Valkenburg Locatie Regiokantoor Seminarium voor Orthopedagogiek (ingang Adelante college),onderstestraat 29, 6301 KA Houthem-Valkenburg Aanmelden Aanmelden voor een van de informatiebijeenkomsten kan via maastricht.seminarium@hu.nl onder vermelding van uw naam/adresgegevens/telfnr/ adres en interesse in specialisatie. 102

103 AANMELDING, INSCHRIJVING EN PLAATSING Plaatsing Voor sommige cursussen geldt een maximum aantal deelnemers. In dat geval is de volgorde van binnenkomst van het inschrijfformulier bepalend. Begin september 2014 ontvangt elke deelnemer bericht over wel of geen plaatsing. Ook worden dan nadere mededelingen gedaan over de verdere procedure. Plaats van de cursus Bij elke cursus is aangegeven waar deze zal plaatsvinden. Mocht na inschrijving blijken dat het gewenst is om hiervan af te wijken, (bijvoorbeeld in verband met reisduur van een groot aantal deelnemers), dan kan dit in overleg met de deelnemers gebeuren. Certificaten en bewijzen van deelname. Elke scholingsactiviteit uit het cursusaanbod geeft recht op een deelnemerscertificaat of bewijs van deelname, wanneer aan de daartoe geldende voorwaarden is voldaan. Tot deze voorwaarden behoort in elk geval dat de deelnemer tenminste 80% van de cursusbijeenkomst(en) heeft bijgewoond. Prijzen Bij elke cursus is een prijs vermeld. Tenzij anders vermeld is deze prijs inclusief verblijf- en materiaalkosten. Algemene voorwaarden Op alle scholings- en begeleidingsactiviteiten van het Seminarium voor Orthopedagogiek zijn de leveringsvoorwaarden van Hogeschool Utrecht van toepassing. Deze liggen ter inzage op de regiokantoren. Daarnaast geldt wat specifiek hieronder in de artikelen 1 t/m 8 is vermeld: 1. Toepassingssfeer Bij alle onderdelen van het scholingsaanbod zijn de onderstaande algemene voorwaarden van toepassing. Door aanmelding aanvaardt de deelnemer de toepassing ervan, voor zover daarvan niet schriftelijk is afgeweken. 2. Inschrijving Inschrijving als deelnemer aan één van de cursussen geschiedt door inzending van een volledig ingevuld en ondertekend inschrijfformulier binnen de aangegeven inschrijftermijn. Indien er slechts plaats is voor een beperkt aantal deelnemers, is voor plaatsing de volgorde van de aanmelding bepalend. Wanneer dit zal betekenen, dat plaatsing op dat moment niet mogelijk is, zal met de aanmelder overleg plaatsvinden over een eventueel alternatief. Tevens zal de betrokkene een voorrangsplaats worden toegewezen op de wachtlijst voor de betreffende cursus. 3. Annulering Annulering dient schriftelijk te geschieden en gericht te zijn aan het adres van het desbetreffende regiokantoor van het Seminarium voor Orthopedagogiek. Wij aanvaarden geen aansprakelijkheid indien annuleringen niet of niet tijdig worden ontvangen. 103

104 Met betrekking tot annulering en de gevolgen daarvan voor de cursist gelden de volgende regels: Gedurende de inschrijftermijn: geen kosten. Tot 6 weken voor de aanvang van de cursus: 12,50 per cursist per geannuleerde cursus i.v.m. administratiekosten. In de periode van 6-2 weken voor aanvang van de cursus: 50% van het cursusgeld blijft verschuldigd. Binnen 2 weken voor aanvang van de cursus: het gehele cursusgeld blijft verschuldigd. In geval van overmacht dient dit te worden voorgelegd aan de regiomanager van het Seminarium voor Orthopedagogiek. Indien op grond van het bovenstaande door de cursist een bedrag aan administratiekosten verschuldigd is, ofwel een deel van de cursusprijs, wordt deze bijdrage verrekend met eventueel al door de cursist betaald en terug te ontvangen cursusgeld. 4. Plaatsvervanging In afwijking van de bovenstaande annuleringsregeling kan annulering te allen tijde zonder financieel nadelige gevolgen voor de cursist plaatsvinden, wanneer diens plaats wordt ingenomen door een plaatsvervanger en daarvan schriftelijk mededeling is gedaan aan het adres van het desbetreffende regiokantoor van het Seminarium voor Orthopedagogiek. 5. Betaling Indien geen andere betalingstermijn is overeengekomen moeten facturen, zonder enige korting en zonder dat schuldvergelijking is toegestaan, worden betaald binnen 30 dagen na factuurdatum. De cursist zal door het enkel verstrijken van de betalingstermijn, zonder dat daartoe enige sommatie of ingebrekestelling nodig is, een vertragingsrente verschuldigd zijn van 1% van het desbetreffende factuurbedrag voor elke maand (of gedeelte daarvan), waarmee de cursist in verzuim is. 6. Cursusmateriaal Het Seminarium voor Orthopedagogiek behoudt zich het auteursrecht van de te verstrekken cursusmaterialen voor. Cursisten mogen het cursusmateriaal uitsluitend ten eigen behoeve gebruiken. Het verveelvoudigen en/of openbaar maken door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook, evenals het aan derden afstaan, verkopen of op enigerlei andere wijze in gebruik geven, is zonder schriftelijke toestemming van het Seminarium voor Orthopedagogiek niet toegestaan. 7. Aansprakelijkheid Het Seminarium voor Orthopedagogiek is niet aansprakelijk voor schade, ontstaan uit, tijdens of als gevolg van het gebruik van het cursusmateriaal en/of ontstaan tijdens het bijwonen van de cursus. De cursist zal het Seminarium voor Orthopedagogiek voor aanspraken van derden uit dien hoofde vrijwaren. 8. Programmawijziging Het Seminarium voor Orthopedagogiek behoudt zich het recht voor om in bijzondere gevallen de aanvangstijd van de cursussen te wijzigen of bepaalde cursussen te laten vervallen. In het laatste geval worden reeds betaalde cursusgelden gerestitueerd. 104

105 INSCHRIJFFORMULIER SCHOLING EN BEGELEIDING Regio Zuid Oost Nederland Persoonsgegevens: Naam: Geboortenaam:.. Voorletters : Voornamen voluit:.... Roepnaam:....M/V Adres :... Postcode en woonplaats:... (Mobiele) telefoon :... adres... Geboortedatum en geboorteplaats:... Handtekening... Schoolgegevens: Naam school :... Naam directeur :... (Post) adres :... Postcode en Plaats:... Telefoon : adres:. Ik meld mij aan voor: Scholingsnummer Titel cursus Heeft u als directeur belangstelling voor een cursus op maat voor uw school? Ja, neem contact met mij op voor een offerte Betaling & Facturatie: De nota zal rechtstreeks naar uw school/bestuur of werkgever worden toegezonden. Ondergetekende, directeur van de school is akkoord met de inschrijving van de hierboven ggenoemde persoon. Akkoord directeur bij betaling door school (handtekening): Plaats: Datum: Insturen naar Seminarium voor Orthopedagogiek: Regio Zuidoost Nederland, Onderstestraat 29, 6301 KA Houthem/Valkenburg U kunt het formulier ook faxen naar: Op de activiteiten van het Seminarium zijn leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze zijn in te zien op het regiokantoor. 105

106 Seminarium voor Orthopedagogiek Regiokantoor Zuidoost Nederland Onderstestraat KA Houthem-Valkenburg WWW 106