Specialisatie VO/MBO. Beschrijving van de onderwijseenheden

Transcriptie

1 Jongeren op weg naar de volwassenheid maken een boeiende en soms ook verwarrende levensfase door. Je bent nog geen volwassene maar je wordt wel geacht je te gedragen naar de regels die de maatschappij voor je heeft opgesteld. Sommige jongeren groeien op zonder problemen, anderen krijgen te maken met problemen in de thuissituatie, leermoeilijkheden of een moeizame relatie met leeftijdsgenoten. Het onderwijs heeft de taak de jongere zo goed mogelijk te begeleiden in deze fase van adolescentie naar de jong- volwassenheid: hoe ga je om met jezelf, anderen en de school-/werksituatie? Doelgroep De specialisatie Vo/mbo is met name geschikt voor leraren, coördinatoren en begeleiders die werkzaam zijn in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. De opbouw* De opleiding is opgebouwd rond een Praktijkgericht Onderzoek (15 EC), een kritische reflectie (5 EC) en acht verschillende inhoudelijke modules (5 EC) met de modules Educational needs en Communicatie als vertrekpunt. Onderstaande modules zijn specifiek gericht op Vo/mbo: Onderwijseenheden Studiepunten (Eropean credits) Schoolloopbaanbegeleiding: loopbaanleren 5 Duaal leren en werken 5 Mbo en gedrag 5 Ondersteuning binnen passend onderwijs 5 Twee modules waarin Vo/mbo centraal staat 10 Beschrijving van de onderwijseenheden Praktijkgericht Onderzoek U verricht een praktijkgericht onderzoek naar een onderwijskundig of pedagogisch aspect van de wijze waarop in uw eigen praktijk wordt omgegaan met verschillen in gedrag. Uw onderzoek levert zo een wezenlijke bijdrage aan de kwaliteit van opvoeding en onderwijs binnen uw eigen school.

2 Educational Needs Deze module vormt de start van de opleiding. Deze module is bedoeld om u een theoretisch en praktisch kader te bieden voor het traject dat voor u ligt. De aandacht voor hulp aan leerlingen waarbij leren en ontwikkelen niet vanzelf gaat is voortdurend aan verandering onderhevig. Zo kunt u als professional in het reguliere onderwijs niet meer om Passend Onderwijs heen en hebt u, meer dan tot nu toe, te maken met leerlingen die extra aandacht vragen. Tegelijkertijd zien uw collega's in het Speciaal Onderwijs, het Speciaal Voortgezet Onderwijs en MBO zich gesteld voor nieuwe uitdagingen bij hun werk met leerlingen met vaak zeer complexe ondersteuningsvragen. Voor alle professionals geldt dat zij, ieder vanuit de eigen discipline, op talloze momenten keuzen moeten maken ten behoeve van het welzijn van deze leerlingen. Het is van belang dat dit gebeurt vanuit een grondige doordenking van de plaats en de positie van deze leerlingen, nu en in de toekomst. Orthopedagogiek is bij uitstek de wetenschap die professionals hierbij kan helpen. Het is de wetenschap die zich richt op leerlingen in problematische onderwijs-, leer- en opvoedingssituaties. U bestudeert wat de betekenis is van de orthopedagogiek en welke verschillende stromingen en opvattingen daarover van de afgelopen eeuw een rol speelden. Orthopedagogiek is een handelingswetenschap, die opvoeders en leraren perspectief biedt om hun handelingsverlegenheid op te heffen en weer perspectief te bieden aan de betrokkenen. U bestudeert de meest recente publicaties op het gebied van handelingsgericht werken en passend onderwijs en u gaat na hoe handelingsgericht u werkt in uw onderwijssetting. U bestudeert theorie en praktijktoepassingen over de oplossingsgerichte benadering in het onderwijs en gaat in gesprek met leerlingen en collega s. In deze module wordt u uitgedaagd uw impliciete ideeën over orthopedagogisch denken en handelen te expliciteren. Communicatie In uw beroep komt u in contact met vele en diverse gesprekspartners: leerlingen, collega s en ouders. U verhoudt zich tot deze gesprekspartners in verschillende systemen of groepen: de leerling, de klassengroep, het team en de dynamische driehoek tussen leerling, ouder en leraar. Het kennen en kunnen hanteren van gespreksstructuren en - technieken en het kiezen van de juiste interactiestijl zijn daarbij van belang. In deze module wordt daarom aandacht besteed aan uw persoonlijke communicatiestijl en op welke wijze u die effectief kunt inzetten in contact met de ander. Schoolloopbaanbegeleiding: loopbaanleren Loopbaanleren van leerlingen staat in deze mastermodule centraal. Hoe kunnen mentoren, studieloopbaanbegeleiders en leerlingbegeleiders loopbaanleren stimuleren en begeleiden, in loopbaanreflectiegesprekken? En wat zijn kansrijke vormen van collegiaal leren bij schoolloopbaanbegeleiding? Met steeds systematische aandacht voor de context waarbinnen het loopbaanleren plaatsvindt: de eigen school.

3 Duaal leren en werken De onderwijsprofessional die werkzaam is in duale trajecten wordt geacht in staat te zijn om een leeromgeving te creëren zowel in als buiten de eigen beroepspraktijk, waar leren en werken in elkaar overvloeien. Dit vraagt inzichten in de nieuwe kenniseconomie in de 21ste eeuw, de mogelijkheden om passend onderwijs naar passend werk door te ontwikkelen en de uitdaging om de positie van jong volwassenen met een beperking of met een speciale onderwijsbehoefte te begeleiden naar een volwaardige plaats in de samenleving. Kern van deze ontwikkelingen is dat jong volwassenen niet alleen op school leren, maar in diverse andere contexten die voor hen van betekenis zijn. Zij zijn zelf eigenaar van dit leerproces en leren daarvoor verantwoordelijkheid te nemen en voeren daar steeds meer zelf de regie op ter voorbereiding op hun maatschappelijke participatie. Het aanscherpen van een visie over duaal leren wordt in deze module aangeboden door kennis te nemen van en kritisch te reflecteren op nieuwe kennis en inzichten en deze te toetsen aan de bestaande en de gewenste situatie in de eigen onderwijspraktijk. De implicaties voor bijvoorbeeld het onderwijsprogramma, de begeleiding en ondersteuning van leerlingen, het samenwerken in de school, professionalisering van het team en de relaties met externe partners zijn onderwerpen, die verdere verdieping vragen. Mbo en gedrag Het gedrag van sommige jongeren in hun vrije tijd loopt de spuigaten uit: agressie, geweld, pesten en bijvoorbeeld vernielingen aanrichten. Maar ook tijdens de schooluren gebeurt er het nodige. Docenten in het mbo ervaren dagelijks gedragsproblemen in hun lessen. Het kan gaan om jongeren met motivatieproblemen, faalangst, regel overtredend gedrag en digitaal pesten. In deze mastermodule kijken we vanuit twee invalshoeken naar de problematiek: De eerste invalshoek is de ecologische. Gedrag van jongeren wordt mede bepaald door de omgeving waarin ze leven, door de vrienden waar ze mee omgaan en door de manier waarop er in de school met hen wordt omgegaan. De tweede invalshoek is de psychopathologie. Sommige jongeren zijn gediagnosticeerd en hebben een etiket meegekregen: ADHD, autisme, gedragsstoornis. We zullen kijken wat de diverse stoornissen inhouden en hoe de gedragskenmerken kunnen worden omgezet naar onderwijsbehoeften.

4 Ondersteuning binnen passend onderwijs In deze module, specifiek gericht op hen met een begeleidende rol in PO, SO, V(S)O en MBO, gaat het met name om de rol en taken van de begeleider in deze vormen van onderwijs. Zowel interne begeleiders (PO), als zorgcoördinatoren (VO en MBO), hebben een belangrijke ondersteunende taak binnen de schoolorganisatie. Hun taak en/of functie wordt bepaald door meerdere factoren: schoolbeleid, beleid van samenwerkingsverband, wetgeving, eisen van de doelgroep en de professionaliteit van de collega s in de school. Afhankelijk van de ruimte die de begeleider krijgt/neemt wordt veelal ook een rol als midden manager gespeeld, naast die van ondersteuner van de collega s. In deze module krijgen begeleiders een beeld van hun plek en positie in de schoolorganisatie en de eisen die aan hen gesteld kunnen worden. Om dat te bereiken kijken zij naar het eigen schoolbeleid, de eisen van de beroepsvereniging nu en in de toekomst, internationale beroepsstandaarden van de begeleider, de veranderende wetgeving, het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband en het opgestelde schoolprofiel van de eigen school met de bijbehorende ambities. Ook het inspectierapport van de school m.b.t. de leerling ondersteuning kan hier verhelderend werken. De rol, positie en taak van de begeleider hangen nauw samen met opvattingen in de eigen organisatie over Passend Onderwijs, Opbrengstgericht werken, de Oplossingsgerichte benadering, Handeling Gericht Werken, de gehanteerde Leerlingvolgsystemen, het omgaan met de ontwikkelingsperspectieven van leerlingen, het maken en hanteren van groepsplannen. Kritische reflectie De kritische reflectie levert een overall beeld op van het geen tijdens de opleiding voor uw competentieontwikkeling van belang is geweest. De belangrijkste toetsstenen zijn de eindkwalificaties. U reflecteert kritisch op het 'waarom' van de keuzes die u maakte en het effect van die keuzes op uw onderwijspraktijk en op uw persoonlijke groei als professional. Eindkwalificaties Alle specialisaties die leiden tot het diploma 'Master Special Educational Needs', richten zich op drie domeinen van eindkwalificaties: A. Eindkwalificaties die betrekking hebben op het werken met en voor leerlingen, met aandacht voor: Leer- en leefomgeving, begeleiding van leerlingen, de leraar als persoon. B. Eindkwalificaties die betrekking hebben op het werken in en voor de organisatie, met aandacht voor: schoolontwikkeling, begeleiding van collega s, kenniscirculatie, de leraar als participant in de verandering. C. Eindkwalificaties die betrekking hebben op het professioneel handelen en beroepsontwikkeling, met aandacht voor: Onderzoekende houding, maatschappelijk besef, reflectie en ontwikkeling.

5 Beoordeling van uw prestatie Van toekomstige HBO masters verwachten we enerzijds een hoog niveau in de omgang met probleemgerichte theorieën, en anderzijds diepgaande reflectie op eigen vaardigheden, overtuigingen, waarden en kernkwaliteiten. Het leerteam is hierbij een belangrijke sparringpartner. Bij elk module laat u aan de hand van producten zien op welke wijze de inhouden verwerkt zijn. We beoordelen uw prestaties aan de hand van criteria die bij elk module vermeld staan. De inhouden van de beoordeling staan in directe relatie tot de hierboven beschreven eindkwalificaties. Medestudenten en personen uit het werkveld kunnen betrokken worden bij de beoordeling. Vooraf zijn hierover met u afspraken gemaakt. Digitaal portfolio U werkt vanaf het begin van de opleiding met een digitaal, ontwikkelingsgericht portfolio. Dit is een digitale map waarin u gedurende uw opleiding uw studiemateriaal verzamelt en zo uw ontwikkeling tot Master Special Educational Needs beschrijft en verantwoordt.