kolommenbalans persoonlijke ondernemingsvorm Gedeeltelijke kolommenbalans

Transcriptie

1 kolommenbalans kolommenbalans persoonlijke ondernemingsvorm het einde komt in zicht Nadat het grootboek gedurende de boekingsperiode is bijgewerkt, kun je een nieuwe balans maken. Je kunt dan ook de resultatenrekening, die ook wel verlies- en winstrekening wordt genoemd, maken. Om de (eind)balans en de resultatenrekening te maken, moeten de grootboekrekeningen afgesloten worden. Hoe dat moet heb je al geleerd. De totalen van elke grootboekrekening moet je overbrengen naar de proefbalans. Daarna kun je de saldibalans maken. De proefbalans, de saldibalans, de resultatenrekening en de (eind)balans vormen samen de kolommenbalans. proefbalans Op de proefbalans staan van alle grootboekrekeningen de debet- en de credittelling. Aan de hand van de gemaakte proefbalans, die overigens deze naam draagt omdat je daarmee de proef op de som [van het journaal] neemt, kun je controleren of het totale grootboek in evenwicht is. Dit gebeurt met behulp van de tellingencontrole. Dit houdt in dat de totaaltellingen (debet en credit) van de proefbalans gelijk moeten zijn aan de totaaltellingen (debet en credit) van het journaal. saldibalans Als de proefbalans klaar is en als de tellingen gecontroleerd zijn, dan kunnen de twee kolommen van de volgende balans, de saldibalans, ingevuld worden. Op de saldibalans staan de saldi van de verschillende grootboekrekeningen; deze saldi worden berekend door in de proefbalans per grootboekrekening de debettelling met de credittelling te verminderen en het verschil aan de grootste zijde bij te schrijven. Met de saldibalans worden de saldi van het grootboek gecontroleerd, vandaar de naam saldibalans. We spreken in dit verband ook wel van de saldicontrole. voorbeeld 1 Gedeeltelijke kolommenbalans grootboek- proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- Nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 100 Kas , , , Crediteuren , , , Afschrijvingskosten 800,00 800, Omzet , , , , , ,93 werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 138

2 resultatenrekening Met behulp van de proefbalans en de saldibalans heb je in de boekhouding een aantal controles uitgevoerd. Als dit gebeurd is, kun je in feite pas écht aan de laatste fase van het boekhoudkundig model beginnen: het maken van de resultatenrekening, het opstellen van de balans. Op de resultatenrekening komen alle saldi te staan van de hulprekeningen van het eigen vermogen. De resultatenrekening moet vervolgens in evenwicht gebracht worden. Het verschil tussen de debettelling en de credittelling is het resultaat. Is de debettelling groter dan de credittelling, dan zijn dus blijkbaar de kosten hoger geweest dan de opbrengsten; dan is er sprake van verlies. Is de credittelling groter dan de debettelling, dan zijn dus blijkbaar de kosten lager geweest dan de opbrengsten;dan is er sprake van winst. voorbeeld 2 Gedeeltelijke kolommenbalans grootboek- proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- Nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 400 Brutoloonkosten 3.100, , , Huisvestingskosten 408,51 408,51 408, Afschrijvingskosten 800,00 800,00 800, Rentekosten vreemd vermogen 840,00 840,00 840, Verkoopkosten 609,38 609,38 609, Inkoopwaarde omzet , , , Omzet , , ,60 Saldo winst 5.168, , , , , , ,60 eindbalans Op de eindbalans komen alle saldi van de rekeningen van bezit en schuld te staan. Het verschil tussen de debettelling en de credittelling is het eigen vermogen per balansdatum. Je kunt dit nieuwe eigen vermogen extracomptabel en/of intracomptabel berekenen en ook controleren. Extracomptabel controleren wil zeggen dat de controle buiten de boekhouding om plaatsvindt. Voor het extracomptabel controleren van de omvang van het eigen vermogen, kun je gebruikmaken van de onderstaande manier van berekenen. Eigen vermogen aan het begin van de periode +/- Bedrijfsresultaat (nettowinst/-verlies) - Privéopnamen + Privéstortingen Eigen vermogen aan het einde van de periode werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 139

3 voorbeeld 3 In de kolommenbalans kun je lezen dat het eigen vermogen aan het begin van de periode ,- is. Aan privé is er 2.635,- opgenomen. De winst is 5.168,71. Het eigen vermogen aan het einde van de periode is dan: Eigen vermogen begin ,- Nettowinst 5.168, ,71 Privéopnamen 2.635,- - Eigen vermogen eind ,71 Bij intracomptabel controleren van de omvang van het eigen vermogen, ga je als volgt te werk: de gerealiseerde nettowinst of het geleden nettoverlies op de grootboekrekening 050 Eigen vermogen verwerken, het saldo van de grootboekrekening 055 Privé naar de grootboekrekening 050 Eigen vermogen overboeken (een debetsaldo op 055 Privé gaat naar de debetkolom van de grootboekrekening 050 ; een creditsaldo naar de creditkolom van 050 ), het saldo van de rekening 050 Eigen vermogen berekenen; dat moet dan weer gelijk zijn aan het eigen vermogen op de eindbalans van de kolommenbalans. voorbeeld Eigen vermogen datum nr. doc. omschrijving debet x 1,- credit x 1, Van Balans , Van Privé 2.635, Van Resultatenrekening 5.168, Naar Balans , , ,71 In de kolommenbalans ziet dit er als volgt uit: Gedeeltelijke kolommenbalans grootboekproefbalans x 1,- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- Nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 050 Eigen vermogen , , , Privé 2.635, , Omzet , , ,60 Saldo winst 5.168, , , , , , , , ,04 winst in de openbare vennootschap De winstberekening bij de openbare vennootschap is identiek aan de winstberekening bij een eenmanszaak. Voor de onverdeelde winst wordt in werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 140

4 rubriek 0 een aparte grootboekrekening geopend: 059 Onverdeelde winst. Boekhoudtechnisch loopt de winstverdeling altijd via de privérekeningen van de vennoten. Om de stand van deze rekeningen, na verdeling van de winst, op het einde van het boekjaar te kunnen bepalen, wordt de volgende journaalpost gemaakt in geval van: winst 059 Onverdeelde winst aan 056 Privé... aan 057 Privé... verlies 056 Privé Privé... aan 059 Onverdeelde winst opgaven 1. Gegeven de onderstaande gedeeltelijke proefbalans. nr grootboekrekening proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- debet credit debet credit 001 Winkelpand Inventaris Eigen vermogen Privé Hypothecaire lening Borgstellingskrediet Kas Bank Crediteuren Te betalen btw Te vorderen btw Te verrekenen btw 400 Brutoloonkosten Overige personeelskosten Stel met behulp van deze gedeeltelijke proefbalans de (gedeeltelijke) saldibalans samen. werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 141

5 2. Gegeven de gedeeltelijke proefbalans van een detailhandelsonderneming. nr grootboekrekening proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- debet credit debet credit 002 Verbouwing Inventaris Machines Deelneming inkoopcombinatie 050 Eigen vermogen Privé Kas Rabobank Crediteuren Te betalen btw Te vorderen btw Brutoloonkosten Ov. personeelskosten a. Stel met behulp van deze gedeeltelijke proefbalans de (gedeeltelijke) saldibalans samen. b. Welke van deze rekeningen gaan naar de debetzijde van de balans? Debetzijde balans: 002, 003, 004, 010, 100, 110(ervan uitgaande dat de bedragen van 150 en 151 worden overgeboekt naar rekening 152) c. Welke van deze rekeningen gaan naar de creditzijde van de balans? Creditzijde balans: 050(uiteraard met een ander bedrag), 130 d. Welke van deze rekeningen gaan naar de verlieskolom van de resultatenrekening? Verlieskolom: 400 en 402 e. Welke van deze rekeningen gaan naar de winstkolom van de resultatenrekening? Winstkolom: geen f. Wat gebeurt er met de rekeningen die in de vragen b tot en met e niet genoteerd zijn? Privé wordt overgeboekt naar het eigen vermogen; (zie ook opmerking bij antwoord a-). werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 142

6 3. Gegeven de onderstaande proefbalans van een detailhandelsonderneming. nr grootboekrekening proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- debet credit debet credit 002 Verbouwing Inventaris Eigen vermogen Privé Kas Bank Crediteuren Voorraad goederen Huisvestingskosten Afschrijvingskosten Autokosten Verkoopkosten Overige exploitatiekosten Inkoopwaarde omzet Omzet a. Controleer of de proefbalans van deze detailhandelsonderneming in evenwicht is. b. Stel met behulp van de proefbalans van deze detailhandelsonderneming de saldibalans samen. 4. Gegeven de onderstaande saldibalans van een detailhandelsonderneming. grootboekrekening saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- debet credit verlies winst debet credit nr 003 Inventaris Vervoermiddelen Goodwill Eigen vermogen Privé Familielening Kas Debiteuren Crediteuren Te verrekenen btw Voorraad goederen Huisvestingskosten Afschrijvingskosten Rentekosten vv Verkoopkosten Inkoopwaarde omzet Omzet Saldo winst/verlies werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 143

7 a. Controleer of de saldibalans van deze detailhandelsonderneming in evenwicht is. b. Maak de kolommenbalans van deze detailhandelsonderneming verder af, waarbij het eigen vermogen de sluitpost is. c. Controleer, met de extracomptabele berekening, de omvang van het eigen vermogen van deze detailhandelsonderneming. Eigen vermogen aan het begin van de periode Bedrijfsresultaat (nettowinst) Privé Eigen vermogen aan het einde van de periode Gegeven de gedeeltelijke kolommenbalans van Winters Lederwaren per 31 december. nr grootboekrekening resultatensaldibalans x 1,- rekening x 1,- debet credit verlies winst 040 Eigen vermogen Privé Voorraad Afd.A Voorraad Afd.B Personeelskosten Huisvestingskosten Afschrijvingskosten Verkoopkosten Overige kosten IWO Afd.A IWO Afd.B IWO Afd.C Omzet Afd.A Omzet Afd.B Omzet Afd.C Saldo winst Bereken de omvang van het eigen vermogen van Winters Lederwaren per 31 december. Eigen vermogen aan het begin van de periode Bedrijfsresultaat (nettowinst) Privé Eigen vermogen aan het einde van de periode werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 144

8 6. Gegeven de onderstaande saldibalans van speelgoedzaak Stevens. EIW BV grootboek- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- Nr rekening debet credit verlies winst debet credit 010 Verbouwing winkelpand Inventaris Vervoermiddelen Lening o/g Eigen vermogen Privé Kas Bank Postbank Debiteuren Crediteuren Te betalen btw 171 Te vorderen btw 172 Te verrekenen btw Af te dragen loonheffing Vooruitbetaalde bedragen Nog te betalen bedragen Kruisposten 300 Voorraad goederen Brutoloonkosten Werkgeverspremies Overige personeelskosten Huur winkelpand Energiekosten Onderhoud inventaris Overige huisvestingskosten Reclamekosten Overige verkoopkosten Afschrijvingskosten Rentekosten vreemd vermogen Telefoon/porti Kosten vervoermiddelen Heffingen Administratiekosten Accountantskosten Algemene kosten Niet-fiscale kosten Inkoopwaarde omzet Omzet Saldo winst/verlies a. Controleer of de saldibalans van speelgoedzaak Stevens in evenwicht is. b. Maak de kolommenbalans van speelgoedzaak Stevens verder af, waarbij het eigen vermogen de sluitpost is. c. Controleer, met de extracomptabele berekening, de omvang van het eigen vermogen van speelgoedzaak Stevens per 31 december. werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 145

9 Eigen vermogen aan het begin van de periode Bedrijfsresultaat (nettowinst) Privé Eigen vermogen aan het einde van de periode Gegeven de onderstaande saldibalans van een detailhandelsonderneming. grootboek- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- Nr rekening debet credit verlies winst debet credit 010 Verbouwing winkelpand Inventaris Vervoermiddelen Lening o/g Eigen vermogen Privé Kas Bank Postbank Debiteuren Crediteuren Te betalen btw 171 Te vorderen btw 172 Te verrekenen btw Af te dragen loonheffing Vooruitbetaalde bedragen Nog te betalen bedragen Kruisposten 300 Voorraad goederen Brutoloonkosten Werkgeverspremies Overige personeelskosten Huur winkelpand Energiekosten Ov.huisvestingskosten Reclamekosten Overige verkoopkosten Afschrijvingskosten Rentekosten vreemd vermogen Telefoon/porti Kosten vervoermiddelen Heffingen Administratiekosten Accountantskosten Algemene kosten Niet-fiscale kosten Inkoopwaarde omzet Omzet Saldo winst/verlies werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 146

10 a. Controleer of de saldibalans van deze detailhandelsonderneming in evenwicht is. b. Maak de kolommenbalans van deze detailhandelsonderneming verder af, waarbij het eigen vermogen de sluitpost is. c. Controleer, met de extracomptabele berekening, de omvang van het eigen vermogen van deze detailhandelsonderneming per 31 december. Eigen vermogen aan het begin van de periode Bedrijfsresultaat (nettowinst) Privé Eigen vermogen aan het einde van de periode In het grootboek van een detailhandelsonderneming komen de volgende grootboekrekeningen met bijbehorende totaaltellingen voor. grootboekrekening debettelling x 1,- credittelling x 1,- 003 Inventaris Eigen vermogen Privé Achtergestelde lening Kas Bank Debiteuren Crediteuren Te betalen btw Te vorderen btw Te verrekenen btw 300 Voorraad goederen Brutoloonkosten Huisvestingskosten Overige exploitatiekosten Inkoopwaarde omzet Omzet a. Stel met behulp van de bovenstaande gegevens de kolommenbalans van deze detailhandelsonderneming samen. b. Controleer, met de extracomptabele berekening, de omvang van het eigen vermogen van deze detailhandelsonderneming. werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 147

11 grootboek- proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 003 Inventaris Eigen vermogen Privé Achtergestelde lening Kas Bank Debiteuren Crediteuren Te betalen btw Te vorderen btw Te verrekenen btw Voorraad goederen Brutoloonkosten Huisvestingskosten Overige exploitatiekosten Inkoopwaarde omzet Omzet Saldo winst/verlies Eigen vermogen aan het begin van de periode Bedrijfsresultaat (nettowinst) Privé Eigen vermogen aan het einde van de periode In het grootboek van een detailhandelsonderneming komen de volgende grootboekrekeningen met bijbehorende totaaltellingen voor. grootboekrekening debettelling x 1,- credittelling x 1,- 003 Inventaris Eigen vermogen Privé Familielening Kas Postbank Debiteuren Crediteuren Te betalen btw Te vorderen btw Te verrekenen btw 300 Voorraad goederen Huisvestingskosten Afschrijvingskosten Overige exploitatiekosten Inkoopwaarde omzet Omzet werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 148

12 a. Stel met behulp van de bovenstaande gegevens de kolommenbalans van deze detailhandelsonderneming samen. b. Controleer, met de extracomptabele berekening, de omvang van het eigen vermogen van deze detailhandelsonderneming. Eigen vermogen aan het begin van de periode Bedrijfsresultaat (nettoverlies) Privé Eigen vermogen aan het einde van de periode grootboek- proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 003 Inventaris Eigen vermogen Privé Familielening Kas Postbank Debiteuren Crediteuren Te betalen btw Te vorderen btw Te verrekenen btw Voorraad goederen Huisvestingskosten Afschrijvingskosten Overige exploitatiekosten Inkoopwaarde omzet Omzet Saldo winst/verlies werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 149

13 10. Gegeven de onderstaande kolommenbalans van een detailhandelsonderneming. EIW BV grootboek- proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 001 Winkelpand Inventaris Eigen vermogen Privé Hypothecaire lening Borgstellingskrediet Kas Voorraad goederen Exploitatiekosten Inkoopwaarde omzet Omzet Saldo winst/verlies a. Controleer of de proefbalans van deze detailhandelsonderneming in evenwicht is. b. Stel aan de hand van de proefbalans de kolommenbalans van deze detailhandelsonderneming samen. c. Controleer, met de extracomptabele berekening, de omvang van het eigen vermogen van deze detailhandelsonderneming. Eigen vermogen aan het begin van de periode Bedrijfsresultaat (nettoverlies) Privé Eigen vermogen aan het einde van de periode In de boekhouding van de Runsport OV zijn onder andere de volgende grootboekrekening in gebruik: 059 Onverdeelde winst 051 Privé Y. Habets 052 Privé T. Kerkhofs Van de winst van dit jaar ad ,- krijgt vennoot Y. Habets ,- en vennoot T. Kerkhofs ,-. Schrijf de journaalpost op die in de Runsport OV gemaakt wordt naar aanleiding van de verdeling van de winst van dit jaar. Journaal datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 059 Onverdeelde winst Aan Privé Y.Habets Aan Privé T.Kerkhofs werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 150

14 12. Op de balans, vóór winstverdeling, van de Frits Geurten OV staan per 31 december onder andere de volgende rekeningen: 059 Onverdeelde winst ,- (credit) 056 Privé F. Geurten ,- (debet) 057 Privé B. Geurten ,- (debet) De winst van dit jaar ad ,- wordt als volgt over de beide vennoten verdeeld: F. Geurten x 1,- B. Geurten x 1,- totaal x 1,- vast bedrag rente restant totaal a. Schrijf de journaalpost op die in de Frits Geurten OV gemaakt wordt, naar aanleiding van de verdeling van de winst van dit jaar. Journaal datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 059 Onverdeelde winst Aan Privé F. Geurten Aan Privé B. Geurten b. Voor welke bedragen staan de privérekeningen van de beide vennoten op de balans, na winstverdeling, per 31 december. F. Geurten: (D) (C) = Credit B. Geurten: (D) (C) = Credit Gegeven de onderstaande gedeeltelijke proefbalans als onderdeel van de kolommenbalans van de Lemeer OV. grootboek- proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 002 Verbouwing Inventaris Vermogen L. Lemeer Vermogen G. Lemeer Privé L. Lemeer Privé G. Lemeer Onverdeelde winst 060 Vermogen L. Lemeer nts enzovoort Verder is nog gegeven dat: de totale winst ,- bedraagt, uit de winstverdeling blijkt dat L. Lemeer ,- krijgt en dat G. Lemeer ,- ontvangt, vennoot L. Lemeer besloten heeft zijn schuld aan de openbare vennootschap geheel af te lossen ten laste van zijn privérekening. werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 151

15 a. Maak de gedeeltelijke saldibalans voor de openbare vennootschap. b. Schrijf de journaalpost op die in deze OV gemaakt wordt, naar aanleiding van de winstverdeling. c. Schrijf de journaalpost op die in deze OV gemaakt wordt, naar aanleiding van het besluit van vennoot L. Lemeer. d. Stel de gedeeltelijke kolommenbalans samen ná winstverdeling en ná de aflossing van de schuld van L. Lemeer aan de openbare vennootschap. Journaal datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 059 Onverdeelde winst Aan Privé L. Lemeer Aan Privé G. Lemeer Privé L. Lemeer Aan Vermogen L. Lemeer nts Op de balans, vóór winstverdeling, van de Van Santen OV staan per 31 december onder andere de volgende rekeningen: 059 Onverdeelde winst ,- (credit) 056 Privé J. van Santen ,- (credit) 057 Privé M. van Santen 500,- (debet) De winst van dit jaar ad ,- wordt als volgt over de beide vennoten verdeeld: J. van Santen x 1,- M. van Santen x 1,- totaal x 1,- vast bedrag rente restant totaal a. Schrijf de journaalpost op die in die in de Van Santen OV gemaakt wordt, naar aanleiding van de verdeling van de winst van dit jaar. Journaal datum rekening Omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 059 Onverdeelde winst Aan Privé J. van Santen Aan Privé M. van Santen b. Voor welke bedragen staan de privérekeningen van de beide vennoten op de balans, na winstverdeling, per 31 december. J. van Santen: (C) (C) = Credit M van Santen: 500(D) (C) = Credit werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 152

16 15. Op de balans, ná winstverdeling, van de Haessen OV staan per 31 december van het afgelopen jaar onder andere de volgende rekeningen: 050 Vermogen J. Haessen ,- 051 Vermogen F. Haessen ,- 052 Vermogen J. Haessen nts ,- 053 Vermogen F. Haessen nts ,- 054 Privé J. Haessen (credit) ,- 055 Privé F. Haessen (credit) ,- Per 1 januari van dit jaar besluiten de vennoten het nog te storten vermogen ten laste van de privérekeningen vol te storten. a. Schrijf de journaalpost op die in deze OV gemaakt wordt, naar aanleiding van het volstorten van het vermogen per 1 januari van dit jaar. Journaal datum rekening Omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 054 Privé J.Haessen Privé F.Haessen Aan Vermogen J.Haessen nts Aan Vermogen F.Haessen nts b. Wat is het saldo van de privérekeningen van de beide vennoten per 2 januari van dit jaar? J.Haessen / = credit F.Haessen / = credit werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 153

17 voorafgaande journaalposten ik dacht dat de boekhouding gesloten was Nadat de proefbalans en de saldibalans klaar zijn, kan bij controle blijken dat er bepaalde financiële feiten vergeten zijn of dat er nog fouten in de boekhouding zitten. Uiteraard moet je de vergeten financiële feiten nog boeken. Foutieve boekingen moet je corrigeren. Maar in feite is de gehele boekhouding afgesloten. Dit betekent dat: je in de dagboeken niet meer kunt werken, het journaal getotaliseerd is en niet meer openstaat voor nog meer journaalposten, je in het grootboek niets meer kunt debiteren of crediteren. Door het maken van voorafgaande journaalposten kun je nog een aantal zaken rechttrekken. Voorafgaande journaalposten kun je pas achteraf in het grootboek verwerken. De meest eenvoudige manier is die bij een geautomatiseerde administratie. Elk boekhoudprogramma voorziet in het inbrengen van voorafgaande journaalposten, die automatisch in het grootboek én in de kolommenbalans worden verwerkt. Als de boekhouding handmatig bijgewerkt wordt, dan kunnen de voorafgaande journaalposten: met een andere kleur (maar niet rood) of op een andere manier (bijvoorbeeld tussen accolades) in de saldibalans bijgeschreven worden, in aparte kolommen aan de kolommenbalans toegevoegd worden. Hiervoor bestaan twee varianten: er worden twee kolommen toegevoegd: voorafgaande journaalposten kolom debet en kolom credit. Voor het samenstellen van de resultatenrekening en de eindbalans moeten de bedragen uit de kolommen voorafgaande journaalposten bij de bedragen van de saldibalans worden opgeteld, dan wel er vanaf worden getrokken. er worden vier kolommen toegevoegd: voorafgaande journaalposten kolom debet en kolom credit en verbeterde saldibalans kolom debet en kolom credit. De verbeterde saldibalans kan gemaakt worden door de bedragen van de saldibalans en de bedragen van de kolommen voorafgaande journaalposten bij elkaar te tellen als ze aan dezelfde kant staan (dus allemaal debet of allemaal credit), of van elkaar af te trekken als ze aan tegengestelde zijde staan (bijvoorbeeld het bedrag op de saldibalans staat debet en het bedrag van de kolommen voorafgaande journaalposten staat credit). voorbeeld Nadat per 31 december het grootboek van de muziekhandelaar Peter Hanssen is afgesloten, heeft hij geheel zelfstandig zijn proefbalans en zijn saldibalans samengesteld. Nadat Peter met het samenstellen van de saldibalans klaar is, doet hij de volgende ontdekkingen: Op afschrift 112 van de Postbank staat dat er op de hypothecaire lening 2.000,- is afgelost, maar deze aflossing is nog niet geboekt, waardoor er geen aansluiting is met het banksaldo. Inkoopfactuur I810 voor een bedrag van 1.547,- (inclusief btw h-tarief) is per ongeluk twee keer in het inkoopboek opgeschreven. De huur van het bedrijfspand over de maand december bedraagt 3.785,- en werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 154

18 is per kas betaald. In de boekhouding heeft hij per abuis 3.875,- genoteerd, waardoor er een kasoverschot is van 90,-. Een privéopname van 100,- uit de kas is per vergissing gedebiteerd op de rekening 409 Overige personeelskosten. De vergeten financiële feiten zijn boekhoudtechnisch het eenvoudigst. Ze zijn nog niet geboekt, dus moeten ze alsnog geboekt worden: De voorafgaande journaalpost van de aflossing is dan: 070 Hypothecaire lening 2.000,- aan 111 Postbank 2.000,- EIW BV Doordat de bedoelde inkoopfactuur twee keer geboekt is, is er dus twee keer de volgende journaalpost gemaakt: 300 Voorraad goederen 1.278, Te vorderen btw 268,49 aan 130 Crediteuren 1.547,- Om deze fout te herstellen zal de journaalpost een keer teruggedraaid of beter: tegengeboekt moeten worden. De voorafgaande journaalpost wordt dan: 130 Crediteuren 1.547,- aan 151 Te vorderen btw 268,49 aan 300 Voorraad goederen 1.278,51 Om het kasoverschot op de juiste manier in de boekhouding te krijgen, moet je de grootboekrekening 411 Huur bedrijfspand en 100 Kas voor 90,- tegenboeken. De voorafgaande journaalpost is dan: 100 Kas 90,- aan 411 Huur bedrijfspand 90,- Bij de vergissing van de privéopname is er in het verleden fout geboekt: 409 Overige personeelskosten 100,- aan 100 Kas 100,- Het had moeten zijn: 055 Privé 100,- aan 100 Kas 100,- Op de grootboekrekening 100 Kas is de juiste boeking verricht; deze hoeft niet meer hersteld te worden. Op de rekening 409 Overige personeelskosten is 100,- teveel gedebiteerd; dit zal weer teruggedraaid moeten worden. Op de rekening 055 Privé is er niets gebeurd; dit zal alsnog moeten geboekt worden. De voorafgaande journaalpost wordt dan: 055 Privé 100,- aan 409 Overige personeelskosten 100,- werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 155

19 Een gedeelte van de kolommenbalans van deze muziekhandel ziet er als volgt uit: Gedeeltelijke kolommenbalans muziekhandelaar Peter Hanssen x 1,- grootboek- saldibalans voorafgaande journaalposten verbeterde saldobalans resultatenrekening nr rekening debet credit debet credit debet credit verlies winst 055 Privé Hypothecaire lening Kas Postbank Crediteuren Te vorderen btw Voorraad goederen Ov. pers. kosten Huisvestingskosten werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 156

20 opgaven 16. Gegeven de volgende financiële feiten van een detailhandelsonderneming: De betaling per kas aan een crediteur van 2.000,- is als volgt geboekt: 419 Onderhoudskosten 2.000,- aan 100 Kas 2.000,- Gegeven de volgende inkoopfactuur: Aan u geleverd goederen voor 1.200,- Btw 252,- Door u te betalen 1.452,- De journaalpost die indertijd hiervan gemaakt is luidde: 300 Voorraad goederen 1.200,- aan 130 Crediteuren 1.200,- Voor autokosten, exclusief btw, betaalde de ondernemer 978,- per kas. De hiervan gemaakte journaalpost was: 445 Autokosten 789,- aan 100 Kas 789,- Er is bij de kascontrole een nadelig verschil van 55,- geconstateerd. Een betaling op de voorlopige aanslag Inkomstenbelasting van de ondernemer, groot 800,-, is gedebiteerd op de rekening 490 Overige kosten. Maak de voorafgaande journaalposten van de bovenstaande financiële feiten. Voorafgaande journaalposten datum rekening Omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 130 Crediteuren Aan Onderhoudskosten Te vorderen btw Aan Crediteuren Autokosten Aan Kas Kasverschillen Aan Kas Privé Aan Overige kosten 800 werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 157

21 17. Gegeven de volgende financiële feiten van een detailhandelsonderneming: De betaling per bank aan een crediteur van 1.250,- is als volgt geboekt: 419 Onderhoudskosten 1.250,- aan 100 Kas 1.250,- Gegeven de volgende verkoopfactuur: Aan u geleverd goederen voor 1.800,- Btw 378,- Door u te betalen 2.178,- De inkoopwaarde van deze verkoop is 1.125,-. De journaalposten die indertijd hiervan gemaakt zijn, luiden: 100 Kas 1.800,- 151 Te vorderen btw 378,- aan 810 Omzet 2.178,- 700 Inkoopwaarde omzet 1.125,- aan 300 Voorraad goederen 1.125,- Voor kantinekosten betaalde de ondernemer 309,40 per kas. De hiervan gemaakte journaalpost was: 445 Autokosten 255, Te vorderen btw 53,70 aan 100 Kas 309,40 Er is nog een voordelig kasverschil van 25,- ontdekt. Een betaling op de voorlopige aanslag arbeidsongeschiktheidsverzekering van de ondernemer, groot 375,-, is gedebiteerd op de rekening 490 Overige exploitatiekosten. Maak de voorafgaande journaalposten van de bovenstaande financiële feiten. Voorafgaande journaalposten datum rekening Omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 130 Crediteuren Kas Aan Onderhoudskosten Aan Bank Debiteuren Omzet Aan Te betalen btw Aan Te vorderen btw Aan Kas Kantinekosten Aan Autokosten Kas Aan Kasverschillen Privé Aan Overige kosten 375 werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 158

22 18. Gegeven de onderstaande gedeeltelijke saldibalans van een detailhandelsonderneming per 31 december. Nr grootboekrekening verbeterde saldibalans x 1,- saldibalans x 1,- debet credit debet credit 005 Vervoermiddelen Eigen vermogen Familielening Kas Bank Debiteuren Crediteuren Voorraad goederen Inkoopwaarde omzet Omzet Nadat deze saldibalans gemaakt is, ontdekt men het volgende: Een verkoopfactuur aan een klant is per ongeluk twee keer geboekt. Het gaat om een omzet van 8.000,-, met een brutowinst van 40%. Op de familielening is 1.000,- afgelost per bank. Hiervan is de volgende journaalpost gemaakt: 071 Familielening 1.000,- aan 100 Kas 1.000,- Debiteur Meurders betaalde 168,- per kas. Per abuis is 186,- gejournaliseerd. Er is vergeten een inkoopfactuur van kleine materiaalkosten van 500,- te boeken. De btw wordt in deze opgave buiten beschouwing gelaten. a. Maak aan de hand van de verstrekte gegevens de voorafgaande journaalposten. b. Stel de nieuwe gedeeltelijke saldibalans van deze detailhandelsonderneming samen. Voorafgaande journaalposten datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1, Omzet Aan Debiteuren Voorraad goederen Aan Inkoopwaarde omzet Kas Aan Bank Debiteuren Aan Kas Voorraad goederen Aan Crediteuren 500 werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 159

23 19. Gegeven de onderstaande saldibalans van een detailhandelsonderneming. grootboek- saldibalans x 1,- verbeterde saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 003 Inventaris Vervoermiddelen Goodwill Eigen vermogen Privé Familielening Kas Debiteuren Crediteuren Te verrekenen btw Voorraad goederen Huisvestingskosten Afschrijvingskosten Rentekosten vreemd vermogen Verkoopkosten Inkoopwaarde omzet Omzet Saldo winst/verlies Nadat deze saldibalans gemaakt is wordt het volgende ontdekt: De afschrijving op de inventaris is geboekt voor 400,-. Dit is echter maar de helft van het af te schrijven bedrag. Een betaling door een debiteur van 590,- per kas, is per abuis voor 950,- geboekt. Van een privéopname van 250,- uit de kas is gejournaliseerd: 055 Privé 250,- aan 300 Voorraad goederen 250,- a. Controleer of de saldibalans van deze detailhandelsonderneming in evenwicht is. b. Stel aan de hand van de saldibalans de kolommenbalans van deze detailhandelsonderneming samen. c. Maak de kolommenbalans van deze detailhandelsonderneming verder af, waarbij het eigen vermogen de sluitpost is. d. Controleer, met de extracomptabele berekening, de omvang van het eigen vermogen van deze detailhandelsonderneming. Eigen vermogen aan het begin van de periode Bedrijfsresultaat (nettowinst) Privé Eigen vermogen aan het einde van de periode werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 160

24 Voorafgaande journaalposten datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 420 Afschrijvingskosten Aan Inventaris Debiteuren Aan Kas Voorraad goederen Aan Kas 250 eigen verm ogen besloten vennootschap nog meer grootboekrekeningen De verschillen op de kolommenbalans van de BV, in vergelijking met de eenmanszaak, beperken zich tot het eigen vermogen. Voor de boekhouding van de BV betekent dit dat: er geen grootboekrekening 055 Privé voorkomt, waar men bij de eenmanszaak de grootboekrekening 050 Eigen Vermogen gebruikt, kunnen bij de BV de volgende grootboekrekeningen met betrekking tot het eigen vermogen voorkomen: 040 Aandelenvermogen Op de grootboekrekening Aandelenvermogen staat altijd het maatschappelijk aandelenvermogen (= statutair vastgelegd vermogen). 041 Aandelen in portefeuille Op de grootboekrekening Aandelen in portefeuille staat het nominale bedrag aan aandelen dat nog niet uitgegeven is; dit vormt een correctie op rekening 040 en wordt daarom gedebiteerd (of als min-post gecrediteerd). 042 Aandeelhouders nog te storten Op de grootboekrekening Aandeelhouders nts staat het bedrag dat de aandeelhouders nog moeten betalen aan de BV; dit is dus voor de BV een vordering en komt daarom debet op de balans; 043 Winstreserve, 044 Agioreserve, enzovoort naarmate er meer reserves zijn. Op deze rekeningen staan de gereserveerde bedragen uit de winst, uit het agio en eventueel uit herwaardering. Zoals bekend, zijn dit onderdelen van het eigen vermogen van de BV en worden daarom op de balans gecrediteerd. 049 Onverdeelde winst Op de grootboekrekening Onverdeelde winst wordt de onverdeelde winst tijdelijk geparkeerd. De winstberekening bij een BV is identiek aan de winstberekening bij een eenmanszaak. In het werkschrift bedrijfseconomisch rekenen: financiering vind je sommen die gaan over de winstverdeling van een BV. werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 161

25 In de boekhouding van de BV komen grootboekrekeningen van schuld voor, die bij een ondernemingsvorm zonder rechtspersoonlijkheid niet voorkomen. De belangrijkste zijn: 161 Te betalen dividend 162 Te betalen dividendbelasting 163 Te betalen vennootschapsbelasting 164 Te betalen tantièmes Deze schuldrekeningen komen natuurlijk aan de creditzijde op de balans. voorbeeld Met betrekking tot de winstverdeling van de BV Vanessa zijn de volgende gegevens bekend: onverdeelde winst ,- te betalen vennootschapsbelasting ,- aan tantièmes wordt uitgekeerd ,- het dividend bedraagt ,- over dit bedrag wordt 25% dividendbelasting berekend het restant van de winst ad ,- wordt toegevoegd aan de winstreserve. Met betrekking tot deze winstverdeling wordt alsnog de volgende journaalpost van het diverse postenboek gemaakt (het kan ook zijn dat er een voorafgaande journaalpost wordt gemaakt): Journaal datum rek. omschrijving debet x 1,- credit x 1, Onverdeelde winst Aan Te betalen dividend Aan Te betalen dividendbelasting Aan Te betalen vennootschapsbelasting Aan Te betalen tantièmes Aan Winstreserve werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 162

26 opgaven 20. In de boekhouding van Reijnen BV komen onder andere de volgende grootboekrekeningen voor: 040 Aandelenvermogen, ,- 041 Aandelen in portefeuille, ,- 042 Aandeelhouders nog te storten, ,- 111 Postbank 120 Rabobank Aan de aandeelhouders wordt gevraagd het nog te storten deel te storten. Naar aanleiding hiervan ontvangt men de volgende bankafschriften: Postbankafschrift 28, van aandeelhouders 5.425,- Rabobankafschrift 19, van aandeelhouders 2.825,- a. Werk naar aanleiding van de ontvangst van de twee genoemde afschriften het journaal van deze BV bij. b. Bereken het saldo van de grootboekrekening 042 Aandeelhouders nog te storten na de verwerking van de bij vraag a. gemaakte journaalposten. Saldo 042 Aandeelhouders nog te storten: / = 1.750,- Journaal datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 111 Postbank Bank Aan Aandeelhouders nts In de boekhouding van de Holtland BV komen onder andere de volgende grootboekrekeningen voor: 040 Aandelenvermogen, ,- 041 Aandelen in portefeuille, ,- 045 Winstreserve 046 Agioreserve 111 RABO bank 120 ING-bank Er is besloten de aandelen in portefeuille te plaatsen tegen een prijs van 125% van de nominale waarde. Naar aanleiding hiervan ontvangt deze BV de volgende bankafschriften: Rabobankafschrift 28, van aandeelhouders 6.250,- ING-bankafschrift 19, van aandeelhouders 5.000,- a. Werk naar aanleiding van de ontvangst van de twee genoemde afschriften het journaal van de BV bij. b. Bereken het saldo van de grootboekrekening 041 Aandelen in portefeuille na de verwerking van de bij vraag a. gemaakte journaalposten. Saldo 041 Aandelen in portefeuille: / = ,- werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 163

27 Journaal datum rekening Omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 111 Rabobank Bank Aan Aandelen in portefeuille Aan Agioreserve In de boekhouding van Mandemakers BV komen onder andere de volgende grootboekrekeningen voor: 065 Winstreserve 069 Onverdeelde winst 161 Te betalen dividend 162 Te betalen dividendbelasting 163 Te betalen vennootschapsbelasting 164 Te betalen tantièmes De winst van deze BV van het afgelopen jaar wordt als volgt verdeeld: winstsaldo ,- vennootschapsbelasting 8.000,- winst na belastingen ,- tantièmes ,- dividend 3.525,- dividendbelasting 1.175, ,- Overige verplichtingen uit de winst ,- Winstinhouding/toevoegen aan reserve ,- Werk naar aanleiding van de verdeling van de winst van het afgelopen jaar het journaal van deze BV bij. Journaal datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 069 Onverdeelde winst Aan Te betalen vennootschapsbel Aan Te betalen dividend Aan Te betalen dividendbelasting Aan Te betalen tantièmes Aan Winstreserve werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 164

28 23. In de boekhouding van Shoepost BV komen onder andere de volgende grootboekrekeningen voor: 045 Winstreserve 049 Onverdeelde winst 141 Te betalen dividend 142 Te betalen dividendbelasting 143 Te betalen vennootschapsbelasting 144 Te betalen tantièmes De winst van deze BV van het afgelopen jaar wordt als volgt verdeeld: winstsaldo ,- vennootschapsbelasting ,- winst na belastingen ,- tantièmes ,- dividend ,- dividendbelasting 8.000, ,- Overige verplichtingen uit de winst ,- Winstinhouding/toevoegen aan reserve ,- Werk naar aanleiding van de verdeling van de winst van het afgelopen jaar het journaal van deze BV bij. Journaal datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 049 Onverdeelde winst Aan Te betalen vennootschapsbel Aan Te betalen dividend Aan Te betalen dividendbelasting Aan Te betalen tantièmes Aan Winstreserve werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 165

29 24. Gegeven de onderstaande gedeeltelijke proefbalans als onderdeel van de kolommenbalans van Lenssen BV. grootboek- proefbalans x 1,- saldibalans x 1,- resultatenrekening x 1,- balans x 1,- nr rekening debet credit debet credit verlies winst debet credit 003 Inventaris Goodwill Aandelenvermogen Aandelen in portefeuille Aandeelhouder nog te storten Winstreserve Agioreserve Onverdeelde winst 161 Te betalen dividend Te bet.dividendbelasting Te betalen vennootschapsbelasting Te betalen tantièmes enzovoort Met betrekking tot de winstverdeling van de BV Lenssen zijn de volgende gegevens bekend: nettowinst ,- te betalen vennootschapsbelasting ,- aan tantièmes wordt uitgekeerd 8.250,- het dividend bedraagt ,- over dit bedrag wordt 25% dividendbelasting berekend, het restant van de winst wordt toegevoegd aan de winstreserve. a. Maak de gedeeltelijke saldibalans voor Lenssen BV. b. Schrijf de journaalpost op, die in deze BV gemaakt wordt, naar aanleiding van de winstverdeling. c. Stel de gedeeltelijke kolommenbalans samen voor Lenssen BV ná winstverdeling. Journaal datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 069 Onverdeelde winst Aan Te betalen vennootschapsbel Aan Te betalen dividend Aan Te betalen dividendbelasting Aan Te betalen tantièmes Aan Winstreserve werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 166

30 25. In de boekhouding van Boek BV komen onder andere de volgende grootboekrekeningen voor: 055 Winstreserve 059 Onverdeelde winst 191 Te betalen dividend 192 Te betalen dividendbelasting 193 Te betalen vennootschapsbelasting 194 Te betalen tantièmes De winst van deze BV van het afgelopen jaar wordt als volgt verdeeld: winstsaldo ,- vennootschapsbelasting ,- winst na belastingen ,- tantièmes ,- dividend ,- dividendbelasting 4.000, ,- Overige verplichtingen uit de winst ,- Winstinhouding/toevoegen aan reserve ,- Werk naar aanleiding van de verdeling van de winst van het afgelopen jaar het journaal van deze BV bij. Journaal datum rekening omschrijving debet x 1,- credit x 1,- 059 Onverdeelde winst Aan Te betalen vennootschapsbel Aan Te betalen dividend Aan Te betalen dividendbelasting Aan Te betalen tantièmes Aan Winstreserve werkschrift bedrijfsadministratie Pagina 167