Kanker en Werk Naar betere zorg voor de werkende patiënt

Transcriptie

1 Kanker en Werk Naar betere zorg voor de werkende patiënt Drs. Desiree Dona Klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie / bedrijfsarts Radboudumc HAN

2 Disclosure Geen potentiële belangenverstrengeling Drs Desiree Dona Klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie / Bedrijfsarts Instituutsopleider SGBO Radboudumc DELEN ABC

3

4

5 Kanker en werk cijfers: kanker en werk(problemen ) richtlijn kanker en werk werkhervatting: wat werkt ervaringen van patiënten transmurale ketenzorg

6 Kanker en werk cijfers: kanker en werk(problemen ) richtlijn kanker en werk werkhervatting: wat werkt ervaringen van patiënten transmurale ketenzorg

7 Mensen met kanker leven langer als ze werken! Prof. dr. Pinedo, emeritus- hoogleraar geneeskundige oncologie

8 Kanker: een chronische ziekte incidentie (aantal nieuwe kankerpatiënten) stijgt met 3% per jaar 5-jaarsoverleving is 62%, 10-jaarsoverleving is 52% sterfte neemt af, mensen leven langer met uitzaaiingen prevalentie (totaal aantal patiënten met kanker of kanker gehad) stijgt 3.5% ( ) van de Nederlanders heeft kanker (gehad) prognose 2020: mensen met kanker in NL kanker is meer en meer een chronische ziekte, die ook steeds meer bij werkenden voorkomt. bron: iknl 2014

9 Aantal nieuwe kankerpatiënten in relatie tot beroepspopulatie

10 Kanker in de beroepspopulatie (18-65 jr) nieuwe gevallen per jaar (43% van totaal NL: ) Gedurende de behandeling werkt 75% niet (65%) na 1 ½ jaar weer aan het werk (RIVM 2016) gem verzuimduur borstkankerpatiënten is ruim 1 jaar (RIVM 2016) na afloop behandeling 28% verandering in werk: vermindering uren of stoppen met werken (Mols et al 2012) bron: iknl 2014

11 Kanker in de beroepspopulatie (18-65 jr) kankerpatiënten vragen WIA uitkering aan krijgt arbeidsongeschiktheidsuitkering 30% krijgt, na keuring, geen WIA uitkering 25% krijgt ontslag tijdelijke contracten worden zelden verlengd (RIVM 2016) risico op werkloosheid kankerpatiënten 1,4 keer groter dan gezonden (de Boer 2014)

12 Kanker en werk

13 Kanker en werkproblemen 25-50% betaald werk bij diagnose, waarvan 70% werkproblemen (Wevers 2010) scala aan psychomentale en fysieke problemen bij werkende kankerpatiënten (Duijts 2014, Jonkers 2016) bijna alle mensen ervaren vermoeidheidsproblemen irt werk (RIVM 2016) Re-integratie kan moeilijk verlopen door kenmerken werk, veranderde visie op werk, invloed collega s, leidinggevende en (bedrijfs)artsen (De Boer 2011) Minister SZW: actieplan kanker en werk (sept 2014)

14 Kanker en werk Belang van werken Duurzame inzetbaarheid is een basale menselijke behoefte Werk is belasting en stabiliserende factor Bron van plezier en zingeving Bron van inkomsten Positief effect op kwaliteit van leven

15 Kanker en werk Onderzoek belang van werken Voortzetten of hervatten van werk diverse positieve effecten op gezondheid, medisch en functioneel herstel en financiële situatie (Jonkers 2016) Mensen met kanker die > 20 uur/wk werken beter medisch en functioneel herstel (Timperi 2013) Weer beginnen met werken zorgt voor terugkeer naar de normale situatie (Jonkers 2016)

16 Kanker en werk cijfers: kanker en werk(problemen ) richtlijn kanker en werk werkhervatting: wat werkt ervaringen van patiënten transmurale ketenzorg

17 Richtlijn Kanker en Werk(vervangt blauwdruk kanker & werk) Ontwikkeld voor bedrijfsartsen Doel behoud en terugkeer naar werk door kankerpatiënten Kanker steeds vaker chronische aandoening Werkproblemen en oplossingen veel gemeen met chronische zieken (richtlijn chronisch zieken en werk 2016)

18 Waarom een richtlijn? onvoldoende kennis bij medici, ook bedrijfsartsen, werkgevers/leidinggevenden en werknemers onjuiste keuzes of beeldvorming over mogelijkheden voor werk, werkhervatting en duurzame inzetbaarheid arbeidsparticipatie van mensen die voor kanker worden of zijn behandeld blijft achter mogelijkheden worden te weinig of te laat benut menselijk kapitaal gaat onnodig verloren.

19 Kernelementen richtlijn patiëntvoorkeur en gezamenlijke besluitvorming accent op eerste 2 jaar verminderen klachten in de werksituatie beleid voeren en maatregelen nemen

20 Kernelementen richtlijn (2) ICF model participatieve aanpak stepped care en matched care terugvalpreventie

21 Specifieke onderwerpen richtlijn initiërende rol bedrijfsarts vanaf diagnose mogelijkheden/behoefte tijdens behandeling te blijven werken coachende rol bedrijfsarts voor werkende en werkgevers middels open dialoog (participatieve aanpak) diagnostiek en interventies drie meest voorkomende problemen vermoeidheid, psychische problemen en cognitieve problemen verwijsmogelijkheden BACO of KAG

22 Werkgerelateerde factoren van invloed op werkhervatting zwaar lichamelijk werk laaggeschoold werk werkstress hoge werkdruk of tempo onvoldoende steun werkgever en collegae vervoersproblemen (veranderde) negatieve houding tov werk

23 Kanker en werk cijfers: kanker en werk(problemen ) richtlijn kanker en werk werkhervatting: wat werkt ervaringen van patiënten transmurale ketenzorg

24 Herstel, wat is er voor nodig? Persoonlijke factoren aanwezigheid sociale steun positieve inschatting eigen mogelijkheden Werkgerelateerde factoren praten met leidinggevende medewerking voor evt werkaanpassingen eigen invulling uren positieve houding collega s plezier in het werk autonomie op het werk

25

26 Kanker en werk Kanker arbeidsongeschikt Kanker voluit doorwerken Kanker hetzelfde werk als vroeger Werken na kanker vanzelfsprekend Werken met kanker = maatwerk Kijken naar wat je wel kunt!

27 Kanker en werk: wat werkt? Zorg dat je, bv direct na diagnose, voorlichting en begeleiding krijgt Laat je geen rust voorschrijven Blijf in beweging Blijf naar het werk gaan, hou in ieder geval contact Werken tijdens of tussen behandelingen mag Stel duidelijke grenzen bij werkhervatting Maak afspraken over passend werk Maak een concreet plan van aanpak voor werkhervatting

28 Kanker en werk cijfers: kanker en werk(problemen ) richtlijn kanker en werk werkhervatting: wat werkt ervaringen van patiënten transmurale ketenzorg

29 Werkkracht bij kanker

30 Kansen voor HR Bevorder contact tussen leidinggevende en werkende meteen na diagnose en gedurende het behandeltraject Ondersteun leidinggevende in bespreken visie en wensen werkende Breng werkende na diagnose snel in contact met bedrijfsarts Ondersteun wegnemen van belemmerende factoren voor of in werk Bevorder duurzame inzetbaarheid Project CWZ en Radboudumc fysieke training werkbegeleiding tijdens behandeling

31 Kanker en werk cijfers: kanker en werk(problemen ) richtlijn kanker en werk werkhervatting: wat werkt ervaringen van patiënten transmurale ketenzorg

32 Transmurale ketenzorg Klinisch Arbeidsgeneeskundigen: bruggenbouwers Bruggen slaan tussen zorg en werk (SER 2014, Kwant de, 2014, Senden et al 2008) KLINIEK klinische expertise ARBEIDS- GENEESKUNDE arbeidsgeneeskundige expertise

33 Klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie Nieuw medisch specialisme Specialistische opleiding Klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie Bedrijfsarts consulent oncologie NVKA (

34 Rol KAG oncologie Klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie werkzaam in klinische setting meer specialistische kennis ten aanzien van kanker en werk partner in de zorgketen, samenwerking met curatieve circuit en adviseur voor patiënt/werknemer en werkgever participeert in multidisciplinair oncologisch team werkzaam op polikliniek oncologie of in centrum voor oncologische revalidatie (richtlijn oncologische revalidatie) arbeidsgeneeskundige zorg in klinische setting vraagbaak voor patiënten, oncologisch specialisten/verpleegkundigen, revalidatie artsen en collega bedrijfsartsen ook toegankelijk voor zzp-ers, uitzendkrachten, werkzoekenden, mantelzorgers, vrijwilligers

35 Positie klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie

36 Verwijzing naar klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie in het Radboudumc Door: eigen bedrijfsarts medisch behandelteam (bv oncoloog, oncologisch chirurg, specialistisch verpleegkundigen) huisarts psycholoog van Helen Downing Instituut medisch maatschappelijk werker of psycholoog van afdeling medische psychologie Radboudumc Met verwijsbrief

37 Informatie op internet (richtlijn)