kanker & werk : wat kan er (niet)? Jan Roelevink Machteld de Bont de Jongh Ede, 26 september 2015

Transcriptie

1 kanker & werk : wat kan er (niet)? Jan Roelevink Machteld de Bont de Jongh Ede, 26 september 2015

2 Vergroten welzijn van mensen met kanker Stichting Care for cancer Care in Consult Care in Company

3 Care

4 Care in company Begeleiden van de werkgever Workshops werkgevers Coachen van de werknemer Voorlichten van collega s

5 Agenda Jullie vragen staan centraal Stand van zaken in Nederland Kanker en werk: waar hebben we het over? Hoe werkt het? Regels, wetten en plichten Aan het werk of juist niet? Handreikingen

6 Wat zou u willen weten?

7 Welke ervaringen heeft u?

8 Waarom aandacht voor kanker & werk? Grote groeiende groep (tot 2020: ) Kanker is een verzamelnaam voor 200 aandoeningen Meer overleving, betere behandeling Werk als onderdeel van herstel Kanker betekent niet langer arbeidsongeschiktheid Werkgever staat op achterstand Stay at work & return to work Veranderende wetgeving

9 Ziekte & werk: trends Ziekte gerelateerd Meer (jonge) mensen gediagnosticeerd Overlevingskansen verbeteren Minder ingrijpende behandelingen Minder bijwerkingen van de behandeling, meer kwaliteit van leven Vaker palliatief stabiel (chronisch!) Altijd consequenties/bijwerkingen van invloed op werk(hervatting)* *De Boer et al. British Journal of Cancer 2008 Werk gerelateerd Toename door vergrijzing werkpopulatie Pensioenleeftijd omhoog Rol van werkgever wordt omvangrijker (ook bij tijdelijk werk) Werknemers en sociale verzekeringen worden uitgekleed Werken bij kanker is geen vanzelfsprekendheid

10 Cijfers diagnoses in beroepsbevolking* Op dit moment werkenden die leven met kanker (Prevalentiecijfer 2013 (20 jaar): ** Borstkanker Longkanker Prostaatkanker Lymfklierkanker Melanoom Dikkedarmkanker Bronnen: *LMKB ** IKNL

11 Verzuim & re-integratie 75% stopt (tijdelijk) tijdens de behandelingen Verzuimduur maanden Re-integratie afgerond (al dan niet volledig): 67% werkt na 18 maanden* 73% werkt na 2 jaar ** 8 op de 10 werknemers keert, na behandeling terug naar werk 37% hogere kans op werkloosheid*** Na kanker 61% kans om aangenomen te worden ten opzichte van een gezond persoon met hetzelfde arbeidsprofiel ( 77% voor chronisch zieken)**** Bronnen: AMC, *De Boer et al 2008, **ArboNed, Roelen et al 2010, *** De Boer et al. JAMA 2009, **** Startfoundation

12 Feiten en cijfers

13 Diagnose..ziek melden?

14 Redenen om ziek te melden Inhoud werk Soort werk Belang van werk Woon-werkverkeer Diagnose Prognose Behandeltraject Gezin Carrière Geen werk- aanpassing mogelijk

15 Redenen om te blijven werken Inhoud werk Soort werk Belang van werk Woon-werkverkeer Carrière Aanpassing mogelijk Normaal doorleven Afleiding, vlucht Eigenwaarde, status Zelfvertrouwen Werkgever Collega s

16 Stay at work Herstel en werk gaan hand in hand werk draagt bij aan Financiële zekerheid Structuur Afleiding Sociale contacten Zingeving Het leven blijft normaal Geeft energie en uitdaging

17 Wat maakt het moeilijk? Persoonlijke factoren Hogere leeftijd Lager opleidingsniveau Geen relatie/ sociaal systeem Negatieve instelling Werkgerelateerde factoren Zwaar lichamelijk werk Laaggeschoold werk Werkstress Hoge werkdruk/hoog tempo Weinig mobiel (vervoer) Negatieve houding tov werk(gever)

18 Wat maakt het haalbaar? Persoonlijke factoren Persoonlijk profiel menstype Aanwezigheid sociale steun Inzicht in de eigen mogelijkheden Zelfbeeld Werkgerelateerde factoren Positief of negatief werk-anker Contact met leidinggevende en bedrijfsarts/hrm Mogelijkheden en medewerking voor evt. werkaanpassingen Regelruimte/eigen invulling (tijd en inhoud) Contact met en houding van collega s Plezier in en autonomie op het werk

19 Top 3 knelpunten bij re-integratie 1. Restverschijnselen behandeling 2. Veranderende perceptie van werk 3. Relatie werkgever, collega s NB: 44% houdt negatieve gevolgen door ziekte, zoals carrièrebreuk, verlies werk, niet worden aangenomen etc.

20 Gevolgen van kanker voor werk Impact van de kanker Beperkingen na kanker Gedrag na kanker

21 Mogelijke impact van kanker Verlies van: Gezondheid Gevoel van onkwetsbaarheid Grip op je leven Toekomstperspectief Levensverwachtingen Lichaamsdelen / lichaamsfuncties Sociale zekerheden (financiële mogelijkheden, verzekeringen, hypotheek) Sociale en maatschappelijke positie (werk, gezin, hobby, familie, vrienden)

22 Mogelijke beperkingen na kanker Chronische vermoeidheid Wisselende belastbaarheid Angst voor recidive Stress-overgevoeligheid Emotionele beperkingen Fysieke beperkingen(pijn, schade) Minder cognitief vermogen Gevoelig voor psychische druk

23 Mogelijk gedrag na kanker Geen acceptatie Vermijden sociale contacten Vasthouden aan oude patronen Niet kunnen aanpassen aan nieuwe situatie Extreme stemmingswisselingen Vluchten en ontkennen Weinig flexibel Veel erkenning en begrip vragen

24 Face the facts Kanker arbeids-ongeschikheid Kanker voluit doorwerken Kanker hetzelfde werk als voorheen Werken na kanker vanzelfsprekendheid Werken na/met kanker maatwerk

25 Zoveel keuzes Terug in eigen werk? Aangepast eigen werk? Ander werk bij eigen werkgever? Ander werk bij andere werkgever? Minder werken? Niet (meer) werken?

26

27 Diagnose.. Ziekmelden?

28 Wetgeving en begeleiding Arbeidsvorm Dienstverband Tijdelijk contract/uitzendkracht Zelfstandig en verzekerd Zelfstandig en niet verzekerd Begeleiding Begeleiding volgens WvP Uitbetaling en begeleiding via UWV Uitbetaling & begeleiding via verzekering Bijstand via de gemeente

29 Wet Verbetering Poortwachter Sinds 2002 Terugtrekkende overheid Voorkomen en bekorten van verzuim door werkgever & werknemer, ondersteund door de bedrijfsarts. Alles in het werk stellen ten aanzien van terugkeer naar werk

30

31 Na 2 jaar verzuim Inspanningen werkgever-werknemer mbt terugkeer naar werk getoetst door UWV Onvoldoende? Sanctie werkgever (loondoorbetaling max. 1 jaar) Voldoende? Aanvraag uitkering WIA

32 Na twee jaar arbeidsongeschiktheid Uitgangspunt= kijken naar wat een werknemer nog wel kan WIA (2006) (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) WGA IVA Werkhervattingsregeling Gedeeltelijk AO Inkomensvoorziening Volledig AO

33 Vaststellen arbeidsongeschiktheid Wat lukt nog wel? Welke functies passen? Oordeel: mate van ao bepaald aan de hand van vaststellen loonverlies= geld dat minder wordt verdiend door arbeidsongeschiktheid rest (-erende) verdiencapaciteit: bepaalt arbeidsongeschikheidsklasse

34 Loonverlies Oorspronkelijk loon: 1000,- Restverdiencapaciteit : 750,- (inkomen dat met beperking kan worden verdiend) Loonverlies: 250,- ( dus 25%) Oordeel: 25% arbeidsongeschikt

35 Schematisch

36 Schematisch

37 Loongerelateerde uitkering Uitgangspunten: 1. Referte eis (in 36 weken iig 26 weken gewerkt) 2. laatstverdiende gemiddelde loon 3. Voor elk gewerkt jaar : 1 maand uitkering (max. 38 maanden) Hoogte: Eerste 2 maanden: 75% Daarna (tot max. 38 maanden): 70%

38

39 Wat voor tips kunnen we delen Kijk uit voor aannames Onderschat de kracht van communicatie niet Zoek steeds naar de balans: slachtofferrol en overschreeuwen zijn beide niet wenselijk Verplaats je in de ander en vraag dat ook terug Denk vanuit oplossingen Kwetsbaar opstellen wil niet zeggen dat je de underdog bent

40 Handreikingen.. Niet afwachten, maar neem zelf initiatief Als je vragen hebt, stel ze! Overweeg wat je wel en wat je niet vertelt en aan wie Zet de bedrijfsarts in als adviseur Beschouw de WVP als ondersteuner in het proces Wacht niet met om hulp vragen Zorg goed voor jezelf en beweeg Weet wat werk voor je betekent en met je doet Ken je rechten en je plichten Weet wat werk voor je betekent

41 Wat is er voorhanden? Externe begeleiding voor werknemer Informatie : boek, folders, blauwdruk, websites

42 Actieplan politiek 2014 Uitbreiden no risk polis voor mensen met kanker Overheid als goede werkgever Effectievere re-integratie Beter kunnen verzekeren na de diagnose kanker Meer bewustwording bij werkgevers Steven van Weyenberg

43 Minister Asscher: taboe rond kanker en werk doorbreken Nieuwsbericht De taboes rondom het werken met kanker moeten doorbroken worden, zodat (ex)kankerpatiënten weer aan de slag kunnen. Er komt daarom meer aandacht voor de mogelijkheden en onmogelijkheden om te werken tijdens en na kanker. Kanker en werk blijkt in de praktijk een lastig en gevoelig onderwerp om te bespreken voor werkgevers en werknemers. Om tot goede afspraken te komen is het nodig dat het onderwerp besproken wordt.

44 Attendeer je werkgever hierop!

45